 Từ lúc mới sinh ra, bé trai có dấu hiệu bị táo bón, bụng trướng to. Bác sĩ chẩn đoán bé bị đại tràng dài. Mỗi lần bé đi ngoài khó, bụng to lên, người nhà phải dùng thuốc bơm vào hậu môn. Tuy nhiên, cách này chỉ làm giảm triệu chứng chứ không thể trị dứt điểm bệnh. Gia đình cũng đưa bé tới các bệnh viện nhi chữa, nhưng vì thời gian điều trị kéo dài, đi lại bất tiện và khá tốn kém, bệnh của bé không hết. Suốt 5 năm qua, bé trai phải sống chung với căn bệnh táo bón.
Gần đây, lượng phân lớn tích trữ trong đoạn ruột giãn khiến bụng bé ngày càng phình to bất thường, đau quằn quại, gia đình đưa tới bệnh viện Nhi đồng thành phố cấp cứu. Qua thăm khám và kết quả chụp phim, bác sĩ chẩn đoán bé bị hội chứng phình đại tràng bẩm sinh, khiến một đoạn đại tràng không có dây thần kinh để kiểm soát sự co bóp đại tràng và được chỉ định phẫu thuật gấp. Trong ca mổ kéo dài 3 giờ, ê-kíp bác sĩ đã cắt bỏ phần trực tràng bị phình dài gần 20 cm, dãn to 20 cm, cùng gần 3 kg phân ứ đọng bên trong, dù đã được thụt tháo bơm rửa trước phẫu thuật. 2 tuần sau mổ, bé ăn uống, tự đi ngoài, bụng xẹp hẳn và đã được xuất viện trong sự vui mừng từ gia đình.
Nguy hiểm của bệnh phình đại tràng bẩm sinh Theo các bác sĩ, bệnh phình đại tràng bẩm sinh do nguyên nhân vô hạch chiếm vị trí hàng đầu trong hội chứng tắc ruột ở trẻ sơ sinh. Trẻ mắc bệnh phình đại tràng bẩm sinh do vô hạch sẽ không đi tiêu phân su trong ngày đầu tiên khi sinh ra, trong khi trẻ bình thường sẽ đi được. Những ngày sau đó, bé vẫn tiếp tục táo bón và người nhà phải dùng thuốc bơm vào hậu môn cho bé. Lúc đó, một số bé sẽ đi ngoài được, còn một số bé vẫn không thể. Những bé không đi ngoài được, người nhà sẽ đưa bé đến bệnh viện, sau đó bệnh viện phải đặt ống thông vào hậu môn, bơm nước muối sinh lý (thụt tháo) để giúp bé đi ngoài.
Không phải trẻ nào mắc bệnh này cũng có thể phát hiện trong giai đoạn sơ sinh. Do vậy, khi xuất viện, bác sĩ hẹn tái khám thì người nhà bệnh nhi nên tuân thủ. Tình trạng bệnh nặng hay nhẹ, phát hiện sớm hay trễ tùy thuộc nhiều vào đoạn ruột vô hạch (không có hạch thần kinh trong thành ruột) dài hay ngắn. Trẻ có đoạn ruột vô hạch ngắn, bụng sẽ trướng lên, không đi cầu được nhưng chỉ cần mua ống thuốc bơm vào hậu môn sẽ giúp trẻ đi tiêu. Nhiều gia đình thường chấp nhận giải pháp này và không đưa trẻ đến bệnh viện khám lại. Tình trạng táo bón sẽ kéo dài trong nhiều năm. Những trẻ có đoạn ruột vô hạch dài thì dù có bơm thuốc vẫn không giúp trẻ đi tiêu bình thường nên thường phải đưa trẻ đến bệnh viện thụt tháo. Lâu ngày đoạn ruột vô hạch này không hoạt động sẽ bị teo nhỏ và đại tràng nằm ở phía trên bị phình dãn ra, ứ đọng ngày càng nhiều phân và chứng táo bón sẽ kháng trị với các loại thuốc nhuận tràng. Nhiều trẻ sơ sinh với đoạn ruột vô hạch dài có thể gây tắc ruột ngay những ngày đầu sau sinh nên được phát hiện sớm, phẫu thuật cấp cứu, sau sinh bụng trướng lên, chậm tiêu phân su đều phải đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa để các bác sĩ xác định bệnh và điều trị kịp thời. Trẻ được mổ sớm có hiệu quả rất nhiều lần so với khi trẻ đã lớn. Mổ càng sớm, ruột của trẻ sơ sinh ít viêm dính, đặc biệt chức năng đi tiêu sau mổ được hoàn thiện tốt hơn. Phẫu thuật muộn khi trẻ càng lớn, tình trạng ứ đọng phân càng kéo dài, dẫn đến chậm phát triển thể chất, nguy cơ bị viêm ruột trước và sau mổ càng cao, có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết, nhiễm độc thậm chí tử vong. Lời cảnh báo đau lòng của người bố về việc rửa tay sau khi anh phải nhìn con gái chỉ mới 3 tuần tuổi của mình qua đời. Lúc đang quét sân, bà ngoại nghe tiếng cháu trai 11 tháng khóc trong nhà, vội chay vào thì thấy mẹ bé đang dùng dao đâm con. Gia đình anh Sơn đã nói chuyện với con, cho con thường xuyên đi lại để gặp mẹ ruột và bé rất vui. Harlow – cô bé dũng cảm 15 tháng tuổi đang phải ngày ngày giành giật sự sống với căn bệnh ung thư buồng trứng. 5 ngày sau sinh, bé được phát hiện bị rối loạn chuyển hóa bẩm sinh nặng, ứ độc chất NH3 gấp hơn 10 lần bình thường. Văn Đức
Ở điều kiện sinh lý bình thường, bụng của trẻ, nhất là những tháng đầu đời sau sinh, đa số đều to, nguyên nhân là do cấu trúc ruột của trẻ khá dài so với kích thước ổ bụng, kết hợp với lớp cơ thành bụng cũng chưa phát triển đầy đủ. Dần theo tháng ngày, cơ thể trẻ phát triển sẽ tăng trưởng về chiều cao nhanh hơn sự tăng trưởng của ruột, từ đó phần bụng của chúng sẽ từ từ thon gọn trở lại. Đây là một tiến trình rất bình thường hầu hết ở các trẻ nhỏ sau sinh, vì vậy các cha mẹ đừng quá lo lắng khi thấy bụng trẻ sơ sinh to hơn bình thường. Bụng to ở trẻ bình thườngNhư đặc điểm sinh lý bụng to ở trẻ đã đề cập phần trên, sở dĩ bụng trẻ sau sinh to là do cấu trúc ruột trẻ em khá dài so với kích thước của ổ bụng, kết hợp với lớp cơ thành bụng chưa phát triển đầy đủ. Theo thời gian tăng trưởng, trẻ sẽ phát triển chiều cao nhanh hơn sự tăng trưởng của ruột, từ đó phần bụng của chúng sẽ thon gọn trở lại. Bên cạnh bụng to sức khỏe của trẻ phát triển bình thường, tăng cân phù hợp theo tháng tuổi, ngủ ngon, không quấy khóc, bú hay ăn dặm khi trễ bữa thì trẻ rất háo ăn. Nhận biết tình trạng sức khỏe qua hoạt động tiêu hóa của trẻ bằng cách quan sát phân khi trẻ đi tiêu. Phân của trẻ 6 tháng đầu ảnh hưởng nhiều bởi chế độ bú mẹ hay ăn sữa ngoài. Trẻ bú mẹ hoàn toàn phân thường lỏng sệt, có màu hoa cà hay hoa cải, đi ngoài 3 - 4 lần/ngày. Trẻ nuôi bằng sữa hộp, công thức không được bổ sung đầy đủ chất probiotic và prebiotic nên phân thường rắn, và 1 - 2 ngày mới đi ngoàimột lần. Với đặc điểm như trên thì phụ huynh hoàn toàn yên tâm, không đáng lo ngại về tình trạng cái bụng to của trẻ. Bụng to ở trẻ bệnh lýBên cạnh có bụng to sinh lý của trẻ, phụ huynh cũng cần quan tâm, bụng to của trẻ do bệnh lý, biểu hiện với các triệu chứng điển hình như: bụng to kèm biếng ăn, suy nhược; trẻ sụt cân, da xanh xao, hay vàng da, vàng mắt. Một số bệnh lý, dẫn đến bụng to ở trẻ, như bướu gan, hay gặp nhất ở trẻ dưới 5 tuổi, là bướu nguyên bào gan; trẻ lớn hơn thường bị Carcinom tế bào gan, nguyên nhân là do nhiễm siêu vi viêm gan B từ lúc mới sinh; bụng to còn gặp trong bướu thận, ở trẻ là bướu nguyên bào thận còn gọi là bướu WILMS. Hiện nay nguyên nhân gây bệnh này chưa biết rõ, triệu chứng bụng to, biếng ăn, cơ thể suy nhược và có bướu sờ được. Với bệnh cấp tính dẫn đến bụng to gặp trong tắc ruột, triệu chứng điển hình khóc thét do đau bụng, nôn nhiều, bụng chướng to, nhìn thấy quay ruột cử động, giống như rắn bò, trong y học gọi là dấu hiệu rắn bò… Ngoài những vấn đề bệnh lý như nói phần trên, phụ huynh cũng không phải lo lắng nhiều, khi trẻ có bụng to do trướng bụng đầy hơi, bởi rối loạn tiêu hóa hay táo bón. Trẻ thường có biểu hiện bụng to, căng, nhiều khi phát ra tiếng sôi bụng, quấy khóc. Đối với trẻ sơ sinh, nguyên nhân gây nên hiện tượng này có thể do việc ép hoặc cho trẻ ăn quá nhiều trong một bữa, trẻ chưa kịp tiêu hóa hết lại ăn tiếp, khiến lượng sữa chưa tiêu hóa hết dồn ứ lại trong ruột trẻ. Với trẻ đang bú mẹ thì chế độ ăn uống của mẹ cũng có thể là nguyên nhân gây đầy bụng ở trẻ khi mẹ ăn quá nhiều một loại thực phẩm nào đó có tính nóng như: thức ăn chiên nhiều dầu mỡ. Một nguyên nhân khiến trẻ gặp hiện tượng này là do trẻ uống sữa không được đảm bảo vệ sinh, để vi khuẩn xâm nhập vào trong quá trình cha mẹ dùng các dụng cụ pha chế không đảm bảo, khi đó trẻ sẽ đau bụng, chướng bụng, thậm chí là tiêu chảy. Gặp tình trạng này phụ huynh cần mátxa bụng cho trẻ, mátxa nhẹ nhàng theo một chiều nhất định, có thể sử dụng các loại dầu mátxa để trẻ cảm thấy thật sự thoải mái. Tránh mátxa ngay khi trẻ mới ăn xong. Giúp trẻ ợ hơi nhanh bằng cách đặt cằm trẻ tựa vào vai và vỗ nhẹ vào lưng trẻ hay cho trẻ nằm sấp lên hai chân bạn và cũng vỗ nhẹ vào lưng trẻ. Thay đổi cách cho bé ăn bằng cách cho bé bú đúng cách, tư thế sao cho đầu cao hơn dạ dày và chắc chắn rằng trẻ đang ngậm đầu ti đúng cách. Nếu trẻ ăn sữa ngoài, cần vệ sinh các dụng cụ đầy đủ, không ăn lại sữa thừa. |
