Show
Vĩnh Thạnh: Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số Nằm trong tổng thể “bức tranh” văn hóa dân tộc thiểu số (DTTS) của tỉnh Bình Định, huyện Vĩnh Thạnh có nhiều dân tộc cùng chung sống, lưu giữ nhiều văn hóa độc đáo, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc. Thời gian qua, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn huyện có nhiều chuyển biến tích cực, thiết thực và hiệu quả, góp phần nâng cao đời sống văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trên địa bàn huyện Vĩnh Thạnh có gần 20 dân tộc anh em cùng sinh sống là Kinh, Ba na, Chăm, H'rê, Thái, Dao, Mường, Nùng và một số dân tộc khác, trong đó đồng bào DTTS chiếm 32,5% dân số toàn huyện. Trong điều kiện hội nhập và toàn cầu hóa diễn ra ngày càng sâu rộng đã tác động mạnh mẽ đến đời sống văn hóa, kinh tế, xã hội trong đó có việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS cả nước nói chung, Bình Định và Vĩnh Thạnh nói riêng; đặc biệt là sự phát triển của công nghệ thông tin, mạng xã hội, các phương tiện thông tin đại chúng đã tạo điều kiện thuận lợi trong việc giao lưu văn hóa, học hỏi, truyền bá các loại hình văn hóa nhưng đồng thời cũng đan xen những khó khăn, thách thức; việc tiếp thu thiếu chọn lọc và nguy cơ đánh mất bản sắc, đặc trưng, giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số.
 Sinh hoạt văn hóa Cồng chiêng của người Ba na ở Vĩnh Thạnh Xây dựng diện mạo đời sống văn hóa phong phú Xác định được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn huyện, trong thời gian qua, Ban Thường vụ Huyện ủy Vĩnh Thạnh đã quán triệt, chỉ đạo các cấp ủy đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các các tổ chức chính trị - xã hội trong huyện quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 5 (khoá VIII) về "Xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc" gắn với bảo tồn, phát triển các giá trị văn hóa dân tộc, kết hợp khai thác và phát huy đặc trưng văn hóa vùng miền, đưa văn hóa các dân tộc thiểu số trở thành một trong những yếu tố tích cực để thúc đẩy phong trào xây dựng đời sống văn hóa cơ sở. Nổi bật là phục dựng các nghi lễ truyền thống: Lễ cúng nhà Rông mới, lễ mừng lúa mới; tổ chức các chương trình, hội thi, hội diễn văn nghệ quần chúng: Hát Hơ mon, truyện kể, múa xoan, văn học dân gian, các nhạc cụ truyền thống; mở các câu lạc bộ, lớp bồi dưỡng về nghệ thuật dân gian, giảng dạy đánh cồng chiêng, đan lát, dệt thổ cẩm; tiếp nhận và bàn giao 34 bộ cồng, chiêng cho 31 làng vùng đồng bào dân tộc thiểu số và 3 trường PTDT nội trú và bán trú trên địa bàn; thành lập 11 câu lạc bộ Cồng chiêng; tích cực tham gia Ngày hội văn hóa - thể thao các DTTS do tỉnh, huyện và các địa phương tổ chức. Công tác sưu tầm, nghiên cứu, bảo tồn văn hóa vật thể và phi vật thể của các dân tộc được phát huy. Chữ viết của dân tộc Bana Kriêm đã được quan tâm nghiên cứu, biên soạn và tổ chức các lớp dạy tiếng và chữ viết Bana Kriêm cho cán bộ các cấp trên địa bàn huyện. Hoàn thành các đề tài nghiên cứu về văn hóa: "Nghiên cứu văn hóa Làng của người Bana Kriêm ở Bình Định", "Lễ ăn trâu tạ ơn của người Bana làng Kon TơLok (Vĩnh Thạnh)", "Lễ ăn trâu mừng nhà rông của người Bana". Sưu tầm, in và phát hành 02 tập sách: Trường ca Bana và Sử thi Bana. Chú trọng giáo dục, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số trong các trường học, nhất là đối với các trường PTDT nội trú và bán trú. Ngoài ra, các nhạc cụ truyền thống; các nghề dệt vải, đan lát; trang phục sinh hoạt truyền thống được gìn giữ và phát huy hiệu quả trong đời sống, sản xuất của đồng bào dân tộc thiểu số, được đông đảo người dân đón nhận và tự hào. Tuy nhiên, công tác bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS trên địa bàn huyện còn có những khó khăn, hạn chế. Công tác quản lý trên một số lĩnh vực hiệu quả chưa cao; thiếu những giải pháp khả thi, chưa có được những mô hình, những phương thức tổ chức sinh hoạt văn hóa thực sự hiệu quả ở cơ sở; thiếu những công trình nghiên cứu khoa học mang tính thực tiễn; nguồn kinh phí, ngân sách, phương tiện, con người đầu tư, bố trí cho lĩnh vực này còn ít, đặc biệt là sự thiếu hụt lực lượng cán bộ làm công tác văn hóa là người dân tộc thiểu số ở địa phương. Chưa có nhiều tác phẩm, công trình nghệ thuật dân gian tạo được sức lôi cuốn, hấp dẫn công chúng. Việc huy động các nguồn lực xã hội cho lĩnh vực này còn hạn chế. Một số nét đẹp văn hóa trong lối sống, phong tục tập quán cùng lễ hội truyền thống đang đứng trước nguy cơ mai một… Cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội Để thực hiện tốt nhiệm vụ bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa của các dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Vĩnh Thạnh cần tiếp tục tuyên truyền, nâng cao nhận thức và hành động của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trên địa bàn. Thực hiện lồng ghép các chương trình, dự án phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số với các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, chương trình xây dựng nông thôn mới và các phong trào thi đua yêu nước. Có chính sách khuyến khích nhằm xã hội hóa việc đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa và tổ chức các hoạt động văn hóa, khôi phục làng nghề truyền thống đồng bào dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Có chính sách hỗ trợ công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống; chú trọng bồi dưỡng, đào tạo cán bộ văn hóa, nhất là cán bộ người DTTS; tiếp tục đầu tư, hỗ trợ cơ sở vật chất, trang thiết bị văn hóa để nâng cao mức hưởng thụ về văn hóa cho đồng bào các dân tộc thiểu số.../. Minh Lực Tìm giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa các dân tộc00:11 19/04/2022Xây dựng môi trường văn hóa ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số cần căn cứ vào các đặc điểm riêng của từng địa phương và đòi hỏi phải có chính sách, nguồn lực và phương thức phù hợp. Nhằm tìm ra những giải pháp thiết thực, ngày 18/4, tại Làng Văn hóa - Du lịch các dân tộc Việt Namđã diễn ra diễn đàn “Phát huy truyền thống văn hóa các dân tộc trong xây dựng môi trường văn hóa”.
Giá trị truyền thống nguy cơ bị mai một Trong bối cảnh toàn cầu hoá về kinh tế, với đường lối đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ quốc tế, văn hoá nước ta có cơ hội thuận lợi để tiếp thu tri thức, các nguồn lực và kinh nghiệm quản lý tiên tiến, tiếp thu tinh hoa văn hoá nhân loại và sáng tạo những giá trị văn hoá mới. Tuy nhiên, cùng đó là nhiều thách thức, đặc biệt đối với văn hoá các dân tộc thiểu số (DTTS), trong đó có ngôn ngữ, chữ viết, trang phục... dễ bị tổn thương, mai một, thậm chí bị biến mất. Do vậy việc bảo tồn, phát triển văn hoá các DTTS là nhiệm vụ cấp thiết, có ý nghĩa chiến lược cần phải tiếp tục được thực hiện thường xuyên và lâu dài. Trong thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội ở nước ta, trào lưu đô thị hóa nông thôn cùng với quá trình hội nhập, giao thoa giữa các nền văn hóa đã có phần tác động làm cho giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc đang có biểu hiện bị mai một. Nhiều giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc ít người chưa được bảo tồn và phát huy đúng mức, một bộ phận lớp trẻ có biểu hiện xa rời bản sắc văn hóa của dân tộc mình. Phát biểu tại diễn đàn, Thứ trưởngBộ VHTTDL Đoàn Văn Việt nhấn mạnh: “Những mặt trái của cơ chế thị trường như sự gia tăng của các tệ nạn xã hội, tình trạng tham nhũng, lãng phí, những biểu hiện xuống cấp của đạo đức xã hội, lối sống chạy theo đồng tiền…. là những nguyên nhân cơ bản gây mất ổn định, ảnh hưởng đến môi trường văn hóa và sự phát triển kinh tế - xã hội chung của đất nước”. Phó Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở Vi Thanh Hoài bày tỏ, trong quản lý về lĩnh vực văn hoá dân tộc thời gian qua cũng còn nhiều vấn đề cần khắc phục, những nhu cầu bức thiết cần phải giải quyết. Điều đó bắt nguồn từ một số nguyên nhân như: Nhận thức về vị trí, vai trò của việc bảo tồn, phát huy văn hóa ở vùng đồng bào DTTS nhiều lúc, nhiều nơi còn chưa đúng, chưa thật đầy đủ, chưa thống nhất cao, chưa đặt văn hoá ngang tầm với vị trí kinh tế - xã hội dẫn đến công tác chỉ đạo, điều hành còn tản mạn, thiếu thống nhất, chưa tạo nên sức mạnh tổng hợp để triển khai những nhiệm vụ trọng tâm, trọng điểm, chưa tạo được những khâu đột phá trong công tác phát triển văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số; Sự chênh lệch về hưởng thụ văn hoá còn lớn giữa đồng bằng, thành phố với vùng đồng bào DTTS, vùng sâu, vùng xa... Bảo tồn và phát huy trong bối cảnh hiện nay Vấn đề bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc trong việc xây dựng môi trường văn hóa nhằm giữ vững nền tảng tinh thần, giá trị đạo đức xã hội trong hội nhập và phát triển đã và đang trở nên cấp thiết. Xác định xây dựng môi trường văn hóa là nhiệm vụ khó khăn, phức tạp, càng khó khăn hơn khi xây dựng môi trường văn hóa ở vùng đồng bào DTTS, vùng đặc biệt khó khăn. Vì vậy, các chuyên gia về văn hóa cho rằng cần có những giải pháp mang tính cấp bách cũng như lâu dài. Nhận định vai trò của cộng đồng trong việc bảo tồn văn hóa, PGS.TS Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa Giáo dục của Quốc hội cho rằng: “Việc tổ chức các sự kiện luôn phải lưu ý đến việc huy động sự tham gia của các cộng đồng. Tuy nhiên, việc huy động này phải đặt quyền lợi và lợi ích của cộng đồng lên trên hết. Nếu không, cộng đồng sẽ trở thành các diễn viên không chuyên, chỉ thể hiện sự áp dụng lý thuyết máy móc của các nhà tổ chức sự kiện và không đáp ứng việc tổ chức sự kiện một cách bền vững, tạo được nhiều lợi ích cho cả nhà tổ chức và cả cộng đồng”. Theo bà Tráng Thị Xuân - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La, để nâng cao hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống các dân tộc trong môi trường văn hóa cơ sở trong thời gian tới cần phải nâng cao nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp, các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội, coi việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa là trách nhiệm của toàn xã hội. Bảo tồn có chọn lọc những phong tục tập quán tốt đẹp của các dân tộc, loại bỏ dần những hủ tục lạc hậu. Các loại hình văn hóa truyền thống phải được bảo tồn trong không gian văn hóa phù hợp mới có sức sống bền lâu. Cùng với đó là sự quan tâm đầu tư cải tạo, nâng cấp và xây dựng mới hệ thống thiết chế văn hóa các cấp trong tỉnh, nâng cao chất lượng hoạt động, nhằm phát huy có hiệu quả công năng sử dụng phát triển hệ thống thiết chế văn hóa cơ sở phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa, góp phần nâng cao đời sống tinh thần của nhân dân và xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh ở cơ sở.
Theo TS Trần Hữu Sơn, những vấn đề cấp bách cần thực hiện trong xây dựng môi trường văn hóa vùng đồng bào dân tộc thiểu số hiện nay là đổi mới cơ chế đầu tư, phân bổ kinh phí cho miền núi, vùng cao; sử dụng mạng xã hội trong xây dựng môi trường văn hóa; chú trọng phát huy thể chế quản lý truyền thống với vấn đề xây dựng môi trường văn hóa…
Chủ đề: văn hóa Phát huy Bảo tồn các dân tộc giá trị tìm giải pháp |
