Tất cả má»i ngÆ°á»i Ä‘á»u có má»™t lượng glucose (Ä‘Æ°á»ng) ở trong máu. CÆ¡ thể của bạn cần glucose để tạo ra năng lượng. Thông thÆ°á»ng, cÆ¡ thể  phân hủy thức ăn thà nh glucose và đưa và o máu. Insulin, ná»™i tiết tố do  tuyến tụy của bạn tạo ra, sẽ giúp glucose Ä‘i từ máu và o các tế bà o từ đó có thể được sá» dụng để tạo ra năng lượng.
Nếu bạn bị bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng tuýp 2, cÆ¡ thể của bạn không sá» dụng insulin má»™t cách hiệu quả. Äây gá»i là tình trạng kháng insulin. Ban đầu, tuyến tụy tạo ra thêm insulin để bù đắp cho cÆ¡ thể. Tuy nhiên theo thá»i gian, tuyến tụy không còn khả năng duy trì và không thể tạo ra đủ lượng insuline để giữ cho Ä‘Æ°á»ng huyết ở mức bình thÆ°á»ng.
Bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng tuýp 2 có thể ảnh hưởng đến tôi nhÆ° thế nà o?
Bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng tuýp 2 có thể dẫn đến các vấn Ä‘á» vá» sức khá»e khác nhÆ° bệnh tim, Ä‘á»™t quỵ, tổn thÆ°Æ¡ng thần kinh, và các vấn Ä‘á» vá» tháºn hay mắt. Tuy nhiên có má»™t thông tin tốt là nếu giữ Ä‘Æ°á»ng huyết, huyết áp, và cholesterol ổn định ở chỉ số mục tiêu thì có thể giúp ngăn chặn  hoặc là m cháºm xuất hiện các vấn Ä‘á» vá» sức khá»e nói trên.
Bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng tuýp 2 được kiểm soát nhÆ° thế nà o?
Hầu hết việc chăm sóc bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng hà ng ngà y là tùy thuá»™c và o bạn. Kế hoạch chăm sóc cho bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng bao gồm:
- Lá»±a chá»n món ăn, lượng thức ăn và thá»i gian ăn trong ngà y;
- Duy trì cân nặng hợp lý;
- Hoạt động thể chất hằng ngà y;
- Sá» dụng thuốc (nếu cần thiết) để giúp bạn kiểm soát Ä‘Æ°á»ng huyết, huyết áp và cholesterol đúng mục tiêu.Â
Tôi có thể là m gì để chăm sóc cho bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng của tôi?
- Giảm cân, nếu cần thiết.
- Cần đạt được các mục tiêu ABC cho bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng của bạn:
- A: A1C (lượng Ä‘Æ°á»ng huyết trung bình)
- B: huyết áp
- C: cholesterol.
- Phối hợp với đội ngũ chăm sóc y tế.
- Lên kế hoạch giúp bạn đạt mục tiêu.
- Theo dõi các chỉ số của bạn.
- Nếu bạn không đạt được mục tiêu của mình, hãy thay đổi kế hoạch để tiếp tục giữ đúng hướng. Yêu cầu nhân viên y tế cung cấp công cụ  giúp bạn ghi lại các chỉ số.
ÄÆ°á»ng huyết
Các chỉ số mục tiêu của Hiệp há»™i Tiểu Ä‘Æ°á»ng Hoa Kỳ (ADA) được liệt kê bên dÆ°á»›i. Chỉ tiêu cần đạt được của bạn có thể khác nhau. Hãy trao đổi vá»›i Ä‘á»™i ngÅ© chăm sóc y tế vá» chỉ tiêu phù hợp nhất cần đạt được cho bản thân bạn. Bạn sẽ tá»± kiểm tra Ä‘Æ°á»ng huyết của mình bằng máy Ä‘o Ä‘Æ°á»ng huyết. Máy sẽ cho biết Ä‘Æ°á»ng huyết của bạn tại thá»i Ä‘iểm đó.
Các chỉ số mục tiêu vá» Ä‘Æ°á»ng huyết | Kết quả thông thÆ°á»ng | Mục tiêu cần đạt được |
Trước khi ăn: 70 đến 130 mg/dL | ______ đến ______ | ______ đến ______ |
2 giỠsau khi bắt đầu bữa ăn: dưới 180 mg/dL | dưới ______ | dưới ______ |
Thá»±c hiện xét nghiệm A1C Ãt nhất 2 lần má»™t năm. Xét nghiệm sẽ cho biết Ä‘Æ°á»ng huyết trung bình của bạn trong 2 đến 3 tháng vừa qua
Các chỉ số vỠmục tiêu A1C | Kết quả gần đây nhất | Mục tiêu cần đạt được |
A1C: dÆ°á»›i 7% |
Huyết áp của bạn
Bạn nên kiểm tra huyết áp trong mỗi lần thăm khám.
Mục tiêu | Kết quả gần đây nhất | Mục tiêu cần đạt được |
DÆ°á»›i 140/90 mmHg |
Mỡ trong máu
Äá»™i ngÅ© chăm sóc y tế nên kiểm tra nồng Ä‘á»™ mỡ trong máu của bạn má»—i năm
Loại mỡ trong máu | Mục tiêu | Kết quả gần đây nhất | Mục tiêu cần đạt được |
LDL cholesterol | DÆ°á»›i 100 mg/dL | ||
HDL cholesterol | Trên 40 mg/dL (đối với nam) | ||
Trên 50 mg/dL (đối với nữ) | |||
Triglycerides | DÆ°á»›i 150 mg/dL |
Tôi cần biết gì vá» chế Ä‘á»™ ăn uống là nh mạnh, hoạt Ä‘á»™ng thể chất và các loại thuốc?Â
Chế độ ăn uống là nh mạnh
Nhiá»u ngÆ°á»i nghÄ© rằng mắc bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng có nghÄ©a là không thể ăn những thá»±c phẩm yêu thÃch. Tuy nhiên bạn vẫn có thể ăn những món mà bạn thÃch vá»›i số lượng thÃch hợp. Hãy yêu cầu bác sÄ© của bạn giá»›i thiệu đến các chuyên gia dinh dưỡng. Äồng thá»i, bạn cÅ©ng cần thiết láºp má»™t kế hoạch ăn uống cụ thể cho bản thân để có thể giúp bạn đạt được các mục tiêu. Các bÆ°á»›c dÆ°á»›i đây có thể giúp bạn kiểm soát bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng:
- TÃnh lượng carbohydrates (còn được gá»i carbs): carbs – bánh mì, bánh bắp, cÆ¡m, bánh quy giòn, ngÅ© cốc, trái cây, nÆ°á»›c trái cây, sữa, sữa chua, khoai tây, bắp, Ä‘áºu Hà Lan, kẹo – là m tăng nồng Ä‘á»™ Ä‘Æ°á»ng huyết nhiá»u nhất. Giữ lượng carbs trong các bữa ăn chÃnh và bữa ăn phụ của bạn nhÆ° nhau từ ngà y nà y qua ngà y khác sẽ giúp bạn đạt được các chỉ số Ä‘Æ°á»ng huyết mục tiêu;
- Chá»n thá»±c phẩm chứa Ãt chất béo bão hòa: cắt giảm các thá»±c phẩm chứa chất béo bão hòa sẽ giúp bạn giảm cholesterol và ngăn ngừa bệnh tim. Thá»±c phẩm chứa nhiá»u chất béo bão hòa gồm các loại thịt, bÆ¡, sữa nguyên kem, kem, pho mát, mỡ heo, chất béo chứa nhiá»u Triglyceride, các thá»±c phẩm nÆ°á»›ng bằng lò, và các loại dầu nhiệt Ä‘á»›i nhÆ° dầu cá» và dầu dừa;
- Thu nhá» khẩu phần ăn: cắt giảm khẩu phần trong các bữa ăn chÃnh và bữa ăn phụ có thể giúp giảm cân;
- Ä‚n nhiá»u chất xÆ¡: ăn nhiá»u thá»±c phẩm già u chất xÆ¡ nhÆ° trái cây, rau xanh, Ä‘áºu và đáºu Hà Lan khô, bá»™t yến mạch, các loại bánh mì và bá»™t ngÅ© cốc là m từ bá»™t lấy nguyên hạt.
Hoạt Ä‘á»™ng thể chấtÂ
Hoạt Ä‘á»™ng thể chất thÆ°á»ng xuyên giúp giảm Ä‘Æ°á»ng huyết, huyết áp và cholesterol. Nó cÅ©ng giúp cho các khá»›p xÆ°Æ¡ng của bạn linh hoạt, là m cho tim và xÆ°Æ¡ng khá»e mạnh, và cÆ¡ bắp săn chắc. Hoạt Ä‘á»™ng thể chất cÅ©ng có thể giúp giảm stress. Äá»™i ngÅ© chăm sóc y tế có thể giúp bạn lên kế hoạch thá»±c hiện những hoạt Ä‘á»™ng tốt nhất cho bản thân. Hãy cố gắng:
- TÃch cá»±c váºn Ä‘á»™ng suốt cả ngà y: là m vÆ°á»n, Ä‘i thang bá»™ thay vì thang máy, hoặc Ä‘i bá»™ vòng quanh trong khi bạn nói chuyện Ä‘iện thoại hoặc xem TV. Hoạt Ä‘á»™ng đến khoảng 30 phút má»—i ngà y;
- Táºp thể dục aerobic: đi bá»™ nhanh, khiêu vÅ©, chèo thuyá»n, bÆ¡i lá»™i, hoặc chạy xe đạp. Hoạt Ä‘á»™ng đến khoảng 30 phút má»—i ngà y, 5 ngà y trong má»™t tuần;
- Rèn luyện sức khá»e: nâng tạ nhẹ má»™t và i buổi trong tuần.Â
Các loại thuốcÂ
Má»™t số ngÆ°á»i mắc bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng có thể kiểm soát bệnh của há» bằng chế Ä‘á»™ ăn uống là nh mạnh và táºp thể dục. Tuy nhiên, bác sÄ© cÅ©ng có thể cho bạn dùng thuốc viên Ä‘iá»u trị tiểu Ä‘Æ°á»ng và /hoặc insulin để giúp bạn đạt được chỉ số Ä‘Æ°á»ng huyết mục tiêu.
Bệnh tiểu Ä‘Æ°á»ng là bệnh tiến triển theo thá»i gian – dù bạn không cần dùng thuốc để Ä‘iá»u trị tiểu Ä‘Æ°á»ng trong giai Ä‘oạn đầu, nhÆ°ng bạn vẫn có thể phải dùng thuốc sau má»™t thá»i gian. Nếu bạn gặp khó khăn trong việc đạt được các chỉ số mục tiêu, hãy trao đổi vá»›i Ä‘á»™i ngÅ© chăm sóc y tế để xem liệu việc thay đổi kế hoạch Ä‘iá»u trị có thể giúp Ãch cho bạn hay không.
Tà i liệu nà y chỉ dà nh cho mục Ä‘Ãch cung câÌp thông tin và không dùng thay thế cho việc thăm khám vá»›i bác sÄ© chuyên khoa. Nếu bạn có những câu há»i liên quan đến sức khá»e, hãy thảo luáºn vá»›i bác sÄ© của bạn.