Người vui vẻ tận hưởng tiếng chim hót đầu tiên tiên vào buổi sáng, và người ngán ngẩm chỉ ước có thể tắt đi tiếng chim đó. Những “chú chim sớm” - người thức dậy sớm, hay còn gọi là những chú sơn ca sớm mai, nằm trong nhóm đầu tiên. Những người dậy sớm nhất tận hưởng việc thức giấc khi trời còn sớm mai và có xu hướng mau chóng chìm vào giấc ngủ khi đêm xuống. Mặc khác, “cú đêm”, có xu hướng dậy muộn hơn và thức khuya hơn, bởi vì đối với họ, khoảng thời gian làm việc hiệu quả nhất chính là những khung giờ muộn trong ngày. Michelle Worley, RN, giám đốc hoạt động lâm sàng tại Aeroflow Sleep, giải thích rằng cụm từ “cú đêm” được gợi lấy từ chính loài động vật có thật. Cụm từ này mô tả những ai ngủ vào ban ngày nhưng đến đêm lại dồi dào năng lượng, hệt như loài cú ăn đêm. Bà Worley nói, cụm từ “early birds” bắt nguồn từ một tục ngữ vào thế kỷ 17. Bạn chắc hẳn biết đến câu: Con chim dậy sớm sẽ bắt được sâu Vậy nên, bạn là một “early bird” hay một “cú đêm”? Thói quen ngủ mà bạn thích liệu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn? Tiếp tục theo dõi để biết thêm chi tiết. “Chim sớm” là gì? Các "chim sớm" thường có xu hướng:
Như lẽ thông thường, những người dậy sớm cảm thấy dễ chịu khi xã giao hơn là những “cú đêm”. Những người dậy sớm thường dễ điều chỉnh thời gian biểu hàng ngày hơn, giúp hoạt động dễ dàng hơn tại nơi làm việc hoạt động vào ban ngày. Thực tế, kết quả nghiên năm 2012, người dậy sớm cho thấy mức độ cảm xúc tích cực cao hơn. Tuy nhiên, điều đáng nói ở đây chính là sự hạnh phúc, và những cảm xúc tích cực sẽ đến với bạn dễ dàng hơn trong khi ngủ giúp cho bạn dễ dàng hòa nhập với xã hội Ngược lại: Theo đuổi và duy trì mối quan hệ và các kết nối xã hội khác có lẽ sẽ trở nên khó khăn nếu bạn cảm thấy khó tỉnh táo lúc 8 hay 9 giờ tối – trừ khi bạn thức dậy vào một buổi sớm mai khác “Cú đêm” là gì? “Cú đêm” thường có xu hướng:
 Là một “cú đêm” cũng có một vài bất lợi Bởi vì hầu hết xã hội đều vận hành theo thời gian ban ngày – như làm việc giờ hành chính hay giờ học buổi sáng ở trường – những người thức dậy trễ có lẽ sẽ gặp khó khăn khi làm những công việc truyền thống. Những “cú đêm” trẻ thậm chí có lẽ gặp khó khăn trong việc điều chỉnh lịch học cố định. Một nghiên cứu vào năm 2019 đã cho thấy rằng những “cú đêm” cũng có lẽ sẽ phải đối mặt với các bất lợi khác, bao gồm việc gia tăng nguy cơ mắc các tình trạng sức khỏe tâm thần và các vấn đề về trao đổi chất. Thế nhưng, trong khi những "chú chim sớm" có lẽ sẽ bắt được sâu, những “cú đêm” không phải lúc nào cũng kém cạnh. Rất nhiều nghệ sĩ, nhà văn, và các chuyên gia sáng tạo thường cảm thấy họ làm việc tốt nhất khi thế giới xung quan họ đã ngủ yên. Vào cuối ngày, điều quan trọng nhất là bạn nên ngủ đủ giấc để duy trì sức khỏe của mình Điều gì khiến một người trở thành “cú đêm” hoặc “chim sớm”? Trong một cuộc nghiên cứu từ năm 2020, các nhà nghiên cứu nói rằng gen của bạn có lẽ sẽ giúp giải thích liệu bạn thích bình minh hay hoàng hôn. Nhịp sống sinh học cũng có thể đóng vai trò trong việc xác định thời gian ngủ của bạn. Đương nhiên, thời gian sinh lý không tự động chuyển thành thời gian ngủ, thế nên việc ngủ trong một thời gian dài không phải lúc nào cũng biến bạn thành “cú đêm". Các chuyên gia vẫn còn phải nghiên cứu về giấc ngủ rất nhiều, bao gồm cả thời gian ngủ sinh học như buổi sáng và buổi tối. Nghiên cứu tương tự năm 2020 đã phát hiện việc sử dụng điện thoại thông minh hàng ngày cũng giúp giải mã thời gian ngủ sinh học. Các nhà nghiên cứu ghi nhận sự khác biệt rõ ràng giữa những người tham gia sử dụng điện thoại sớm hơn hay muộn hơn trong ngày, nhưng rất nhiều người không hề rơi vào bất kỳ nhóm nào trong hai nhóm. Những nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng:
Đánh giá nghiên cứu cho thấy những người hoài bão, có nhiều động lực thường năng nổ hơn vào buổi sớm trong ngày. Tất nhiên, đặc điểm tính cách của bạn không nhất thiết là nguyên nhân của việc bạn thức dậy sớm. Bạn có thể tạo thói quen dậy sớm vì đây là điều cần thiết để thành công trong xã hội. Một nghiên cứu khác vào năm 2020 đã chỉ mối liên hệ giữa thời gian ngủ sinh lý và hoạt động thể chất. Những người dậy sớm có xu hướng hoạt động thể chất nhiều hơn so với những "cú đêm". Những "cú đêm" nam cũng dành ít thời gian để vận động hơn. Các nhà nghiên cứu không hề đưa ra kết luận nào về việc liệu mức độ hoạt động thế chất có ảnh hưởng đến thời gian sinh học của bạn, và ngược lại. Nhận biết chu kỳ giấc ngủ cá nhân của bạn Cách dễ nhất để nhận biết thời gian ngủ sinh lý của bạn? Gạt chiếc đồng hồ báo thức của bạn sang một bên và thử nghiệm khi nào bạn đi ngủ và thức dậy một cách thật tự nhiên. Bạn có lẽ sẽ phải mất một vài ngày để cơ thể làm quen với chu kỳ mong muốn. Kiểu nào thì bạn rồi cũng sẽ nhận thấy bạn đi ngủ và thức giấc trong tầm một khoảng thời gian tương đối mà thôi. Nếu bạn không thường cảm thấy buồn ngủ cho đến tận khuya thì điều đó có nghĩa bạn là một cú đêm rồi đấy. Nếu bạn thường thấy bản thân ngáp ngắn sau khi mặt trời lặn và khó ngủ (kể cả khi bạn muốn), bạn có lẽ là một chú chim sơn ca buổi sớm mai. Đánh giá nghiên cứu năm 2021 đã cho thấy rằng mặc dù phần lớn mọi người có lẽ sẽ rơi vào đâu đó giữa hai khoảng thời gian sinh lý. Bạn liệu có thể thay đổi chu kỳ giấc ngủ của mình? Kết quả nghiên cứu về gen năm 2021 đã chỉ ra rằng khi điều chỉnh đồng hồ sinh học thì ta cũng vô tình có thể điều chỉnh được chu kỳ của giấc ngủ Nhưng với hiện tại, những sự điều chỉnh đó vẫn là một giấc mơ xa vời, và sẽ không có viên thuốc thần kỳ nào giúp cú đêm dễ dàng ra khỏi giường vào buổi sáng. Worley giải thích rằng việc thay đổi giấc ngủ của bạn có thể khiến quá trình chuyển đổi trở nên khó khăn hơn, một trong số đó đòi hỏi cả những thay đổi trong hành vi ngủ điển hình và sự kiên nhẫn khi bạn thực hiện chuyển đổi. Nếu bạn muốn điều chỉnh lịch trình ngủ của bản thân, chìa khóa thường nằm ở việc thực hiện thay đổi dần dần Một vài mẹo có thể cân nhắc
Điều này có hữu ích với bạn chứ? Thêm nữa, kiểu mô hình giấc ngủ của bạn có thể thay đổi khi bạn già đi. Khi bước vào độ tuổi trung niên và cao niên, bạn có lẽ sẽ cảm thấy chính mình dần trở thành một người thức dậy sớm. Lời kết Dù bạn có yêu thích việc thức đến nửa đêm hay tắm mình trong ánh nắng ban mai thì chất lượng giấc ngủ vẫn đóng vai trò quan trọng cho việc phát triển cả thể chất lẫn tinh thần của bạn. Nếu bạn dường như không thể ngủ đủ giấc, bác sĩ hay chuyên gia về giấc ngủ có thể đưa ra hướng dẫn về các nguyên nhân có thể xảy ra và giúp bạn tìm ra những lựa chọn cải thiện giấc ngủ của bản thân. --- Tác giả: Steph Coelho Link bài gốc: Is It Better to Be a Night Owl or Early Bird? Dịch giả: Nguyễn Ngọc Bảo Vy - ToMo - Learn Something New (*) Bản quyền bài dịch thuộc về ToMo. Khi chia sẻ, cần phải trích dẫn nguồn đầy đủ tên tác giả và nguồn là "Dịch Giả: Nguyễn Ngọc Bảo Vy - Nguồn: ToMo - Learn Something New". Các bài viết trích nguồn không đầy đủ, ví dụ: "Theo ToMo" hoặc khác đều không được chấp nhận và phải gỡ bỏ. (**) Follow Facebook ToMo - Learn Something New để đọc các bài dịch khác và cập nhật thông tin bổ ích hằng ngày. (***) Trở thành Tình nguyện viên, Thực tập sinh Part-time tại ToMo để rèn luyện ngoại ngữ và đóng góp tri thức cho cộng đồng tại: https://bit.ly/ToMo-hiring. |
