Khả năng nội tại là gì

Tại sao bạn làm những điều

Động lực nội tại đề cập đến hành vi được thúc đẩy bởi phần thưởng nội bộ. Nói cách khác, động lực để tham gia vào một hành vi phát sinh từ bên trong cá nhân bởi vì nó tự nhiên thỏa mãn với bạn. Điều này trái ngược với động lực bên ngoài , bao gồm tham gia vào một hành vi để kiếm được phần thưởng bên ngoài hoặc tránh bị trừng phạt.

Hiểu động lực nội tại

Trong tâm lý học, động lực nội tại phân biệt giữa phần thưởng nội bộ và bên ngoài. Trong "Giới thiệu về Tâm lý học: Cổng vào Tâm trí và Hành vi Với Bản đồ Khái niệm", các tác giả đưa ra định nghĩa này:

"Động lực nội tại xảy ra khi chúng ta hành động mà không có bất kỳ phần thưởng bên ngoài rõ ràng nào. Chúng tôi chỉ đơn giản thưởng thức một hoạt động hoặc xem nó như một cơ hội để khám phá, học hỏi và hiện thực hóa tiềm năng của chúng tôi."

Hãy xem xét một chút thời gian của bạn động lực để đọc bài viết này. Nếu bạn đọc nó bởi vì bạn có hứng thú với tâm lý học và đơn giản chỉ muốn biết thêm về chủ đề động lực, thế thì bạn đang hành động dựa trên động lực nội tại. Tuy nhiên, nếu bạn đang đọc điều này bởi vì bạn phải học thông tin cho một lớp và tránh nhận điểm kém, thì bạn đang hành động dựa trên động lực bên ngoài .

Lần cuối cùng bạn làm điều gì đó đơn giản chỉ để hưởng thụ hoạt động đó là khi nào? Có một số hoạt động thuộc loại này. Ví dụ, bạn có thể trồng một khu vườn, vẽ một bức tranh, chơi một trò chơi, viết một câu chuyện, hoặc đọc một cuốn sách. Những thứ này có thể hoặc không thể tạo ra thứ gì đó hoặc được thưởng theo bất kỳ cách nào.

Thay vào đó, chúng tôi làm chúng bởi vì chúng tôi thích, chúng làm cho chúng tôi hạnh phúc.

Sự hài lòng nội bộ

Khi bạn theo đuổi một hoạt động cho sự hưởng thụ thuần khiết của nó, bạn đang làm như vậy bởi vì bạn là người có động lực bản chất. Động cơ của bạn để tham gia vào các hành vi phát sinh hoàn toàn từ bên trong hơn là ra khỏi một mong muốn để đạt được một số loại phần thưởng bên ngoài như giải thưởng, tiền bạc, hoặc ca ngợi.

Tất nhiên, đó không phải là để nói rằng hành vi thúc đẩy nội tại không đi kèm với phần thưởng của riêng mình. Những phần thưởng này liên quan đến việc tạo ra những cảm xúc tích cực trong cá nhân.

Các hoạt động có thể tạo ra những cảm xúc như vậy khi họ mang đến cho mọi người ý thức về ý nghĩa như tham gia các sự kiện tình nguyện hoặc nhà thờ. Họ cũng có thể cung cấp cho bạn một cảm giác tiến bộ khi bạn thấy rằng công việc của bạn là hoàn thành một cái gì đó tích cực hoặc thẩm quyền khi bạn học một cái gì đó mới hoặc trở nên có tay nghề cao hơn trong một nhiệm vụ.

Thưởng và động lực nội tại

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng cung cấp phần thưởng bên ngoài hoặc quân tiếp viện cho một hoạt động bổ ích đã được thực sự nội bộ thực sự có thể làm cho các hoạt động ít nội tại bổ ích. Hiện tượng này được gọi là hiệu ứng điều chỉnh quá mức .

"Giải thích nội tại của một người về một hoạt động cung cấp đủ lý giải cho hành vi của họ", tác giả Richard A. Griggs giải thích trong cuốn sách "Tâm lý học: Giới thiệu ngắn gọn" của ông. "Với việc bổ sung gia cố bên ngoài, người đó có thể cảm nhận được nhiệm vụ như là điều chỉnh và sau đó cố gắng hiểu động lực thực sự của họ (bên ngoài so với nội tại) để tham gia vào hoạt động."

Người ta cũng gợi ý rằng mọi người sáng tạo hơn khi họ được thúc đẩy nội tại.

Ví dụ, trong cài đặt công việc, năng suất có thể được tăng lên bằng cách sử dụng phần thưởng bên ngoài như tiền thưởng. Tuy nhiên, chất lượng thực tế của công việc thực hiện bị ảnh hưởng bởi các yếu tố nội tại. Nếu bạn đang làm một cái gì đó mà bạn thấy xứng đáng, thú vị và đầy thách thức, bạn có nhiều khả năng đưa ra những ý tưởng mới lạ và các giải pháp sáng tạo.

Động lực để học

Động lực nội tại là một chủ đề quan trọng trong giáo dục. Giáo viên và các nhà thiết kế giảng dạy cố gắng phát triển các môi trường học tập có giá trị thực chất. Thật không may, nhiều mô hình truyền thống gợi ý rằng hầu hết các sinh viên đều tìm hiểu nhàm chán vì vậy họ phải bị kéo dài bên ngoài vào các hoạt động giáo dục.

Trong "Làm cho việc học thú vị: Phân loại động lực nội tại cho học tập", các tác giả Thomas Malone và Mark Leeper cho rằng điều này không nhất thiết phải đúng. Họ xác định một số cách khác nhau để làm cho môi trường học tập có giá trị thực chất.

Các tác giả xác định các hoạt động như là động lực nội tại nếu "mọi người tham gia vào nó vì lợi ích riêng của mình, thay vì để nhận được một số phần thưởng bên ngoài hoặc tránh một số hình phạt bên ngoài. Chúng tôi sử dụng các từ vui vẻ, thú vị, quyến rũ, thú vị, và động lực tất cả hơn hoặc ít thay thế cho nhau để mô tả các hoạt động đó. "

Các yếu tố họ xác định là động lực nội tại ngày càng tăng bao gồm:

• Thách thức: Mọi người có động lực hơn khi họ theo đuổi mục tiêu với ý nghĩa cá nhân và khi đạt được mục tiêu là có thể nhưng không nhất thiết phải chắc chắn. Những mục tiêu này cũng có thể liên quan đến lòng tự trọng của họ khi phản hồi hiệu suất có sẵn.
• Tò mò: Động lực nội bộ được tăng lên khi một cái gì đó trong môi trường vật lý thu hút sự chú ý của cá nhân (sự tò mò về giác quan). Nó cũng xảy ra khi một cái gì đó về các hoạt động kích thích người muốn tìm hiểu thêm (nhận thức tò mò).
• Kiểm soát: Mọi người muốn kiểm soát bản thân và môi trường của họ và muốn xác định những gì họ theo đuổi.
• Hợp tác và cạnh tranh: Động lực nội tại có thể được tăng lên trong các tình huống mà mọi người đạt được sự hài lòng từ việc giúp đỡ người khác. Nó cũng áp dụng cho các trường hợp mà họ có thể so sánh hiệu suất của mình một cách thuận lợi với những người khác.
• Công nhận: Mọi người thích có thành tích của họ được công nhận bởi những người khác, có thể làm tăng động lực nội bộ.

Quan điểm của chúng tôi về Điểm thưởng

Các chuyên gia đã lưu ý rằng việc cung cấp phần thưởng không cần thiết có thể có chi phí bất ngờ. Mặc dù chúng tôi muốn nghĩ rằng cung cấp phần thưởng sẽ cải thiện động lực , sở thích và hiệu suất của một người, điều này không phải lúc nào cũng như vậy.

Ví dụ, khi trẻ em được thưởng cho chơi với đồ chơi mà họ đã thích chơi với, động lực của họ và thưởng thức những đồ chơi thực sự giảm.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc động lực nội tại được tăng hay giảm bởi phần thưởng bên ngoài. Niềm vui hoặc tầm quan trọng của sự kiện này thường đóng một vai trò quan trọng.

Một vận động viên cạnh tranh trong một sự kiện thể thao có thể xem giải thưởng của người chiến thắng như là sự xác nhận về năng lực và tính đặc biệt của người chiến thắng. Mặt khác, một số vận động viên có thể xem cùng một giải thưởng như một loại hối lộ hoặc cưỡng chế. Cách thức mà cá nhân xem tầm quan trọng của các đặc điểm khác nhau của sự kiện ảnh hưởng đến việc phần thưởng sẽ ảnh hưởng đến động lực nội tại của một người để tham gia vào hoạt động đó hay không.

Một từ từ

Khái niệm về động lực nội tại là hấp dẫn. Trong cuộc sống của riêng bạn, có thể có nhiều điều bạn làm rơi vào thể loại này và đây là những yếu tố quan trọng cho một cuộc sống cân bằng. Ví dụ, nếu chúng ta dành tất cả thời gian để kiếm tiền, chúng ta có thể bỏ lỡ những thú vui đơn giản của cuộc sống. Nhận thấy động lực nội tại và bên ngoài của riêng bạn và cân bằng chúng có thể khá bổ ích.

> Nguồn:

> Coon D, Mitterer JO. Giới thiệu về Tâm lý học: Cổng vào Tâm trí và Hành vi Với Bản đồ Khái niệm. Belmont, CA: Wadsworth; 2010.

> Griggs RA. Tâm lý học: Giới thiệu ngắn gọn. Ed thứ 3 New York: Nhà xuất bản đáng giá; 2010.

> Malone TW, Lepper MR. Làm cho việc học thú vị: Phân loại động lực nội tại cho việc học tập. Trong: Snow RE, Farr MJ, ed. Năng khiếu, Học tập và Hướng dẫn: Iii. Phân tích quá trình conative và Affective. Hillsdale, New Jersey: Erlbaum; 1987.

Việc đánh giá môi trường bên trong của doanh nghiệp là vô cùng quan trọng và là tiền đề để các nhà quản trị xác định phương hướng phát triển một cách bền vững và hiệu quả cho công ty. Tùy theo từng lĩnh vực hoạt động và cách tổ chức công ty mà có thể áp dụng các cách khác nhau để đánh giá môi trường bên trong của doanh nghiệp. Dưới đây là 4 cách đánh giá môi trường bên trong doanh nghiệp mà CRIF D&B Việt Nam tổng hợp và chia sẻ đến bạn.

Đánh giá môi trường bên trong của doanh nghiệp

1. 4 cách đánh giá môi trường bên trong của doanh nghiệp

1.1. Đánh giá theo nguồn lực và năng lực

Mỗi một doanh nghiệp trong quá trình hoạt động có thành quả và hiệu suất phụ thuộc rất lớn vào nguồn lực và năng lực của doanh nghiệp đó. Vì vậy, khi đánh giá môi trường bên trong của doanh nghiệp, nguồn lực và năng lực nội tại là một trong những cơ sở được sử dụng để phân tích. 

Tùy vào từng thời kỳ mà nguồn lực và năng lực của doanh nghiệp sẽ thay đổi, vì vậy các nhà quản trị cần đánh giá điểm mạnh điểm yếu của doanh nghiệp mình để phân tích và tạo ra lợi thế cạnh tranh cho công ty. 

Nguồn lực của doanh nghiệp

• Nguồn lực hữu hình:
  • Công nghệ, các phát minh, sáng chế được bảo hộ dưới quyền sở hữu trí tuệ thông qua nhãn hiệu, bằng sáng chế, bản quyền và bí mật thương mại. 
  • Khả năng tài chính, khả năng huy động vốn từ nội bộ, thị trường chứng khoán hay vốn vay từ các tổ chức tài chính. 
  • Nguồn lực vật chất gồm cơ sở hạ tầng, thiết bị máy móc và quyền tiếp cận, khai thác các nguyên vật liệu. 
• Nguồn lực vô hình:
  • Danh tiếng của doanh nghiệp thể hiện đối với các đối tượng khác nhau từ đối thủ cạnh tranh, khách hàng đến Chính phủ. 
  • Năng lực của nhà quản trị, kỹ năng và đạo đức nghề nghiệp của nhân viên công ty. 
  • Thuộc tính phi vật thể của sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp sẽ dựa trên độ phủ của thương hiệu đó trên thị trường. 
  • Thương hiệu càng phổ biến thì sức lan tỏa giá trị phi vật thể càng lớn. 

Nguồn lực của doanh nghiệp

Năng lực của doanh nghiệp

Năng lực của doanh nghiệp được tạo ra bởi sự kết hợp các nguồn lực khác nhau:

• Năng lực cốt lõi: Những năng lực mà doanh nghiệp thực hiện tốt hơn những năng lực khác trong nội bộ doanh nghiệp, hội tụ kỹ năng chuyên môn và công nghệ để hình thành lĩnh vực mũi nhọn của doanh nghiệp. Năng lực cốt lõi là chìa khóa để tạo nên lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. 
• Năng lực vượt trội: Những năng lực chọn từ năng lực cốt lõi mà doanh nghiệp có thể thực hiện tốt hơn đối thủ, từ đó tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững. Có 3 loại năng lực vượt trội là cơ cấu hợp tác, sự đổi mới và danh tiếng. Các năng lực vượt trội khó xây dựng và duy trì, khó sao chép và bắt chước, cũng như khó có thể mua được. 

Năng lực cốt lõi là chìa khóa để tạo nên lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường

1.2. Đánh giá theo các chức năng quản trị

Chức năng quản trị là những hoạt động riêng biệt của quản trị, thể hiện những phương thức tác động của quản trị gia đến các lĩnh vực quản trị trong doanh nghiệp

Các chức năng cơ bản của quản trị: 

• Hoạch định: Là xác định mục tiêu, xây dựng chiến lược tổng thể và hệ thống kế hoạch hoạt động chi tiết của doanh nghiệp. Các kế hoạch đề ra cần tận dụng tối ưu nguồn lực sẵn có và bám sát năng lực cốt lõi của doanh nghiệp.
• Tổ chức: Là phân bổ và sắp xếp các nguồn lực bao gồm tài chính, nhân sự và nguyên vật liệu một cách logic và hợp lý theo hoạch định. Cần có một cơ cấu tổ chức chặt chẽ để có thể thực hiện được chức năng, nhiệm vụ của doanh nghiệp.
• Lãnh đạo, điều hành: Là cách các nhà quản trị tác động đến nhân viên để hoàn thành mục tiêu chung thông qua mệnh lệnh, chỉ dẫn và sự kích thích sáng tạo, chủ động của nhân viên. Bên cạnh đó, các nhà quản trị cần có những chiến lược quản lý dây chuyền sản xuất, phân phối, đảm bảo sự vận hành hiệu quả với mức chi phí tối thiểu. 
• Kiểm soát: Là việc kiểm tra kết quả thực hiện so với mục tiêu đề ra. Để có thể kiểm soát một cách hiệu quả, cần thiết lập bộ tiêu chuẩn hoạt động của công ty, báo cáo định kỳ về tình hình hoạt động và cần có những thay đổi phù hợp với sự phát triển của công ty. Vấn đề cốt lõi là đảm bảo cho hệ thống thông tin trong doanh nghiệp phải chính xác, nhanh chóng và cập nhật. 

Đánh giá môi trường bên trong doanh nghiệp theo chức năng quản trị

1.3. Đánh giá theo các lĩnh vực quản trị

Các lĩnh vực như Marketing, nhân sự, sản xuất, tài chính… là những khía cạnh cần được phân tích một cách đồng thời và tổng quan để đánh giá môi trường bên trong của doanh nghiệp một cách toàn diện.

• Trình độ Marketing của doanh nghiệp: Xem xét tới các kế hoạch về sản phẩm dịch vụ, vấn đề phân phối và định giá của doanh nghiệp, phân tích về khách hàng và doanh nghiệp hướng tới, kế hoạch về các hoạt động mua bán… Hệ thống Marketing cần đảm bảo thông tin chính xác, kịp thời về thị trường, tiếp cận được nhóm khách hàng tiềm năng và đưa ra những đánh giá chính xác về hệ thống phân phối, bán hàng. 
• Tiềm lực tài chính và trình độ kế toán: Cần đảm bảo độ chính xác và cần đưa ra những cảnh báo kịp thời về tình hình tài chính cho doanh nghiệp để có những giải pháp thích hợp.
• Năng lực sản xuất và tác nghiệp: Máy móc, thiết bị công nghệ cao cần được tích hợp vào dây chuyền sản xuất để tối ưu hóa. Việc điều động nhân sự cũng như tính toán quy mô sản xuất sẽ có những ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình sản xuất. Những chi phí ẩn, chi phí hao mòn máy móc, chi phí ngoài giờ cho nhân công cũng là những vấn đề doanh nghiệp cần lưu tâm.
• Trình độ quản trị nhân sự: Cần phải tạo môi trường làm việc để người lao động tìm kiếm niềm vui trong công việc. Cần sắp xếp nhân sự một cách hợp lý, tận dụng thế mạnh của từng cá nhân, kết hợp quy trình làm việc thông minh, phối hợp nhịp nhàng giữa cá nhân và tổ chức để đảm bảo sức khỏe cho nhân viên mà vẫn duy trì năng suất lao động hiệu quả.
• Khả năng nghiên cứu, phát triển: Doanh nghiệp đầu tư R&D để phát triển phù hợp với xu hướng, duy trì được năng lực cốt lõi và tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường. 

Đánh giá môi trường bên trong doanh nghiệp theo lĩnh vực quản trị

1.4. Đánh giá theo chuỗi giá trị

Đánh giá theo chuỗi giá trị là đánh giá tất cả các hoạt động chức năng của tổ chức và khả năng tạo ra giá trị cho khách hàng.

4 bước phân tích chuỗi giá trị:

1. Nhận diện các yếu tố liên quan.
2. Mô tả những gì doanh nghiệp làm tại mỗi hoạt động.
3. Nhận diện, phân loại những cách thức gia tăng giá trị của mỗi hoạt động.
4. Đánh giá các hoạt động bằng việc so sánh tiêu chuẩn với cách thức tốt nhất của đối thủ, của ngành.

Các hoạt động chủ yếu:

• Hậu cần đầu vào: Nhận và bảo quản các nguồn nguyên vật liệu đầu vào
• Vận hành: Quá trình chuyển đổi các yếu tố đầu vào thành sản phẩm đầu ra cuối cùng. 
• Hậu cần đầu ra: Hoạt động đưa các sản phẩm, dịch vụ được tạo ra đến tay khách hàng.
• Marketing, bán hàng: Gồm các hoạt động phân phối, quảng cáo, xúc tiến sản phẩm. 
• Dịch vụ khách hàng: Hỗ trợ cho khách hàng khi bán hàng hoặc sau bán hàng. 

Các hoạt động hỗ trợ:

• Mua sắm
• Cơ sở hạ tầng
• Quản trị nguồn nhân lực
• Phát triển công nghệ

Mô hình chuối giá trị

2. Mục đích của việc đánh giá môi trường bên trong doanh nghiệp

Việc nghiên cứu môi trường bên trong cơ sở để nhà quản trị hoạch định chiến lược kinh doanh và tổ chức thực thi chiến lược. Việc đánh giá càng chính xác và cụ thể, thì doanh nghiệp sẽ xác định được điểm mạnh và điểm yếu của chính mình, từ đó xây dựng ma trận phân tích, định hình được lợi thế cạnh tranh của doanh nghiệp. 

Đánh giá môi trường kinh doanh của doanh nghiệp bao gồm môi trường bên trong và môi trường bên ngoài là điều cần thiết để nhận biết toàn diện điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức mà doanh nghiệp cần đối mặt. 

Đặc biệt, những thông tin cụ thể của các đối tác, nhà cung cấp, đối thủ trong ngành sẽ giúp ích rất nhiều khi doanh nghiệp cần đưa ra những phân tích cụ thể về môi trường ngành, từ đó đề xuất những chiến lược phù hợp. Tuy nhiên, những thông tin này thường rất khó để thu thập một cách đầy đủ, chi tiết và toàn diện.

Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp

Nhận biết được nhu cầu của nhiều doanh nghiệp, CRIF D&B Việt Nam với dịch vụ cung cấp những giải pháp báo cáo quản lý rủi ro và giải pháp bán hàng, marketing và dữ liệu sẽ giải quyết những lo lắng này của doanh nghiệp. 

Dịch vụ của CRIF D&B Việt Nam:

Sử dụng dịch vụ, giải pháp của CRIF D&B Việt Nam để có cơ sở ra quyết định kinh doanh

Có thể thấy, đánh giá môi trường bên trong của doanh nghiệp là một việc rất cần thiết để giúp doanh nghiệp hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của chính mình. Các nhà quản trị có thể chọn 1 trong 4 cách để đánh giá hoặc kết hợp các cách đánh giá một cách hợp lý để đưa ra những phân tích về môi trường nội tại của doanh nghiệp, từ đó xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp. 

Liên hệ với CRIF D&B Việt Nam để được tư vấn về các giải pháp hỗ trỡ quyết định kinh doanh của chúng tôi: