Ca dao về vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ

Vì cam cho quít đèo bồng

Vì em nhan sắc cho lòng nhớ thương.

Chân mày vòng nguyệt có duyên

Tóc mây gợn sóng đẹp duyên tơ hồng.

• Hình ảnh chiếc yếm đào trong ca dao dân ca

Nhác trông con mắt đáng trăm

Miệng cười đáng chục, hàm răng đáng nghìn

Nhác trông con mắt ưa nhìn

Đáng trăm cũng chuộng, đáng nghìn cũng mua.

Những người con mắt lá răm

Đôi mày lá liễu đáng trăm quan tiền.

Miệng em cười như cánh hoa nhài

Như nụ hoa quế như tai hồng.

Mắt xanh tươi thắm môi trầu

Miệng cười lúm má, cho cầu thêm xinh.

Ba thương má lún đồng tiền,

Bốn thương răng lánh hạt huyền kém thua.

Ai xui má đỏ, môi hồng

Để anh nhác thấy đem lòng thương yêu.

Lấy cho trả thảo cho cha

Đền ơn cho mẹ con ra lấy chồng.

Chồng người xe ngựa người yêu

Chồng em áo rách, em chiều em thương.

Trăm năm quyết chí một chồng

Dầu ai thêu phụng vẽ rồng mặc ai.

Nước trong ai chẳng rửa chân

Cái má trắng ngần ai chẳng muốn hôn.

Mình về mình nhớ ta chăng

Ta về ta nhớ hàm răng mình cười,

Trăm quan mua lấy miệng cười

Nghìn quan chẳng tiếc, tiếc người răng đen.

Cổ tay em trắng lại tròn,

Ðể cho ai gối đã mòn một bên?

Gối chăn gối chiếu không êm,

Gối lụa không mềm bằng gối tay em.

Nhấp nhánh là nhấp nhánh ơi

Mắt người lấp lánh như sao trên trời

Nhớ người lắm lắm người ơi!

Hai má có hai đồng tiền

Càng nom càng đẹp, càng nhìn càng ưa.

Những người thắt đáy lưng ong

Vừa khéo chiều chồng, lại khéo nuôi con.

Trúc xinh trúc mọc đầu đình

Em xinh em đứng một mình cũng xinh.

Trúc xinh trúc mọc bờ ao

Em xinh em đứng chỗ nào cũng xinh.

Anh đi khắp bốn phương trời

Chẳng đâu lịch sự bằng người ở đâỵ

Gặp em má đỏ hây hây

Răng đen nhưng nhức, tóc mây rườm rà.

Tóc em dài em cài bông hoa lý

Miệng em cười có ý anh thương.

Tóc đến lưng vừa chừng em búi

Để chi dài bối rối dạ anh.

Trăng rằm mười sáu trăng nghiêng

Thương ai chúm chím cười duyên một mình.

Răng đen nhưng nhức hạt dưa

Miệng cười tủm tỉm như chưa có chồng.

Vào vườn hái quả cau non

Anh thấy em giòn muốn kết nhân duyên.

Nụ cười như thể hoa ngâu

Cái khăn đội đầu như thể hoa sen.

Nhớ khi khăn mở trầu trao

Miệng thì cười nụ biết bao nhiêu tình.

Ngó lên lỗ miệng em cười

Như búp hoa nở, như mặt trời mới lên.

Mình về mình nhớ ta chăng

Ta về ta nhớ hàm răng mình cườị

Răng đen ai khéo nhuộm cho cô mình

Để duyên cô mình đẹp

Cho cái tình chúng anh yêu.

Có trầu cho miệng đỏ môi

Có rượu cho chén thêm tươi má hồng.

Một thương tóc bỏ đuôi gà

Hai thương ăn nói mặn mà có duyên

Ba thương má lúm đồng tiền

Bốn thương răng nhánh hạt huyền kém thua

Năm thương cổ yếm đeo bùa

Sáu thương nón thượng quai tua dịu dàng

Bẩy thương nết ở khôn ngoan

Tám thương ăn nói lại càng thêm xinh.

Hoa thơm hoa ở trên cây

Mắt em lúng liếng

Dạ anh say lừ đừ.

Khi thì yếm trắng tinh

Hỡi cô yếm trắng lòa lòa

Yếm nhiễu, yếm vóc hay là trúc bâu

Hay là lụa bạch bên Tầu

Người cắt cũng khéo, người khâu cũng tài,

Hỡi cô yếm thắm, bao xanh

Có về Gia Định với anh thì về.

Đàn ông đóng khố đuôi lương

Đàn bà mặc yếm hở lườn mới xinh.

Cổ tay em trắng như thể gương tàu

Đôi mắt bồ câu làm cho phải khổ.

Ai làm cái nón có thao

Để cho anh thấy cô nào cũng xinh!

Em thời canh cửi trong nhà

Nuôi anh đi học đăng khoa bảng vàng

Trước là vinh hiển tổ đường

Bõ công đèn sách lưu phương đời đời.

Đôi bên bác mẹ cùng già

Lấy anh hay chữ để mà cậy trông.

Mùa hè cho chí mùa đông

Mùa nào thức ấy cho chồng ra đi

Hết gạo thiếp lại gánh đi

Hỏi thăm chàng học ở thì nơi nao

Hỏi thăm đến ngõ thì vào

Tay đặt gánh xuống miệng chào: thưa anh.

• Stt tổng hợp những câu ca dao tục ngữ về thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ

Cái bống là cái bống bình,

Thổi cơm nấu nước một mình mồ côi.

Rạng ngày có khách đến chơi

Cơm ăn rượu uống cho vui lòng chồng.

Con cò lặn lội bờ sông

Gánh gạo đưa chồng tiếng khóc nỉ non.

Nàng về nuôi cái cùng con

Để anh đi trẩy nước non Cao Bằng

Có con phải khổ vì con

Có chồng phải gánh giang sơn nhà chồng.

Có chồng phải lụy cùng chồng

Đắng cay phải chịu mặn nồng phải theo.

Chàng ơi phải lính thì đi,

Cửa nhà đơn chiếc đã thì có tôi.

Anh đi em ở lại nhà

Hai vai gánh vác mẹ già con thơ.

Trăng rằm mười sáu trăng nghiêng,

Thương em chúm chím cười duyên một mình.

Duyên là tóc, tóc là tơ

Xe tơ kết tóc bậu chờ trông ai

Tóc bậu mới chấm ngang vai

Cha mẹ thương ít, nhưng trai thương nhiều

Cho dầu bậu trong trắng mĩ miều

Nhiều nơi lắm chốn, anh cũng chẳng chiều được đâu.

Răng đen ai nhuộm cho mình

Cho duyên mình đậm cho tình anh say.

Anh chỉ quen một cô nàng da trắng tóc dài

Miệng cười như nhánh hoa nhài nở nang.

Cổ cao ba ngấn cổ cao

Răng đen hột đỗ, miệng chào có duyên.

Hỡi người tóc tốt xanh non

Lưng ong thắt đáy như con tò vò.

Tóc xanh tươi tốt rậm rà

Răng đen nhanh nhánh tưởng là hạt na.

Gặp em, thấy khéo miệng cười

Thấy xinh con mắt, thấy tươi má hồng

Gặp nhau giữa cánh đồng này

Con mắt liếc lại lông mày đưa ngang.

Con mắt em liếc cũng ngoan

Cái chân em bước tựa đàn năm cung

Lúng liếng là lúng liếng ơi

Miệng cười lúng liếng có đôi đồng tiền

Ngó lên lỗ miệng em cười

Như búp sen nở, như mặt trời mới lên

Tay cầm tấm mía con dao

Thấy em ăn nói ngọt ngào anh thương

Hỡi cô thắt dải lưng xanh

Ngày ngày thấp thoáng trong mành chờ ai?

Khen ai khâu yếm cho mình

Đường lên đường xuống ra hình lưng ong

Yêu em không phải em giòn

Yêu em chất phác việc làm siêng năng

Yêu em cái tính nhu mì

Làng trên xa dưới thiếu chi người giòn

Nhất đẹp là gái làng Cầu

Khéo ăn khéo mặc, khéo hầu mẹ cha

Má hồng còn có khi phai

Răng đen da trắng mái tóc dài anh yêu.

Thấy em hân hấn má đào

Thanh tân mày liễu dạ nào chẳng thương.

Cô nào mặt ngọc má hồng

Tôi đây muốn kết làm chồng nên chăng?

• Stt hay tổng hợp những câu ca dao dân ca đặc sắc về tình yêu đôi lứa

Vì chưng ăn miếng trầu anh

Cho nên má đỏ, tóc xanh đến giờ.

Thấy người yểu điệu đi qua

Trùng trình mắt phượng cho ta mến tình.

Thấy em mắt phượng môi son

Mày ngài da tuyết đào non trên trời.

Ra đường nghiêng nón cười cười

Như hoa mới nở, như người trong tranh.

Những chuẩn mực cái đẹp của phụ nữ Việt xưa đến nay đã có nhiều sự thay đổi. Nhưng nhờ có ca dao mà những nét đẹp xưa như răng đen, môi trầu, mắt lá răm, mày lá liễu, vẫn còn được lưu giữ đến ngày nay. Hình ảnh người phụ nữ trong ca dao là sự hài hòa về cả vẻ đẹp của nhan sắc lẫn những phẩm chất quý báu trong tâm hồn.