Thận là một bộ phận nắm giữ các vai trò quan trọng đối với cơ thể con người. Vì vậy, ngoài những người làm trong lĩnh vực Y khoa thì nhiều người cũng có nhu cầu muốn tìm hiểu xem thận nằm ở đâu, cấu tạo của thận như thế nào. Bài viết dưới đây của MEDLATEC sẽ cung cấp những thông tin về cấu tạo và chức năng của thận để bạn có cái nhìn tổng quan về bộ phận này.
1. Vị trí và kích thước của thận
Thận là một cơ quan thuộc hệ tiết niệu và mỗi người sẽ có 2 quả thận.
Vị trí
Thận nằm đối xứng ở hai bên cột sống, ngang với đốt sống ngực T11 đến đốt sống lưng L3. Thận nằm sau phúc mạc, phía sau các cơ quan tiêu hóa như gan, ống tiêu hóa. lách,..
Thận là cơ quan quan trọng thuộc hệ tiết niệu
Kích thước
Thận có kích thước tương đối nhỏ so với một số cơ quan khác trong cơ thể nhưng chúng có vai trò vô cùng quan trọng. Thông thường, mỗi quả thận có kích thước:
- Chiều dài: 10 - 12 cm.
- Chiều rộng: 5 - 7 cm.
- Độ dày: 3 - 4 cm.
Tuy nhiên, kích thước có thể thay đổi tùy theo độ tuổi, giới tính và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Thận phải thường có kích thước nhỏ hơn so với thận trái vì phải nhường diện tích cho gan. Mỗi quả thận thường nặng khoảng 150g, có hai bờ, một lồi, một lõm. Phần lõm sâu ở giữa quả thận là rốn thận.
2. Cấu tạo của thận
Đơn vị chức năng của thận là Nephron. Mỗi quả thận có khoảng 1 triệu Nephron. Có khoảng 85% Nephron ở phần vỏ, còn lại là nephron cận tuỷ. Trong đó, các nephron cận tuỷ giữ vai trò quan trọng đối với việc vô đặc nước tiểu. Cấu tạo của thận sẽ được chia thành 2 vùng là vỏ thận và tuỷ thận.
Vỏ thận
Vỏ Thận là lớp vỏ bên ngoài của thận đảm nhận nhiệm vụ bảo vệ thận và các cấu trúc bên trong, có màu đỏ hoặc đỏ sẫm, chứa nhiều mao mạch máu, dày từ 7 - 10mm. Vỏ thận bao gồm các bộ phận:
- Cầu thận là một mạng lưới mao mạch nhỏ làm nhiệm vụ lọc máu, đường kính 0,2mm, khi quan sát thấy các chấm đỏ nhỏ li ti ở phần vỏ thận.
- Nang cầu thận (bọc Bowman) là một túi lõm, bên trong có túi mạch chứa khoảng 20 - 40 mao mạch, thông với ống lượn. Biểu mô cầu thận có dạng hình dẹt và dày khoảng 4 micromet.
- Cột thận cấu tạo gồm các hạt nhân, nằm ở giữa các tháp thận.
- Nhu mô thận bao gồm 2 phần: Bên ngoài là phần vỏ màu đỏ nhạt và bên trong là phần tuỷ đỏ thẫm.
Đặc điểm cấu tạo của thận
Vùng tủy thận
Vùng tủy và các bể thận nằm bên trong chứa các mô mỡ, dây thần kinh và mạch máu. Phần tủy được cấu tạo bởi các cấu trúc hình nón gọi là tháp thận có đáy hướng về bao thận, đỉnh hướng về bể thận.
Các ống thận bao gồm:
- Ống lượn gần nối tiếp với ống Bowman gồm 1 đoạn thẳng và 1 đoạn cong.
- Nối tiếp ống lượn gần là quai Henly.
- Ống lượn xa là phần tiếp theo của quai Henly.
- Ống góp tiếp nhận dịch từ ống lượn xa để đổ vào bể thận, không thuộc đơn vị thận.
3. Vai trò
Đối với cơ thể thì bộ phận này đảm nhiệm nhiều chức năng quan trọng, bao gồm:
Lọc máu và các chất thải
Chức năng chính của thận là lọc máu và các chất cặn bã. Mỗi ngày, hệ thống máu trong cơ thể sẽ đi qua thận khoảng 20 - 25 lần để thận thực hiện nhiệm vụ sàng lọc các chất cặn bã thải ra bên ngoài, chỉ giữ lại protein và các tế bào máu. Khi đó, các chất thải, dư thừa và chất độc hại được tách ra khỏi máu để tạo thành nước tiểu.
Quá trình lọc ở cầu thận
Bài tiết nước tiểu
Nước tiểu sẽ được tạo ra trong các nephron. Quá trình tạo ra nước tiểu diễn ra theo trình tự như sau:
- Tạo nước tiểu đầu: Máu từ động mạch thận sẽ đi đến các tiểu đơn vị chức năng của thận để lọc. Lớp màng lọc của mao mạch ở cầu thận có các lỗ nhỏ cho phép những chất dưới một kích thước nhất định như nước, chất điện giải, đường, muối và các chất thải dễ dàng đi qua, tạo thành nước tiểu đầu. Quá trình này có thể tạo ra 172 lít nước tiểu đầu.
- Tái hấp thu các chất: Nước tiểu đầu khi đi vào các ống thận sẽ tiếp được lọc một lần nữa. Khi đó, các chất quan trọng như glucose, natri và các chất dinh dưỡng khác được tái hấp thụ và đưa trở lại máu thông qua mạch máu xung quanh. Các chất thải như urea, creatinine và các chất khác không cần thiết được tách ra khỏi máu và tập trung trong nước tiểu.
- Tích trữ tại bàng quang và thải ra ngoài: Nước tiểu đã trải qua quá trình tái hấp thụ và loại bỏ chất thải sẽ được đổ vào ống góp. Sau đó, nước tiểu cuối cùng sẽ đổ vào bể thận xuống ống dẫn nước tiểu và được tích trữ ở bàng quang. Khi bàng quang đầy sẽ kích thích cơ thể tạo phản ứng muốn đi vệ sinh để đưa nước tiểu ra ngoài qua niệu đạo.
Chức năng nội tiết
Thận là cơ quan bài tiết hormone Renin có vai trò trong việc duy trì áp lực máu ổn định, điều hoà huyết áp. Đồng thời, thận còn là cơ quan sản xuất erythropoietin để thúc đẩy quá trình tủy xương tạo ra hồng cầu khi oxy mô bào giảm. Ngoài ra, các Vitamin D3 và Glucose từ nguồn không phải carbohydrate cũng được thận chuyển hóa.
Điều hoà thể tích máu
Thông qua quá trình tạo nước tiểu, thận có khả năng kiểm soát khối lượng dịch ngoại bào, nhờ đó có thể duy trì áp lực và điều hoà máu. Nếu bạn uống nhiều nước thì lượng nước tiểu thu được cũng sẽ tăng lên và ngược lại.
Những thông tin về cấu tạo của thận cũng như vai trò của cơ quan này đối với cơ thể hy vọng đã mang đến cho bạn kiến thức bổ ích. Để thận luôn khỏe mạnh, bạn cần chú ý cung cấp đủ nước cho cơ thể, tăng cường các loại thực phẩm tốt cho thận, giảm lượng muối và protein trong khẩu phần ăn hàng ngày, thường xuyên vận động cơ thể,… và đặc biệt là không nhịn tiểu.
Uống nhiều nước mỗi ngày là cách để giúp thận khỏe mạnh
Nếu bạn đang gặp rắc rối với các vấn đề sức khỏe, hãy liên hệ với MEDLATEC theo số tổng đài: 1900 56 56 56 để được các chuyên gia tư vấn và hỗ trợ.