Bài 41: Bảo quản hạt, củ làm giống
Tóm tắt lý thuyết
I. Bảo quản hạt giống
1. Mục đích
-
Giữ được độ nảy mầm của hạt
-
Hạn chế tổn thất về số lượng và chất lượng hạt giống
-
Duy trì tính đa dạng sinh học của giống
2. Tiêu chuẩn hạt giống
-
Có chất lượng cao
-
Thuần chủng
-
Không bị sâu, bệnh
3. Các phương pháp bảo quản
-
Bảo quản dưới 1 năm: cất giữ trong điều kiện nhiệt độ, độ ẩm bình thường
-
Bảo quản trung hạn: trong điều kiện lạnh (0oC) và độ ẩm 35 - 40%
-
Bảo quản dài hạn: điều kiện lạnh -10oC và độ ẩm 35 - 40%
4. Quy trình bảo quản hạt giống
-
Bước 1: Thu hoạch: đúng thời điểm
-
Bước 2:Tách hạt: tách, tuốt, tẽ cẩn thận
-
Bước 3:Phân loại và làm sạch: loại bỏ các hạt không đạt yêu cầu, tạo MT sạch không cho VSV và côn trùng xâm nhiễm
-
Bước 4:Làm khô: phơi, sấy
-
Thóc: sấy ở 40 - 45oC đến khi độ ẩm đạt 13%
-
Hạt có dầu; sấy ở 30 - 40oC đến khi độ ẩm đạt 8 - 9%
-
-
Bước 5:Xử lí bảo quản;
-
Chú ý: phương tiện bảo quản phải sạch
-
Ví dụ:
-
Phương pháp truyền thống: chum, vại bịt kín, hoặc đóng bao treo nơi khô ráo
-
Phương pháp hiện đại: kho mát. kho lạnh, kiểm soát chặt chẽ bằng thiết bị tự động
-
-
-
Bước 6:Đóng gói.
-
Bước 7:Bảo quản
-
Bước 8:Sử dụng
-
Chú ý:
-
Trước khi cho hạt vào bảo quản, các phương tiện bảo quản phải được làm sạch.
-
Một số hạt giống cây ăn quả, cây lâm nghiệp được bảo quản trong cát ẩm để duy trì sức nảy mầm của hạt.
-
II. Bảo quản củ giống
1. Phương phápbảo quản
- Củ giống thường được bảo quản ngắn ngày: trong điều kiện bình thường hoặc trong kho lạnh (nhiệt độ 0oC -5oC,độ ẩm 85% - 90%)
2. Tiêu chuẩn củ giống
-
Chất lượng cao
-
Đồng đều, không quá già, quá non
-
Còn nguyên vẹn
-
Khả năng nảy mầm cao
-
-
Không bị sâu bệnh
-
Thuần chủng, không lẫn giống
3. Quy trình bảo quản
-
Bước 1:Thu hoạch
-
Bước 2:Làm sach, phân loại
-
Bước 3:Xử lí phòng chống vi sinh vật gây hại
-
Bước 4:Xử lí ức chế nảy mầm
-
Bước 5:Bảo quản, sử dụng
-
Chú ý:
-
Muốn kéo dài thời gian bảo quản, người ta phải bảo quản chúng trong điều kiện lạnh, hoặc sử dụng chất ức chế quá trình nảy mầm phun lên củ.
-
Bài tập minh họa
Bài 1:
So sánh quy trình bảo quản hạt giống và bảo quản củ giống
Hướng dẫn giải
-
Giống nhau: Đều qua quy trình thu hoạch, làm sạch, phân loại
-
Khác nhau:
-
Bảo quản hạt giống: cần phơi, sấy khô, đóng bao hoặc thùng, chum, vại,bảo quản kín, nên điều tiết nhiệt độ và độ ẩm tuỳ mục đích sử dụng
-
Bảo quản củ giống: không phơi khô, cần xử lí chống VSV gây hại, xử lí ức chế nảy mầm, không đóng bao, để nơi thoáng
-
Lời kết
Như tên tiêu đề của bàiBảo quản hạt, củ làm giống, sau khi học xong bài này các em cần nắm vững các nội dung trọng tâm sau:
-
Hiểu được mục đích và phương pháp bảo quản củ, hạt làm giống
-
Thấy được tầm quan trọng của công tác bảo quản, chế biến nông lâm thuỷ sản trong đời sống hàng ngày