Vì sao nhà tù Alcatraz đóng cửa

Lịch sử và sự kiện về Alcatraz

Một khi được coi là nhà tù của nhà tù Mỹ, đảo Alcatraz ở vịnh San Francisco đã là một tài sản cho quân đội Hoa Kỳ, hệ thống nhà tù liên bang, văn hóa dân gian nhà tù, và sự tiến hóa lịch sử của Bờ Tây. Mặc dù danh tiếng của nó như là một trại giam lạnh và không khoan nhượng, Alcatraz giờ đây là một trong những nam châm du lịch nổi bật nhất ở San Francisco.

Vào năm 1775, nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Juan Manuel de Ayala đã thuê những gì bây giờ là vịnh San Francisco.

Ông gọi là hòn đảo đá 22 mẫu Anh “La Isla de los Alcatraces”, có nghĩa là “Đảo Pelicans”. Không có thảm thực vật hoặc sinh cảnh, Alcatraz là ít hơn một hòn đảo hoang vắng chiếm đóng bởi các loài chim thường xuyên. Dưới ảnh hưởng nói tiếng Anh, cái tên “Alcatraces” trở thành Alcatraz.

Pháo đài Alcatraz

Alcatraz được dành riêng cho quân đội sử dụng dưới thời Tổng thống Millard Fillmore vào năm 1850. Trong khi đó, việc phát hiện ra vàng ở dãy núi Sierra Nevada đã mang lại sự tăng trưởng và thịnh vượng cho San Francisco. Sự quyến rũ của Gold Rush đòi hỏi sự bảo vệ của California khi những người tìm kiếm vàng tràn ngập Vịnh San Francisco. Đáp lại, Quân đội Hoa Kỳ đã xây dựng một pháo đài trên mặt đá của Alcatraz. Họ lên kế hoạch lắp đặt hơn 100 khẩu pháo, làm cho Alcatraz trở thành thực thể vũ trang mạnh nhất ở Bờ Tây. Ngọn hải đăng chức năng đầu tiên trên bờ biển phía Tây được xây dựng trên đảo Alcatraz. Khi được trang bị đầy đủ vũ khí vào năm 1859, hòn đảo này được coi là Fort Alcatraz.

Chưa bao giờ bắn vũ khí của mình trong chiến đấu, Fort Alcatraz nhanh chóng tiến hóa từ một hòn đảo phòng thủ đến một hòn đảo bị giam giữ. Vào đầu những năm 1860, dân thường bị bắt vì tội phản quốc trong Nội chiến được đặt trên đảo. Với dòng chảy của tù nhân, các khu nhà ở bổ sung được xây dựng để chứa 500 người đàn ông.

Alcatraz như một nhà tù sẽ tiếp tục trong 100 năm. Trong suốt lịch sử, dân số trung bình của đảo lơ lửng giữa 200 và 300 người, không bao giờ ở công suất tối đa.

Cục đá

Sau trận động đất tàn phá San Francisco năm 1906 , các tù nhân từ các nhà tù gần đó được chuyển đến Alcatraz không thể sai được. Trong năm năm tới, các tù nhân đã xây một nhà tù mới, được chỉ định là "Chi nhánh Thái Bình Dương, Nhà tù Quân đội Hoa Kỳ, Đảo Alcatraz". Phổ biến được gọi là "The Rock", Alcatraz phục vụ như là một doanh trại kỷ luật quân đội cho đến năm 1933. Tù nhân được giáo dục và nhận được đào tạo quân sự và dạy nghề.

Alcatraz đầu thế kỷ 20 là một nhà tù an ninh tối thiểu. Các tù nhân đã dành cả ngày làm việc và học tập. Một số thậm chí còn được sử dụng làm người giữ trẻ cho gia đình các nhân viên trại giam. Cuối cùng họ đã xây dựng một sân bóng chày và các tù nhân mặc đồng phục bóng chày của riêng mình. Trận đấu quyền anh giữa các tù nhân được gọi là "Alcatraz Fights" được tổ chức vào tối thứ Sáu. Cuộc sống nhà tù đóng một vai trò trong cảnh quan thay đổi của hòn đảo. Quân đội đã vận chuyển đất đến Alcatraz từ đảo Angel gần đó, và nhiều tù nhân được huấn luyện làm người làm vườn. Họ trồng hoa hồng, bluegrass, anh túc và hoa loa kèn ở phía đông.

Theo lệnh của Quân đội Hoa Kỳ, Alcatraz là một tổ chức khá nhẹ và các phòng ở của nó thuận lợi.

Vị trí địa lý của Alcatraz là sự thất bại của quân đội Mỹ chiếm đóng. Nhập khẩu thực phẩm và nguồn cung cấp cho hòn đảo này là quá đắt. Cuộc Đại suy thoái của những năm 1930 đã buộc quân đội ra khỏi đảo, và các tù nhân được chuyển đến các viện ở Kansas và New Jersey.

Alcatraz là trại giam liên bang: “Hòn đảo quỷ của chú Sam”

Alcatraz đã được Cơ quan Nhà tù Liên bang thu thập năm 1934. Trung tâm giam giữ quân sự cũ đã trở thành trại giam dân sự an ninh tối đa đầu tiên của Mỹ. “Nhà tù của hệ thống nhà tù” này được thiết kế đặc biệt để chứa đựng những tù nhân khủng khiếp nhất, những kẻ gây rối mà các nhà tù liên bang khác không thể giam giữ thành công. Vị trí bị cô lập của nó làm cho nó lý tưởng cho sự lưu vong của tội phạm cứng, và một thói quen hàng ngày nghiêm ngặt đã dạy các tù nhân tuân theo quy tắc và quy định của nhà tù.

Cuộc Đại suy thoái đã chứng kiến ​​một số hoạt động tội phạm ghê tởm nhất trong lịch sử Mỹ hiện đại, và mức độ nghiêm trọng của Alcatraz rất phù hợp với thời gian của nó. Alcatraz là nơi có những tên tội phạm khét tiếng bao gồm Al “Scarface” Capone, người bị kết tội trốn thuế và trải qua năm năm trên đảo. Alvin “Creepy” Karpis, “Kẻ thù công cộng” đầu tiên của FBI là một cư dân 28 tuổi của Alcatraz. Các tù nhân nổi tiếng nhất là kẻ giết người Alaskan Robert “Birdman” Stroud, người đã trải qua 17 năm trên Alcatraz. Trải qua 29 năm hoạt động, nhà tù liên bang chứa hơn 1.500 tù nhân.

Cuộc sống hàng ngày ở trại giam liên bang Alcatraz rất khắc nghiệt. Tù nhân được trao bốn quyền. Họ bao gồm chăm sóc y tế, nơi trú ẩn, thực phẩm và quần áo. Các hoạt động giải trí và các chuyến thăm gia đình phải kiếm được qua công việc khó khăn. Trừng phạt đối với hành vi xấu bao gồm lao động nặng nhọc, đeo một quả bóng và dây chuyền 12 pound, và khóa xuống nơi tù nhân bị giam giữ một mình, bị giới hạn trong bánh mì và nước. Đã có tổng cộng 14 nỗ lực trốn thoát của hơn 30 tù nhân. Hầu hết đã bị bắt, một số bị bắn, và một số bị nuốt chửng bởi những cơn ớn lạnh của Vịnh San Francisco.

Việc đóng cửa trại giam liên bang Alcatraz

Nhà tù trên Đảo Alcatraz đắt tiền để hoạt động, vì tất cả các vật dụng phải được mang vào bằng thuyền. Hòn đảo này không có nguồn nước ngọt và gần một triệu galông được vận chuyển mỗi tuần. Xây dựng một nhà tù an ninh cao ở những nơi khác có giá cả phải chăng hơn cho Chính phủ Liên bang, và đến năm 1963 “Hòn đảo Quỷ của Bác Sam” không còn nữa.

Ngày nay, tương đương với nhà tù liên bang khét tiếng trên đảo Alcatraz là một tổ chức an ninh tối đa ở Florence, Colorado. Nó có biệt danh là "Alcatraz của Rockies".

Du lịch trên đảo Alcatraz

Đảo Alcatraz trở thành một công viên quốc gia vào năm 1972 và được coi là một phần của Khu Giải trí Quốc gia Golden Gate. Mở cửa cho công chúng vào năm 1973, Alcatraz nhìn thấy hơn một triệu du khách từ khắp nơi trên thế giới mỗi năm.

Alcatraz được biết đến như một nhà tù an ninh tối đa. Sự chú ý của truyền thông và những câu chuyện tuyệt vời đã làm phóng đại hình ảnh này. Cù lao Vịnh San Francisco đã được nhiều hơn thế này. Alcatraz như một khối đá được đặt tên cho các loài chim, một pháo đài của Mỹ trong cuộc đua vàng, một doanh trại quân đội, và thu hút khách du lịch có thể ít hấp dẫn nhưng ám chỉ đến một sự tồn tại năng động hơn. Nó là một trong những được chấp nhận bởi San Francisco và California nói chung.

Nhà tù Alcatraz (nhà tù Đá) của Mỹ được xây dựng trên một hòn đảo nhỏ ở vịnh San Francisco. Trong lịch sử ba thập niên tồn tại đã có 14 lần với 32  tù nhân trốn trại nhưng chưa có trường hợp nào thành công. Tuy đã đóng cửa hơn nửa thế kỷ nay, nhưng Alcatraz vẫn đặc biệt hấp dẫn du khách bởi những câu chuyện đầy bí ẩn của nó.

Bước lên con tàu du lịch xinh xắn trên vịnh San Francisco, tôi háo hức bởi một chuyến đi đặc biệt. Đi thăm nhà tù, được vinh danh là nơi giam giữ tù nhân an toàn nhất nước Mỹ. Nhưng mỗi lúc tôi càng cảm thấy ngỡ ngàng. Nhà tù Liên bang Alcatraz không khác gì một tòa lâu đài cổ tráng lệ. Tuyệt nhiên không hề có tường bao, hàng rào thép gai kiên cố. Màu trắng của những khối nhà rực sáng dưới ánh mặt trời buổi sáng. Những thảm hoa rực rỡ càng tôn thêm vẻ đẹp lung linh của hòn đảo trên mặt vịnh San Francisco ngời ngợi xanh.

Alcatraz có nghĩa là "đại bàng biển", một loại chim có túi dưới mỏ như chim bồ nông. Nguyên do đảo Alcatraz xưa kia chỉ có giống chim này cư ngụ. Năm 1934, chính quyền Liên bang Mỹ xây tại đây một nhà tù để giam những kẻ phạm tội được liệt vào hàng nguy hiểm nhất nước Mỹ. Alcatraz nằm cách thành phố San Francisco hơn 2 cây số và cách cầu Cổng Vàng lừng danh thế giới chưa đến một tầm nhìn.

Toàn cảnh Nhà tù Alcatraz trên vịnh San Francisco.

Tù nhân được đưa tới giam tại nhà tù Liên bang Alcatraz là những trùm băng đảng Mafia, những tội đồ cướp nhà băng, những tên sát nhân máu lạnh khét tiếng mà hạn tù có khi đến hết cuộc đời. Không hề có hệ thống tường rào bảo vệ nhưng Alcatraz lại giữ danh hiệu "Bất khả trốn thoát", "Đá băng"… Nó như cái vòng kim cô, người tù chỉ có đường vào mà không có đường ra.

Bức tường vô hình mà tù nhân không thể vượt qua chính là dòng nước biển bao quanh đảo. Nước ở đây chảy mạnh, xoáy và kèm theo những cơn sóng ngầm cực kỳ nguy hiểm. Tuy chỉ cách bờ hơn 2 cây số những chưa từng có ai vượt nổi cái eo biển chết người đó. Để làm cho tù nhân không thể vượt ngục, giám thị nhà tù này còn áp dụng một biện pháp ngăn chặn vô cùng độc đáo. Hàng ngày họ cho người tù sử dụng nước nóng để tắm giặt. Riết mãi thành quen.

Dư luận xã hội đã từng ca ngợi rằng phạm nhân ở nhà tù Alcatraz được đối xử quá nhân đạo. Nhưng thực tế cai ngục đã tạo một thói quen để người tù không thể chịu được lạnh của nước biển bao quanh đảo. Nhiều tù nhân vượt ngục đã phải nhanh chóng bơi trở lại vì cái buốt không chịu nổi của nước vịnh. Ẩn giấu sau những bức tường vô hình ấy là cả một hệ thống phòng thủ dày đặc. Các họng súng được ngụy trang sau các vỉa đá quanh đảo sẵn sàng nhả đạn.

Bên trong nhà tù Alcatraz được chia làm 4 khu: A, B C, D phù hợp với bảng nhận xét về đạo đức của tù nhân. Khi đã bị đưa đến Alcatraz có nghĩa phạm nhân đó là kẻ bất trị ở các nhà tù khác. Loại "hiền" nhất sẽ được giam ở khu A. Tương tự như thế, những người bị xếp vào khu D là hết thuốc chữa. Trong thời gian cải tạo tại Alcatraz nếu thực sự hối cải, tiến bộ, phạm nhân từ khu D sẽ được đôn lên các khu dễ thở hơn. Thậm chí có thể được đưa về các trại giam trong đất liền và có cơ hội được ân xá.

Trong 29 năm tồn tại, ở nhà tù Alcatraz đã xảy ra 14 lần với 32 tù nhân trốn trại. Do dòng nước quanh đảo chảy xiết và quá lạnh, 23 tù nhân đã bị bắt trở lại. 6 người bị cai ngục bắn chết trong khi cố tìm cách bơi vào bờ. Tuy nhiên đến nay vẫn còn 3 tù nhân bị coi là mất tích. Chính sự mất tích của 3 tù nhân này mà người ta cho rằng đã có một vụ trốn khỏi Alcatraz thành công. Đến nay cảnh sát Mỹ vẫn tiếp tục truy lùng dấu vết 3 kẻ mất tích nhưng chưa có kết quả. Điều này đặt ra bao nhiêu giả thiết. Vậy câu chuyện biến mất của ba kẻ bất trị kia diễn ra như thế nào?

Ba kẻ trốn tù ấy là hai anh em nhà John Anglin, Clarence Anglin, và Frank Morris. Ý tưởng bỏ trốn của nhóm này bắt đầu từ việc một tù nhân tên là Allen West trong khi sơn tường nhà giam đã phát hiện ra một kẽ hở có thể qua đó để lên mái nhà. Allen West đã bàn với anh em nhà John và Frank Morris một kế hoạch bỏ trốn. Anh em nhà John có kỹ năng làm bè mảng và thông thạo con nước. Chỉ huy nhóm là Frank Morris, một người chiếm được cảm tình của giám thị trại giam.

Frank là người rất cẩn trọng. Mọi suy tính của anh ta thường rất chính xác. Tuy nhiên trở ngại lớn nhất là tấm lưới sắt bảo vệ kẽ hở ấy. Lợi dụng việc hàng ngày tù nhân có một giờ chơi nhạc, nhóm tù trốn trại đã thay nhau cắt tấm lưới sắt suốt 8 tháng trời trong tiếng nhạc ầm ĩ mà cai ngục không hề biết. Để đánh lừa cai ngục, họ còn chế tạo ra những hình nộm đầu người trông như thật. Đêm khuya, ánh điện nhập nhoạng, những cái đầu giả ấy được phủ chăn kín cằm. Nhìn từ ngoài vào không khác gì phạm nhân đang nằm ngủ. Những cái đầu ấy được nặn từ xà phòng và bột mì gom lại suốt mấy tháng trời. Họ kiên trì tích cóp từng sợi tóc rụng của mình để dán vào đầu hình nhân như tóc thật. Cuối cùng là tìm cách lấy cắp sơn giống màu da người và quét lên. Phải mất gần một năm trời, mọi công việc mới hoàn tất.

Đêm vượt ngục, nhóm 4 người đã hẹn giờ cùng thoát lên mái. Nhưng chính anh chàng phát hiện ra kẽ hở để trốn là Allen West bị rớt lại. Frank Morris cùng anh em nhà John đã lên được mái nhà. Họ chạy đến chỗ thấp nhất, nhảy xuống và ra mép biển. Một cái bè bằng cao su do anh em nhà John chế tạo, được ba tù nhân dùng cây đàn gió (giống đàn Ác - cooc -đê -ông) bơm căng như kiểu kéo bễ.

Ngoài Allen West bị kẹt lại ở nhà tù, không một ai phát hiện ra sự chuẩn bị đầy công phu và cuộc bỏ trốn ngoạn mục của ba phạm nhân. Sáng hôm sau khi đánh thức tù dậy như thường lệ, cai ngục mới phát hiện ra ba cái đầu giả. Báo động toàn trại, một cuộc truy lùng gắt gao quanh đảo, nhưng ba kẻ vượt ngục thì đã cao chạy xa bay hay bị sóng vùi chết dưới biển khơi không ai biết.

Đầu lâu giả được tù trốn trại làm để đánh lừa cai ngục.

Cho đến nay vụ vượt ngục hi hữu ấy ở nhà tù Alcatraz vẫn là một câu hỏi lớn. Những ngày sau đó một cuộc tìm kiếm trên diện rộng được nhiều lực lượng tiến hành. Cảnh sát chỉ vớt được một mái chèo và một bọc cao su dán kín trong đó có sổ ghi địa chỉ, mấy chục bức ảnh gia đình của một người tù trong nhóm bỏ trốn. Điều này khiến nhà chức trách đi tới kết luận là ba người đã chết trên đường trốn trại. Nhận định đó càng được củng cố bởi vài ngày sau một tàu vận tải của Na Uy phát hiện thi thể của một người chết đuối cách cây cầu Cổng Vàng vài chục cây số. Khi cảnh sát Mỹ tìm đến thì cái xác đã trôi mất. Theo các thủy thủ Na Uy mô tả, nhân dạng bên ngoài của người chết rất giống với kẻ cầm đầu nhóm vượt ngục là Frank Morris.

Cho đến nay đã gần 60 năm xảy ra vụ vượt ngục, trên nguyên tắc, lệnh truy lùng ba kẻ bỏ trốn khỏi nhà tù Alcatraz vẫn còn hiệu lực. Song khả năng tìm kiếm là hết sức mong manh, vô vọng. Nếu ba tù nhân ấy thoát được thì nay đều đã ở độ tuổi gần 90. Cảnh sát San Francisco khẳng định rằng ba người bỏ trốn đã chết. Nhà tù Alcatraz vẫn giữ được danh hiệu là nhà tù duy nhất chưa có một phạm nhân nào trốn thoát. Tuy nhiên dư luận Mỹ thì tin rằng ít nhất trong số ba người, một người đã lên được bờ.

Lý do sau sự kiện đó ít ngày, một cú điện thoại từ số máy không xác định đã liên lạc với hãng luật thành phố San Francisco nói rằng mình là John Anglin. Anh ta muốn liên hệ với văn phòng luật Liên bang. Vì người gọi không cung cấp đủ thông tin nên nhân viên trực văn phòng luật ở San Francisco không giúp anh ta. Bực mình vì bị từ chối, anh ta nói cô hãy đọc báo thì biết tôi là ai và cúp máy.

Nhà tù Liên bang Alcatraz đã đóng cửa từ ngày 11- 6 -1962 vì chi phí quá tốn kém. Từ đó nó trở thành điểm tham quan đầy hấp dẫn cho du khách trên khắp thế giới. Nơi đây cũng đã nhiều lần được lấy làm bối cảnh cho những bộ phim nổi tiếng của Hollyood trong đó có bộ phim dựng lại cuộc vượt ngục hi hữu của hai anh em nhà John Anglin và Frank Morris. Nhà tù vẫn được giữ nguyên trạng như khi còn giam giữ tù nhân. Hướng dẫn viên du lịch giới thiệu đây là nhà tù an toàn nhất nước Mỹ, một khi manh mối về ba tù nhân trốn trại chưa được làm sáng tỏ.

Nguyễn Trọng Tân