Show
Bài viết được viết bởi Bác sĩ Ngô Việt Thắng - Bác sĩ Ngoại tiêu hóa, Khoa Ngoại tổng hợp, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hạ Long.
Viêm ruột thừa tiến triển rất nhanh, có thể vỡ, hoại tử, gây khó khăn cho việc điều trị và dễ dẫn tới các biến chứng như viêm ruột, tắc ruột, gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân. 1. Viêm ruột thừa là gì?
Ruột thừa là một bộ phận nhỏ như ngón tay cái, nằm phía dưới bên phải bụng, một đầu bịt kín và đầu kia thông với manh tràng (đoạn đầu tiên của ruột già). Viêm ruột thừa là tình trạng ruột thừa bị viêm nhiễm. Nguyên nhân ruột thừa bị viêm chủ yếu là do nhiễm khuẩn khi lòng ruột thừa bị bít tắc bởi sự quá sản của tổ chức lympho ở thành ruột thừa hoặc bị sỏi phân, ký sinh trùng, hạt trái cây,... chui vào ruột thừa. 2. Thời gian ủ bệnh viêm ruột thừa
Đau ruột thừa là triệu chứng đầu tiên và luôn có của viêm ruột thừa. Thời gian đau ruột thừa kéo dài bao lâu phụ thuộc chủ yếu vào thể trạng của từng người. Thông thường cơn đau xảy ra rất nhanh chóng. Khi mới chớm viêm ruột thừa, bệnh nhân thường bị đau ruột thừa kéo dài 1 – 12 tiếng, chủ yếu đau ở phía bên phải bụng, khu vực quanh rốn và vùng thượng vị. Tiếp theo, cơn đau chuyển dần xuống bụng dưới cạnh hố chậu bên phải. Lúc này cơn đau sẽ âm ỉ, đôi khi đau tăng lên khiến người bệnh rất khó chịu. Sau khi cơn đau xuất hiện, các triệu chứng khác của viêm ruột thừa cũng sẽ biểu hiện trong vòng 24 giờ. Khoảng 65% bệnh nhân bị viêm ruột thừa có biến chứng vỡ sau 48 giờ. Vì vậy, nếu bệnh nhân bị đau bụng dữ dội đi kèm với các dấu hiệu đau ruột thừa như sốt, rối loạn tiêu hóa,... thì cần tới bệnh viện ngay để được chẩn đoán và cấp cứu kịp thời. 3. Diễn tiến của viêm ruột thừa
Khi bệnh nhân viêm ruột thừa không được chẩn đoán và điều trị kịp thời nó có thể diễn tiến theo những cách như sau: 3.1 Đám quánh ruột thừa
Viêm ruột thừa
3.2 Áp xe ruột thừa
3.3 Viêm phúc mạc
Khi thấy đau bụng, nhất là đau vùng hố chậu phải kèm sốt nghi ngờ do viêm ruột thừa, người bệnh cần ngay lập tức tới bệnh viện để được phát hiện, chẩn đoán sớm và xử lý can thiệp phẫu thuật kịp thời nhằm phòng ngừa biến chứng. Viêm ruột thừa có thể gặp ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất ở độ tuổi 10-30, ước tính tại Hoa Kỳ có khoảng 70.000 trẻ em bị viêm ruột thừa mỗi năm. Mặc dù biểu hiện của bệnh là đau ở vùng dưới bên phải của bụng nhưng đôi khi cũng có thể đau ở vị trí trên rốn khiến người bệnh dễ lầm với đau bao tử. Viêm ruột thừa là tình trạng viêm của ruột thừa do lỗ thông giữa ruột thừa và manh tràng bị tắc nghẽn. Nếu không được điều trị kịp thời hiện tượng viêm và nhiễm trùng lan rộng đến thành ruột thừa thì ruột thừa sẽ bị vỡ ra, dịch viêm lan tràn ra ổ bụng gây viêm phúc mạc và nhiễm trùng huyết, gây nguy cơ tử vong cao. Viêm ruột thừa còn đặc biệt nghiêm trọng hơn ở phụ nữ mang thai, do ruột thừa thường bị đẩy lên vị trí cao hơn nên điểm đau sẽ không giống như bình thường, dẫn đến sai lầm trong việc chẩn đoán và điều trị. Viêm ruột thừa không được điều trị kịp thời ở thai phụ có thể gây viêm phúc mạc ruột thừa, áp xe ruột thừa, tình trạng viêm lan tỏa khắp ổ bụng dễ dẫn đến nhiễm trùng huyết gây nguy hiểm tính mạng mẹ và con. Nếu điều trị trong giai đoạn này thì khả năng dính ruột hoặc tắc ruột sau phẫu thuật cao. Ngoài ra, chẩn đoán và xử trí trễ viêm ruột thừa trong giai đoạn có thai làm tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai, ThS.BS Nguyễn Kim Tân – Bác sĩ Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa – Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết.  Viêm ruột thừa cấp Ruột thừa xuất phát từ đoạn đầu của ruột già, có cấu trúc hình ống nhỏ như ngón tay, hẹp và dài khoảng vài centimet dính vào manh tràng. Ruột thừa nằm ở phần bụng dưới bên phải, nơi nối tiếp giữa ruột non và ruột già. Chức năng ruột thừa trong cơ thể chưa được xác định.(1) Viêm ruột thừa là tình trạng viêm cấp tính của ruột thừa do tắc nghẽn trong lòng ruột thừa. Tình trạng tắc nghẽn khiến ruột thừa bị căng chướng, làm vi khuẩn phát triển, gây thiếu máu và viêm. Nếu không được điều trị, ruột thừa hoại tử vỡ sẽ gây viêm phúc mạc, áp xe ruột thừa, nhiễm trùng huyết thậm chí là tử vong. Nguyên nhân tắc nghẽn lòng ruột thừa gây viêm có thể do sỏi phân, tăng sản của nang lympho, do dị vật thậm chí là giun.(4) Bác sĩ Kim Tân cũng cho biết, khi ruột thừa bị tắc nghẽn, vi khuẩn có thể sinh sôi ở bên trong gây sưng tấy và mưng mủ ở ruột thừa khiến người bệnh bị đau bụng dữ dội. Do đó, điều quan trọng là người dân cần đến bệnh viện để được thăm khám chuyên khoa, giúp phát hiện chính xác tình trạng viêm ruột thừa và điều trị đúng cách. Mặc dù viêm ruột thừa thường có biểu hiện đau bụng dưới bên phải dữ dội kèm rối loạn tiêu hóa và có thể có sốt. Tuy nhiên, nhiều bệnh khác cũng có triệu chứng giống như vậy (ví dụ: viêm túi thừa đại tràng, ung thư đại tràng). Do đó, muốn được chẩn đoán chính xác, người bệnh cần tới bệnh viện để bác sĩ chuyên khoa kiểm tra. Nếu nghi ngờ viêm ruột thừa, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh làm một số xét nghiệm để kiểm tra các dấu hiệu viêm ruột thừa hoặc loại trừ các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra các triệu chứng.(3) Không có phương pháp duy nhất nào được dùng để chẩn đoán viêm ruột thừa, người bệnh có thể cần thực hiện một hoặc nhiều phương pháp chẩn đoán cùng lúc để tìm ra bệnh, bao gồm:
Triệu chứng điển hình của viêm ruột thừa là cơn đau khởi phát ở vùng thượng vị, vùng quanh rốn sau đó lan xuống hố chậu phải nhưng cũng có thể đau ở hố chậu phải ngay từ đầu. Cơn đau có thể nặng hoặc chỉ đau nhẹ và gây khó chịu (giai đoạn đầu dễ lầm với đau dạ dày). Ở hố chậu phải, cơn đau trở nên liên tục và gia tăng nhiều hơn và thường gia tăng khi cử động, ho, v.v. Bụng thường co cứng và đau khi sờ vào.(2)
Khi bị đau bên phải bụng kèm theo bất kỳ triệu chứng nào khác của bệnh viêm ruột thừa, người bệnh nên đến ngay bệnh viện, không nên trì hoãn vì có thể đây là tình trạng khẩn cấp, ThS.BS Nguyễn Kim Tân khuyến cáo. Dấu hiệu viêm ruột thừa Các biến chứng của viêm ruột thừa như:
Đối với việc điều trị viêm ruột thừa, phương pháp phổ thông nhất hiện nay là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa. Trong trường hợp ruột thừa bị vỡ, phương pháp cắt ruột thừa sẽ được tiến hành cùng với việc làm sạch khoang bụng của bệnh nhân để ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng.(5) Phẫu thuật cắt ruột thừa trước đây thường được thực hiện bằng phương pháp mổ mở nhưng hiện nay, phẫu thuật nội soi đang trở nên thông dụng hơn vì ít để lại sẹo, ít đau và thời gian phục hồi nhanh hơn. Phẫu thuật nội soi là phương pháp điều trị viêm ruột thừa phổ biến và an toàn. Viêm ruột thừa có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, thường gặp ở người trẻ, nam có nguy cơ cao hơn phụ nữ; những người có tiền sử gia đình từng bị viêm ruột thừa và những người có thói quen ăn ít chất xơ, táo bón lâu ngày…. Những người có nhiều yếu tố nguy cơ càng nên chú ý hơn đến việc phòng ngừa để tránh táo bón, chẳng hạn như cải thiện chế độ ăn nhiều chất xơ. Tốt nhất, bạn nên đi khám ngay khi có triệu chứng đau bụng hay bất thường đường tiêu hóa nhằm sớm phát hiện các bệnh ở đường ruột để điều trị kịp thời. Bên cạnh đó, bạn nên duy trì một chế độ ăn uống vệ sinh, khoa học, đặc biệt là giàu chất xơ để tốt cho sức khỏe tiêu hóa; tránh dùng chất kích thích; tăng cường vận động để nâng cao sức khỏe tổng thể, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tật. Nói về bệnh lý viêm ruột thừa, nhiều người dân thường thắc mắc các vấn đề như không biết thăm khám ở đâu, ruột thừa bị đau sau bao lâu thì sẽ bị vỡ hoặc thời gian phục hồi trong bao lâu. Chúng tôi xin được giải đáp từng vấn đề theo từng câu hỏi cụ thể như sau: Thông thường, vỡ ruột thừa thường xảy ra ở những bệnh nhân bị viêm ruột thừa cấp. Khoảng 65% bệnh nhân bị viêm ruột thừa cấp có biến chứng vỡ sau 48 giờ. Sau phẫu thuật cắt ruột thừa, người bệnh cần ít nhất 4 tuần để phục hồi hoàn toàn. Trong thời gian đầu mới hồi phục, người bệnh không nên luyện tập thể thao ngay mà chỉ nên vận động nhẹ nhàng rồi nâng dần mức độ luyện tập theo thời gian để tránh ảnh hưởng đến vết mổ. Người dân có thể đến các bệnh viện để thăm khám bệnh viêm ruột thừa. Trung tâm Nội soi & Phẫu thuật nội soi tiêu hóa tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những đơn vị uy tín trong việc khám chữa bệnh. Với các bác sĩ, chuyên gia đầu ngành giỏi nghề, giàu kinh nghiệm, cùng với sự hỗ trợ của những máy móc, kỹ thuật hiện đại chỉ có tại Tâm Anh như dụng cụ robot cầm tay cơ học kết hợp với hệ thống phẫu thuật nội soi 3D/4K, các dụng cụ nội soi ngoại nhập từ Đức, Mỹ… sẽ giúp chẩn đoán bệnh chính xác và thực hiện phẫu thuật ít xâm lấn, ít đau, rút ngắn thời gian phục hồi cho người bệnh. Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh |
