Đột ngột qua đời ở tuổi 68, nghệ sĩ Nguyễn Chánh Tín khiến công chúng và người hâm mộ không khỏi bàng hoàng. Giờ đây, tất cả những thước phim của ông chỉ còn là những ký ức đẹp, nhất là vai diễn Đại tá Nguyễn Thành Luân trong phim “Ván bài lật ngửa” – một hiện tượng của màn ảnh của những năm 80, được khởi quay cách đây gần 40 năm. Vào năm 2004, ông đã cùng Đẹp nhìn lại những hồi ức khó phai của điện ảnh, âm nhạc và chính cuộc đời của ông. Mời độc giả cùng chúng tôi đọc lại những dòng tự sự này như phút lặng dành cho một trong những nghệ sĩ tài sắc vẹn toàn của điện ảnh Việt Nam đã ra đi mãi mãi…  1. Tôi là người may mắn. Ngay từ khi là học trò trường trung học Mạc Đĩnh Chi, tôi đã được biết đến sau một show truyền hình. Với huy chương vàng của liên hoan ca nhạc học sinh, tôi như người đi hia bảy dặm bước thẳng vào các phòng trà ca nhạc nổi tiếng như QueenBee, Tự Do, Khánh Ly, Lệ Thu, Macabane… của một Sài Gòn cũ. Từ sân khấu phòng trà, tôi đi một đôi hia bảy dặm khác vào lĩnh vực điện ảnh. Tôi thật sự được công chúng biết đến từ những năm 1971-1972, và là diễn viên, ca sĩ nhận thù lao cao nhất trong lứa tuổi của mình. Muốn nổi tiếng rất khó, phải qua chọn lọc của các tay bầu, đạo diễn khó tính. Không có chuyện mua chuộc hay lăng-xê. 2. Hai năm sau ngày giải phóng, tôi đầu quân cho đoàn kịch nói Bông Hồng của nghệ sĩ Thẩm Thúy Hằng và nổi lên với các vở “Hoa sim gai trắng”, “Cho tình yêu mai sau”,… Rồi tôi bước vào điện ảnh cách mạng với các phim “Tình đất Củ Chi”, “Giữa hai làn nước”,… Sau những phim đó, tôi được chọn đóng vai chính trong “Ván bài lật ngửa” (8 tập). Với phim này, tôi thật sự khẳng định được mình. Khi nền điện ảnh sa sút, tôi trở thành chủ nhà hàng. Làm nhà hàng Ngói Xanh (với sự hùn hạp của một số anh em) cũng là thời gian tôi nghỉ ngơi. Nhưng anh em cứ bắt ôm đàn hát miết. Vừa hát vừa nhậu, không ai cho phép, cũng chẳng ai cấm. Tối nào cũng tụ tập như vậy cứ thế mà thành phong trào. Vâng, tôi tin là phong trào “Hát cho nhau nghe” trong các quán nhậu, nhà hàng đã khởi nguồn từ Ngói Xanh. Riêng tôi, ngày nào cũng hát và uống như thế riết thành… bệnh, nên phải dẹp quán, không phải vì ế mà sợ chết. 3. Tôi có may mắn được “trúng mánh” vài vụ đất đai. Có tiền, tôi mua máy ảnh đời mới. Một sở thích từ lâu có dịp thỏa nguyện, tôi trở thành nhiếp ảnh gia. Bạn cứ tin đi, tôi đang có âm mưu sẽ làm một triển lãm ảnh cùng với bạn bè. Cuộc sống quá nhiều bon chen, đôi lúc tôi cũng thấy mệt. Chợt một hôm nhìn thấy hoa đẹp – cái đẹp bị bỏ quên. Tôi không khỏi ngạc nhiên. Cuộc sống con người, niềm vui giản dị và dễ thương biết chừng nào mà mình đánh mất trong sự hỗn độn của đời sống hàng ngày. 4. Tôi đã sống hết mình cho ca nhạc, cho điện ảnh. Một ca khúc hay một vai diễn, tôi không thích thì không thể diễn hay hát được. Nó phải vào máu tôi thì tôi mới hát được. Tôi chỉ thật sự nhớ được rất ít các ca khúc. Tôi không trở thành ca sĩ chuyên nghiệp được. Chính vì tôi nhận vai hay hát một bài hát phải được chính tôi yêu thích thì tôi mới diễn cảm chân thật được, cho nên tôi vẫn nghĩ những bài hát ấy hay vai tôi diễn nó thường khác với người khác. Có nghĩa là tôi chuẩn bị rất chu đáo cho công việc của mình. Tình hình ca nhạc bây giờ, như tôi cảm thấy, hình như các em chỉ chú ý vào biểu diễn giọng hoặc biểu diễn thể hình. Hiếm có người trẻ hiện nay biết kết hợp hai cái đó. Diễn viên cũng vậy, họ diễn cái bề ngoài chứ không diễn cái bên trong. Cho nên sự thành công của họ chỉ có mức độ, chứ không vượt bậc. Họ chỉ là những người biết hát, biết múa, biết diễn chứ không phải là nghệ sĩ thật sự. 5. Có thể có người cho rằng tôi thành công là nhờ cái mã đẹp trai. Thật ra, tôi chưa bao giờ thấy mình đẹp trai so với các ca sĩ hay diễn viên khác, nếu nhìn vào từng khía cạnh. Nhưng nếu cộng lại từ dáng dấp, mặt mày đến tướng tá thì có lẽ nhìn xa coi tôi cũng được. Tôi chẳng có gì để tự hào về chuyện này. Trong lĩnh vực nghệ thuật, một diễn viên đẹp có lợi thế gấp hai diễn viên không đẹp. Trong hiện tại cũng như quá khứ, một diễn viên có thể tự làm xấu một cách dễ dàng, như Anthony Quin trong phim “Thằng gù nhà thờ Đức Bà” chẳng hạn, nhưng làm cho đẹp thì xem ra khó quá. Bởi thế người đẹp có thể đóng được nhiều vai hơn người xấu. Giữa một người đẹp và một người xấu, nếu tài ngang nhau thì người đẹp thắng. Người xấu phải có tài gấp ba, bốn lần người khác mới cơ hội như cái anh chàng Dustin Hoffman chẳng hạn. Tuy nhiên, đẹp mà vô duyên, bất tài thì cũng vứt. 6. Tôi có thể bị “khổ nạn” vì đàn bà? Một người đàn ông tài hoa, có tên tuổi thì tất nhiên có nhiều người ái mộ. Với tôi thì không thể gọi là “khổ nạn” mà phải là “sướng nạn” mới đúng. Nhưng tôi không lợi dụng ưu thế của mình để tán tỉnh đàn bà, con gái. Quan hệ giữa đàn ông và đàn bà, tôi cho là bình thường, miễn đừng giả dối. Đàn bà nhiều khi không hiểu được như mình. Dù thế, tôi vẫn coi người đàn bà là cái nôi trong gia đình. Người ta nói “Mẹ Việt Nam” chứ không ai nói “Cha Việt Nam” khi nói về sự hy sinh. Không riêng gì bà xã tôi khổ, mà người vợ nào có chồng nghệ sĩ cũng phải khổ. Bà xã tôi tất nhiên cũng nhiều khi buồn vì tôi, nhưng tôi chỉ có một người vợ chính thức – người mà đôi lúc tôi thấy như người chị, người mẹ của mình. Sự cảm nhận đó tôi nghĩ cũng không dễ, nhất là đối với một nghệ sĩ. Nếu như không mang một tâm trạng trở về giống như tôi bây giờ thì có lẽ không nhìn được hết điều đó. Bạn có thể thắc mắc: Thế còn những người đàn bà không chính thức? Không chính thức thì làm sao kể được. Nhắc đến nghệ sỹ Nguyễn Chánh Tín, người ta thường chỉ nhớ đến ông là một diễn viên. Song, ít ai biết rằng ông khởi nghiệp bằng ca hát và còn là một ca sỹ nổi tiếng đình đám từ những thập niên năm 1970. Nói về thuở thiếu thời đầy vinh quang của Nguyễn Chánh Tín, không thể không nhắc đến hình ảnh rất lãng tử mà khán giả thời bấy giờ đặc biệt ấn tượng về ông. Đó là hình ảnh Nguyễn Chánh Tín ngồi trầm tư vừa hút thuốc, vừa hát say mê trên sân khấu như thể người đàn ông từng trải qua nhiều mất mát, dù khi ấy Chánh Tín chỉ mới 18 tuổi. Đó cũng chính là hình ảnh đã làm thay đổi hoàn toàn cuộc đời ông chỉ sau một đêm. Năm đó, Nguyễn Chánh Tín đang ở độ tuổi đẹp nhất của đời người, 18 tuổi và đang học năm cuối cấp tại Trường trung học Mạc Đĩnh Chi, một ngôi trường nằm ở ngoại ô Sài Gòn. Do có khiếu văn nghệ, nên ở trường ông là “đinh” văn nghệ trong những buổi diễn. Hôm đó có hội thi văn nghệ liên trường và Chánh Tín được nhà trường giao hát lĩnh xướng giọng nam cho trường ca “Hòn Vọng Phu”. Mọi thứ như đã sắp đặt sẵn từ trước, có một sự cố nhỏ nên chương trình thừa 5 phút. Lúc này đạo diễn chương trình yêu cầu Nguyễn Chánh Tín hát để bù khoảng trống đó. Trong lúc luống cuống, ông đã chọn 2 bài đơn ca là “Tìm Nhau”, “Nghìn Trùng Xa Cách” vốn là hai bài hát nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Phạm Duy thời đó. Đặc biệt, do bài hát nằm ngoài kế hoạch chương trình nên khi đó trên sân khấu rất trống và ban tổ chức phải chọn cách tắt hết đèn, chỉ để một vệt sáng rọi xuống gốc cây và Nguyễn Chánh Tín ngồi hát như độc thoại… Rơi vào tình huống bất ngờ này, Nguyễn Chánh Tín bị hẫng, luống cuốn ông thấy mình mất bình tĩnh nên xin một điếu thuốc lá. Thế là ông ngồi vừa hút thuốc, vừa hát như một người đàn ông từng trải đối diện với mất mát. Hát xong ông còn dụi dụi điếu thuốc dưới giày, trầm tư một lúc rồi sân khấu mới chìm hẳn vào bóng tối… Sau đêm diễn “định mệnh” đó, sang hôm sau khoảng 40 tờ báo của Sài Gòn đồng loạt đăng tin về “hiện tượng” người thể hiện bài hát “Nghìn Trùng Xa Cách” ấn tượng nhất; và hình ảnh người đàn ông trầm tư bên điếu thuốc đã đi vào lòng công chúng từ đó. Kể từ sau đó, Nguyễn Chánh Tín trở thành một ca sĩ nổi tiếng khắp miền Nam. Không chỉ thế, khi được biết đến với vai trò ca sĩ, Nguyễn Chánh Tín lọt vào” tầm ngắm”của nhiều đạo diễn điện ảnh nổi tiếng bởi vẻ ngoài hào hoa, lãng tử và gương mặt điện ảnh của ông. Họ mời ông tham gia đóng phim, mà toàn giao cho ông đóng vai chính! Vào năm 1974, Chánh Tín 22 tuổi, ông lấy vợ. Ông nói, ca sĩ Bích Trâm – vợ ông là người duy nhất đã cho ông hiểu sâu sắc thế nào là tình yêu, hạnh phúc.Ca sĩ Bích Trâm ngày đó là một người bạn học cùng Trường Luật với ông và cùng tham gia đội văn nghệ của trường. Bích Trâm cũng từng đi hát trong nhóm Spotlight cùng nhiều danh ca nổi tiếng như: Khánh Hà, Tuấn Ngọc, Đức Huy… và được các nhà báo miền Nam bình chọn giải thưởng Nữ ca sỹ được yêu thích nhất thời bấy giờ. Chánh Tín cùng Bích Trâm biểu diễn ở nhiều nơi, trở thành cặp đôi vàng lúc đó và hai người cũng bén duyên vợ chồng nhờ ca hát. *Đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ: Cuộc gặp gỡ với chú Chánh Tín gần đây như một kỉ niệm cuối cùng!
Ngày quay hình “Vang bóng một thời”, gặp NSƯT Chánh Tín phía sau ánh đèn sân khấu, điều ekip cảm nhận được ngắn gọn trong 2 từ: Thân thuộc. Khác với một vị Đại tá uy nghiêm trên phim, chú thân thiện, gần gũi và vô cùng ấm áp. Ngày đó giờ quay bị trễ, chú bị mệt. Nhưng không hề than thở tiếng nào, chú chỉ nhẹ nhàng nói với bạn biên tập: “Con cho chú 1 cái kẹo, chú bị tiểu đường, ngồi lâu nó tụt đường”. Nhưng khi gần tới giờ quay thì chú năng động hẳn ra, Chú tập đánh võ với anh Lý Hùng ở hậu trường để chuẩn bị cho 1 tiểu phẩm nhỏ lúc xuất hiện. Và thực hiện lui tới động tác nhiều lần rất khoẻ và tâm trạng tốt. “Lịch sử đã qua, dòng đời đã qua, tuổi già đã tới và mình vẫn không trở lại được như ban đầu. Mỗi lần nhìn hình ảnh của mình trong những tập album mình nhớ lắm” - Là chia sẻ cuối cùng của chú về những hào quang đã qua. Vĩnh biệt một ngôi sao với ánh sáng vẫn còn lan toả trong tim của khán giả!!! Hoàng Gia Bảo |
