Nước Úc sử dụng ba cấp chính quyền để quản lý và hỗ trợ người dân, từ thấp đến cao lần lượt là chính quyền địa phương (Local Government), chính quyền tiểu bang (State Government) và chính quyền liên bang (Federal Government). Mỗi cấp chính quyền đều có cơ quan công quyền tương ứng là hội đồng địa phương (Local Council), nghị viện tiểu bang/lãnh thổ (State/Territory Parliament) và quốc hội liên bang (Federal Parliament). Các cấp được quy định nhiệm vụ và trách nhiệm cụ thể, cấp thấp hơn nằm trong phạm vi quản lý của cấp cao hơn.
1. Chính quyền địa phương (Local Government) Chính quyền địa phương là cấp hành chính thấp nhất trong hệ thống chính phủ Úc được chính quyền tiểu bang lập ra để quản lý và hỗ trợ đời sống người dân. Cơ quan hành chính đóng trên khu vực chính quyền địa phương (Local Government Area) gọi chung là hội đồng địa phương (Local Council). Tên gọi của hội đồng thay đổi theo khu vực, thường gặp nhất là hội đồng thành phố (City Council), hội đồng quận (Shire Council) hoặc hội đồng thị trấn (Town Council). Các hội đồng địa phương có vị thế ngang nhau chứ không phân cao thấp. Hiện nay, trên toàn nước Úc có 562 chính quyền địa phương. Chính quyền địa phương không có quyền tư pháp mà chỉ có quyền lập pháp và hành pháp. Người đứng đầu là chủ tịch hội đồng, còn lại là thành viên hội đồng (councillors/aldermen). Mỗi tiểu bang đều có cơ quan giám sát các chính quyền địa phương, như bang New South Wales có Văn phòng Chính quyền địa phương (Division of Local Government), còn bang Queensland có Bộ Hạ tầng, Chính quyền địa phương và Kế hoạch (Department of Infrastructure, Local Government and Planning).
Nhìn chung, cấp độ hành chính ở mức độ này các vấn đề cấp thiết của đời sống dân địa phương, điều tiết và quản lý các dịch vụ. Chẳng hạn như các vấn đề về đường sá địa phương và hệ thống chiếu sáng trên các đường này, quản lý rác thải, hệ thống thoát nước, dịch vụ chăm sóc người già và trẻ em, dịch vụ văn hóa – thể thao, quy hoạch đô thị và cảnh quan… 2. Chính quyền tiểu bang (State/Territory Government) Úc có tổng cộng 8 chính quyền tiểu bang và lãnh thổ, trong đó 6 tiểu bang tương ứng với 6 chính quyền tiểu bang và 2 chính quyền lãnh thổ gồm lãnh thổ phía bắc (The Northern Territory) và lãnh thổ thủ đô Úc (Australian Capital Territory). Mỗi tiểu bang là một khu vực tự quản có hiến pháp, cơ quan lập pháp, lực lượng cảnh sát và các cơ sở dân sự riêng chịu sự quản lý trực tiếp từ nghị viện tiểu bang (State Parliament). Đa phần, nghị viện tiểu bang gồm thượng viện và hạ viện, riêng bang Queensland và 2 nghị viện vùng lãnh thổ là chỉ có 1 viện gọi là hội đồng lập pháp (Legislative Assembly).
Theo hiến pháp Úc, chính quyền tiểu bang chịu trách nhiệm những điều không được liệt kê trong trách nhiệm của chính quyền liên bang. Nhiệm vụ chính của chính quyền tiểu bang là quản lý các chính sách và chương trình công cộng trong khu vực cấp bang của mình. Chính quyền vùng lãnh thổ cũng có nhiệm vụ tương tự, tuy nhiên phụ thuộc chính quyền liên bang về mặt tài chính và hiến pháp. Người đứng đầu nghị viện cấp chính quyền này là thủ hiến (Premier), thành viên được gọi là nghị sĩ.
Chính quyền tiểu bang chăm lo đời sống cộng đồng ở mức độ cao hơn chính quyền địa phương. Đó là hệ thống cung cấp điện – nước – gas, hệ thống đường bộ và đường sắt, phương tiện công cộng, trường học, bệnh viện, cảnh sát, nông – lâm nghiệp, khai thác mỏ… 3. Chính quyền liên bang Cơ quan hành chính của chính quyền liên bang Úc là quốc hội Úc với người đứng đầu là Thủ tướng. Quốc hội Úc chịu trách nhiệm cho các công việc ảnh hưởng đến toàn đất nước. Quốc hội Úc có 227 thành viên (76 thượng nghị sĩ và 151 hạ nghị sĩ) cùng họp bàn để xây dựng luật liên bang.
Các công việc thuộc 39 lĩnh vực cụ thể được quy định rất rõ trong hiến pháp Úc. Chẳng hạn, điều 51 hiến pháp Úc quy định chính quyền liên bang đảm nhận việc phòng thủ quốc gia, chính sách đối ngoại, quyền công dân…; còn điều 52 ghi rõ trách nhiệm của chính quyền liên bang bao gồm dịch vụ công liên bang và các công việc của thủ đô. Tóm lại, chính quyền liên bang chịu trách nhiệm các vấn đề quốc gia, cũng như công việc quản lý đời sống dân cư ở cấp độ cao hơn như dịch vụ xã hội và lương hưu, thuế, ngoại thương, hệ thống giáo dục và y tế, các vấn đề môi trường quốc gia, an ninh – quốc phòng, tình trạng hôn nhân… 4. Trách nhiệm cụ thể của 3 cấp chính quyền Khái quát, chính quyền liên bang đảm trách các vấn đề quốc gia có ảnh hưởng đến tất cả người dân Úc, đó là hệ thống liên lạc (bưu điện, điện thoại và internet), vấn đề nhập cư, quản lý dòng tiền, và phòng thủ quốc gia. Trong khi đó, chính quyền tiểu bang chịu trách nhiệm các vấn đề ảnh hưởng đến người dân của tiểu bang đó. Phương tiện công cộng, trường học, bệnh viện, nhà cộng đồng đều là các lĩnh vực thuộc trách nhiệm của chính quyền tiểu bang. Cuối cùng, chính quyền địa phương đảm nhận các vấn đề liên quan mật thiết đến cuộc sống của người dân khu vực quản lý của hội đồng địa phương, như vấn đề thu gom và xử lý rác thải, công viên, khu vực thể thao và hồ bơi, quản lý vật nuôi, đậu xe.
Chi tiết hơn, mỗi hoạt động của người dân đều nằm dưới sự quản lý của các cấp chính quyền tùy theo mức độ được thể hiện ở bảng sau:
Tất cả các cấp chính phủ đều trích một phần tiền thông qua việc thu thuế để chi trả các dịch vụ cung cấp cho người dân Úc. Bên cạnh đó, các hội đồng địa phương còn nhận được hỗ trợ tài chính từ chính quyền liên bang và chính quyền tiểu bang. Bài viết chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin nói chung và không đề cập đến hoàn cảnh cá nhân của bạn. Bạn nên tìm kiếm các tư vấn về pháp lý hoặc chuyên môn độc lập riêng nếu có thắc mắc liên quan đến nội dung của bài viết. HALI Australia sẽ không chịu bất kỳ trách nhiệm nào đối với bất kỳ kết quả, hậu quả, thiệt hại hoặc tổn thất nào bắt nguồn dù là trực tiếp hay gián tiếp từ việc sử dụng và/hoặc áp dụng thông tin và/hoặc các quyết định, hành động của bạn dựa trên thông tin của các Bài viết này.
 |
