Ông An và bà Hoa kết hôn với nhau và sinh được 2 người con là anh Thái và chị Anh. Năm 25 tuổi anh Thái kết hôn với chị Thanh và sinh được 2 người con là Mạnh và Thịnh. Ngày 10/10/2019 ông An và anh Thái cùng qua đời trong một vụ tai nạn giao thông và không kịp để lại di chúc. Hãy vận dụng quy định của pháp luật chia di sản thừa kế của ông An và anh Thái, biết rằng ông An và vợ có một ngôi nhà trị giá 3.000.000.000 đồng và tài sản riêng của anh Thái là 200.000.000 đồng. Show Bài tập 2. Năm 1990, ông Hòa kết hôn với bà Bình và có hai người con là Việt (sinh năm 1991) và Nam (Sinh năm 1997 – bị tàn tật không thể lao động), đồng thời ông bà cũng tạo lập được một ngôi nhà thuộc sở hữu chung hợp nhất giá trị 900 triệu. Năm 2007, vì ông Hòa có bồ nhí nên vợ chồng ông bà lục đục, ly thân. Bà Bình ở với 2 con còn ông Hòa ở với bồ nhí là bà Hợp. Hai ông bà Hòa và Hợp có hai con trai là Thịnh (sinh năm 2005) và Vượng (sinh năm 2010). Tài sản chung của ông Hòa và bà Hợp là 120 triệu tạo lập từ năm 2018. Năm 2015, bà Bình bị bệnh nặng, trước lúc qua đời bà đã lập di chúc cho Việt 2/3 di sản và hai năm sau thì bà chết. Năm 2020, Việt kết hôn với Mỹ và có một người con là Nga, Việt và Mỹ có tài sản chung là 100 triệu và một khoản nợ do vay tiền làm ăn kinh doanh 30 triệu. Năm 2021, Việt chở ông Hòa đi thăm mộ bà Bình, gặp tai nạn giao thông chết tại chỗ, chi phí mai táng ông Hòa 10 triệu và Việt 5 triệu. Trước khi chết, ông Hòa đã lập di chúc hợp pháp, chia cho Vượng ½ di sản thừa kế của ông. Yêu cầu hãy chia thừa kế của ông Hòa, bà Bình và Việt trong trường hợp trên. Tổng hợp 25 bài tập tình huống về thừa kế (có đáp án) – Phần 2 – thường gặp nhất trong các đề thi Luật dân sự để các bạn tham khảo ôn tập. Lưu ý: Trước khi tham khảo các bài tập tình huống dưới đây, các bạn nên đọc qua bài viết: Cách làm bài tập chia thừa kế và một số tình huống áp dụng để nắm rõ nguyên tắc áp dụng. Tình huống 9:Hãy chia tài sản thừa kế trong trường hợp sau. Đáp án tham khảo: Di sản của ông A là: 360 + 480 = 840 triệu. Theo di chúc: bà B = bà T = 840/4 = 210 Do C chết cùng lúc với ông A nên C không được hưởng phần di sản mà ông A định đoạt trong di chúc là 1/2 di sản.mà phần di sản còn lại sẽ chia theo pháp luật. Người thừa kế theo pháp luật của ông A là: B, C (G và N thế vị), D, E, F, R, H, K, P Di sản còn lại: 420 triệu. Mỗi người được hưởng: 420/9 = 46,67 triệu. Tình huống 10:Anh Hải và chị Thịnh kết hôn năm 2005, họ có 2 con là Hạ sinh năm 2011 và Long sinh năm 2014 Đáp án tham khảo: – Đầu tiên, di chúc của anh Hải hoàn toàn hợp pháp (Trong trường hợp này là được những người làm chứng ghi chép lại và kí tên, trong thời hạn 5 ngày đã có công chứng khi di chúc miệng được người di chúc thể hiện ý chí cuối cùng). Xét 2 trường hợp xảy ra: Thứ nhất: Anh Hải chết trước ông Phong. Di sản chia theo di chúc nhưng vẫn chia cho người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 644 BLDS 2015) Thì hàng thừa kế thứ nhất có 4 suất: Ô Phong, chị Thịnh, Hạ và Long (Chưa thành niên). Mỗi người sẽ nhận 2/3 mỗi suất = (2/3) x (1200/4) = 200 triệu (Trích từ phần hưởng di sản của chị Dương) Vậy di sản anh Hải sẽ chia như sau:
Sau đó Ô Phong chết không có di chúc. Thừa kế theo pháp luật phần di sản của Ô Phong gồm: Hải và Sơn. Nhưng anh Hải chết trước Ô Phong thì 2 cháu nội là Hạ và Long sẽ nhận thừa kế của anh Hải khi còn sống mà vợ Hải không được nhận thừa kế (Điều 652 BLDS 2015). Vậy tài sản Ô Phong 600 + 200 = 800 triệu sẽ chia như sau:
Tóm lại, trường hợp 1:
Thứ hai: Anh Hải và Ô Phong chết cùng lúc. Di sản của Ô Phong sẽ chia thừa kế theo pháp luật, người thừa kế gồm: Hải và Sơn. Nhưng anh Hải chết cùng lúc Ô Phong thì 2 cháu nội là Hạ và Long sẽ nhận thừa kế của anh Hải khi còn sống mà vợ Hải không dược nhận thừa kế (Điều 652 BLDS 2015). Vậy di sản Ô Phong 600tr sẽ chia như sau:
Phân chia di sản của anh Hải: Di sản chia theo di chúc nhưng vẫn chia cho người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc (Điều 644 BLDS 2015). Thì hàng thừa kế thứ nhất có 3 suất: Chị Thịnh, Hạ và Long (Chưa thành niên). Mỗi người sẽ nhận 2/3 mỗi suất = (2/3) x (1200/3) = 800/3tr (Trích từ phần hưởng di sản của chị Dương) Vậy di sản anh Hải sẽ chia như sau:
Tóm lại, trường hợp 2:
Tình huống 11:Ông A kết hôn với bà B và có hai người con chung là C sinh năm 1976 và D sinh năm 1980. C bị tâm thần từ nhỏ, D có vợ là E và có con là F,G,H. Vợ chồng D không có tài sản gì và sống nhờ nhà của ông bà A – B. Năm 2015, bà B lập di chúc để lại cho D 1/3 tài sản của bà. Tháng 10/2016, D chết. Tháng 01/2017, bà B chết. Chia di sản của bà B biết rằng, căn nhà là tài sản chung của ông A, bà B trị giá 1 tỷ đồng. Biết rằng, mẹ bà B là cụ G còn sống. Đáp án tham khảo: Di sản của Bà B là 500 triệu (trong khối tài chung với ông A). Năm 2015, B lập di chúc để lại cho D 1/3 di sản của bà. Do D chết (tháng 10/2016) trước bà B (tháng 1/2017) nên di chúc bà B để lại cho D hưởng 1/3 di sản của bà không có hiệu lực (điểm a, khoản 2 Điều 643 BLDS 2015). Khi đó, di sản bà B để lại được chia theo pháp luật (điều 650 BLDS 2015). Khi đó, cụ G (mẹ bà B), ông A (chồng), C (con), D (con bà B nhưng đã chết nên F+G+H được hưởng thừa kế thế vị của D theo Điều 652 BLDS 2015) được hưởng thừa kế theo pháp luật của bà B (theo Điều 651 BLDS 2015). Tình huống 12:Ông A kết hôn với bà B năm 1952 sinh ra anh C (năm 1954) chị D (1956). Đáp án tham khảo: Vì đây là chia tài sản của ông A nên trước tiên bạn phải biết ông A có bao nhiêu tiền để chia. Tính tại thời điểm năm 2001: Ông A có 20 triệu tiền nhà (không nhập với bà T). và 1/2 của 60 triệu (là 30 triệu) mà ông A và bà T có. => ông A có 50 triệu. Bắt đầu chia tiền nhé. Đầu tiên cần xác định là những ai được chia tiền đã. Danh sách chia tiền gồm có Anh C, chị D, bà T, E và F. Theo di chúc: Anh C được hưởng 1/2 tài sản của ông A => C được hưởng 60/2 = 30 triệu. Như vậy là tài sản còn lại 60 – 30 = 30 triệu. Anh C không có quyền hưởng tiếp trong phần này => đòi bà T là sai. Tình huống 13:Ông A, bà B kết hôn với nhau và có hai người con chung là C, D. Năm 2004, ông A bỏ nhà chung sống với bà H như vợ chồng và có con chung là E sinh năm 2005 và F sinh năm 2007. Năm 2016, ông A viết di chúc chia cho bà B ½ di sản, bà H ¼ di sản. Năm 2017, ông A chết. Tài sản chung giữa A và B là 200 triệu, ông A và bà H có tài sản chung là 600 triệu. Hãy chia di sản của ông A Đáp án tham khảo: Tình huống 14:Ông Quảng có một người con duy nhất là ông Đại, ông Đại có vợ là bà Tiểu. Hai người có với nhau được ba người con là anh Hảo, 34 tuổi, bị bệnh down; anh Hiều 28 tuổi và anh Hạo 9 tuổi. Anh Hiều có vợ là chị Xiếu và có được một người con gái 2 tuổi là Hiền. Ngày 24/01/2010 ông Đại lập di chúc chia cho anh Hảo 1 tỷ 200 triệu đồng và cho anh Hiều 800 triệu đồng. Ngày 28.07.2010 anh Hiều chết vì bị tai nạn giao thông. Một năm sau ngày anh Hiều chết thì ông Đại cũng qua đời vì bệnh ung thư. Anh chị hãy phân chi di sản của ông Đại. Biết rằng di sản ông Đại để lại là 4 tỷ đồng tiền mặt và di chúc mà ông Đại lập đủ Điều kiện đối với người lập di chúc, đúng hình thức và hợp pháp. Đáp án tham khảo: Di sản ông Đại để lại là 4 tỷ đồng. Ông Đại chết để lại di chúc cho anh Hảo: 1 tỷ 200 triệu, anh Hiều: 800 triệu. Tuy nhiên do anh Hiều chết trước ông Đại nên phần di chúc ông Đại để lại di sản cho anh Hiều không có hiệu lực (điều 667 BLDS 2005). Khi đó, phần di sản của ông Đại không được định đoạt, không có hiệu lực trong di chúc là 2 tỷ 800 triệu đồng; phần di sản này được chia theo pháp luật. Những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (theo Điều 676 BLDS 2005) của ông Đại gồm: cụ Quảng, bà Tiểu, anh Hảo, anh Hạo, anh Hiều (anh Hiều đã chết nên cháu Hiền – con anh Hiều sẽ được thừa kế thế vị (điều 677 BLDS 2005)). Theo đó, mỗi người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông Đại sẽ được hưởng mỗi người 560 triệu đồng. Trong trường hợp này, khi phần di sản của ông Đại không được định đoạt trong di chúc và phần di chúc không có hiệu lực được chia theo pháp luật thì cụ Quảng (bố ông Đại), bà Tiểu (vợ ông Đại), anh Hạo (con ông Đại – chưa thành niên) vẫn đảm bảo được hưởng 2/3 suất thừa kế nếu toàn bộ di sản ông Đại để lại được chia theo pháp luật (4 tỷ : 5) và anh Hảo – con ông Đại đã thành niên, bị bệnh down không có khả năng lao động được hưởng thừa kế theo di chúc và được hưởng lớn hơn 2/3 của một suất thừa kế nếu toàn bộ di sản ông Đại để lại được chia theo pháp luật nên không thuộc trường hợp quy định tại Điều 669 BLDS 2005. Tình huống 15:Vợ chồng A và B có 2 con chung là C và D. C có vợ là H và có 2 con chung là E và F. A và C chết cùng thời điểm. Di sản của A là 720 triệu. Đáp án tham khảo: Di sản ông A để lại là 720 triệu đồng. Trường hợp 1: Chia thừa kế cho những người có quyền thừa kế được thực hiện theo pháp luật. A chết không để lại di chúc, khi đó di sản A để lại sẽ được chia theo pháp luật. Hàng thừa kế thứ nhất gồm: B (vợ), D, C (C chết thì con của C là E + F sẽ được hưởng thừa kế thế vị của C – theo Điều 652 BLDS 2015) (điều 651 BLDS 2015). Theo đó di sản của A sẽ được chia làm ba phần B = D = E+F = 240 triệu. Trường hợp 2: Nếu di chúc của A để lại là hợp pháp, thì sẽ có hiệu lực (K được 2/3 di sản=480 triệu; M được 1/3 di sản = 240 triệu). Tuy nhiên, nếu bà B không phải là người không có quyền hưởng di sản (theo quy định tại khoản 1 Điều 621 BLDS 2015) thì bà B là đối tượng được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc theo Điều 644 BLDS 2015. Theo đó, bà B là người được hưởng 2/3 suất thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật. Khi đó, để bà B được hưởng 2/3 suất thừa kế (=160 triệu) thì sẽ được lấy ra từ phần của bà K được hưởng theo nội dung di chúc. Lưu ý, không lấy từ phần di tặng theo quy định tại khoản 3, Điều 646 BLDS 2015. Tình huống 16:Ông A kết với bà B sinh ra 3 người con C, D, E. Năm 2000, anh C kết hôn với chị F; vào thời gian này 2 người tạo dự đc ngôi nhà 800 triệu. Anh C bàn với chị F thuế chấp ngôi nhà lấy 100 triệu làm ao nuôi cá basa, nhưng chị F khôg đồng ý. Sau đó anh C đi vay với hình thức tín chấp. Đáp án tham khảo: C chết, di sản để lại trị giá: (800tr : 2) – 100tr = 300tr (100tr tiền C trả nợ vay tín chấp riêng) C chết ko di chúc, di sản chia theo pháp luật (Điểm a khoản 1 Điều 650 BLDS 2015). Những ng` thừa kế di sản của C theo pháp luật gồm: A, B, F (Điểm a khoản 1 Điều 651 BLDS 2015). Giá trị mỗi suất thừa kế trên tổng di sản: 300tr : 3 = 100tr/suất Hay A, B, F mỗi ng` nhận được 100tr từ di sản của C A chết, di sản để lại trị giá: 1600tr + 100tr = 1700tr A chết, di chúc cho C, D mỗi ng` 200tr. Nhưng C chết trước A, nên C khôg được hưởng phần di sản mà A định đoạt trong di chúc, mà phần di sản đó sẽ được chia theo pháp luật (Điểm c khoản 2 Điều 650 BLDS 2015). Phần di sản còn lại của A: 1700tr – 200tr = 1500tr Phần di sản này chia theo pháp luật, những ng` thừa kế di sản của A theo pháp luật gồm: B, D, E (Điểm a khoản 1 Điều 651 BLDS 2015). |
