Sáng ngày 13/11/2023, Trường Đại học Văn hóa, Thể thao và Du lịch Thanh Hóa tổ chức Hội thảo quốc gia với chủ đề “Xứ Thanh - Đa dạng văn hóa và phát triển bền vững”. Các đại biểu tham dự hội thảo. Tham dự hội thảo có đồng chí Lê Đức Giang - Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Chủ tịch Hội đồng Khoa học công nghệ tỉnh; đại diện các sở, ngành cấp tỉnh; các giáo sư, tiến sĩ, nhà khoa học, nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục Trung ương và địa phương. Phát biểu khai mạc hội thảo, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Giang khẳng định: Hội thảo khoa học quốc gia “Xứ Thanh - Đa dạng văn hóa và phát triển bền vững” có ý nghĩa thiết thực trong công tác tham mưu chính sách về văn hóa đối với địa phương, là hoạt động tuyên truyền hữu ích để phát huy lòng tự hào về đất và người xứ Thanh, qua đó tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò và những đóng góp to lớn của vùng đất và con người xứ Thanh trong công cuộc dựng nước và giữ nước của dân tộc. Toàn cảnh buổi hội thảo. Đồng thời, thêm một lần người dân xứ Thanh được tự hào và tôn vinh các giá trị lịch, văn hóa truyền thống của địa phương với bạn bè cả nước; được thể hiện tình cảm, đạo lý uống nước nhớ nguồn đối với các thế hệ ông cha đã có công dựng nước và giữ nước; qua đó, khơi dậy lòng tự hào của mỗi người dân Thanh Hóa hôm nay quyết tâm xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh, đời sống nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc. Qua các tư liệu, luận cứ khoa học sẽ được thảo luận, phân tích để làm sáng tỏ thêm về những giá trị văn hóa truyền thống, sự đa dạng, đặc sắc của vùng đất và con người xứ Thanh; đồng thời khuyến nghị những định hướng và giải pháp về cơ chế, chính sách, nguồn lực để tỉnh Thanh Hóa phát huy tốt nguồn lực văn hóa đặc sắc của quê hương, góp phần sớm đưa Thanh Hóa phát triển nhanh và bền vững trong bối cảnh hội nhập toàn cầu của thời đại cách mạng công nghệ lần thứ 4 đang diễn ra mạnh mẽ hiện nay. Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lê Đức Giang phát biểu khai mạc hội thảo. Đồng chí mong muốn các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và các chuyên gia sẽ tiếp tục có những đóng góp, hỗ trợ nhiều hơn, không chỉ bó hẹp trên lĩnh vực giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, để tỉnh Thanh Hóa bứt phá mạnh mẽ, hoàn thành mục tiêu trở thành một cực tăng trưởng mới của khu vực phía Bắc và cả nước như mục tiêu Nghị quyết 58 - NQ/TW ngày 05/8/2020 của Bộ chính trị “Về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” đã đề ra. Hội thảo quốc gia “Xứ Thanh - Đa dạng văn hóa và phát triển bền vững” thu hút sự quan tâm đông đảo của các nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý, nhà nghiên cứu trong cả nước; các trường Đại học, Cao đẳng, Học viện, Viện nghiên cứu, Trung tâm Bảo tồn di sản... Các đại biểu phát biểu tham luận tại hội thảo. Ban tổ chức đã nhận được hơn 80 bài tham luận của các tác giả, trong đó có 57 bài tham luận đã được lựa chọn đưa vào kỷ yếu hội thảo. Các bài viết tập trung vào 3 nhóm chủ đề chính: Văn hóa truyền thống xứ Thanh với phát triển bền vững; Đa dạng văn hóa xứ Thanh với phát triển bền vững; Chính sách, nguồn lực, giải pháp thúc đẩy văn hóa xứ Thanh với phát triển bền vững. Tại hội thảo, các đại biểu đã nghe những tham luận có giá trị cao về giá trị di sản văn hóa xứ Thanh, như: Tham luận về Di sản văn hóa Thanh Hóa – Nguồn lực phát triển du lịch bền vững; Một số vấn đề về bảo vệ và khai thác giá trị di sản văn hóa tộc người phục vụ phát triển du lịch bền vững ở tỉnh Thanh Hóa; Văn hóa và con người Thanh Hóa nguồn lực để phát triển bền vững… Các đại biểu tham dự hội thảo. Hội thảo lần này được xem là một diễn đàn khoa học để các nhà quản lý giáo dục. chuyên gia, nhà khoa học và giảng viên chia sẻ, công bố kết quả nghiên cứu khoa học mới. Tạo diễn đàn học thuật để thảo luận các vấn đề liên quan đến lĩnh vực văn hóa hướng tới phát triển bền vững của tỉnh Thanh Hóa trong bối cảnh hiện nay. Đào tạo kiến thức và kỹ năng cho sinh viên trong nghiên cứu khoa học. Chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và quảng bá thương hiệu giáo dục của nhà trường đến các trường đại học trong nước và các đối tác của trường. Thay mặt Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, tôi xin trình bày tham luận “Phát huy sức mạnh văn hóa và con người Việt Nam trong sự phát triển bền vững đất nước”. Như chúng ta đã biết, văn hóa là một hệ thống các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên và môi trường xã hội. Vai trò của văn hóa ngày càng được các quốc gia đề cao, coi trọng. Văn hóa trở thành một trong các trụ cột của phát triển bền vững, là động lực của quá trình phát triển, là nhân tố phát huy sức mạnh tổng hợp quốc gia. Con người với tư cách là chủ thể xã hội đóng vai trò quyết định trong quá trình phát triển. Con người là nguồn lực của mọi nguồn lực, quy tụ mọi sức mạnh, quyết định sự tồn vong hay hưng thịnh của các dân tộc. Đối với nước ta, các quan điểm, nhận thức, hoạt động về văn hóa trong phát triển đất nước đã được khẳng định trong các văn kiện của Đảng, chính sách cụ thể của Nhà nước. Được phát triển từ Đề cương văn hóa Việt Nam năm 1943 đến nay, Đảng ta xem văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển kinh tế - xã hội. Văn hóa là hệ điều tiết của sự phát triển xã hội. Văn hóa Việt Nam đã hun đúc nên tâm hồn, khí phách, bản lĩnh Việt Nam, làm rạng rỡ lịch sử vẻ vang của dân tộc. Nghị quyết Hội nghị lần thứ chín Ban Chấp hành T.Ư Khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, Kết luận 76-KL/TW của Bộ Chính trị khóa XII về tiếp tục thực hiện Nghị quyết 33-NQ/TW của Hội nghị T.Ư 9 khóa XI chính là sự cụ thể hóa và nhấn mạnh hơn nữa vai trò của văn hóa đối với sự phát triển bền vững của đất nước.
Trong 5 năm qua, tuy phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, sự nghiệp phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nhận thức về vị trí, vai trò của văn hóa được nâng lên trong toàn hệ thống chính trị và nhân dân. Thể chế văn hóa, chính sách văn hóa dần được hoàn thiện. Hệ thống thiết chế văn hóa tăng về số lượng và từng bước cải thiện về chất lượng. Sản phẩm văn hóa, văn học nghệ thuật phong phú, đáp ứng tốt hơn nhu cầu hưởng thụ văn hóa của nhân dân. Nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể được nghiên cứu, nhận diện, bảo vệ và phát huy giá trị, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, khơi dậy lòng tự hào trong nhân dân. Vai trò của văn hóa trong phát triển kinh tế được chú trọng, kết hợp khai thác tiềm năng của văn hóa với phát triển kinh tế, du lịch. Đời sống văn hoá ở cơ sở có bước phát triển về chiều rộng và chiều sâu. Công tác xã hội hóa được đẩy mạnh, thu hút các nguồn lực xã hội phát triển văn hóa. Giao lưu, hợp tác quốc tế về văn hóa được chú trọng, góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới. Đội ngũ sáng tác, biểu diễn lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng, lực lượng cán bộ quản lý văn hóa ngày một trưởng thành. Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” có tác động tốt đến xóa đói giảm nghèo, xây dựng gương người tốt việc tốt, đền ơn đáp nghĩa, uống nước nhớ nguồn, xây dựng gia đình văn hóa, làng, xã, phường, khu phố văn hóa... góp phần ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội. Những thành tựu trong xây dựng và phát triển văn hóa đã góp phần vào việc xây dựng, hoàn thiện con người Việt Nam. Không khí dân chủ trong xã hội ngày càng tăng lên; tính năng động, tích cực của công dân được phát huy. Nhiều chuẩn mực văn hóa truyền thống tiếp tục được duy trì, củng cố và phát huy; các giá trị văn hóa, đạo đức mới được hình thành và phát triển. Đạo lý, tình thương, lẽ phải vẫn là những định hướng giá trị thể hiện sâu sắc tính nhân văn của con người Việt Nam. Ý thức tích cực, tự giác của nhân dân trong các sinh hoạt văn hóa ngày càng tăng, cả xã hội chung tay xây dựng và phát triển văn hóa. Tuy nhiên, sự nghiệp phát triển văn hóa, con người trong những năm qua vẫn còn một số hạn chế, tồn tại. Khoảng cách về hưởng thụ văn hóa giữa các vùng miền, dân tộc, các bộ phận dân cư chậm được rút ngắn. Đời sống văn hóa tinh thần ở nhiều nơi còn nghèo nàn, đơn điệu. Môi trường văn hóa còn có những biểu hiện thiếu lành mạnh; tệ nạn xã hội, tội phạm vẫn diễn biến phức tạp. Công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa đạt hiệu quả chưa cao. Chưa có nhiều tác phẩm văn học, nghệ thuật có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật, còn không ít tác phẩm chạy theo thị hiếu tầm thường. Cơ sở hạ tầng về văn hóa chưa đáp ứng yêu cầu. Về con người, tuy đã đạt được những chỉ số đáng ghi nhận về phát triển con người (HDI) nói chung nhưng chưa xây dựng được một đội ngũ nhân lực cán bộ lãnh đạo quản lý văn hóa có chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển. Việc phát triển con người toàn diện: đức, trí, thể, mỹ còn nhiều hạn chế. Văn hóa học đường, văn hóa gia đình, văn hóa xã hội có những biểu hiện tiêu cực đáng lo ngại. Văn hóa ứng xử còn không ít hành vi “lệch chuẩn”, phản văn hóa, phi văn hóa. Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống trong Đảng và trong xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi. Giờ đây chúng ta nhắc nhiều đến đạo đức xã hội, đạo đức kinh doanh, trách nhiệm nghề nghiệp, quy tắc ứng xử, văn minh công cộng, y đức… Tất cả đều là những vấn đề của văn hóa, có nguyên nhân từ văn hóa. Nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém trên đây chủ yếu là do nhiều cấp ủy, chính quyền chưa quan tâm đầy đủ lĩnh vực này; việc cụ thể hóa, thể chế hóa Nghị quyết của Đảng còn chậm, thiếu đồng bộ. Công tác quản lý nhà nước về văn hóa chậm được đổi mới, có nơi bị xem nhẹ. Đầu tư cho lĩnh vực văn hóa chưa tương xứng, còn dàn trải. Chưa nắm bắt kịp thời những vấn đề mới về văn hóa để đầu tư đúng hướng và có hiệu quả. Chưa quan tâm đúng mức công tác đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực hoạt động trong lĩnh vực văn hóa, nhất là đội ngũ lãnh đạo, quản lý các cấp. II. NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG TÌNH HÌNH HIỆN NAY Trong thời gian tới, bối cảnh quốc tế được dự báo tiếp tục có những thay đổi lớn, diễn biến phức tạp, khó lường, đưa tới nhiều cơ hội nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức đối với việc thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thực tiễn đó đặt ra và đòi hỏi sự nghiệp phát triển văn hóa, xây dựng con người Việt Nam phải giải quyết tốt một số vấn đề sau:
Trong giai đoạn tới, xây dựng văn hóa vì sự phát triển bền vững đất nước cần hướng đến những nhiệm vụ cơ bản sau đây: Thứ nhất, xây dựng con người Việt Nam với những phẩm chất phù hợp với yêu cầu của thời đại mới. Đó là những phẩm chất quan trọng của con người Việt Nam như yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, kỷ cương, đoàn kết, cần cù, sáng tạo. Xây dựng và phát huy lối sống “Mỗi người vì mọi người, mọi người vì mỗi người”. Thứ hai, xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh tạo điều kiện phát triển văn hóa, con người Việt Nam. Môi trường văn hóa lành mạnh ở gia đình, nhà trường và xã hội sẽ là nơi hình thành, nuôi dưỡng, vun đắp nhân cách văn hóa và giáo dục lối sống cho con người Việt Nam, để cái tốt sẽ được bảo vệ, nhân lên, cái ác, cái xấu sẽ bị bài trừ, lên án. Thứ ba, xây dựng văn hóa trong chính trị, kinh tế, chú trọng chăm lo xây dựng văn hóa trong Đảng, trong các cơ quan nhà nước, các đoàn thể, coi đây là nhân tố quan trọng để xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; xây dựng đội ngũ công chức, viên chức có phẩm chất đạo đức, tận tụy, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân. Thứ tư, phát triển các ngành công nghiệp văn hóa để tạo ra những sản phẩm, dịch vụ văn hóa của người Việt Nam, vì người Việt Nam, cho người Việt Nam, vừa giúp lan tỏa những giá trị văn hóa Việt Nam, là sức mạnh mềm của đất nước, vừa biến những tiềm năng văn hóa này trở thành nguồn lực phát triển kinh tế - xã hội thực sự. Thường xuyên quan tâm đến xây dựng văn hóa kinh tế, văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân vì sự phát triển bền vững quốc gia. III. CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN Với chức năng, nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao, trong thời gian tới, ngành văn hóa, thể thao và du lịch sẽ chủ động triển khai đồng bộ các giải pháp sau:
Đồng thời, văn hóa phải đứng ở vị trí trung tâm của phát triển và sự phát triển phải được nuôi dưỡng và truyền bá bởi văn hóa. Văn hóa giữ vai trò định hướng sự phát triển các giá trị của xã hội, điều tiết các quan hệ xã hội bằng hệ thống các giá trị, chuẩn mực và mục đích nhân văn của nó. Với ý nghĩa đó, văn hóa vừa là tiền đề, điều kiện, vừa là mục đích, động lực phát triển của con người và xã hội.
Kính thưa Đại hội! Lúc sinh thời, Bác Hồ luôn nhấn mạnh vai trò đặc biệt quan trọng của văn hóa đối với phát triển đất nước. Bác nói: “Văn hóa soi đường cho quốc dân đi”. Văn hóa chính là hồn cốt của một dân tộc, là nguồn lực nội sinh quan trọng cho sự phát triển bền vững đất nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, sự ủng hộ của nhân dân, phát huy truyền thống vẻ vang của mình, ngành văn hóa, thể thao và du lịch quyết tâm phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ được giao, cùng cả nước xây dựng một nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. |