Dđiển tích điển cố là gì

• Điển tích là gì ? Điển cố là gì ?
• Đặc điểm và ý nghĩa của điển tích điển cố trong Văn học
• Những điển cố hay trong văn học
• Cách khai thác điển tích điển cố trong văn học

Sở hữu rất nhiều khái niệm được đưa ra để giảng giải cho khái niệm điển cố là gì. Vậy, điển tích là gì? Điển cố là một từ Hán Việt. Theo tự vị Hán Việt, điển cố với tức thị những tích truyện; điển cố xưa kia được gọi là điển tích là kể về những tấm gương hiếu thảo, anh hùng liệt sĩ, những tấm gương đạo đức hoặc những câu chuyện với triết lý nhân văn trong lịch sử thường là của Trung Quốc.

Trong văn học truyền thống cuội nguồn, việc nhìn người chính là một cách để tự xét soi mình, lấy những điển cố điển tích trong lịch sử vẻ vang để làm tham chiếu, luận giải là một cách rất tốt để làm sáng tỏ ý mà ta muốn miêu tả. Vậy nên, điển cổ được sử dụng nhiều trong thơ ca và văn học ; được xem là một chuẩn mực của xã hội .
Điển cố điển tích thường được sử dụng để giáo dục, gợi nhắc con người qua những tấm gương thời xưa như hiếu thảo, phụ mẫu, trung thành với chủ, …. Lấy điển tích, điển cố để kiến thiết xây dựng những câu thơ, câu văn, tạo toàn cảnh cho câu văn, ám chỉ những hàm nghĩa sâu xa, tiềm tàng nhiều tâm tư nguyện vọng, nguyện vọng của tác giả. Dạng điển tích rất ngắn gọn, đôi lúc chỉ gói gọn trong 2 từ nên việc phân biệt khá thuận tiện .

Ví dụ: Trong câu thơ “Một nền Đổng Tước khóa xuân hai Kiều”, Nguyễn Du đã nhắc tới điển cố hai chị em Kiểu trong thời Tam Quốc. Hiện nay, với sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế – xã hội, con người thay đổi tư tưởng, trị giá nhân văn cũng thay đổi nên việc sử dụng những điển tích cổ trên đã ít đi rất nhiều.

Đặc điểm và ý nghĩa của điển tích điển cố trong Văn học

Đặc điểm và ý nghĩa của điển tích điển cố trong Văn học đó là :

• Tính liên tưởng

Điển tích điển cố móc nối những câu truyện thời xưa với nhau nên toàn cảnh của nó thường khiến cho cho người đọc liên tưởng tới những câu truyện tiêu biểu vượt trội thời xưa .

• Tính cô đọng, giàu súc tích

Chỉ tiềm tàng trong hai từ cũng như vô vàn mẫu nghĩa ở trong đó .

• Tính linh động

Cùng một nội dung nhưng điển tích điển cố lại hoàn toàn với thể biểu lộ dưới nhiều hình thức khác nhau .
“ Trải qua một cuộc bể dâu
Những điều trông thấy mà đớn đau lòng ”
“ Bể dâu ” là biến thể của điển cố nguyên gốc “ thương hải tang điền ”, chỉ sự biến hóa của cuộc sống. Điển cố này được mượn từ sách Liệt tiên truyện. Trong văn bản Nôm, đã với sự tích hợp “ bể dâu ” ( dịch nghĩa của “ tang điền ” ) với yếu tố cấu thành danh ngữ “ cuộc ” tạo thành cấu trúc của danh ngữ “ cuộc bể dâu ”. Đây là một dạng biến thể của điển cố được sử dụng trong văn học .
Một số điển ngữ khác lại được hình thành do sự tóm tắt nội dung của điển Hán, trích từ ngữ chính trong tích chuyện gốc Hán. Ví dụ như điển Nôm Án họ Mạnh được lấy tự vị Hán “ tề mi ” hay “ cử án tề mi ” trong sách Hậu Hán thư. Câu chuyện nói về tình cảm, sự tôn trọng của nàng Mạnh Quang đãng so với người chồng .

• Tính khái quát

Thông qua một từ ngữ ngắn gọn, điển cố dẫn người đọc vào quốc tế thượng cổ, đi tới một ý nghĩa chung, khái quát. Tính khái quát của điển tích điển cố còn bộc lộ ở việc một điển cố hoàn toàn với thể mang nhiều ý nghĩa, khái quát cho những đặc thù và hình tượng khác nhau với tính thân tình .

Những điển cố hay trong văn học

Con ngựa thành Tơ – roa : Theo truyền thuyết thần thoại Hy Lạp, quân Hy Lạp muốn chiếm thành đã sử dụng một con ngựa gỗ, trong bụng chứa nhiều quân phục kích rồi gạt gẫm quân thành Tơ – roa đưa vào thành. Đêm tới, quân Hy Lạp từ trong bụng ngựa chui ra, Open thành, đốt lửa làm mật hiệu cho đại quân Open vào thành. Thành Tơ – roa bị hạ, sau này trong văn học, điển tích “ con ngựa thành Tơ – roa ” sử dụng để chỉ việc làm với nội ứng, hay bên ngoài đẹp tươi nhưng bên trong chứa đầy thủ đoạn .

Con Ngữa Xích thố : Con Ngữa Xích thố là ngựa với lông màu đỏ, tượng trưng cho ngựa quý. Trong truyện “ Tam quốc diễn nghĩa ”, với con ngựa xích thố nổi tiếng của Quan Công do Tào Tháo Tặng Ngay, đưa Quan Công vượt qua mọi cửa ải. Con Ngữa Xích thố giỏi mặt trận, trung thành với chủ với chủ, chỉ với Quan Công và Lão Bố là sử dụng được nó. Lúc Quan Công mất ngựa Xích thố cũng buồn bã mà chết. Con Ngữa Xích thố nổi tiếng trong lịch sử dân tộc Trung Quốc, cứ thấy với con ngựa vào với lông đỏ, người ta lại gọi đó là con Xích thố .

Kiếp ngựa trâu: Trong ý thức dân gian, trâu và ngựa thường được coi là biểu tượng của những thân phận thấp hèn, gắn liền với sự lao động cực nhọc. Do đó, kiếp ngựa trâu thường được sử dụng trong văn học dân gian để chỉ thân phận nô lệ, bị áp bức.

Lên xe xuống ngựa : Xe và ngựa là phương tiện đi lại liên lạc vận tải, sửa chữa thay thế cho sức người. Thành ngữ “ lên xe xuống ngựa ” hình tượng cho sự sửa chữa thay thế tân tiến, hình tượng cho sự xung mãn của những tầng lớp khá giả, thường là những tầng lớp thống trị chuyên “ ăn trắng mặc trơn, lên xe xuống ngựa ” .
Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ : “ Tàu ” ở đây chỉ chuồng để nuôi ngựa. Dân gian đã mượn vật nuôi là con ngựa – một con vật thân thiện với con người để nói lên một cách thâm thúy yếu tố đạo lý. “ Một con ngựa đau ” – chỉ sự thiến nạn của một thành viên ; “ cả tàu bỏ cỏ ” bộc lộ sự san sẻ của đồng loại. => Câu thành ngữ này nói lên truyền thống lịch sử tương thân, tương ái, san sẻ thiến nạn của hội đồng người .
Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã : Câu tục ngữ với nguồn gốc Hán – Việt : ngưu = trâu, mã ngựa ; tầm = tìm. Nghĩa của nó là “ trâu tìm trâu, ngựa tìm ngựa ”. Nhằm đúc rút một kinh nghiệm tay nghề trong đời sống với trị giá như một chân lý về quan hệ giữa người với người ; người tốt sẽ tìm tới người tốt làm bạn thân. Cứ tương tự, kẻ xấu sẽ gặp người xấu, cùng hội cùng thuyền với nhau .
Cưỡi ngựa xem hoa : Câu này với ý tức thị qua quýt, phiên phiến, ko khám phá kỹ. Sở dĩ với câu thành ngữ này đó là do câu truyện : Một chàng công tử chân bị què, muốn đi xem mặt vợ. Ko ngờ cô vợ tuy đẹp nhưng lại bị sứt môi. Người làm mối cho công tử cưỡi ngựa đi qua cổng và dặn cô gái đứng ở cổng, tay cầm bông hoa che mồm. Hai bên chấp thuận đồng ý kết hôn, lúc cưới xong mới biết những tật của nhau .
Con Ngữa quen đường cũ : Ngoan cố, chứng nào tật đấy, ko chịu sửa đổi .

Cách khai thác điển tích điển cố trong văn học

Cách khai thác điển tích điển cố ở 2 góc nhìn đó là ý nghĩa và nguồn gốc nguồn gốc .
Điển tích, điển cố với 2 ý nghĩa cơ bản đó là :

• Nghĩa đen : Là nghĩa của điển ngữ, ghi lại hình ảnh đơn cử, sinh động về sự vật .

• Nghĩa bóng : Là nghĩa được sử dụng trong điển cố, mang tính khái quát, trừu tượng, với

  lúc

  sử dụng để ám chỉ một sự vật, đặc thù hay hành vi nào đó .

Muốn hiểu được khá đầy đủ những điển tích điển cố thì cần phải tìm hiểu và khám phá kỹ lưỡng những câu truyện xưa, hiểu được những ý ẩn dụ trong đó. Ngày nay, lúc nhắc tới điển tích điển cố nhiều người vẫn ko biết đó là điển cố, điển tích gì vì rất khó phân biệt .
Kỳ vọng rằng, những thông tin với trong bài viết trên đây về điển tích điển cố sẽ giúp ích bạn. Để với thêm nhiều thông tin hữu dụng khác hãy truy vấn ruaxetudong.org, chắc như đinh sẽ giúp ích bạn rất nhiều đó .