Tra cứu văn bản pháp luật là một kỹ năng quan trọng mà dân luật cần phải biết, tuy nhiên sau khi tìm được văn bản rồi, việc đọc hiểu văn bản như thế nào lại là một vấn đề còn quan trọng hơn. Show Có thể bạn quan tâm: Nội dung: Thỉnh thoảng tôi có nhận được một số câu hỏi liên quan đến vấn đề này, chẳng hạn như: Tại sao văn bản quy định như vậy mà cơ quan có thẩm quyền bảo không áp dụng được cho tôi? Quy định này có áp dụng được trường hợp của tôi không?… Gần đây nhất tôi có nhận được một câu hỏi của một bạn liên quan đến quy định về người có công với cách mạng, trong đó bạn ấy cũng đã tìm được tương đối đầy đủ các quy định cần thiết nhưng khi áp dụng thì lại có một chút nhầm lẫn, mà hoàn toàn không phải do bạn ấy. Vậy nên bài viết hôm nay tôi sẽ chia sẻ 05 điều cần lưu ý để đọc hiểu văn bản pháp luật hiệu quả có kèm theo ví minh minh họa cho từng trường hợp cụ thể. Thứ nhất: Phạm vi điều chỉnhKhi bạn tìm được một nội dung tư vấn trên mạng, trong đó có trích dẫn một điều khoản trong 1 văn bản luật nào đó có vẻ giống trường hợp của mình, hoặc khi bạn tìm được một văn bản có vẻ phù hợp với việc mình đang cần giải quyết, bạn đừng vội đọc ngay vào nội dung của điều luật hoặc nội dung quy định vấn đề của bạn trong văn bản đó. Mà trước tiên bạn nên xem đó là văn bản nào, cụ thể là số hiệu và tên của văn bản
Sau đó bạn tìm và tra cứu ra toàn văn nội dung văn bản đó (chỉ cần tìm thôi chứ không phải đọc toàn văn đâu nhé). Bạn nhìn ngay mấy điều đầu tiên của văn bản, thường là tại Điều 1 sẽ có tên là Phạm vi điều chỉnh:
Như vậy, chỉ với VD trên bạn đã có thể thấy được sự cần thiết phải đọc nội dung Điều này phải không. Nếu như giao dịch mua bán, cho thuê nhà ở thương mại của các doanh nghiệp mà bạn tìm ở trong luật nhà ở thì có thể bạn sẽ không tìm được đúng điều mà bạn đang cần rồi. Thêm một VD nữa để bạn thấy rõ hơn, đó là tại Nghị định 99/2015/NĐ-CP Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Nhà ở (bạn chú ý hơn vào khoản 2 của Điều dưới đây nhé)
Vậy đó, trước tiên bạn nên đọc Phạm vi áp dụng của 1 văn bản pháp luật (thông thường nằm ngay Điều 1 của đa số văn bản), điều này quy định chung và khái quát thôi nhưng đọc cũng dễ hiểu và giúp bạn có hình dung cơ bản về văn bản mình sắp đọc. Một số Bộ luật đặc thù như Bộ luật hình sự chẳng hạn, sẽ không theo nguyên tắc sắp xếp điều luật phổ biến trên, bởi vì điều đó không phù hợp và cũng không cần thiết, và tôi nghĩ chắc bạn cũng không thấy cần quan tâm lắm đến vấn đề đặc thù này. Thứ hai: Đối tượng áp dụngCũng như Phạm vi áp dụng, Đối tượng áp dụng quy định các chủ thể sẽ chịu sự điều chỉnh hoặc không chịu sự điều chỉnh của văn bản bạn đang đọc. Nội dung này không nằm đâu xa, thường là ở ngay Điều 2 của một văn bản, cũng có trường hợp nằm chung luôn với Điều 1, đối với những văn bản mà đối tượng áp dụng đã quá rõ ràng, có thể đôi lúc bạn thấy nó nằm ở Điều 3, nói chung không đi đâu xa được.
Đa phần tên Điều này sẽ là Đối tượng áp dụng như VD tôi nêu trên, nhưng cũng có những trường hợp là tên khác.
Đó là một cách quy định khác của phần Đối tượng áp dụng Phần Đối tượng áp dụng đối với Luật, Bộ luật mà nói thì quy định khá tổng quát, có thể bạn chưa cần đọc cũng sẽ hình dung được phần nào, nhưng bạn sẽ thấy rất cần thiết khi đọc các Nghị định, Thông tư hoặc các văn bản dưới luật khác. Thứ ba: Hiệu lực văn bảnPhần này ai cũng biết là quan trọng, có điều vị trí của nó nằm hơi xa các điều trên nên có lẽ nhiều người quên mất. Thêm nữa là khi bạn đọc một câu trả lời giải đáp pháp luật ở trên mạng thường thì trong đó ít khi nhắc đến hiệu lực của văn bản mà họ đang trích dẫn, có thể câu trả lời đó tại thời điểm trả lời thì văn bản đang có hiệu lực, nhưng tại thời điểm bạn tra cứu thì lại có văn bản mới thay thế mà họ chưa cập nhật chẳng hạn. Lưu ý nhỏ nữa là nếu như bạn đọc nguyên văn một văn bản, thì cái ngày ở ngay phía bên phải trên đầu văn bản đó chỉ là ngày ban hành văn bản thôi, không phải là ngày văn bản có hiệu lực.
Bạn có nhìn thấy dòng Hà Nội, ngày 20 tháng 10 năm 2015 không? Đó là ngày ban hành văn bản thôi. Còn hiệu lực của văn bản, tuy không nằm gần nhưng rất dễ tìm, bạn chỉ cần kéo xuống Điều khoản cuối cùng hoặc gần Điều cuối cùng của văn bản, Ví dụ luôn trong Nghị định số 99/2015/NĐ-CP ở trên, phần hiệu lực nằm ở Điều 87 trên tổng số 88 Điều của Nghị định 99
Như vậy kể từ ngày 10/12/2015 thì Nghị định 99 trên mới bắt đầu được áp dụng Với các bộ luật và luật cũng vậy thôi, bạn có thể thấy rằng:
Điều khoản hiệu lực không chỉ quy định mỗi ngày có hiệu lực của văn bản, mà còn nhiều nội dung có ích khác có thể cần thiết cho bạn, VD như văn bản nào bị thay thế, hết hiệu lực, trường hợp đặc biệt của việc áp dụng hiệu lực ..v..v.. Thứ tư: Điều khoản chuyển tiếpKhông phải văn bản nào cũng có Điều khoản chuyển tiếp, nhưng khi đã có thì đó lại là một nội dung rất quan trọng của việc áp dụng. Một văn bản có Điều khoản chuyển tiếp thì bạn đọc Điều khoản về hiệu lực thôi là chưa đủ, mà buộc phải đọc thêm cả điều khoản chuyển tiếp nữa mới áp dụng chính xác được. Điều khoản này cũng không ở đâu xa, ngay trước hoặc ngay sau Điều khoản về hiệu lực.
Bạn chỉ cần đọc thôi là thấy Điều khoản chuyển tiếp có ích như thế nào rồi, chắc tôi không cần giải thích dài dòng thêm.
Thứ năm: Văn bản dẫn chiếuLưu ý cuối cùng, sau khi đọc đầu đọc đuôi văn bản rồi, biết đúng là nó áp dụng cho trường hợp nào rồi, bạn bắt đầu tìm đến nội dung văn bản, những nội dung quy định rõ ràng rồi thì không cần bàn thêm, nhưng có một số trường hợp, quy định ở văn bản này lại dẫn chiếu đến một văn bản khác
Quy định như thế này thì đơn giản rồi, bạn chỉ cần tra cứu và tìm trong các văn bản luật đất đai là được.
Bạn có thể thấy cụm từ “theo Pháp lệnh ưu đãi người có công với cách mạng”, nhưng điều này không có nghĩa là tất cả người có công với cách mạng và thân nhân của họ là được miễn học phí mà bạn phải dẫn chiếu đến những quy định cụ thể trong Pháp lệnh để xem đó là những đối tượng cụ thể nào, được những ưu đãi cụ thể gì, trong đó có miễn học phí hay không, chứ không phải là áp dụng cho tất cả đối tượng trong Pháp lệnh đó Chính nhờ thắc mắc này của một bạn gửi cho tôi, mà tôi mới có ý tưởng cho bài viết này Lưu ý nhỏ cuối cùng, nhỏ quá nên không tách riêng 1 phần, đó là khi bạn đọc nội dung văn bản mà có một từ hay cụm từ nào đó mà bạn thấy chưa rõ, bạn có thể thử tìm ở Điều Giải thích từ ngữ trong văn bản, thường thì nó hay nằm ở phần đầu văn bản (Điều 3, 4…) và không phải văn bản nào cũng cần hoặc cũng có. Nhưng bạn cứ thử tìm xem.
Đó là 5 điều lưu ý theo kinh nghiệm của tôi khi bạn muốn tự nghiên cứu, đọc hiểu và áp dụng văn bản pháp luật. Tất nhiên đó là 5 điều rất cơ bản thôi, nhưng cũng có thể giúp bạn bước đầu tiếp cận văn bản một cách dễ dàng hơn. Còn các vấn đề phức tạp hơn nữa, bạn hãy dành cơ hội cho các luật sư và chuyên gia pháp luật được giúp đỡ bạn nhé. Đọc thì dài như vậy, nhưng thực ra số điều luật cần đọc trong một văn bản là không nhiều, chủ yếu ở phần đầu và phần cuối. Còn trường hợp văn bản quá ngắn như 1 công văn của Tổng cục thuế chẳng hạn, thì thôi bạn cứ đọc hết luôn cho gọn. Hy vọng bài viết này sẽ phần nào giúp ích cho những ai quan tâm. Nếu có ý kiến hay câu hỏi liên quan, các bạn có thể gửi phản hồi ở dưới bài viết này. Nguồn: Blue & Tansy (https://bluentansy.com/5-dieu-can-luu-y-khi-doc-hieu-van-ban-phap-luat)
Các tìm kiếm liên quan đến lưu ý khi đọc hiểu văn bản pháp luật, cách đọc điều khoản trong thông tư, thứ tự đọc văn bản, cách đọc văn bản quyết định, cách trích dẫn văn bản pháp luật, điều khoản chuyển tiếp là gì, quy định về điều khoản chuyển tiếp, cách cập nhật văn bản pháp luật mới, doc van ban phap luat |