Cung cầu tiền tệ là gì? Cung tiền tệ là lượng tiền để nền kinh tế đảm bảo nhu cầu của sản xuất và lưu thông hàng hóa. Hay nói cách khác, cung tiền tệ là toàn thể khối tiền tệ đã được cung cấp cho nền kinh tế trong một khoảng thời gian nhất định tạo thành khối tiền tệ trong xã hội. Cầu tiền tệ là tổng khối tiến Nhà nước, các thành kinh tế cần có để đáp ứng nhu cầu. Cầu tiền tệ không quyết định mức cung do cầu tiền tệ do Ngân hàng Trung ương quyết định. Show
Cung cầu tiền tệ là gì Khối tiền tệ M1 là tiền giao dịch hay còn gọi là tiền mạnh (high power money) bao gồm các loại tiền có tính thanh khoản cao nhất nhưng là một loại tài sản không sinh lợi nên nó không mang tính chất như một khoản đầu tư. Khối tiền tệ M1 đang trong lưu thông và sẵn sàng tham gia giao dịch với nhiều hình thức khác nhau, tại mọi thời điểm. M1 chỉ bao gồm những phương tiện được chấp nhận giao dịch hàng hóa mà không phải trải qua bất kỳ trung gian hay chuyển đổi nào.
Khối tiền tệ M1 Khối tiền M1 sẽ gồm 2 lượng tiền sau: Tiền mặt đang lưu hànhTiền mặt lưu hành (tiền trung ương, tiền cơ bản) thường là tiền giấy do Ngân hàng Trung ương phát hành bao gồm: – Tiền trong dân. – Tiền trong các đơn vị, tổ chức kinh tế. – Tiền trong quỹ nghiệp vụ của hệ thống ngân hàng. Tiền gửi không kỳ hạnTiền gửi không kỳ hạn là khoản vay của người gửi đối với ngân hàng có thể rút ra bất kỳ lúc nào để giao dịch ngay lập tức (khác với tiền gửi có kỳ hạn 3, 6, 12 tháng…phải đến kỳ hạn mới được rút). Tiền gửi không kỳ hạn còn được xem là một khoản nợ của ngân hàng nên thường phải trả lãi cho chủ tài khoản. Ví dụ về tiền M1Tiền M1 thường là các loại tiền vật lý như tiền giấy, tiền polime, tiền xu, tiền gửi không kỳ hạn, tiền gửi thanh toán, tiền trong tài khoản thẻ ATM (khả dụng)…. 2. Khối tiền tệ M2Khối tiền tệ M2 là tiền tệ tài sản hay chuẩn tệ, điển hình như tiền tiết kiệm, tiền gởi định kỳ. M2 có tính sinh lợi chính vì vậy khi kinh tế phát triển thì tiền M1 sẽ có xu hướng chuyển sang tiền M2, M3, L… Khi ngân hàng tăng lãi suất tiền gửi tiết kiệm thì người dân sẽ chủ động gửi tiền vào ngân hàng nhiều hơn và sẽ làm gia tăng lượng tiền mặt trong ngân hàng; ngược lại lãi suất giảm thì người dân sẽ rút tiền ra làm giảm lượng tiền của ngân hàng thương mại. Khối tiền tệ M2 sẽ bao gồm: – Khối tiền tệ M1. – Tiền gởi có kỳ hạn. – Các loại chứng chỉ tiền gửi. – Tiền trong các quỹ tín dụng.
Khối tiền tệ M2 Tiền gửi có kỳ hạnTiền gửi có kỳ hạn (tiền gửi định kỳ) được chia thành 2 loại nhỏ và lớn. Tiền gửi có kỳ hạn nhỏ là tiền gửi của người dân lao động, người nghỉ hưu. Tuy là lượng tiền của mỗi cá nhân không lớn nhưng khi tính tổng số người tham gia thì lại là nguồn vốn tính dụng rất lớn và ổn định cho các ngân hàng thương mại hoạt động. Tiền gửi có kỳ hạn lớn là tiền của những người tích lũy để mua tài sản có giá trị cao như: nhà, đấ, ô tô, tiền thừa kế…cũng là nguồn vốn ổn định cho các ngân hàng thương mại. Chứng chỉ tiền gửiChứng chỉ tiền gửi (Certificate of Deposits – CDs) là một loại tiền gửi khác ở hình thức ngân hàng thương mại phát hành giấy chứng nhận tiền gửi theo các mệnh giá và phát hành dưới hình thức chiết khấu. Khi ngân hàng thương mại phát hành CDs, thì người mua theo giá trị đã ghi trên tờ phiếu và đến hạn thanh toán, ngân hàng sẽ trả vốn cộng với tiền lãi. Trong trường hợp ngân hàng phát hành chứng chỉ tiền gửi dưới dạng chiết khấu thì giá mua bằng mệnh giá đã trừ đi chiết khấu và khi đến hạn thanh toán ngân hàng sẽ thanh toán bằng mện giá. Ví dụ: Ngân hàng A phát hành CDs mệnh giá 100$ với lãi suất 10% năm, thì sau 1 năm người người mua sẽ nhận được 110$ (bao gồm 100$ tiền gốc + 10$ tiền lãi. Trái phiếu ngắn hạn (RPs)Trái phiếu ngắn hạn RPs là khi ngân hàng thương mai được phép bán chứng khoán (trái phiếu nhà nước hoặc trái phiếu ngân hàng) cho người dân để thu về tiền mặt sử dụng trong trường hợp cấp bách và thỏa thuận mua với giá cao hơn trong thời gian ngắn (1 ngày đến vài tuần). Đây được xem là một hợp động bán chứng khoán giữa các ngân hàng và nhà đầu tư chứng khoán như các công ty tài chính, tổ chức tín dụng, quỹ tiết kiệm. Hàng hóa bán ra của ngân hàng thương mại là chứng khoán thuộc quyền sở hữu của họ để dự trữ hay kinh doanh như trái phiếu chính phủ, tín phiếu kho bạc, trái phiếu công ty chứ không phải là giấy vay nợ của ngân hàng như CDS hay giấy nhận nợ của ngân hàng (BAs). Ngân hàng thương mại chỉ bán các loại hàng hóa này trong thời gian ngắn bằng giá bán và chi phí giao dịch, đồng thời người mua không được phép bán cho người khác. Tiền gửi trong các quỹ tín dụngLãi suất trong các quỹ dụng thường cao hơn so với gửi tiết kiệm trong ngân hàng thương mại. Hơn thế nữa thì thủ tục đơn giản, tốn ít thời gian và được viết Sec để thanh toán hết sức dễ dàng. Khoản vay ngắn hạn dự trữ bắt buộc (Money Market Fund Deposits)Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ lượng tiền phải dự trữ so với tổng số tiền ngân hàng thương mại huy động được. Tỷ lệ dự trữ sẽ được ngân hàng trung ương hoặc cục dự trữ yêu cầu các ngân hàng thương mại phải đảm bảo thực hiện nghiêm chỉnh, để chính sách tiền tệ phát huy hiệu quả cao nhất. Ví dụ: Ngân hàng thương mại đang có 100 đồng cho vay, với tỷ lệ dự trữ 20%, tương đương cho vay tối đa là 80 đồng và phải dự trữ 20 đồng. Để giảm bớt lượng tiền trong thị trường thì lúc này, ngân hàng trung ương yêu cầu đẩy tỷ lệ dự trữ lên 30% thì các ngân hàng thương mại chỉ được phép cho vay tối đa 70 đồng và phải dự trữ lại 30 đồng. Trong thực tế, hàng ngày ngân hàng thương mại cho vay với khoản tiền lớn nên sẽ thiếu vốn dự trữ bắt buộc tại ngân hàng trung ương. Chính vì vậy, các ngân hàng thiếu hụt phải vay vốn của ngân hàng dư dự trữ. Việc này đã hình thành một loại tài sản ngắn hạn được luân chuyển liên tục. Tài khoản tiền gửi trên thị trường tiền tệ (Money Market Deposits Accounts)Tài khoản tiền gửi trên thị trường tiền tệ là loại tài khoản có thời hạn dài hơn tiền gửi trong quỹ tín dụng. Người gửi có quyền viết Séc để thanh toán khi cần thiết và trong phạm vi số dư trong tài khoản. Giấy nhận nợ của chủ tài khoản có thể được đem đi mua bán thanh toán trên thị trường với lãi suất tương đương với lãi suất tiền gửi của các quỹ tín dụng khác trên thị trường. Trái phiếu Đô la Châu ÂuTrái phiếu Đô la Châu Âu là một loại giấy nhận nợ do ngân hàng thương mại phát hành để vay vốn ngắn hạn và nó có đặc điểm sau: – Trái phiếu Đô la Châu Âu chỉ dùng để vay Đô la Mỹ (USD), đến hạn phải thanh toán bằng USD vốn lẫn lãi. – Thời hạn vay vài tuần và tối đa là 3 tháng. – Chỉ có một số ngân hàng uy tín của một số nước mới có quyền phát hành trái phiếu dạng này. – Những ngân hàng thương mại không phát hành được trái phiếu Đô la châu âu có thể vay USD của ngân hàng ngoại thương và hình thành khối nợ bằng USD. 3. Khối tiền tệ M3
Khối tiền tệ M3 Khối tiền tệ M3 sẽ bằng M2 cộng thêm những loại tài sản có tính thanh khoản kém, điển hình như: – Những loại tiền gửi có lớn kì hạn (tiếng anh là Large Denomination time deposits) khác với tiền gửi nhỏ có kì hạn là đến hạn có thể rút ra thành tiền mặt hết sức dễ dàng và hoàn toàn bị phạt (ví dụ ở Mỹ là ít nhất 100 ngàn USD trở lên). – Hầu hết các công ty lớn ở các quốc gia phát triển đều có loại trái phiếu này, thường dùng trong thanh toán tiền hàng, buôn bán, kinh doanh. – Tín phiếu (hay trái phiếu) được mua lại từ các ngân hàng: loại tiền này giống như REPO và có tên thường gọi là Terms RPs nhưng khác nhau ở chỗ chúng là trái phiếu dài hạn, thời gian ít nhất một tuần, giá trị tiền gửi phải lớn với lãi suất cao. – Điểm khác nhau giữa khối tiền tệ M3 và M2 là khả năng thanh khoản của M2 tốt hơn M3 do thời gian ngắn hơn. 4. Khối tiền tệ LKhối tiền tệ L bằng với M3, cộng thêm một vài loại chứng khoán có tính thanh khoản cao bao gồm: – Trái phiếu. – Cổ phiếu. – Trái phiếu tiết kiệm – Thương phiếu. – Hối phiếu nhận thanh toán ở các ngân hàng. – Các loại chứng khoán khả nhượng.
Khối tiền tệ L Tại sao phải phân loại các khối tiền tệ?Trong kinh tế vĩ mô thì việc phân loại các khối tiền tệ giúp Ngân hàng Trung ương và Chính phủ quan sát được mức độ đầu tư trong nước và các tài sản sinh lợi. Giúp nền kinh tế huy động tốt nhất các nguồn lực từ nhiều nguồn tài sản khác nhau tham gia vào việc sản xuất kinh doanh. Đáp ứng nhu cầu nhanh chóng, đảm bảo có lãi cho tài sản và dễ dàng thanh khoản.
Tại sao phải phân loại các khối tiền tệ Giải đáp các thắc mắc về cung cầu tiền tệ?1. Cầu tiền tệ là gì?Cầu tiền tệ là tổng khối tiến Nhà nước, các thành kinh tế cần có để đáp ứng nhu cầu. Cầu tiền tệ không quyết định mức cung do cầu tiền tệ do Ngân hàng Trung ương quyết định. 2. Khối tiền M1 bao gồm gì?Khối tiền M1 bao gồm: Tiền mặt đang lưu hành (Tiền trong dân, Tiền trong các đơn vị, tổ chức kinh tế, Tiền trong quỹ nghiệp vụ của hệ thống ngân hàng) và Tiền gửi không kỳ hạn. 3. Khối tiền M2 bao gồm gì?Khối tiền tệ M2 sẽ bao gồm: Khối tiền tệ M1, Tiền gởi có kỳ hạn, Các loại chứng chỉ tiền gửi, Tiền trong các quỹ tín dụng. Tạm kết cung cầu tiền tệCung cầu tiền tệ bao gồm cung tiền tệ và cầu tiền tệ trong đó, Cung tiền tệ là lượng tiền để nền kinh tế đảm bảo nhu cầu của sản xuất và lưu thông hàng hóa. Cầu tiền tệ là tổng khối tiến Nhà nước, các thành kinh tế cần có để đáp ứng nhu cầu. Cầu tiền tệ không quyết định mức cung do cầu tiền tệ do Ngân hàng Trung ương quyết định. |
