Phương trình số phức chứa tham số


Tài liệu gồm 57 trang, tóm tắt lý thuyết cơ bản cần nắm và hướng dẫn phương pháp giải các dạng bài tập trắc nghiệm vận dụng cao (VDC / nâng cao / khó) số phức, phù hợp với đối tượng học sinh khá – giỏi khi học chương trình Giải tích 12 chương 4 và ôn thi điểm 8 – 9 – 10 trong kỳ thi tốt nghiệp THPT môn Toán.

Các dạng bài tập trắc nghiệm VDC số phức:
CHỦ ĐỀ 1. KHÁI NIỆM SỐ PHỨC VÀ CÁC PHÉP TOÁN CỦA SỐ PHỨC. Dạng 1: Thực hiện các phép toán của số phức, tìm phần thực phần ảo. Dạng 2. Tìm số phức liên hợp, tính môđun số phức. Dạng 3. Bài toán liên quan đến điểm biểu diễn số phức. Dạng 4. Tìm số phức thỏa mãn điều kiện cho trước.

Dạng 5: Bài toán tập hợp điểm biểu diễn số phức.

VnHocTap.com giới thiệu đến các em học sinh lớp 12 bài viết Phương trình quy về phương trình bậc hai trên tập số phức, nhằm giúp các em học tốt chương trình Toán 12.

Phương trình số phức chứa tham số

Phương trình số phức chứa tham số

Phương trình số phức chứa tham số

Nội dung bài viết Phương trình quy về phương trình bậc hai trên tập số phức:
Dạng 3: Phương trình quy về phương trình bậc hai. 1. Phương pháp giải: Nắm vững cách giải phương trình bậc hai với hệ số thực trên tập số phức. Nắm vững cách giải một số phương trình quy về bậc hai, hệ phương trình đại số bậc cao. Ví dụ: Giải phương trình: 4z + 6 = 0 trên tập số phức. Vậy phương trình đã cho có bốn nghiệm. Tổng môđun bốn nghiệm phức của phương trình. Khi đó, tổng môđun bốn nghiệm phức của phương trình đã cho bằng? Bài tập 2: Kí hiệu 1z 2z 3z 4z là bốn nghiệm phức của phương trình. Giá trị z1 z2 bằng? Phương trình có bốn nghiệm lần lượt là: 1z 2z 3z. Bài tập 3: Gọi 1z 2z 3z là các nghiệm phức của phương trình. Giá trị của biểu thức 1z 2z 3z. Bài tập 5: Cho số thực a, biết rằng phương trình có bốn nghiệm thỏa mãn. Tìm a. Bài tập 6: Cho số phức z thỏa mãn 2018 2017. Mệnh đề nào dưới đây đúng?

A. Lý thuyết cơ bản

1. Căn bậc hai của số phức

Số phức  được gọi là một căn bậc hai của số phức 

           .

Nhận xét:

  • - Một số phức  luôn có hai căn bậc hai là hai số đối nhau  và .

    Tổng quát: Căn bậc  của một số phức luôn có  giá trị.

  • - Nếu  là số thực dương thì  có hai căn bậc hai là .

  • - Nếu  là số thực âm thì  có hai căn bậc hai là .

2. Phương trình bậc hai ẩn phức

  • Phương trình bậc hai với hệ số  thực:
     có .

    • , phương trình có một nghiệm thực .

    • , phương trình có 2 nghiệm thực .

    • , ta có  có căn bậc hai là . Khi đó phương trình có hai nghiệm phức .

  • Phương trình bậc hai với hệ số phức:

     có .

    • , phương trình có nghiệm kép .

    • , tìm một căn bậc hai  của . Khi đó phương trình có 2 nghiệm .

Chú ý: Định lí Viet vẫn đúng trên tập số phức.

B. Bài tập

Dạng 1. Tìm căn bậc hai của 

A. Phương pháp

Cách 1: Biến đổi  thành bình phương của một tổng hoặc một hiệu.

Cách 2: Giả sử  là một căn bậc hai của , khi đó

  

B. Bài tập ví dụ

Ví dụ 1.1: Tìm căn bậc hai của các số phức sau:

    a) .                     b).                     c).    

    d).        e).

Lời giải:

    a) Căn bậc hai của  là .

    b) , suy ra  có hai căn bậc hai là .

    c) .

    Do đó  có hai căn bậc hai là  và .

    Cách 2: Giả sử  là một căn bậc hai của , ta có

    

      

    Hệ phương trình có hai nghiệm .

    Do đó  có hai căn bậc hai là  và .

    d) 

    Do đó  có hai căn bậc hai là .

    e) 

    Do đó z có hai căn bậc hai là  và .

Dạng 2. Giải phương trình bậc hai ẩn phức

A. Bài tập ví dụ

Ví dụ 2.1: Giải các phương trình sau trên tập số phức:

    a) .                     b) .

    c) .    d) .

Lời giải:

    a) .

    Cách 1: Ta có . Suy ra phương trình có 2 nghiệm .

    Cách 2: 

    

    b) .

    Cách 1: Ta có . Suy ra phương trình có 2 nghiệm .

    Cách 2:     

     .

    c) 

  • Nếu 

  • Nếu .

    Vậy phương trình đã cho có 3 nghiệm là .

    d) .

    Ta có .

    Vậy các nghiệm của phương trình đã cho là .    

Ví dụ 2.2 (THPT Chuyên KHTN – Hà Nội) Gọi  là 2 nghiệm của phương trình . Tính giá trị của .

    A. .                  B. .                    C. .                     D. .

Lời giải:

Cách 1:  có .

Suy ra phương trình có nghiệm .

Cách 2:

Ta có .

Chứng minh tương tự .

.

Chọn đáp án B.

Ví dụ 2.3 ( THPT Gia Lộc II) Gọi  là 2 nghiệm của phương trình  trên tập số phức. Tính giá trị của biểu thức .

    A. .                 B. .                   C. .                   D. .

Lời giải:

Theo định lí Viet có .

Ta có .

Chọn A.

Ví dụ 2.4 (THPT Chuyên Quang Trung – Bình Phước) Cho hai số phức  thỏa mãn  và . Tính .

    A. .                         B. .                             C. .                       D. .

Lời giải:

Cách 1:

Từ giả thiết, ta có 


Chọn A.

Cách 2: Đặt  và .

Từ giả thiết 

.

Chọn A.

Dạng 3. Giải phương trình quy về bậc hai ẩn phức

A. Phương pháp

    Đối với dạng này ta thường gặp phương trình bậc 3 hoặc phương trình bậc 4 dạng đặc biệt có thể quy được về bậc hai.

    Đối với phương trình bậc 3 (hoặc cao hơn), về nguyên tắc ta cố gắng phân tích vế trái thành nhân tử ( để đưa về phương trình tích) từ đó dẫn đến việc giải phương trình bậc nhất và bậc hai.

    Đối với một số phương trình khác, ta có thể đặt ẩn phụ để quy về phương trình bậc hai mà ta đã biết cách giải.

B. Bài tập ví dụ

Ví dụ 3.1: Giải các phương trình sau trên tập số phức

    a) .   b).    c) .

Lời giải:

    a) Đặt .

  • Với 

    .

  • Với 

    .

    Vậy phương trình đã cho có 2 nghiệm phức là .

    b) 

    .

    Vậy phương trình có 3 nghiệm phức là .

    c) .

    Đặt . Phương trình trở thành .

  • Với .

  • Với .

Vậy phương trình có 4 nghiệm phức .

Ví dụ 3.2: Giải các phương trình sau:

    a) .    b) .

    c) .

Lời giải:

    a) 

             .

    b) Do tổng tất cả các hệ số của phương trình (1) bằng 0 nên (1) có nghiệm.

    Phương trình tương đương 

    

    Vậy phương trình đã cho có 4 nghiệm.

    c)      (1)

    Do  không phải là nghiệm của phương trình (1) nên

    .

    Đặt , phương trình trở thành .

  • Với         (2)

    Ta có .

    Phương trình (2) có 2 nghiệm .

  • Với          (3)

    .

    Phương trình (3) có 2 nghiệm .

    Vậy phương trình đã cho có 4 nghiệm.    

Ví dụ 3.3: Giải các phương trình sau trên tập số phức:

a)  biết phương trình có nghiệm thuần ảo    

b)             c)              

Lời giải:

a) Giả sử  là một nghiệm của phương trình . Khi đó, ta có:

 là một nghiệm của phương trình. Nên ta biến đổi phương trình đã cho về dạng:

.

b) Vì  không là nghiệm của phương trình nên

Phương trình  

Đặt , ta có: .

.

c) Đặt , ta có: 

.

.