Mùa đông, những cành cây gầy guộc, xám xịt thu mình bên con đường hun hút gió. Từng chiếc lá khô, xám xịt, phủ đầy bụi bặm run rẩy, run rẩy. Người đi đường mang trên mình bao lớp áo dầy, co ro trên phố như những chú gấu Bắc Cực. Nhưng, vì vội vã, chẳng một ai kịp để tâm đến cây hoa sữa đang đứng cô độc bên đường. Show Mùa xuân, khi những giọt mưa phùn rắc lay phay trên áo, trên tóc, trên từng mái nhà, góc phố. Người người xúng xính trong những bộ quần áo đẹp nhất, diện nhất, nói nói, cười cười. Gương mặt ai cũng hân hoan, tươi tắn. Nhưng, vì vội vã, chẳng một ai kịp để ý rằng, nơi đầu cành hoa sữa tít trên cao, những búp non đang nhú ra, trong veo như mắt biếc. Mùa hè, trong những ngày nắng như đổ lửa, cây âm thầm xòa bóng, tựa như chiếc ô khổng lồ, che cho dòng người đi đường tất bật. Nhưng, vì vội vã, chẳng một ai kịp biết đến sự tồn tại của một cây hoa sữa đang lặng lẽ xanh… Thế rồi thu đến. Những cơn gió heo may đầu tiên vừa mới chớm xao xác trên từng con phố, người ta chợt ngạc nhiên đến ngỡ ngàng. Hương hoa sữa quá đỗi nồng nàn. Người qua phố dường như đi chậm lại, mong níu giữ chút hương trên áo. Nhưng tôi thì khác… Tôi yêu hoa sữa, nên yêu cây cả bốn mùa. Tôi yêu sự giản dị mà lặng lẽ của cây hoa sữa Hà Nội. Tôi yêu lớp vỏ cây sần sùi, mốc thếch. Tôi yêu dáng cây cao, thẳng. Tôi yêu những cành, tán vươn dài, xòa rộng. Và tôi yêu hoa sữa. Không rực rỡ, nóng bỏng như hoa phượng, không thoang thoảng, e ấp như hoa sen, không ngọt ngào, kiêu sa như hoa hồng, hương hoa nồng nàn và ngây ngất, làm xao xuyến lòng người. Ban ngày phố xá đông vui, ồn ào, tấp nập, người và xe ngược xuôi đi lại, hoa sữa nép mình trong tán lá xanh um. Ban đêm, trời rất trong và gió rất lành, từng chùm hoa sữa trắng phớt xanh mới bừng tỉnh giấc, dịu dàng hé mở để hương hoa sữa âm thầm lan tỏa khắp không gian. Hoa sữa mọc thành chùm. Từng bông hoa sữa nhỏ li ti màu xanh nhạt mọc kề bên lá. Lá hoa sữa cũng đẹp lắm. Những chiếc lá xanh bóng nhẹ nhàng thật dịu dàng Chiều tối nào đi học về tôi cũng cố gắng đi thật chậm để hít hà mùi hoa sữa ngọt ngào. Ánh hoàng hôn dần tắt trên mái phố. Những cột đèn đường được bật sáng. Biển hiệu của các cửa hàng cũng được thắp lên rực rỡ. Nơi góc phố bình yên này, hương hoa sữa sao mà nồng nàn đến thế! Nghe hương hoa sữa nồng nàn trên phố, kí ức tuổi thơ bỗng chợt ùa về xao xuyến. Trước khi chuyển về làng Quốc tế Thăng Long, nhà chúng tôi ở một khu tập thể cũ. Tôi còn nhớ cái ban công cũ kĩ – nơi tôi thường bám vào để ngước mắt nhìn lên vòm lá xanh đến nôn nao. Không biết cây hoa sữa có từ bao giờ, chỉ biết rằng, từ khi tôi bắt đầu biết gọi tiếng “Mẹ ơi” thì cây hoa sữa đã sừng sững ở đó rồi. Cùng với gió heo may xao xác, cùng với hương hoa sữa nồng nàn, ngây ngất, lòng tôi lại bồi hồi nhớ về những buổi tối mùa thu, khi hai cha con tôi ngồi trò chuyện bên cái ban công cũ kĩ. Nơi ấy, tôi đã kể cho cha nghe biết bao câu chuyện không đầu không cuối chuyện về cây hoa sữa lặng lẽ tỏa hương trước cổng trường, chuyện về cái váy in hình bông hoa sữa của đứa bạn thân cùng lớp... và những câu chuyện ấy cũng thơm mùi hoa sữa. Còn tôi thì say sưa nghe cha kể về tuổi thơ. Nào là chuyện tụi con gái lớp cha cứ mùa thu về là lại ngắt hoa sữa giấu đầy ngăn bàn, những lúc sau mưa cha thường hay đi dạo để hít hà hương hoa sữa quen thuộc... Nhưng tôi thích nhất là chuyện tình yêu của cha với mẹ ngày trước. Cha thường hay chở mẹ đi trên con đường toàn là hoa sữa trắng xanh. Hôm ấy tóc mẹ cũng đượm một mùi hoa sữa nồng nàn mà quyến rũ vô ngần... Tôi cứ muốn nghe mãi, nghe mãi để rồi thiếp đi trong lòng cha lúc nào không hay. Tôi đã mơ những giấc mơ thơm mùi hoa sữa. Trong giấc mơ đó, mẹ tôi không tất bật lo toan như mọi ngày mà tươi tắn, rạng rỡ cười, khuôn mặt bừng sáng, đôi mắt rất trong, lấp lánh như hai vì sao. Và mái tóc của mẹ cũng thơm mùi hoa sữa, nồng nàn, ngây ngất. Nay tôi đã lớn, cha tôi tất bật hơn với việc ở công ty, còn tôi cũng bận rộn hơn với viêc học hành. Những buổi tôi cha con tôi ngồi tâm sự cũng vì thế mà thưa dần. Thế nhưng mỗi khi ngửi thấy mùi hoa sữa nồng nàn, thì tôi lại biết rằng, tình yêu thương của cha mẹ dành cho tôi lúc nào cũng vẹn tròn, tha thiết. Nếu có dịp dạo bước trên đường phố Thủ đô vào những dịp sang thu, chắc hẳn nhiều người đều ấn tượng với mùi hương nồng nàn của hoa sữa. Loài hoa gắn liền với mùa thu Hà Nội này có gì độc đáo? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ngay sau đây. Tổng quan về cây hoa sữa Hoa sữa là một loài cây thuộc họ Bàng ( Terminalia Catappal ), còn được gọi với cái tên dân giã là cây Mò Cua và có tên khoa học là Alstonia Scholaris. Hoa sữa có nguồn gốc từ những khu rừng rậm thuộc Châu Á, trong đó được tìm thấy nhiều nhất tại Ấn Độ, Trung Quốc. Tại khu vực Đông Nam Á, cây hoa sữa cũng có mặt tại khá nhiều nước như Campuchia, Myanmar, Thái Lan, Malaysia, Indo và Việt Nam. Hình dáng bên ngoài của cây hoa sữaCây hoa sữa có dạng thân gỗ nhỏ, có đường kính thân trung bình từ 0,5 – 1m. Hoa sữa thường đạt độ cao từ 15 – 20m, cá biệt có những cá thể có chiều cao lên đến 40m khi sinh trưởng tại những khu vực thuận lợi về đất dưỡng và khí hậu. Lớp vỏ bên ngoài của cây hoa sữa có màu xám, nứt nẻ nhẹ quanh thân. Tán của cây hoa sữa thường khá rộng, với đường kính từ 5 – 10m. Hoa sữa là loại cây lưỡng tính, có thể tự ra hoa và đậu quả mà không cần quá trình thụ phấn tự nhiên như những loài cây đơn tính khác. Hoa sữa hình phễu, có nhiều màu nhưng chủ yếu ta thường gặp hoa sữa màu trắng đục. Hoa thường mọc vào tháng 6 đến tháng 10 hàng năm, có mùi hương khá nồng, nhất là vào ban đêm. Đặc điểm sinh học của cây hoa sữaHoa sữa là loại cây thân gỗ ưa sáng , có sự sinh trưởng và phát triển khá nhanh chóng. Từ một gốc cây con, chỉ mất khoảng 3 đến 4 năm để hoa sữa đạt chiều cao2,5m và đường kính thân 30cm. Là loài cây sống lâu năm, hoa sữa thích nghi với điều kiện sống rất tốt, chính vì vậy chúng được tìm thấy tại rất nhiều nơi trên thế giới. Tuy nhiên với đặc điểm ưa nắng, hoa sữa thích hợp hơn với những vùng có khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới. Hoa sữa là loài cây không có mùa rụng lá cụ thể, những lá già rụng xuống và lá non nối tiếp cứ thế mọc lên nối tiếp quanh năm. . Nhựa của cây hoa sữa màu trắng đục và khá dính, nếu chẳng may dính vào tay chân, áo quần thì phải dùng đến xăng hoặc dầu hỏa để chùi sạch. Lớp nhựa đục này là thức ăn yêu thích của các loại sâu đục thân, sâu róm,… nên khi đi ngang qua các tán cây hoa sữa, có thể bạn sẽ được khách không mời này rơi trúng người đấy. Ý nghĩa của loài hoa gắn liền với mùa thu Hà NộiCó nhiều sự tích liên quan đến nguồn gốc của hoa sữa tại Việt Nam, trong đó được biết đến nhiều nhất là câu chuyện liên quan đến một chuyện tình buồn. Chuyện kể về cô gái không đủ dũng cảm để ngỏ lời cùng người thương, chỉ nguyện hóa thành loài hoa để đêm đêm tỏa hương cho đời. Đối với nhiều người dân Việt Nam, đặc biệt là người dân Thủ đô, hoa sữa gắn liền với nhiều cung bậc cảm xúc. Hoa sữa được dùng để nói đến những mối tình bình dị, đơn sơ nhưng tha thiết và đi vào lòng người. Hình ảnh hoa sữa mọc thành chùm muốn nói đến sự quấn quýt, bên nhau không muốn chia xa. Bên cạnh đó, hoa sữa thường được nhiều cặp đôi lựa chọn làm ảnh nền để chụp ảnh cưới, với mong muốn tình cảm của đôi ta cũng sẽ luôn nồng nàn như hương hoa sữa. Bên cạnh đó, hoa sữa thường được gắn liền với mùa thu Hà Nội. Vào mùa thu, khí trời cũng trở nên trong lành, mát mẻ hơn. Người dân Thủ đô có thói quen tản bộ lúc sáng sớm dưới những tán hoa sữa, để cùng hít thở bầu không khí trong lành vào những sớm mùa thu. Chính vì vậy, đối với nhiều người, hoa sữa có ý nghĩa tượng trưng cho những điều hạnh phúc giản dị, đơn sơ giữa bao bộn bề tấp nập của cuộc sống. Những công dụng thường thấy của cây hoa sữaBên cạnh hương thơm độc đáo đã trở thành thương hiệu của mùa thu Hà Nội, cây hoa sữa còn có rất nhiều ứng dụng vào thực tiễn đời sống. Dạo quanh nhiều con phố tại Việt Nam, người đi đường dễ dàng nhìn thấy từng hàng hoa sữa to lớn được trồng hai bên ven đường. Với tán rộng và khá kín, hoa sữa là loài cây được sử dụng để tạo không gian bóng mát tại những khu vực công cộng rất tốt, chính vì vậy đã được nhiều thành phố lớn trên cả nước áp dụng vào thực tiễn. Bên cạnh đó, là cây thân gỗ, hoa sữa còn được dùng để chế tác thành những đồ gia dụng nhỏ sử dụng trong gia đình. Thậm chí như tại Ấn Độ và một vài nước Châu Phi, hoa sữa còn được dùng để làm thành những chiếc bảng đen để phục vụ cho nhu cầu học tập của trẻ nhỏ, chính vì vậy nó có tên là “ Cây bảng đen “. Ở nước ta thường thấy nhất là những đôi đũa được làm từ gỗ hoa sữa. Ngoài ra tại Việt Nam, hoa sữa còn là nguồn cảm hứng bất tận của đông đảo văn nghệ sĩ. Có lẽ những câu hát “ Hoa sữa vẫn nồng nàn đầu phố đêm đêm, có lẽ nào anh lại quên em, có lẽ nào anh lại quên em… “ của nhạc sĩ Hồng Đăng trong ca khúc Hoa sữa đã đi sâu vào tâm thức của nhiều người như một nỗi khắc khoải mãi mãi không tìm được đáp án chính xác. Công dụng ít ai biết đến của cây hoa sữaNgoài những công dụng thường thấy như đã nói ở trên của cây hoa sữa, có một công dụng rất đặc biệt của loài cây này mà không phải ai cũng biết. Đó là sử dụng cây hoa sữa như một vị thuốc để điều trị nhiều chứng bệnh. Cụ thể, theo nhiều nghiên cứu khoa học, tất cả những thành phần như vỏ, lá và nhựa cây hoa sữa đều chứa các chất như alkaloids, steroids,… có thể chiết xuất để sử dụng làm thuốc trị bệnh. Ngoài ra, trong vỏ của cây hoa sữa chứa nhiều chất như ditamine, e chitenine và echitamine được sử dụng như những kháng sinh có tác dụng kháng khuẩn hiệu quả trong điều trị tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, sốt rét,… Một vài bài thuốc chủ yếu từ hoa sữaTheo Đông y, vỏ hoa sữa có tính mát, vị đắng, có tác dụng giải độc, thanh nhiệt cơ thể, trừ đờm, chữa sưng viêm,… Để sử dụng vỏ hoa sữa, các bạn sao vàng hạ thổ vỏ cây, sau đó tán thật mịn và dùng với liều lượng từ 1 – 3g mỗi ngày. Cũng có thể sử dụng vỏ cây hoa sữa để ngâm thuốc và dùng dần với lượng vừa phải có tác dụng kích thích giúp ăn ngon, giấc ngủ điều hòa và sâu giấc, bổ tỳ và làm giảm quá trình suy nhược cơ thể do tuổi tác. Lá hoa sữa phơi khô có chứa các chất có tác dụng chống lại α-glucosidase, được cho là có vai trò quan trọng trong việc ức chế các triệu chứng và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường. Những lưu ý quan trọng cần ghi nhớMùi hương của hoa sữa khá nồng, chính vì vậy đứng lâu dưới tán cây hoa sữa mùa ra hoa sẽ khiến bạn có cảm giác nhức đầu, choáng váng thậm chí nôn mửa. Hoa và quả của cây hoa sữa có nhiều nang lông mịn, nếu rơi trúng da người sẽ gây tình trạng mẩn ngứa, nặng hơn có thể gây viêm xoang, viêm đường hô hấp. Không được tự ý điều chế thuốc từ cây hoa sữa để sử dụng, cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ để có cách thức và liều lượng sử dụng phù hợp với thể trạng của từng người. Hy vọng bạn đã có thêm được một vài thông tin hữu ích từ bài viết này để thêm yêu hoa sữa, loài hoa đặc trưng của mùa thu Hà Nội… |
