Máu là chất lỏng quan trọng được cơ thể tuần hoàn liên tục thông qua tim và các hệ thống mạch máu, đảm bảo hoạt động sống của con người. Biết rằng máu có vai trò quan trọng với cơ thể song không phải ai cũng hiểu về cấu tạo của máu. Chủ động tìm hiểu thông tin này giúp chúng ta có kiến thức để tăng cường và duy trì sức khỏe tốt hơn. Show 1. Thông tin về cấu tạo của máuMáu là chất lỏng quan trọng giúp duy trì sự sống của cơ thể, bất cứ ảnh hưởng nào gây gián đoạn lưu thông máu hoặc thay đổi thành phần máu đều gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe. Vậy máu hình thành như thế nào, chứa các thành phần cấu tạo nào, vai trò ra sao? Các thành phần cấu tạo chính của máu 1.1. Máu tạo thành như thế nào?Sự tạo thành của máu rất đặc biệt, tại đây các thành phần cấu tạo của máu cũng được sản xuất, cụ thể là trong tủy xương. Tủy xương tập trung chủ yếu ở trung tâm khung xương, có dạng khá mềm, nơi thực hiện chế tạo khoảng 95% tổng tế bào máu của cơ thể. Tủy xương con người nằm rải rác ở nhiều xương, người trưởng thành thì tủy xương tập trung chủ yếu ở vùng xương sống, xương ngực và xương chậu. Là cơ quan chính tạo thành máu, tế bào máu do tủy xương sản xuất được coi như tế bào gốc, hay còn gọi là tế bào tạo máu. Theo thời gian với sự nuôi dưỡng, khi tế bào gốc trưởng thành sẽ kéo theo các tế bào thành phần khác trong máu. Tế bào máu mới tạo thành từ tủy xương và chưa hoàn thiện, chưa đưa vào hệ thống máu lưu thông được gọi là tế bào máu chưa trưởng thành. Sau đó, một số tế bào máu này được chuyển tới bộ phận chuyên trách khác của cơ thể sẽ tiếp tục trưởng thành và được cơ thể sử dụng. Một số khác tế bào máu chưa trưởng thành được giữ lại tại tủy xương để phát triển hoàn thiện. Tủy xương là cơ quan sản xuất tế bào máu Bên cạnh tủy xương là cơ quan chính tạo thành tế bào máu thì các cơ quan có vai trò điều chỉnh quá trình sản xuất, tiêu hủy, phân hóa tế bào máu gồm: lá lách, hạch bạch huyết, gan,… 1.2. Thành phần cấu tạo của máuThành phần chiếm tỉ lệ lớn nhất, khoảng 55 - 65% thể tích máu là huyết tương, cùng với đó là các tế bào máu. Quan trọng là: Tế bào hồng cầu: Chiếm tỉ lệ lớn tạo nên màu đỏ tươi của máu Chức năng chính của tế bào hồng cầu là vận chuyển Oxy và Carbon dioxide. Protein quan trọng của tế bào hồng cầu đảm bảo chức năng vận chuyển oxy là Hemoglobin. Một chu trình vận chuyển này diễn ra như sau:
Tế bào bạch cầu gồm nhiều loại Vai trò chính của tế bào bạch cầu trong máu là đảm bảo miễn dịch và chống lại sự nhiễm trùng. Do có rất nhiều tác nhân có thể gây nhiễm trùng, thuộc các nhóm virus, vi khuẩn, ký sinh trùng, nấm,… nên tương ứng cũng có nhiều tế bào bạch cầu. Trong đó, các tế bào bạch cầu quan trọng của máu bao gồm: Lympho tế bào, Eosinophils, Neutrophils, Tế bào monocytes,… Tế bào bạch cầu của máu có vai trò miễn dịch chính Tế bào bạch cầu của máu thực hiện nhiệm vụ tiêu diệt tác nhân gây bệnh, chữa lành vết thương bằng việc tiêu thụ các dạng vật chất không cần thiết như: tế bào chết, tế bào hồng cầu cũ, mô mảnh,… Tế bào tiểu cầu Thành phần chức năng còn lại của máu là tiểu cầu, có vai trò trong đảm bảo quá trình đông máu. Về kích thước, so với hồng cầu và bạch cầu thì tiểu cầu khá nhỏ, chúng cũng lưu thông cùng dòng máu đi khắp cơ thể. Khi có hiện tượng chảy máu xảy ra, tế bào tiểu cầu sẽ tụ họp nhanh chóng hình thành nút tiểu cầu, ngăn chặn nhanh chóng sự chảy máu. 1.3. Thành phần hóa học của máuCấu tạo tế bào của máu được sử dụng nhiều hơn trong y học, để giải thích vai trò cũng như các hoạt động liên quan đến máu. Xét về cấu tạo hóa học, máu gồm các thành phần khá đa dạng, trong đó chủ yếu là: protein, khí (oxy, nito, CO2,), carbohydrate, hormone,… 2. Lượng máu bình thường trong cơ thể là bao nhiêu?Để đảm bảo hoạt động sống và các chức năng bình thường, cơ thể cần có lượng máu phù hợp cho phép tuần hoàn liên tục. Lượng máu này sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, chủ yếu như: giới tính, độ tuổi, cân nặng,… Hầu hết các phương pháp tính lượng máu phù hợp của cơ thể người dựa trên cân nặng, trung bình từ 70 - 80ml máu trên mỗi kg cân nặng. Lượng máu trong cơ thể phụ thuộc chính vào cân nặng Như vậy, một người 50kg sẽ có tổng lượng máu khoảng 3.5 - 4l, tồn tại trong tim cũng như tuần hoàn liên tục qua các mạch máu trong cơ thể. Cơ thể cũng có cơ chế điều hòa tự nhiên để ổn định tổng lượng máu trong cơ thể, đảm bảo máu sinh ra ở tủy xương tương ứng với máu mất đi mỗi ngày. CHỉ trong trường hợp mất máu quá nhiều hoặc tủy xương gặp vấn đề, lượng máu cơ thể sẽ bị thiếu hụt, chủ yếu gặp tình trạng thiếu máu. Bên cạnh đó, lượng máu trong cơ thể có thể giảm khi cơ thể mất nước, mất mồ hôi song thành phần cấu tạo của máu không thay đổi nhiều. Cơ thể vẫn có thể duy trì hoạt động sống nếu thiếu máu nhẹ, thiếu máu nặng sẽ gây ra nhiều vấn đề sức khỏe. Nếu nghiêm trọng hơn, cơ thể chỉ có 1/3 tổng lượng máu cần thiết thì các cơ quan đều bị rối loạn chức năng, gây sốc và có thể dẫn tới tử vong. 3. Rối loạn cấu tạo máu nhận biết thế nào?Mỗi loại tế bào máu đều có vai trò riêng và tồn tại với lượng ổn định, cân bằng với nhau đảm bảo các hoạt động của cơ thể diễn ra bình thường. Song do bệnh lý, cấu tạo thành phần máu có thể bị rối loạn gây ra nhiều vấn đề sức khỏe như:
Sự xuất hiện bất thường của vết bầm tím có thể do rối loạn cấu tạo máu Rối loạn cấu tạo của máu nhẹ có thể không phát hiện được trừ khi có bệnh lý hoặc xét nghiệm máu trong khám chữa bệnh. Để cơ thể tạo máu khỏe mạnh và duy trì tốt chức năng, cần duy trì chế độ dinh dưỡng, thể thao, bảo vệ sức khỏe tốt.
Là cơ quan luôn luôn thay đổi, làn da bao gồm 3 lớp chính- biểu bì, hạ bì và mô dưới da - mỗi lớp lại bao gồm nhiều lớp thay thế. Các phần phụ của da như các nang và các tuyến mồ hôi, tuyến bã nhờn cũng đóng những vai trò khác nhau trong chức năng tổng thể của da. >>> Xem thêm: Bị mụn ở má - Nguyên nhân do đâu và cách điều trị dứt điểm Biểu bì
Như là lớp da ở phía ngoài cùng mà chúng ta có thể nhìn và chạm vào được, lớp biểu bì bảo vệ chúng ta tránh khỏi các độc tố, vi khuẩn là tránh mất các chất lỏng cần thiết. Nó bao gồm 5 lớp tế bào. Các tế bào được sản sinh ở lớp trong cùng, di chuyển đến bề mặt da. Từ đó, chúng phát triển và trải qua nhiều sự thay đổi. Đây chính là quá trình được biết như là quá trình sừng hóa (hay sự hình thành sừng ở biểu bì), khiến mỗi lớp của tầng biểu bì trở nên khác biệt.
>>> Xem thêm: Mụn bọc không đầu là gì? Nguyên nhân gây nên mụn bọc và cách điều trị
Các tế bào ở lớp sừng thì được gắn kết với nhau bởi các lipid biểu bì. Những lipid này thì rất quan trọng để tạo nên một làn da khỏe mạnh: chúng tạo nên hàng rào bảo vệ và giữ được độ ẩm cho da. Khi các lipid bị mất đi, da trở nên khô hơn và cảm giác bị căng và sần sùi. >>> Xem thêm: 6 nguyên nhân gây nám tàn nhang ở phụ nữ và phương pháp điều trị Biểu bì được bao phủ bởi chất nhũ tương gồm nước và lipid (chất béo) được biết như các màng hydrolipid. Lớp màng này giúp duy trì sự tiết mồ hôi và bã nhờn, giúp làn da được mềm hơn và hoạt động giống như hàng rào chống lại vi khuẩn và nấm. Phần nước của màng này, như là các acid bảo vệ bao gồm:
>>> Xem thêm: Sắc tố melanin là gì? Liệu có phải là tác nhân gây nám sạm da?
Các axit bảo vệ giúp làn da khỏe mạnh, là môi trường axit nhẹ và có độ pH nằm trong khoảng từ 5.4 đến 5.9. Đây là môi trường lý tưởng cho:
Bao phủ hầu hết các phần của cơ thể nhưng biểu bì chỉ có độ dày khoảng 0.1mm, vùng biểu bì chung quanh mắt mỏng hơn (0.05mm) và dưới bàn chân thì dày hơn (1-5mm). Tìm hiểu thêm có thể đọc Am hiểu về làn da ở các phần khác nhau của cơ thể và làn da của nam và nữ thì khác nhau như thế nào. >>> Xem thêm: Da bị nám nhẹ là do đâu? Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả khi nám mới xuất hiện Hạ bì (hay lớp mô mạch liên kết) Hạ bì thì dày, đàn hồi, là lớp giữa của da và bao gồm 2 lớp:
>>> Xem thêm: Cách trị vết thâm sau khi bắn laser và lưu ý khi chăm sóc được khuyến nghị từ bác sĩ
Phần cấu trúc chính của lớp hạ bì là sợi collagen, sợi đàn hồi và các mô liên kết- giúp cho làn da độ khỏe mạnh, linh hoạt mang đến sự trẻ trung hơn cho da. Các cấu trúc này thì gắn chặt với một chất như gel (có chứa axit hyaluronic), có khả năng cao trong việc liên kết với phân tử nước giúp duy trì được thể tích của da. Lối sống và các nhân tố bên ngoài như ánh nắng mặt trời và sự thay đổi nhiệt độ có tác động đến số lượng sợi collagen và sợi đàn hồi trong cấu trúc da. Khi chúng ta già đi, sự sản sinh sợi collagen và sợi đàn hồi tự nhiên giảm xuống và chức năng gắn kết với các phân tử nước cũng bị suy yếu. Làn da lúc đó trông có vẻ thiếu săn chắc và nếp nhăn xuất hiện. Tìm hiểu thêm về các nhân tố ảnh hưởng đến làn da, ánh nắng mặt trời tác động lên làn da như thế nào và lão hóa da. Lớp hạ bì đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể khỏi ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài cũng như nuôi dưỡng lớp ngoài cùng: Mô dưới da (hay lớp mỡ dưới da) Lớp da ở phía trong cùng là nơi tạo ra năng lượng của cơ thể, đồng thời hoạt động như một tấm đệm và cách nhiệt cho cơ thể . Chúng bao gồm:
Số lượng các tế bào chất béo ở mô dưới da thì khác nhau ở các vùng trên cơ thể . Hơn nữa, sự tạo thành các tế bào này cũng khác nhau giữa nam và nữ,cũng như cấu trúc của các bộ phận khác của da. Làn da thay đổi xuyên suốt cuộc đời của mỗi người. Tìm hiểu thêm tại làn da ở các độ tuổi khác nhau. |