CHÍNH TẢ (1) a) Điền vào chỗ trống s hoặc X : Trái nhót như ngọn đèn tín hiệu Trỏ lối sang mùa hè Quả cà chua như cái đèn lồng nhỏ xíu Thắp mùa đông ấm những đêm thâu Quả ớt như ngọn lửa đèn dầu Chạm đầu lưỡi - chạm vào sức nóng. Mạch đất ta dổi dào sức sống Nên nhành cây cũng thắp sáng quê hương. b) Đặt trên những chữ in đậm dấu hỏi hoặc dâu ngã : Ngày xưa có một học trò nghèo nổi tiếng khắp vùng là người hiếu học. Khi ông đỗ trạng, nhà vua muốn ban thưởng, cho phép ông tự chọn quà tặng. Ai nấy rất đỗi ngạc nhiên khi thấy ông chỉ xin một chiếc nồi nhỏ đúc bằng vàng. Thì ra, ông muốn mang chiếc nồi vàng ấy về tạ ơn người hàng xóm. Thuở hàn vi, vì phải ôn thi, không có thời gian kiếm gạo, ông thường hỏi mượn nồi của nhà hàng xóm lúc họ vừa dùng bữa xong để ăn vét cơm cháy suốt mấy tháng trời. Nhờ thế ông có thời gian học hành và đỗ đạt. Viết lại các câu sau cho đúng chính tả : Tốt gổ hơn tốt nước xơn. Sấu người, đẹp nết. Mùa hè cá xông, mùa đông cá bễ. Trăng mờ còn tõ hơn xao Dẩu rằng núi lỡ còn cao hơn đổi. -» Tốt gỗ hơn tốt nước sơn. -> Xấu người, đẹp nết. -> Mùa hè cá sông, mùa đông cá bể. -> Trăng mờ còn tỏ hơn sao Dầu rằng núi lở còn cao hơn đồi. LUYỆN TỪ VÀ CÂU LUYỆN TẬP VỀ ĐỘNG TỪ 1, Các từ in đậm sau đây bổ sung ý nghĩa cho những động từ nào ? Trời ấm, lại pha lành lạnh. Tết sắp đến. Từ sắp bổ sung ý nghĩa thời gian cho động từ đến. Nó báo hiệu cho biết thời gian rất gần. Rặng đào đã trút hết lá. Từ đã bổ sung ý nghĩa cho động từ trút. Nó báo hiệu sự việc hoàn thành, đã kết thúc. Em chọn từ nào trong ngoặc (đã, đang, sắp) để điền vào chỗ trống ? Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Sao cháu không về với bà Chào mào đã hót vườn na mỗi chiều. Sốt ruột, bà nghe chim kêu Tiếng chim rơi với rất nhiều hạt na Hết hè, cháu vẫn đang xa Chào mào vẫn hót. Mùa na sắp tàn. Trong truyện vui sau có nhiều từ chỉ thời gian dùng không đúng. Gạch dưới các từ này và viết lại cho đúng : Đãng trí Một nhà bác học đã làm việc trong phòng. Bỗng người phục vụ đang bước vào, nói nhỏ với ông : Thưa giáo sư, có trộm lẻn vào thư viện của ngài. Nhà bác học hỏi : Nó sẽ đọc gì thế ? Câu đúng là: Một nhà bác học đang làm việc trong phòng. Bỗng người phục vụ bước vào nói nhỏ với ông. Nó đọc gì thế ? TẬP LÀM VĂN LUYỆN TẬP TRAO Đổl Ý KIẾN VỚI NGƯỜI THÂN Để bài Em và người thân trong gia đình cùng đọc một truyện nói về một người có nghị lực, có ý chí vươn lên. Em trao đổi với người thân về tính cách đáng khâm phục của nhân vật đó. Hãy cùng bạn đóng vai người thân để thực hiện cuộc trao đổi trên. Ghi lại vắn tắt nội dung cuộc trao đổi để chuẩn bị cho bài tập làm văn kể miệng ở lớp. (Đọc phần gợi ý trong sách Tiếng Việt 4, tập một, trang 109-110.) Bài làm Con gái: Ba à, thầy Ký giỏi quá phải không ba Ị Cha : Con gái có thấy khâm phục thầy Ký không ? Con gái : Thưa ba, có chứ ạ I Con không tưởng tượng được rằng có người nhiều nghị lực đến thế I Với đôi bàn chân của mình mà thầy Ký có thể viết được chữ, lại học giỏi nữa thì thật đáng khâm phục ba ạ I Cha : Trong cuộc sống có rất nhiều người có nghị lực'như thế đấy, con gái ạ Ị Thầy Ký là tấm gương sáng về vượt khó, rất đáng để con học tập đó I Con gái : Con thấy mình ngưỡng mộ thầy Ký quá. Từ nay trở đi. Con cũng sẽ kiên trì, và chăm chỉ hơn nữa / Cha : Như vậy thì tốt lắm ! Ba mẹ luôn mong con học hành thật tốt, rèn luyện đạo đức thật tốt. Đó chính là con đường mở ra cánh cửa tương lai của con đó ! Con gái: Thùa ba, vâng. /À mà ba ơi, con sẽ đem chuyện này kể cho các bạn con nghe, chắc các bạn cũng sẽ khâm phục lắm ! Cha : ừ, con đem kể lại cho các bạn nghe đi I + Thầy Nguyễn Ngọc Ký, bị liệt hai tay từ nhỏ nhưng nhờ ham học, lại có lòng kiên nhẫn, bền bỉ, quyết tâm vượt qua khó khăn, Thầy Ký đã dùng đôi bàn chân của mình viết được chữ. Không những vậy, chữ thầy Ký còn rất đẹp. Hiện thầy Nguyễn Ngọc Ký đang dạy môn Ngữ vần tại một trường trung học ở Thành phố Hồ Chí Minh. Thầy đã được Nhà nước phong là Nhà giáo Ưu tú. LUYỆN TỪ VÀ CÂU TÍNH TỪ I - Nhận xét Đọc truyện Cậu học sinh ở Ác-boa (Sách Tiếng Việt 4, tập một, trang 110) và thực hiện các yêu cầu sau : Tìm các từ trong truyện miêu tả : chăm chỉ và giỏi trắng phau ngả màu xám Tính tình, tư chất của cậu bé Lu-i Màu sắc của sự vật: Những chiếc cầu Mái tóc của thầy Rơ-nê nhỏ con con nhỏ bé hiền hòa nhăn nheo Hình dáng, kích thước và các đặc điểm khác của sự vật: Thị trấn Vườn nho Những ngôi nhà Dòng sông Da của thầy Rơ-nê 3. Trong cụm từ đi lại vẫn nhanh nhẹn, từ nhanh nhẹn bổ sung ý nghĩa cho từ đi lại. II - Luyện tập Gạch dưới các từ là tính từ trong các đoạn văn sau : Chủ tịch Hổ Chí Minh, vị Chủ tịch của Chính phủ Lâm thời nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, ra mắt đồng bào. Đó là một cụ già gẩv gò, trán cao, mắt sáng, râu thưa. Cụ đội chiếc mũ đã cũ, mặc áo ka ki cao cổ, đi dép cao su trắng. Ông Cụ có dáng đi nhanh nhẹn. Lời nói của Cụ điềm dạm, dầm ấm, khúc chiết, rõ ràng. Sáng sớm, trời quang hẳn ra. Đêm qua, một bàn tay nào đã giội rửa vòm trời sach bóng. Màu mây xám đã nhường chỗ cho một màu trắng phớt xanh như màu men sứ. Đằng đông, phía trên dải đê chạy dài rạch ngang tầm mắt, ngăn không cho thấy biển khơi, ai đã ném lên bốn năm mảng mây hổng to tưởng, lại điểm xuyết thêm ít nét mây mỡ gà vút dài thanh mảnh. Hãy viết một câu có dùng tính từ : Nói về một người bạn hoặc người thân của em. Chị Hai em có dáng người dong đỏng cao. Bạn Lan có mái tóc dài và mượt. Hùng có đôi mắt sáng, thông minh. Bà nội em năm nay đã già, tóc bà bạc trắng. Nói về một sự vật quen thuộc với em (cây cối, con vật, nhà cửa, đồ vật, sông núi ...). Cây gạo trước nhà em đã ra hoa, từng chùm hoa dỏ rực như những đốm lửa nhỏ. Con mèo Mun nhà em có bộ lông mượt. Dãy núi sau nhà bà nội cao sừng sững. Dòng sông Hậu hiền hòa chảy. TẬP LÀM VĂN MỞ BÀI TRONG BÀI VẪN kê’ chuyện Đây là một số mở bài của câu chuyện Rùa và thỏ. Em hãy cho biết đó là những cách mở bài nào ? Có một con rùa sống bên sông. Biết mình chậm chạp nên hôm nào cũng vậy, vừa sáng sớm tinh mo, nó đã ra bờ sông tập chạy. Xưa nay, người cậy tài cậy giỏi mà chủ quan, biếng nhác thì chẳng làm nên việc gì. Ngược lại, sức kém nhưng quyết tâm, nhẫn nại ắt thành công. Câu chuyện Rùa và thỏ chứng minh điểu đó. Đầu năm học, lớp em có mấy bạn vì chủ quan, lười biếng nên kết quả học sút kém hẳn so với hồi lớp ba. Cô giáo bèn kể chuyện Rùa và thỏ để khuyên các bạn phải cố gắng, chăm chỉ. Câu chuyện này như sau : Mở bài trực tiếp (kể ngay vào sự việc mở đầu câu chuyện). Mở bài gián tiếp nói chuyện khác để dẫn vào câu chuyện định kể. Mở bài gián tiếp: nói chuyện khác để dẫn vào câu chuyện định kể. Mở bài gián tiếp: nói chuyện khác để dẫn vào câu chuyện định kể. Trong các loài thú, mấy ai chạy nhanh bằng bọn thỏ chúng tôi ? Thấy bóng chúng tôi trên đường đua, thì hươu, nai còn phải kiêng dè, chưa nói gì tới bác trâu hay chị lọn. Thế mà có lần thỏ tôi phải ngậm đắng nuốt cay chịu thua anh chàng rùa nổi tiếng lù đù, chậm chạp. Câu chuyện ấy dạy cho tôi một bài học nhớ đời. Đầu đuôi thế này : Câu chuyện Hai bàn tay (sách Tiếng Việt 4, tập một, trang 114) mở bài theo cách nào ? Câu chuyện được mở bài theo cách trực tiếp : kể ngay vào sự việc mở đầu câu chuyện. (3) Viết phần mở đầu câu chuyện trên theo cách mở bài gián tiếp : Mở bài gián tiếp bằng lời của người kể chụyện : Con người khi muốn bắt đầu làm một việc gì nhất thiết phải có lòng tin. Câu chuyện về Bác Hồ vĩ đại của chúng ta sau đây là một ví dụ về lòng quyết tâm và lòng tin vô bờ bến. Mở bài gián tiếp bằng lời kể của bác Lê : Từ hai bàn tay, chúng ta có thể làm nên được tất cả. TÔI còn nhớ như in những tháng ngày còn ở cùng Hồ Chủ tịch tại Sài Gòn, và mỗi lần nhớ lại tôi lại thấm thìa câu nói trên, bởi tôi và Hồ Chủ tịch đã có một cuộc nói chuyện để lại cho tôi những ấn tượng sâu sắc. Câu chuyện đó thế này : CHÍNH TẢ 1. a) Mỗi cột trong bảng dưới đây ghi một cặp tiếng chỉ khác nhau ở âm đầu / hay Z7. Hãy viết vào ô trống những từ ngữ chứa các tiếng đó: M : thích lắm / nắm cơm lắm nhiều lắm / lắm điều lấm lấm tấm, chân lấm tay bùn, lấm lem nắm nắm tay / nắm xôi nấm nấm rơm, cây nấm, hái nấm lương lương thực, kho lương lửa bếp lửa, người nóng như lửa nương nương rẫy, nương tay nửa một nữa; nữa nạc, nửa mỡ b) Môi cột trong bảng dưới đây ghi một cặp tiêng chỉ khác nhau ở âm cuối n hay ng. Hãy viết vào ô trống những từ ngữ chứa các tiếng đó : M : trăn trở/ ánh trăng trăn trăn trở, con trăn trăng trăng tròn, ánh trăng răn răn đe, răn dạy răng răng lợi, đánh răng 2. Tìm và viết lại : dân nhân dân, dân tộc dâng trào dâng, dâng tặng lượn lượn lờ, tàu lượn lượng sô' lượng, trọng lượng Các từ láy âm đầu n. M : náo nUc Các từ gợi tả âm thanh có âm cuối ng. M : oang oang nô nức, nài nỉ, nâng niu, năng nổ, nao núng, nỉ non, nắn nót, nặng nề, nằng nặc, nôn nao,... leng keng, sang sảng, sùng sục, ăng ẳng, loảng xoảng, boong boong, rổn rang,... LUYỆN TỪ VÀ CÂU ĐẠI TỪ XƯNG HỔ Đọc đoạn văn sau : a) Trời mùa thu mát mẻ. Trên bờ sông, một con rùa,đang cố sức tập chạy. Một con thỏ thấy thế liền mỉa mai : Đã gọi là chậm như rùa mà cũng đòi tập chạy à I Rùa đáp : Anh đừng giễu tôi ! Anh với tôi thử chạy thi coi ai hơn I Thỏ ngạc nhiên : Rùa mà dám chạy thi với thỏ sao ? Ta chấp chú em một nửa đường đó. (b)Nêu nhận xét về thái độ, tình cảm của nhân vật khi dùng mỗi từ xưng hô nói trên : Thỏ xưng là ta, gọi rùa là chú em Thái độ kiêu căng, coi thường rùa Rùa xưng là tôi, gọi thỏ là anh thái độ lịch sự với thỏ Điển các từ đại từ xưng hô tôi, nó, chúng ta thích hợp với mỗi chỗ trống trong đoạn văn sau : Bồ Chao hốt hoảng kể với các bạn : - Tôi và Tu Hú đang bay dọc một con sông lớn, chợt Tu Hú gọi : “Kìa, cái trụ chống trời.” Tôi ngước nhìn lên. Trước mắt là những ống thép dọc ngang nối nhau chạy vút tận mây xanh. Nó tựa như một cái cầu xe đồ sộ không phải bắc ngang sông, mà dựng đứng trên trời cao. Thấy vậy, Bồ Các mới à lên một tiếng rồi thong thả nói : - Tôi cũng từng bay qua cái trụ đó. Nó cao hơn tất cả những ống khói, những trụ buồm, cột điện mà chúng ta thường gặp. Đó là trụ điện cao thế mới được xây dựng. Mọi người hiểu rõ sự thực, sung sướng thở phào. Ai nấy cười to vì thấy Bổ Chao đã quá sợ sệt. TẬP LÀM VĂN TRẢ BÀI VĂN TẢ CẢNH Học sinh tự làm. Học sinh tự viết. LUYỆN TỪ VÀ CÂU QUAN HỆ Từ 1. Gạch dưới quan hệ từ trong mỗi câu sau và nêu rõ tác dụng của chúng: Câu Chim, Mây, Nước và Hoa đểu cho rằng tiếng hót kì diệu của Họa Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc. Những hạt mưa to và nặng bắt đầu rơi xuống như ai ném đá, nghe rào rào. Bé Thu rất khoái ra ban công ngồi vởi ông nội, nghe ông rủ rỉ giảng về từng loài cây. Tác dụng của quan hệ từ M : và nối Chim, Mây, Nưôcvớỉ Hoa rằng: nối cho với bộ phận đứng sau của: nối “tiếng kì diệu” với Họa Mi. và : nối “to” với “nặng” như: nối “rơi xuống” với ai ném đá với : nối “ngồi” với “ông nội” về : nối “giảng” với “từng loài cây” Gạch dưới cặp quan hệ từ ở mỗi câu và cho biết chúng biểu thị quan hệ gì giữa các bộ phận của câu : Câu Vì mọi người tích cực trồng cây nên quê hương em có nhiều cánh rừng xanh mát. Tuy hoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng bạn Hoàng vẫn luôn học giỏi. Cặp quan hệ từ biểu thị quan hệ Vì.... nên : biểu thị quan hệ nguyên nhân - kết quả. Tuy ... nhưng : biểu thị quan hệ tương phản. @Đặt câu với mỗi quan hệ từ : và, nhubg, của và Mai và Lan là hai loài hoa đẹp. Cẩm tú cầu và mi-mô-sa là loài hoa đặc trưng của Đà Lạt. nhưng của Dù rất cố gắng nhưng Huy vẫn đến trễ. Mây đen kịt cả góc trời nhưng mưa vẫn chưa rơi. Quyển sách này của Lan. Phố cổ Hội An là di sản văn hóa của cả thế giới. TẬP LÀM VĂN LUYỆN TẬP LÀM ĐƠN Hãy viết lá đơn theo một trong hai đề bài (sách Tiếng Việt 5, tập một, trang 111 - 112). Chú ý trình bày đơn đúng quy định : CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Cam Ranh, ngày 2 - 7 - 2013 ĐƠN KIẾN NGHỊ Kính gửi : Công an thị xã Cam Ranh Tên tôi là : Đỗ Minh Thức Sinh ngày : 20 - 9 - 1949 Là tổ trưởng khu phố Hiệp Hòa, thị xã Cam Ranh Tôi viết đơn này xin trình bày với cơ quan công an một việc như sau : Ngày 29 - 6 - 2013 vừa qua, tôi đi làm về ngang dốc Đá Bạc, tôi thấy ba thanh niên đang dùng thuốc nổ đánh bắt cá, làm cá chết nhiều và gây sạt lở hai bờ suối, nguy hiểm cho người đi lại. Vì vậy, tôi viết đơn này để nghị cơ quan công an có ngay biện pháp ngăn chặn việc làm phạm pháp trên để bảo vệ cây cầu bắc ngang suối, bảo vệ người qua lại. Xin chân thành cảm ơn Người làm đơn kí tên ĩU, Đỗ Minh Thức |
