 Show
Bản đồ Văn Miếu – Quốc Tử Giám là quần thể di tích đa dạng và phong phú hàng đầu của thành phố Hà Nội, nằm ở phía Đông kinh thành Thăng Long. Quần thể kiến trúc Văn Miếu – Quốc Tử Giám bao gồm: hồ Văn, khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám và vườn Giám, mà kiến trúc chủ thể là Văn Miếu (chữ Hán: 文廟) - nơi thờ Khổng Tử, và Quốc Tử Giám (chữ Hán: 國子監) - trường đại học đầu tiên của Việt Nam. Khu Văn Miếu – Quốc Tử Giám có tường gạch vồ bao quanh, phía trong chia thành 5 lớp không gian với các kiến trúc khác nhau. Mỗi lớp không gian đó được giới hạn bởi các tường gạch có 3 cửa để thông với nhau (gồm cửa chính giữa và hai cửa phụ hai bên). Từ ngoài vào trong có các cổng lần lượt là: cổng Văn Miếu, Đại Trung, Khuê Văn Các, Đại Thành và cổng Thái Học.[1] Với hơn 700 năm hoạt động đã đào tạo hàng nghìn nhân tài cho đất nước. Ngày nay, Văn Miếu-Quốc Tử Giám là nơi tham quan của du khách trong và ngoài nước đồng thời cũng là nơi khen tặng cho học sinh xuất sắc và còn là nơi tổ chức hội thơ hàng năm vào ngày rằm tháng giêng. Đặc biệt, đây còn là nơi các sĩ tử ngày nay đến "cầu may" trước mỗi kỳ thi quan trọng. Lịch Sử[sửa | sửa mã nguồn]Văn Miếu được xây dựng từ năm 1070, tức năm Thần Vũ thứ hai đời Lý Thánh Tông. Đại Việt sử ký toàn thư. Nxb. Khoa học xã hội, Hà Nội, tập 1, tr.234 chép: "Mùa thu tháng 8, làm Văn Miếu, đắp tượng, Khổng Tử, Chu Công và Tứ phối, vẽ tượng Thất thập nhị hiền, bốn mùa cúng tế. Hoàng thái tử đến đấy học." [2]. Như vậy Văn miếu ngoài chức năng thờ các bậc Tiên thánh, Tiên sư của đạo Nho, còn mang chức năng của một trường học Hoàng gia mà học trò đầu tiên là Thái tử Lý Càn Đức, con trai vua Lý Thánh Tông với Nguyên phi Ỷ Lan, lúc đó mới 5 tuổi, đến năm 1072 lên ngôi trở thành vua Lý Nhân Tông. Năm 1076, Lý Nhân Tông cho lập trường Quốc Tử Giám ở bên cạnh Văn Miếu, có thể coi đây là trường đại học đầu tiên ở Việt Nam. Ban đầu, trường chỉ dành riêng cho con vua và con các bậc đại quyền quý (nên gọi tên là Quốc Tử). (Việt sử thông giám cương mục. Nxb. Văn sử địa. 1957) chép: "Bính Thìn, năm Anh Vũ Chiêu Thắng thứ 1 tháng 4... lập nhà Quốc Tử Giám; tuyển trong các văn thần lấy những người có văn học, bổ vào đó". Năm 1156, Lý Anh Tông cho sửa lại Văn Miếu và chỉ thờ Khổng Tử. Năm Nguyên Phong thứ 3 1253, vua Trần Thái Tông đổi Quốc Tử Giám thành Quốc Học Viện cho mở rộng và thu nhận cả con cái các nhà thường dân có sức học xuất sắc. Chức năng trường Quốc học ngày càng nổi bật hơn chức năng của một nơi tế lễ "Quý Sửu năm thứ ba(1253)... Tháng 6 lập Quốc Học Viện tô tượng Khổng Tử, Chu công và Á Thánh, vẽ tượng 72 người hiền để thờ... Tháng 9 xuống chiếu cho các nho sĩ trong nước đến Quốc học viện giảng học tứ thư, lục kinh" (ĐVSKTT). Lấy Phạm Ứng Thần giữ chức Thượng thư kiêm chức Đề điệu Quốc Tử viện để trông nom công việc học tập tại Quốc Tử Giám. Đời Trần Minh Tông, Chu Văn An được cử làm quan Quốc Tử giám Tư nghiệp (hiệu trưởng) và thầy dạy trực tiếp của các hoàng tử. Năm 1370 ông mất, được vua Trần Nghệ Tông cho thờ ở Văn Miếu bên cạnh Khổng Tử. Sang thời Hậu Lê, Nho giáo rất thịnh hành. Vào năm 1484, Lê Thánh Tông cho dựng bia của những người thi đỗ tiến sĩ từ khoa thi 1442 trở đi (chủ trương đã đề ra năm 1442 nhưng chưa thực hiện được). Mỗi khoa, một tấm bia đặt trên lưng rùa. Tới năm đó, nhà Lê đã tổ chức được 12 khoa thi cao cấp, Lê Thánh Tông (1460 - 1497) đã tổ chức đều đặn cứ ba năm một lần, đúng 12 khoa thi. Không phải khoa thi nào tiến hành xong đều được khắc bia ngay, không phải bia đã dựng thì vĩnh tồn, không hư hỏng, không mất mát. Từng thời có những đợt dựng, dựng lại lớn, như năm 1653 (Thịnh Đức năm thứ nhất), năm 1717 (Vĩnh Thịnh năm thứ 13). Cuối triều Lê, thời Cảnh Hưng, bia vẫn được khắc đều đặn. Dù không còn giữ được đủ bia, nhà công trình điêu khắc giá trị và tư liệu lịch sử quý báu. Năm 1762, Lê Hiển Tông cho sửa lại là Quốc Tử Giám - cơ sở đào tạo và giáo dục cao cấp của triều đình. Vào thời Cảnh Hưng, Vũ Miên, Nguyễn Nghiễm, Nguyễn Lệ cho đúc Bích Ung đại chuông. Đời nhà Nguyễn, Quốc Tử giám lập tại Huế. Năm 1802, vua Gia Long ấn định đây là Văn Miếu - Hà Nội. Tổng trấn Bắc thành Nguyễn Văn Thành cho xây thêm Khuê Văn Các bên cạnh giếng vuông. Như vậy vào đầu thời Nguyễn, Văn miếu Thăng Long đã một lần được sửa sang chỉ còn là Văn Miếu của trấn Bắc Thành, sau đổi thành Văn Miếu Hà Nội. Còn Quốc Tử Giám thì đổi thành học đường của phủ Hoài Đức và sau đó tại khu vực này xây đền Khải thánh để thờ cha mẹ Khổng Tử. Đầu năm 1947, thực dân Pháp nã đạn đại bác làm đổ sập căn nhà, chỉ còn cái nền với hai cột đá và 4 nghiên đá. Ngày nay toàn bộ khu Thái Học được xây dựng với diện tích 1530m2 trên tổng diện tích 6150m2 gồm các công trình kiến trúc chính là Tiền đường, Hậu đường, Tả vu, Hữu vu, nhà chuông, nhà trống được mô phỏng theo kiến trúc truyền thống trên nền đất xưa của Quốc Tử Giám. Kiến trúc[sửa | sửa mã nguồn]
Toàn bộ kiến trúc Văn Miếu hiện nay đều là kiến trúc cung đình thời đầu nhà Nguyễn. Khuôn viên được bao bọc bởi bốn bức tường xây bằng gạch vồ (đây là sản phẩm của nhà Hậu Lê)
Văn Hồ[sửa | sửa mã nguồn]Hồ Văn hay hồ Giám phía trước cổng vào Văn Miếu.Phía nam, trước mặt Văn Miếu là hồ Minh Đường hay Văn hồ, dân gian thường gọi là hồ Giám. Chính quyền thành phố Hà Nội đã cố gắng giải toả, nhưng hiện nay diện tích cũng chỉ còn được 12297 m2, giữa hồ có gò Kim Châu, trên gò dựng Phán Thủy đường (là nơi diễn ra các buổi bình văn thơ của nho sĩ kinh thành xưa). Theo ý đồ kiến trúc, đây vốn là cái "tiểu minh đường" của Văn Miếu, là một bộ phận khăng khít của toàn bộ công trình kiến trúc chung. Năm 1863, trong dịp sửa nhà bia Văn Miếu, Văn Hồ đã được một lần tu sửa. Sự việc này còn ghi lại rõ ràng trên tấm bia đá dựng ở gò giữa hồ: Trước miếu có hồ lớn, trong hồ có gò Kim Châu, vào khoảng niên hiệu Cảnh Trị (1668-1671), Tham tụng họ Phạm (Phạm Công Trứ) làm 10 bài thơ vịnh Phán thủy để ghi lại cảnh đẹp... Mùa thu năm Quý Hợi niên hiệu Tự Đức (1863) tôi [6] cùng Cao đài Đặng Lương Phủ (Đặng Tá) dựng đình bia Tiến sĩ và sửa sang khu hồ... Mùa thu năm Ất Sửu (1865), Đặng sứ quân lại xuất tiền nhà xây một đình trên gò Kim Châu. Đình làm xong gọi là Văn hồ đình.... . Ngày 12 - 2 - 1998, trong khi nạo vét cải tạo hồ Văn đã tìm thấy tấm bia Hoàn Văn hồ bi, soạn năm Bảo Đại thứ 17 (1942), do cử nhân khoa Quý Mão Hoàng Huân Trung [7] soạn. Điều đặc biệt là mặt sau của bia khắc bản dịch chữ Hán ra chữ Quốc ngữ do đốc học Trần Trọng Kim và Nguyễn Quang Oánh dịch. Cho biết hồ này và cả giải đất chạy suốt chiều dài mé tây của Văn Miếu đều thuộc quần thể khu vực Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Đến cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 20 do phân cách địa giới hành chính, khu vực Văn Miếu thuộc đất tỉnh Hà Đông. Khi đất Văn Miếu – Quốc Tử Giám trao lại cho tỉnh Hà Nội thì bỏ sót lại khu hồ Văn, vì thế năm 1939 các văn thân nho sĩ tỉnh Hà Nội đệ đơn trình Thị trưởng Hà Nội xin Công sứ toàn quyền Bắc Kỳ trả lại hồ Văn vào địa phận Văn Miếu, văn bia có đoạn viết: Hồ này ở ngoài tường cửa thứ ba Văn Miếu tên là hồ Minh Đường hay là Văn hồ. Hồ rộng 1 vạn chín trăm thước vuông tây, trong hồ có gò tròn tên gọi Kim Châu rộng hai trăm thước vuông tây Một hồ nước trong, quanh bờ cây cối râm mát, một gò đất nổi giữa hồ trên có một kiến trúc nhỏ đẹp lẩn dưới cành lá xum xuê, cảnh này mở đầu cho một khu kiến trúc sẽ trở thành một tấm gương soi, nhân đôi cảnh trí, có tác dụng gây cho khách tham quan cảm giác mát mẻ dịu dàng ngay từ khi mới đặt chân vào khu kiến trúc.[8]
Văn Miếu Môn[sửa | sửa mã nguồn]Phía trước Văn Miếu môn là tứ trụ (nghi môn) và hai tấm bia Hạ mã hai bên đó là mốc ranh giới chiều ngang phía trước mặt cổng. Xưa kia dù công hầu hay khanh tướng, dù võng lọng hay ngựa xe hễ đi qua Văn Miếu đều phải xuống đi bộ ít nhất từ tấm bia Hạ mã bên này sang tới tấm bia Hạ mã bên kia mới lại được lên xe lên ngựa. Thế đủ biết Văn Miếu có vị trí tôn nghiêm tới chừng nào. Tứ trụ được xây bằng gạch, hai trụ giữa xây cao hơn trên có hình 2 con nghê chầu vào. Quan niệm tâm linh cho rằng đây là vật linh thiêng có khả năng nhận ra kẻ ác hay người thiện. Hai trụ ngoài đắp nổi 4 con chim phượng xoè cánh chắp đuôi vào nhau. Tứ trụ có đôi câu đối chữ Hán: Đông, tây, nam, bắc do tư đạoCông, khanh, phu sĩ, xuất thử đồTạm dịch: Đông, tây, nam, bắc cùng đạo này (đạo Nho)Công, khanh, phu sĩ xuất thân từ đường nàyVăn Miếu môn tức là cổng tam quan phía ngoài. Cổng có ba cửa, cửa giữa cao to và xây 2 tầng. Tầng trên có ba chữ 文廟門 (Văn miếu môn). Kiểu dáng kiến trúc Văn Miếu môn nhiều nét độc đáo rất đáng lưu ý trong khi nghiên cứu kiến trúc cổ Việt Nam. Nhìn bên ngoài tam quan là 3 kiến trúc riêng biệt. Cửa chính giữa thực chất xây 2 tầng. Mặt bằng hình vuông. Tầng dưới to, tầng trên nhỏ chồng lên giữa tầng dưới. Ngày 18 tháng 3 năm Khải Định thứ 3, vua Khải Định bắc tuần có đến chiêm bái Văn Miếu Hà Nội và làm hai bài thơ tứ tuyệt bằng chữ Hán, rồi phán cho tỉnh thần Hà Đông khắc vào bia dựng trên gác tam quan. (rất tiếc bia hiện nay không còn, chỉ còn lại bệ bia, hai mặt bệ là hình hổ phù rất đẹp) Nguyên văn hai bài thơ như sau:
Tạm dịch: Giáo hoá lan tràn khắp nước ta,Đạo Thánh đứng đầu cả bách gia,Nghe nói Bắc phương văn vật thịnh,Thảo nào Văn Miếu vẫn nguy nga.
Tạm dịch: Thời trung đạo ấy tới Viêm đô,Trăm thủa đề cao nhất đạo Nho,Triều Lý vẫn còn lưu dấu cũ,Kinh thành riêng để một quy mô.Phía trước cổng tam quan là đôi rồng đá cách điệu thời Lê, bên trong là đôi rồng đá thời Nguyễn. Hai mặt cổng tam quan Phía ngoài có hai câu đối nề (không rõ niên đại)
Tạm dịch nghĩa là: Nước lớn trong giáo dục, giữ thuần phong, đạo được tôn sùng, tin tưởng tư văn nguyên có gốc.Nhà Nho phải thông kinh, phải thức thời, chớ nên cố chấp, những lời thánh huấn phải ghi lòng.
Tam dịch nghĩa là: Sĩ phu có nhiều báo đáp, ơn triều đình đào tạo, ý nhà nước tôn sùng.Thế đạo nhờ đó duy trì, chốn lễ nhạc y quan, nơi thanh danh văn vật.Đại Trung Môn[sửa | sửa mã nguồn]Từ cổng chính Văn Miếu môn, vào không gian thứ nhất gọi là khu Nhập đạo, theo đường thẳng tới cổng thứ hai là Đại Trung môn. Ngang hàng với Đại Trung môn bên trái có Thành Đức môn, bên phải có Đạt Tài môn. Theo văn bản của ông Đỗ Văn Ninh trước đây hai cổng tả môn và hữu môn ở phía trước và bằng Đại Trung môn, Thánh Đức môn và Đại tài môn ở phía sau. Hiện nay hai bên là không gian cây xanh và thảm cỏ Bức tường ngang nối ba cửa vươn dài ra hai bên tới tận tường vây dọc bên ngoài. Hai bên tả hữu của cả khu Văn Miếu, cùng với tường ngang nơi Văn Miếu môn tạo thành một khu hình gần vuông có tường vây khép kín ra vào bằng Văn Miếu môn. Trong khu vực này trồng cây bóng mát gần kín mặt bằng. Hai chiếc hồ chữ nhật nằm dài sát theo chiều dọc bên ngoài. Cảnh này gây nên cảm giác tĩnh mịch, thanh nhã của nơi "văn vật sở đô". Cửa Đại Trung môn làm kiểu 3 gian, xây trên nền gạch cao, có mái lợp ngói mũi hài, có hai hàng cột hiên trước và sau, ở giữa là hàng cột chống nóc. Gian giữa cổng treo một tấm biển nhỏ đề 3 chữ sơn then Đại Trung môn. Con đường thẳng từ Văn Miếu môn tới Đại Trung môn lại vươn tiếp thẳng tới Khuê Văn Các. Từ hai cửa Đạt Tài và Thành Đức ở hai bên cửa Đại Trung, hai con đường nhỏ hơn song song chạy thẳng với con đường trục giữa, chia khu vực thứ hai này thành 4 dải khá cân bằng. Hai hồ nước được đào ở vị trí tương tự như hai hồ nước ở khu vực thứ nhất. Việc lặp lại một khu vực chỉ có cây có cỏ, việc làm thêm dãy tường ngăn và làm thêm lớp cửa ra vào, được các nhà kiến trúc cho là rất thành công trong ý đồ tạo nên cảnh thâm nghiêm, tĩnh mịch của khu vực kiến trúc. Khuê Văn Các[sửa | sửa mã nguồn]Khuê văn các (nghĩa là "gác vẻ đẹp của sao Khuê") là một lầu vuông tám mái, bao gồm bốn mái thượng và bốn mái hạ, cao gần chín thước, do Tổng trấn Nguyễn Văn Thành triều Nguyễn đương thời cho xây dựng vào năm 1805. Gác dựng trên một nền vuông cao cân xứng có lát gạch Bát Tràng mỗi bề có chiều dài là 6,8 mét. Để bước lên được nền vuông này phài đi qua ba bậc thang đá. Kiểu dáng kiến trúc Khuê Văn Các rất hài hòa và độc đáo. Tầng dưới là 4 trụ gạch vuông, mỗi cạnh của trụ có chiều dài một mét và trên các mặt trụ đều có chạm trổ các hoa văn rất tinh vi và sắc sảo. Tầng trên là kiến trúc gỗ sơn son thếp vàng trừ mái lợp và những phần trang trí góc mái hoặc trên bờ nóc là bằng chất liệu đất nung hoặc vôi cát có độ bền cao. Sàn gỗ có chừa 2 khoảng trống để bắc thang lên gác. Bốn cạnh sàn có diềm gỗ chạm trổ tinh vi. Bốn góc sàn làm lan can con tiện cũng bằng gỗ. Bốn mặt tường bịt ván gỗ, mỗi mặt đều làm một cửa tròn có những thanh gỗ chống tỏa ra bốn phía. Cửa và những thanh gỗ chống tượng trưng cho sao Khuê và những tia sáng của sao [9]. Mé trên sát mái phía cửa ngoài vào treo một biển sơn son thiếp vàng 3 chữ 奎文閣 (Khuê văn các). Mỗi mặt tường gỗ đều chạm một đôi câu đối chữ Hán thiếp vàng. Cả bốn đôi câu đối này đều rất có ý nghĩa.
Tạm dịch nghĩa như sau:
Gác Khuê Văn vốn là nơi xưa kia dùng để họp bình những bài văn hay của các sĩ tử đã thi trúng khoa thi hội. Gác nhỏ, kiến trúc giản dị nhưng tao nhã, đặc biệt lại được chọn dựng giữa những cây cổ thụ xanh tốt, cạnh giếng Thiên Quang đầy nước trong in bóng gác. Phân tích. Theo Kinh dịch những con số lẻ (1, 3, 5, 7, 9) thuộc về dương, biểu hiện sự sinh sôi nảy nở và phát triển, Khuê văn các có 8 mái là bát quái, có thêm 1 nóc ở trên là 9, số cửu trù, số cực dương.[10] Theo quan niệm của người xưa, giếng Thiên quang hình vuông tượng trưng cho mặt đất, cửa sổ hình tròn của gác Khuê văn tượng trưng cho bầu trời, có ý nói nơi đây là nơi tập trung mọi tinh hoa của trời đất, có ý tưởng đề cao trung tâm giáo dục văn hoá Nho học Việt Nam.[11] Ngày nay, Khuê Văn Các ở Văn Miếu-Quốc Tử Giám đã được công nhận là biểu tượng của thành phố Hà Nội.
Hai cửa này cùng với gác Khuê Văn đồng thời mở đầu cho khu vực thứ hai, khu vực giếng Thiên Quang và hai vườn bia Tiến sĩ.[1] Giếng Thiên Quang, Bia Tiến sĩ[sửa | sửa mã nguồn]Thiên Quang tỉnh (tức "giếng soi ánh sáng bầu trời") còn được gọi là Văn Trì (Ao Văn). Thiên Quang nghĩa là ánh sáng bầu trời. Đặt tên này cho giếng, người xây dựng có ý muốn nói con người thu nhận được tinh túy của vũ trụ, soi sáng tri thức, nâng cao phẩm chất, tô đẹp nền nhân văn. Giếng hình vuông, quanh bờ đều xây hàng lan can tới độ ngang lưng. Người xưa còn có quan niệm giếng hình vuông tượng trưng cho đất, cửa tròn gác Khuê Văn tượng trưng cho trời. Tinh hoa của cả trời cả đất đều được tập trung ở trung tâm văn hóa giáo dục uy nghiêm giữa chốn đế đô này. Một con đường nhỏ lát gạch bao quanh giếng cho phép người ta có thể dạo quanh giếng, lên gác Khuê Văn, vào cửa Đại Thành hoặc rẽ sang 2 vườn bia đá ở 2 bên. Nhưng có lẽ di tích có giá trị bậc nhất ở đây là 82 tấm bia Tiến sĩ dựng ở hai bên phải trái của giếng Thiên Quang, mỗi bên 41 tấm dựng thành 2 hàng ngang, mặt bia đều quay về phía giếng. Cả hai bên, giữa mỗi vườn bia xây một tòa đình vuông, 4 mặt bỏ trống, nền cao, giữa nền có bệ, cửa đều trông thẳng xuống giếng. Đây là hai tòa đình thờ bia. Xưa kia hàng năm xuân thu nhị kỳ trong Văn Miếu làm lễ tế thì ở đây cũng sửa lễ vật cúng bái các vị tiên nho của nước ta mà quý tính cao danh còn khắc trên bia đá. Trong 82 tấm bia còn lại tới ngày nay, tấm sớm nhất dựng vào năm 1484, khắc tên các vị tiến sĩ đỗ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo năm thứ 3 (1442) tấm cuối cùng dựng vào năm 1780, khắc tên các Tiến sĩ đỗ khoa Kỷ Hợi, niên hiệu Cảnh Hưng năm thứ 40 (1779). Từ khoa Nhâm Tuất, niên hiệu Đại Bảo năm thứ 3 tới khoa cuối cùng là khoa Đinh Mùi niên hiệu Chiêu Thống năm thứ nhất 1787 tính cho đủ phải tới 124 khoa thi đình, nếu chỉ kể các khoa thi Tiến sĩ, không kể các khoa Đông Các và Chế khoa thì cũng phải 117 khoa, vậy nếu theo đúng điển lệ triều Hậu Lê thì phải lập đủ 117 tấm bia đề tên Tiến sĩ. Thế nhưng trải qua bao cơn binh lửa, vật đổi sao dời, số bia chỉ còn là 82 tấm. Nhiều tấm bia nọ lắp vào rùa kia, nhiều tấm nứt vỡ phải gắn chắp lại. Khi quân Tây Sơn tiến vào Thăng Long đã làm hư hại Văn Miếu – Quốc Tử Giám. Nông dân trại Văn Chương xin Nguyễn Huệ dựng lại bia đề tên Tiến sĩ trong nhà Giám viết rằng: Bia Tiến sĩ dựng trong Văn MiếuKhởi từ năm Đại Bảo thứ baXí vào Nhâm Tuất hội khoaThái Tông ngự trị thuộc nhà Hậu LêRồi từ đó lệ về Quốc GiámTrải ba trăm ba mươi tám năm ròngĐến năm thứ 40 niên hiệu Cảnh Hưng vua Hiển TôngLà khoa Kỷ Hợi cuối cùng hết biaTính gồm lại số bia trong GiámCả trước sau là tám mươi baDựng theo thứ tự từng khoaBia kia sáu thước cách xa bia này Nhà bia đủ đông tây 10 nócVuông bốn bề ngang dọc bằng nhauMỗi bề hai chục thước tàuCột cao mười thước có lầu chồng diêmCoi thể thế tôn nghiêm có mộtCửa ra vào then chốt quan phòngBốn quan nhất phẩm giám phongBa cơ, bảy vệ canh trong canh ngoàiBia mới dựng đầy 2 nóc trướcTám nóc sau còn gác lưu khôngNăm năm chờ đợi bảng rồngCác quan bộ Lễ, bộ Công chiếu hành [12]Lời thơ vua Quang Trung ở Văn Miếu - Quốc Tử GiámTháng 4 năm 1976 Viện Khảo cổ học phối hợp với phòng Bảo tồn bảo tàng, sở Văn hóa Thông tin Hà Nội đã khai quật được một con rùa đá đế bia chìm sâu dưới lòng hồ cạnh Khuê Văn Các. Thân bia chưa thấy, song sự việc này đã nâng số bia Tiến sĩ lên con số 83. Những năm thực dân Pháp xâm lược rồi tạm chiếm Hà Nội, 2 vườn bia có lúc hoang vắng, cỏ cao lút đầu.[13] Hiện nay 2 vườn bia đã được tu sửa lại theo mẫu sửa nhà bia cuối cùng vào niên hiệu Tự Đức năm thứ 16 (1863), do Bố chính Hà Nội là Lê Hữu Thanh cùng với thự Hậu quân Đô thống, Tổng đốc Hà Ninh là Tôn Thất Hân và Án sát Hà Nội là Đặng Tá khởi xướng làm 2 nhà bia mỗi nhà 11 gian để che mưa nắng cho các di vật quý giá này. Nội dung được ghi rõ trong 2 tấm bia dựng ở bên trái sân Đền Khải Thánh - Quốc Tử Giám (xem phần trích trong mục Đền Khải Thánh - Quốc Tử Giám) Đại Thành Môn, khu điện thờ[sửa | sửa mã nguồn]Qua cửa Đại Thành là vào không gian thứ ba, khu vực chính của di tích Quốc Tử Giám - Văn Miếu. Cũng như cửa Đại Trung, cửa Đại Thành là một kiến trúc 3 gian với hai hàng cột hiên trước sau và một hàng cột giữa. Chính giữa, trên giáp nóc có treo một bức hoành khắc 3 chữ 大成門 (Đại thành môn) theo chiều ngang, đọc từ phải sang trái. Bên phải hai hàng chữ nhỏ dọc khắc Lý Thánh Tông, Thần Vũ nhị niên, Canh Tuất thu, bát nguyệt phụng kiến có nghĩa là: "Tháng 8 mùa thu năm Canh Tuất, niên hiệu Thần Vũ năm thứ 2 đời Lý Thánh Tông vâng sắc xây dựng" [14]. Bên trái một hàng chữ dọc khắc: Đồng Kháng tam niên, Mậu Tý trọng đông đại tu có nghĩa là "Tháng 11 năm Mậu Tý niên hiệu Đồng Khánh năm thứ 3 đại tu".[15] Bức hoành sơn thiếp giản dị, là sản phẩm của năm 1888, song nó là minh chứng cho một lần tu sửa lớn vào thời Đồng Khánh nhà Nguyễn, và cũng là một bằng cứ gián tiếp cho năm khởi dựng Văn Miếu vào thời vua Lý Thánh Tông. Cửa Đại Thành (cửa của sự thành đạt lớn lao), mở đầu cho khu vực của những kiến trúc chính, nơi thờ Khổng Tử, Chu Công, Tứ Phối, Thất thập nhị hiền v.v... và cũng là nơi giảng dạy của trường giám thời xưa, mang một cái tên đầy ý nghĩa tưởng không còn có thể chọn một tên nào có ý nghĩa hay hơn. Hai cửa nhỏ theo văn bản của ông Đỗ Văn Ninh là Kim Thành bên phải và Ngọc Thành bên trái, hiện nay là Kim Thanh môn và Ngọc Chấn môn nằm ngang với cửa Đại Thành, song 2 cửa này không mở vào thẳng khu vực chính, mà để đi qua con đường lát gạch phía sau 2 dãy Tả Vu và Hữu Vu để tiếp tục qua sang khu Khải Thánh phía cuối cùng của di tích. Bước qua cửa Đại Thành là tới một sân rộng mênh mang lát gạch Bát Tràng. Hai bên phải trái của sân là 2 dãy Hữu Vu và Tả Vu. Chính trước mặt là tòa Đại Bái Đường rộng rãi, to lớn và thâm nghiêm trải suốt chiều rộng của sân nối giáp với đầu hồi của Tả Vu, Hữu Vu 2 bên, tạo thành cụm kiến trúc hình chữ U cổ kính và thuyền thống. Sau Đại Bái Đường, song song với Đại Bái Đường là tòa Thượng Điện, có quy mô tương tự cả về chiều cao lẫn bề rộng. Đại Bái Đường nối với Thượng Điện bằng một Tiểu Đình hình vuông. Nếu tách riêng cụm 3 kiến trúc này ra mà nói thì chúng được xây dựng theo hình chữ công mà Tiểu đình chính là nét sổ giữa và Đại Bái Đường, Thượng Điện là 2 nét ngang trên và dưới. Thượng Điện ở phía sau 9 gian, tường xây 3 phía, phía trước có cửa bức bàn đóng kín 5 gian giữa, 4 gian đầu hồi có cửa chấn song cố định. Nhìn chung Thượng Điện kín đáo và do đó cũng tối hơn Đại Bái, đó cũng là ý đồ của công trình sư muốn tạo cho nơi đây một không khí thâm nghiêm, u tịch và họ đã thành công mỹ mãn. Nơi đây là nơi thờ những vị tổ đạo Nho. Gian chính giữa có cái khám và ngai lớn để trên một bệ xây, trong có bài vị Chí thánh tiên sư Khổng Tử. Cách 2 gian 2 bên tới những gian khác cũng có bệ xây và cũng có khám, trong khám có ngai và bài vị. Bên trái có 2 ngai thờ Tăng Tử và Mạnh Tử; bên phải có 2 ngai thờ Nhan Tử và Tử Tư. Bốn vị được thờ trên đây tức là Tứ phối được quy định thờ từ ngày mới xây dựng Văn Miếu. Ngoài bài vị ra cả 4 vị đều có tượng gỗ sơn thiếp rất uy nghi. Hai gian đầu hồi cũng có 2 khám lớn xếp chầu vào gian giữa, thờ Thập Triết gồm những vị: Mẫu tử, Nhiễm tử, Đoan mộc tử, Trang Tử, Bốc tử, Hữu tử, Tề tử, Ngân tử, Suyền Tôn tử, Chu tử. Tòa Đại Bái bên ngoài cũng xây 9 gian, nhưng chỉ xây 2 tường hồi còn mặt trước mặt sau để trống. Tòa Đại Bái này có chức năng hành lễ trong những kỳ tế tự xuân thu. Chỉ gian chính giữa có hương án thờ còn các gian khác đều bỏ trống. Tại đây treo khá nhiều hoành phi câu đối. Bức hoành gian giữa khắc 4 chữ Khang Hi ngự thư và Đồng Khánh Mậu Tý trọng đông thuận đề (1888) Cũng như Thượng Điện, Đại Bái đường mang đậm phong cách kiến trúc thời Hậu Lê, kẻ bảy giản đơn không chạm trổ cầu kỳ, chồng đấu làm theo kiểu đấu đỡ cột chồng rất Việt Nam, khác hẳn với phong cách kiến trúc đồng thời của những công trình ở các nước láng giềng. Đền Khải Thánh - Quốc Tử Giám[sửa | sửa mã nguồn]Khổng Tử (551TCN - 479TCN) Tượng thờ trong điện Đại thành được làm năm 1729 [16]Khu Khải Thánh là khu sau cùng của di tích. Từ Văn Miếu sang đến Khải Thánh người ta có thể đi theo 2 con đường lát gạch phía sau Tả Vu và Hữu Vu, hoặc cũng có thể từ sau lưng Thượng Điện qua cửa tam quan. Cửa này là cửa chính cũng xây 3 gian, có mái lợp và cánh cửa đóng mở. Từ bên ngoài vào đền Khải Thánh cũng có thể qua một cổng nhỏ có cánh mở ở góc Đông Nam nơi tiếp giáp với bức tường ngăn 2 khu Văn Miếu và Khải Thánh. Đền Khải Thánh là nơi thờ cha mẹ Khổng Tử tức là Thúc Lương Ngột và Nhan Thị. Phần nửa diện tích của khu này là sân phía trước. Sân bị con đường lát gạch ngăn đôi dẫn từ cửa tam quan lên chính giữa đền thờ. Nửa sân bên trái có 2 tấm bia ghi đại lược như sau: Thăng Long là nơi đô thành cũ; là nhà Thái Học xưa. Hai bên cửa Văn Miếu có dựng bia đề tên Tiến sĩ, bắt đầu từ khoa Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo, tới khoa Kỷ Hợi niên hiệu Cảnh Hưng, nay hiện còn 82 tấm, đó chỉ là một số nhỏ. Trong thời gian từ đó tới nay gió táp mưa sa, cỏ lấp rêu phong, có tới hơn 20 tấm chữ khắc bị mòn, lỏng chỏng mỗi nơi mỗi tấm, phần nhiều sứt mẻ không thể đọc được hết. Tôi là Thanh đến làm quan ở đây, vẫn thường muốn làm việc ấy. Mùa thu năm nay, công việc đỡ bận, tôi bàn với quan tổng đốc và quan án sát, bàn cách làm nhà ngói mỗi bên 2 tòa nhà, mỗi tòa 11 gian. Tấm bia nào đổ lỏng chỏng thì đem xếp lại, mặt bia nào bị sứt sở thì đem so sánh mà khắc lại. Cất giữ lấy vết tích xưa vậy.... Thật sự 2 tấm bia này cũng là những tư liệu quý. Kiến trúc đền Khải Thánh sơ sài hơn song cũng có Tả Vu, Hữu Vu 2 bên và đền thờ ở giữa. Đền Khải Thánh xưa vốn là Quốc Tử Giám, nơi rèn đúc nhân tài cho nhiều triều đại. Năm 1946 quân Pháp đã bắn đại bác phá hủy sạch không còn lại một kiến trúc nào. Kiến trúc ngày nay là hoàn toàn mới. Toàn bộ mái đều được lợp hai lớp ngói lót, trên là một lớp chì dày 1,5mm rồi đến một lớp ngói lót nữa, và trên cùng là ngói mũi hài. Phần giữa các cột nhà với chân đá tảng cũng đặt một tấm chì dày 1,5mm để chống ẩm từ dưới lên. Nền sân đều được lát gạch bát kích thước 30x30x4cm. Xung quanh nhà đều được bó vỉa bằng đá xanh. Quy mô kiến trúc khu Thái Học mới rất bề thế, trang nghiêm và hài hoà với kiến trúc cảnh quan của khu Văn Miếu phía trước. Nhà Tiền đường, Hậu đường[sửa | sửa mã nguồn]Đây là công trình xây dựng hoàn toàn mới do Trung tâm thiết kế tu bổ di tích - Bộ Văn hoá Thông tin thiết kế kỹ thuật, nằm trong công trình trùng tu khu Thái Học khởi công xây dựng ngày 13 - 7 - 1999. Nhà Tiền đường 9 gian với 40 cột gỗ lim chống mái, đầu hồi xây tường bằng gạch 30x30x7cm mặt ngoài để trần không trát. Gian đầu hồi và gian thứ ba mặt trước, mặt sau đều có cửa bức bàn chấn song con tiện dẫn sang nhà Hậu đường. So với nhà Bái đường của khu Văn Miếu, cột cái của nhà Tiền đường đều to và cao hơn, đường kính cột là 0,48m, chiều cao cột là 7m. Tiền đường là nơi trưng bày truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo ngày nay, đồng thời cũng là nơi tổ chức các cuộc hội thảo khoa học, văn hoá nghệ thuật dân tộc. Ống muống nối Tiền đường với Hậu đường vào với nhau và có hai cửa sang nhà chuông, nhà trống.Hậu đường là kiến trúc gỗ hai tầng, tầng 1 gồm 9 gian, 2 chái với 72 cột gỗ lim, trong đó 8 cột cái cao 11,5m đường kính 0,56m. Hai đầu hồi xây tường bằng gạch 30x30x7cm mặt ngoài cũng để trần không trát. Phía trước là cửa bức bàn chấn song con tiện, xung quanh là vách đố lụa. Gian đầu hồi mặt sau, gian thứ 3 và gian thứ 7 mặt trước là cửa sổ chấn song con tiện. Tầng một là nơi tôn vinh Danh sư Tư nghiệp Quốc Tử Giám Chu Văn An và là nơi trưng bày về Văn Miếu - Quốc Tử Giám Thăng Long và nền giáo dục Nho học Việt Nam giới thiệu khái quát lịch sử hình thành và phát triển của Văn Miếu - Quốc Tử Giám cùng những giá trị sâu sắc của truyền thống tôn sư trọng đạo, hiếu học, đề cao nhân tài, thừa kế và phát huy di sản văn hoá dân tộc.Tầng 2 có 5 gian xung quanh là vách đố lụa, mặt trước có 5 cửa và mặt sau có 4 cửa để ra lan can phía trước và sau. Tầng 2 là nơi tôn thờ các danh nhân đã có công xây dựng Văn Miếu - Quốc Tử Giám và đóng góp vào sự nghiệp giáo dục Nho học của Việt Nam. Đó là các vị Lý Thánh Tông, Lý Nhân Tông và Lê Thánh Tông.Những tu sửa sau năm 1954[sửa | sửa mã nguồn]
Đánh giá[sửa | sửa mã nguồn]
Ý nghĩa[sửa | sửa mã nguồn]Về mặt di tích mà nói thì 2 nhà bia Tiến sĩ ở 2 bên giếng Thiên Quang là nơi bảo tồn những di tích quý nhất của cả khu di tích lịch sử này. 82 tấm bia Tiến sĩ hiện còn có giá trị về nhiều mặt. Đây là những tư liệu văn tự bản gốc duy nhất được lưu giữ tại chỗ, liên tục kể từ khi được dựng.
Ghi chú[sửa | sửa mã nguồn]
Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn]
Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
Duyệt qua lối đi tủ đông của cửa hàng tạp hóa là một trải nghiệm vô cùng cá nhân. Tất nhiên, bạn dừng lại ở phần của Ben & Jerry, và là người đi cùng một pint mỗi lần hoặc chọn cách trộn nó thường xuyên. Kem của Ben & Jerry được chế tạo một cách chuyên nghiệp để đóng gói nhiều hương vị và kết cấu vào mỗi miếng cắn và có rất nhiều thứ để tạo ra một pint hoàn toàn mới. Đối với những người có thể không có, chúng tôi đã tự mình tìm kiếm nó trong nhóm Delish để tạo ra một danh sách dứt khoát các hương vị yêu thích của chúng tôi. Bạn không cần phải nhận lời của chúng tôi cho bất cứ điều gì nhưng chúng tôi chắc chắn bạn cũng sẽ yêu họ ... Hương vị của Ben & Jerry mang tính biểu tượng được gọi là Cherry Garcia thực sự được thực hiện vì một gợi ý của khách hàng ẩn danh về việc tạo ra hương vị để vinh danh Jerry Garcia của Grateful Dead. Hương vị ra mắt vào năm 1987 và là một trong ba hương vị phổ biến nhất của thương hiệu. Jane Williamson cuối cùng đã được ghi nhận cho gợi ý ẩn danh ban đầu và sự pha trộn của kem anh đào, anh đào nguyên chất và vảy fudge có sẵn trong các cửa hàng tạp hóa ở khắp mọi nơi. Như giám đốc biên tập của chúng tôi đã nói: "Đó là một sự mặc khải." Americone Dream, hương vị lấy cảm hứng từ Stephen Colbert, bao gồm các hình nón bánh quế phủ đầy lông cho Crunch và Caramel Swirl cho sự phong phú tất cả trong kem vani. Doanh số của hương vị này hỗ trợ quỹ mơ ước của Stephen Colbert Americone có lợi cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn, gia đình kỳ cựu và các nguyên nhân môi trường. Đối với những người thích sự kết hợp giữa bạc hà và sô cô la, hãy chọn cookie sô cô la bạc hà vì "đó không phải là quá minty cũng không quá cookie-y" "theo các thành viên của nhóm Delish. Kem Peppermint bao gồm những khối bánh quy sô cô la thay vì các chip choc cũ đơn giản. Half Baked là món ngon nhất của cả hai thế giới, với kem vani, kem sô cô la, bột bánh quy sô cô la và miếng bánh brownie fudge trong mỗi miếng cắn. Bạn không bao giờ có thể đi sai với nó. 5 Sô cô la fudge brownie "Nó bằng cách nào đó đặt ba kết cấu sô cô la khác nhau lại với nhau và tôi rất biết ơn", một trong những biên tập viên video của chúng tôi, điều này hoàn toàn đúng. Đôi khi bạn không cần phải đi lạc khỏi các tác phẩm kinh điển! Nó bao gồm các miếng brownie fudgey trong suốt sô cô la kem, và bánh brownies được sản xuất tại New York, Greyston Bakery, nơi một phần trong nhiệm vụ tốt hơn của họ là cung cấp việc làm cho cư dân thành phố có thu nhập thấp. Bạn không cần phải là một người hâm mộ phish để yêu thích hương vị này nhưng những mảnh fudge hình con cá là một điểm bán hàng rất lớn. Trộn nó vào kem sô cô la với marshmallow và caramel xoáy, và bạn có cho mình một pint sát thủ. Khá chắc chắn nếu hương vị này có thể nói, nó sẽ nói, "bạn thích bản thân mình" hoặc một cái gì đó tương tự. Chunky Monkey thường có sẵn tại các cửa hàng kem địa phương có thể là thứ làm cho hương vị của Ben & Jerry trở nên hoài cổ và ngon miệng. Kem Banana, Fudge Chunks và Walnuts ... như một biên tập viên nói một cách đơn giản: "Đúng vậy!" Alexis Morilloassociate EditoralExis Morillo là Phó biên tập viên tại Delish.com, nơi cô bao gồm các tin tức thực phẩm và xu hướng thực phẩm lan truyền. Associate Editor Alexis Morillo is the Associate Editor at Delish.com where she covers breaking food news and viral food trends. Nó có thể gây tranh cãi, nhưng một số hương vị kem tốt hơn so với những loại khác. Ở đó, chúng tôi đã nói điều đó. Thậm chí, một số hương vị của Ben và Jerry chỉ tốt hơn so với những người khác và trong khi, vâng, bạn có thể nói rằng thông tin là chủ quan, ở đây tại cuộc diễu hành, chúng tôi không ngại nói hầu hết người khác đang nghĩ gì. Vì vậy, chúng tôi đang đứng lên và xếp hạng mọi hương vị của Ben và Jerry hiện đang có mặt trên thị trường. Đừng lo lắng, chúng tôi tránh xa bất kỳ hương vị nào đã bị ngưng. Vì vậy, nếu hương vị của Ben và Jerry mọi thời đại của bạn, thật đáng buồn, đã được nghỉ hưu với nghĩa địa hương vị khét tiếng của họ (nằm bên ngoài nhà máy hàng đầu của họ ở Waterbury, Vermont), sau đó yên tâm rằng chúng tôi sẽ để nó một mình. Cầu mong những hương vị đó thực sự yên nghỉ. Nhưng tất cả các hương vị vẫn còn trong sản xuất hiện tại? Trò chơi công bằng, em yêu! Không có vấn đề gì nếu bạn nhóm tối nay Dough hay Team Americone Dream, tất cả các hương vị của Ben và Jerry đã lọt vào danh sách này. Hãy đọc cho hương vị kem Ben và Jerry của Jerry từ Phish Food đến Cherry Garcia.best Ben and Jerry's ice cream flavors from Phish Food to Cherry Garcia—ranked. Tất cả các hương vị của Ben và Jerry, được xếp hạng1. Nửa nướngNửa nướng là hương vị tốt nhất của Ben và Jerry, chúng tôi đã lên nó! Nhưng trong tất cả sự nghiêm túc, điều này thực sự tương đối thực tế như hai năm liên tiếp, 202020 và 2021, Half Half đã mang về vị trí số 1 với tư cách là hương vị của Ben và Jerry. Chúng ta không biết đó là gobs của sô cô la, bột cookie hay fudge brownie hay thực tế là hương vị yêu quý này có cả sô cô la & nbsp; và kem vani. Bất cứ điều gì mà giữ cho hương vị này xuất hiện ở nơi đầu tiên, là toàn bộ phép thuật kem. Liên quan: 22 & nbsp; kem vani và công thức nấu ăn là niềm vui thuần túy Vanilla Ice Cream Concoctions and Recipes That Are Pure Joy 2. Cherry GarciaMột hương vị cổ điển tuyệt đối đã xuất hiện từ năm 1987, Cherry Garcia từ lâu đã là một người hâm mộ yêu thích. Với kem có hương vị anh đào, những miếng anh đào thực tế và vảy sô cô la, hương vị này đã nằm trong ba cuốn sách bán chạy nhất cho Ben và Jerry's. 3. Bánh quy sô cô la ChipTrong khi hầu hết các thương hiệu kem làm cho một loại bánh quy sô cô la bột bánh quy, thì không có & nbsp; thực sự so sánh với Ben và Jerry's. Nó có bột bánh quy sô cô la tuyệt đối xen kẽ trên khắp cơ thể của kem vani và nói ngắn gọn, nó hoàn toàn ngon. 4. Thực phẩm phishNhững người hâm mộ Hardcore của hương vị thực phẩm Phish có thể tự hỏi tại sao kem sô cô la chỉ là món ngon thứ tư, nhưng nó không liên quan gì đến hương vị và mọi thứ liên quan đến việc Top ba tốt như thế nào. Điều đó đang được nói, thực phẩm phish được biết đến nhiều nhất với các loại xoáy marshmallow và caramel và tất nhiên, các bit cá sô cô la mang tính biểu tượng của nó. Liên quan: Công thức nấu ăn kem 5. Tối nay bộtĐừng nói với Jimmy Fallon (nó có thể chỉ đi vào đầu anh ấy!), Nhưng tối nay bột không chỉ ngon, mà về mặt bán hàng, nó luôn hoạt động khá tốt trong suốt những năm qua. Với cả kem caramel và sô cô la, bánh quy sô cô la, và cả hai loại bánh quy sô cô la và bột bánh quy có hương vị bơ đậu phộng, Tonight Dough thực sự tạo ra món ăn nhẹ vào ban đêm hoàn hảo khi bạn có món ăn. 6. Giấc mơ AmericoneAmericone Dream
Không có bóng râm cho Stephen Colbert, nhưng đối với chúng tôi, giấc mơ Americone hương vị của Ben và Jerry của anh ấy chỉ ở một nơi sau Dough Tonight Dough. Tại sao vậy? Chúng tôi yêu thích sự kết hợp của kem vani, các miếng hình nón bánh quế phủ đầy fudge và một vòng xoáy caramel, nhưng nó chỉ là một chút áp đảo so với Tonight Dough, điều đó thực sự kéo ra tất cả các điểm dừng! 7. sô cô la fudge brownieNó thực sự là một công thức đơn giản như tên của nó cho thấy Fudge Brownie, nhưng đó là một công thức đơn giản hoạt động tốt. 8. Bánh pho mát dâu tâyStrawberry CheesecakeVới kem có hương vị dâu tây, các miếng dâu tây và một vòng xoáy graham dày, hương vị bánh pho mát dâu là thứ tốt nhất tiếp theo cho một lát tráng miệng thực sự của món tráng miệng thực sự. Liên quan: Công thức nấu kem kỳ lạ nhưng tuyệt vời 9. Khỉ chunkyMặc dù con khỉ chunky là một hương vị được yêu thích, vượt thời gian, nhưng đúng là kem có hương vị chuối không chính xác cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, các khối fudge khổng lồ của nó và việc bổ sung quả óc chó thực sự chuộc lại hương vị này trong mắt chúng ta và có vị khá giống như một khu vực đảo nhiệt đới. 10. lõi brownie batterNếu bạn chưa có dòng cốt lõi của Ben và Jerry, nhưng được phân loại bởi các hương vị kem với cốt lõi theo nghĩa đen của sự tốt lành gooey ở giữa pint, chúng tôi rất khuyến khích bắt đầu với lõi brownie. Với cả kem sô cô la và vani, lõi bánh mì brownie đã nói ở trên và các bit brownie fudge suy đồi, đây là hương vị sô cô la của chúng tôi khi chúng tôi cần thêm một chút đá sô cô la. 11. New York Super ChunkNếu bạn từng thấy mình trong thành phố không bao giờ ngủ, hãy chắc chắn dừng lại ở Ben và Jerry địa phương và đặt hàng yêu thích mang tính biểu tượng này. 12. cốc bơ đậu phộngNhững người hâm mộ PB ở đâu ?! Bơ đậu phộng là một hương vị cổ điển trong kem và với kem có hương vị pb & nbsp; và cốc bơ đậu phộng, hương vị của Ben và Jerry's Peanut Butter Cup là đậu phộng như nó có thể. 13. Hạnh nhân caramel muốiSalted Caramel AlmondMột yêu thích khác trong số tất cả những người yêu thích caramel, hạnh nhân caramel muối có kem vani đậu, phiến hạnh nhân nướng, vảy fudge và một vòng xoáy caramel muối. 14. Cà phê Buzzbuzzbuzz!Nếu bạn thích nhận liều lượng caffeine hàng ngày từ kem, chắc chắn hãy xem cà phê cà phê buzzbuzzbuzz !, Một sự kết hợp của kem có hương vị cà phê và espresso bean fudge. 15. Liệu pháp sô cô laTất cả chúng ta đều xứng đáng có một chút liệu pháp sô cô la mỗi lần và một lần này chắc chắn là người cho Chocoholics thực sự. 16. Chubby HubbyKem Vanilla Malt, bánh quy phủ đầy đậu phộng, xoáy fudge và xoáy bơ đậu phộng, tất cả đều làm việc cùng nhau để làm cho người chồng mũm mĩm yêu thích trong số bất kỳ ai có xu hướng cho bánh quy. 17. Lõi bơ đậu phộngMột hương vị cốt lõi khác, lõi Fudge bơ đậu phộng không dành cho những người yếu đuối của trái tim đậu phộng. 18. Gimme S'moreGimme s'more có thể sẽ xếp hạng cao hơn nếu nó không dành cho sự hoàn hảo có hương vị marshmallow tuyệt đối đó là hương vị thực phẩm phish. Tuy nhiên, Gimme S'more rất ngon nhờ đúng cách nhờ kem có hương vị marshmallow, xoáy bánh quy sô cô la, vòng xoáy graham cracker và vảy fudge. 19. Cookie sô cô la bạc hàNói một cách thẳng thắn, kem sô cô la bạc hà không dành cho tất cả mọi người. Thậm chí, cookie sô cô la bạc hà là tất cả những gì bạn yêu thích về bánh quy bạc hà mỏng của Girl Scout, chỉ ở định dạng kem. (Mặc dù, hoàn toàn không có kết nối với GS, FYI.) 20. Netflix và Chilll'dNetflix and Chilll'dHãy đến với Netflix và Chilll'd. Hương vị của Ben và Jerry được đặt tên rất vui vẻ là hợp tác với nền tảng phát trực tuyến Netflix. Rốt cuộc, ai không thích say sưa chương trình yêu thích của họ trong khi say sưa hương vị yêu thích của họ? 21. Mọi thứ trừ…Như bạn có thể đoán, hương vị này hoàn toàn có tất cả mọi thứ trừ bồn rửa nhà bếp. Chúng ta đang nói về kem sô cô la và vani, cốc bơ đậu phộng, miếng kẹo bơ cứng phủ đầy lông, miếng sô cô la trắng và hạnh nhân phủ đầy lông. Nếu bạn thích loại điều đó như trong, & nbsp; mọi thứ thì đây chắc chắn là hương vị cho bạn. 22. Hỗn hợp đường mòn GlampfireMột hương vị lý tưởng để nếm quanh lửa trại, hỗn hợp đường mòn Glampfire có kem sô cô la, xoáy bánh quy giòn, xoáy marshmallow và hạnh nhân phủ đầy lông. (Cuộn để tiếp tục đọc) Nhưng câu chuyện liên quan23. Lõi caramel muốiNếu bạn hoàn toàn không thể có đủ caramel, lõi caramel muối là cách tay làm thế nào bạn có thể nhận được. Nó không chỉ có một lõi caramel ngon, mà còn có các loại kem có hương vị kem ngọt và bánh brownie tóc vàng cho một chút kết cấu. 24. Pistachio PistachioĐối với người hâm mộ của quả hồ trăn, quả hồ trăn có tên pistachio có tên là một meta hoàn hảo, nếu không phải là một meta nhỏ với quả hồ trăn nướng được nhúng trong kem có hương vị quả hồ trăn. 25. Wake và "Không nướng" Cookie Dough CoreVới kem vani và bánh quy bơ đậu phộng, kem bơ đậu phộng, khoai tây chiên, và lõi bột bánh quy không nướng, hương vị Cookie Dough Cookie "Wake và" No Bake "là một phó của người yêu cookie. 26. Triple Caramel ChunkNghe có vẻ tốt, phải không? Nó & nbsp; thực sự là. Sống lên đến "Triple" trong tên của nó, Triple Caramel Chunk có kem có hương vị caramel, xoáy caramel và khối caramel. 27. Sô cô la lắc nóLắc nó! Sô cô la lắc nó không phải là bất kỳ hương vị sô cô la cũ. Không có hương vị nào là hương vị sô cô la và hương vị và nó có vị chính xác giống như bạn đang ngồi trong quán ăn trong tường yêu thích của bạn. 28. Kem sammieIce Cream SammieCó gì cổ điển hơn kem sammie sammie aka sandwich kem ăn kem? 29. VanillaGiữ cho nó đơn giản với việc Ben và Jerry vượt thời gian trên vani. 30. Vanilla caramel fudgeTình yêu vani, yêu caramel, và tình yêu fudge? Nếu bạn không thể chọn giữa ba hương vị đặc trưng này, chúng tôi khuyên bạn nên tham gia Trio: Vanilla Caramel Fudge. 31. Cookies & Cream Cheesecake CoreMột lần nữa không phải cho tất cả mọi người, nhưng nếu bạn bị cuốn hút vào bánh quy và hương vị kem, Cookies & Cream Cheesecake Core chắc chắn sẽ nói chuyện với bạn. 32. Thay đổi là sản xuất biaChange Is BrewingVâng, đúng vậy! Một hương vị hoàn toàn mới, sự thay đổi đang được sinh ra từ thời điểm lớn của năm 2020 cho Black Lives Matter. Ben và Jerry đã giới thiệu hương vị mới, trong đó có cà phê có hương vị bia lạnh, xoáy marshmallow, fudge brownie bit, và đáng chú ý nhất là có tác phẩm nghệ thuật có hai nhân vật đen trong năm 2021 hợp tác với các doanh nghiệp thuộc sở hữu đen như một cách để thúc đẩy công lý chủng tộc . 33. Cơ hội sô cô la bạc hàOK, chúng tôi hoàn toàn thích Chance The Rapper nhưng Mint Chocolate Chance? Không phải yêu thích của chúng tôi. Chắc chắn, đó là một hương vị mới, vì vậy chúng ta có thể cần một chút thời gian để xử lý và làm nóng nó, nhưng đó là một chút đơn giản, chỉ là kem bạc hà và sô cô la brownie cắn để cảm thấy tất cả những điều đó "mới". 34. Bánh quếNếu đó là đường bạn muốn, có đường là những gì bạn sẽ nhận được với bánh quế. Hãy suy nghĩ: Kem có hương vị caramel, bột quế và bánh quế Streusel xoáy. Đó thực sự là một bánh quế trong hương vị kem, nhưng tất cả trong đó, chúng tôi thấy nó thiếu độ sâu mà một số hương vị được xếp hạng cao hơn. 35. Coffee Toffee Bar CrunchĐối với những người yêu thích kẹo bơ cứng, Coffee Toffee Bar Crunch là một viên ngọc ẩn trong tiết mục của Ben và Jerry. Đó là kem cà phê với những miếng kẹo bơ cứng phủ đầy mềm, khiến nó có vị như bạn đang cắn vào một thanh kẹo. 36. Boom Chocolatta Cookie CoreNhững người đam mê sô cô la có tình yêu dành cho các thứ cũng trùng với niềm đam mê cà phê sẽ thực sự thưởng thức Cofe Boom Chocolatta Cookie cho hỗn hợp mocha và caramel Ice Cream, cốt lõi sô cô la, và bổ sung bánh fudge và bánh quy sô cô la. Tuy nhiên, tất cả trong tất cả, đó là rất nhiều để xử lý ngay cả đối với những người yêu thích sô cô la. 37. Sữa & CookiesĐược đặt theo tên của bữa ăn nhẹ sau giờ học mang tính biểu tượng hoặc, bạn biết đấy, món ăn đêm Giáng sinh yêu thích của ông già Noel, sữa & cookie không & nbsp; Kind & nbsp; của một ly sữa kết hợp với một vài bánh quy. Tuy nhiên, kem vani kết hợp với xoáy bánh quy sô cô la, sô cô la chip và bánh quy sô cô la sô cô la, chỉ là quá nhiều sô cô la và quá nhiều cookie để chúng ta chịu đựng. 38. Sữa sô cô la & bánh quyĐó là phần tiếp theo mà chúng tôi thực sự không cần. Nó hầu như đã nói lên tất cả. 39. Yến mạch của cái xoáy nàyChỉ riêng từ tên này, chúng tôi nghĩ rằng hương vị này là bước đột phá của Ben và Jerry vào lãnh thổ thuần chay. sữa yến mạch. Nhưng nó thực sự không. Trong khi thương hiệu có hương vị không có đường sữa khác, nên việc xoáy này đề cập đến các bánh quy bột yến mạch và quế của nó. 40. Karamel Sutra CoreĐó là lõi caramel cho chúng tôi, nhưng ngay cả với tính năng chuộc lỗi đó, hương vị kem sô cô la và caramel kết hợp với chip fudge thực sự có cảm giác như họ đang làm quá nhiều. Karamel Sutra Core, làm ít hơn. 41. Hoàn toàn không được giải quyếtKhá nhiều nghịch đảo tuyệt đối của việc không được thực hiện, nằm ở vị trí số 1, hoàn toàn không được thực hiện chứa bánh xoáy batterie và gobs của bánh quy sô cô la chip. 42. Cookie Chewy GooeyVì vậy, thấp, chúng tôi ước người này được đặt tên là & nbsp; Chewy gewy và không & nbsp; cookie gooey chewy, nhưng vẫn còn. Dù sao, bạn phải là một người hâm mộ dừa cho cái này để có ý nghĩa với bạn vì nó có cả kem sô cô la sữa và dừa, vảy fudge, bánh quy ngắn hạn và xoáy caramel. Không tham khảo một cô gái Scout Cookie khác nhưng nó không giống với Samoas. Nó, tuy nhiên, để lại một chút mong muốn. 43. CannoliCannoli, nói chung, là một hương vị cụ thể đến nỗi, bạn có thể yêu thích nó hoặc bạn không. Với kem mascarpone của nó, các miếng vỏ bánh ngọt được phủ fudge, và xoáy mascarpone, đối với chúng tôi, đó là một không. & NBSP; Nhưng, này, đối với bạn, nó có thể là một chiến thắng hoàn toàn. 44. Được ủ vào vật chấtTrong một từ: & nbsp; meh. Chắc chắn, đó là kem cà phê với những miếng fudge và một chiếc bánh brownie xoáy nhưng trong một biển có rất nhiều hương vị khác được thực hiện rất tốt, được ủ vào vật chất thực sự không có gì để viết. Thêm vào đó, chúng ta đã sai khi mong đợi một loại nhà máy bia hợp tác với một cái tên như vậy? Chỉ cần nói '. 45. TiramisuTiramisuMột lần nữa, đây là một hương vị không nhất thiết cho tất cả mọi người, đó chính xác là lý do tại sao chúng tôi xếp nó thấp như nó. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là nếu bạn gặp khó khăn cho Tiramisu, hương vị này có kem mascarpone, xoáy fudge và những miếng bánh ngắn với những miếng espresso fudge và ganache sô cô la. Siêu phân rã! 46. Bia lạnhTBH, chúng tôi dự kiến sẽ thưởng thức bia lạnh hơn rất nhiều, đặc biệt là vì chúng tôi yêu một loại cà phê bia lạnh kiểu cũ tốt như thế nào. Một chút quá ngọt đối với một số người, hương vị này có kem lạnh và kem ngọt và xoáy caramel muối, vì vậy nó khá có thể nếm thử. 47. Bơ đậu phộng sô cô laChocolate Peanut Butter SplitKem có hương vị chuối không chính xác là thứ chúng tôi khao khát (và nếu chúng tôi làm vậy, chúng tôi chắc chắn sẽ đi cho khỉ chunky trước), nhưng tách bơ đậu phộng cũng có những phẩm chất chuộc lỗi khác như cốc bơ đậu phộng mini của nó. 48. Wonderland MinterDark Chocolate Mint Ice Ice Cream đáp ứng cả bánh quy Marshmallow và sô cô la trong Minter Wonderland. 49. Bánh pho mátChúng tôi nhận được nó, tất cả mọi người đều thích bí ngô và mọi người đều thích một cái gì đó mùa. Nhưng đối với chúng tôi, ngay lập tức không. 44. Dublin MudslideBây giờ, đây là một loại kem với một chút đá cồn vào nó! Chắc chắn, chúng tôi muốn thích Dublin Mudslide nhiều hơn chúng tôi đã làm. . 45. Bánh bụi bẩnMột trong những hương vị mới nhất của Ben và Jerry, sẽ mất một thời gian để chúng ta ấm lên với món này. Được đặt tên là Bánh bẩn, đáng chú ý là kem này thực tế giống với & nbsp; bụi bẩn thực tế hoặc bùn. Nếu bạn có nó trong bạn để nhìn xa hơn điều đó, kem bánh pudding vani với bánh quy bánh sandwich sô cô la, bánh quy sô cô la, ganache sô cô la sữa, và bánh quy sô cô la Crumble Tiếp theo, hương vị Gatorade tốt nhất đã được nâng cấp. Lưu ý: Bảng xếp hạng của chúng tôi không bao gồm không sữa, sữa chua đông lạnh hoặc các hương vị đặc sản khác, phiên bản giới hạn khác. Hương vị của Ben và Jerry được đánh giá cao nhất là gì?Nửa nướng là hương vị tốt nhất của Ben và Jerry, chúng tôi đã lên nó! Nhưng trong tất cả sự nghiêm túc, điều này thực sự tương đối thực tế như hai năm liên tiếp, 202020 và 2021, Half Half đã mang về vị trí số 1 với tư cách là hương vị của Ben và Jerry. is the best Ben and Jerry's flavor—fight us on it! But in all seriousness, this is actually relatively factual as two years in a row—2020 and 2021—Half Baked has taken home the #1 spot as bestselling Ben and Jerry's flavor.
Có bao nhiêu hương vị của Ben & Jerry?Sau khi chúng tôi tìm hiểu thêm về 98 hương vị khác nhau, chúng tôi tò mò muốn biết thêm về sự sẵn có của chúng trên khắp thế giới.
Hương vị kem tốt nhất trên thế giới là gì?Hương vị kem phổ biến nhất trên toàn thế giới là gì?Chúng tôi hứa rằng chúng tôi đã không lên kế hoạch cho cái này. Đó là vani!Sau khi nhìn vào hương vị kem được tìm kiếm hàng đầu trên toàn thế giới, chúng tôi thấy tác phẩm kinh điển này là số 1 ở hầu hết các quốc gia.vanilla! After looking into the top searched ice cream flavors worldwide, we found this classic to be #1 in almost every country.
Những hương vị nào có trong Ben và Jerry's?9: Khỉ chunky.8: Giấc mơ Americone.7: Thực phẩm phish.6: Bánh pho mát dâu tây.5: Bột tối nay.4: sô cô la fudge brownie.3: Bột bánh quy sô cô la.2: Cherry Garcia.1: Nửa nướng.Tìm tất cả các mục yêu thích của bạn gần bạn!Chunky Monkey. 8: Americone Dream. 7: Phish Food. 6: Strawberry Cheesecake. 5: The Tonight Dough. 4: Chocolate Fudge Brownie. 3: Chocolate Chip Cookie Dough. 2: Cherry Garcia. 1: Half Baked. Find all your FAVORITES near you! |
