Các tác phẩm truyện và kí gồm:1. Đoạn trích Bài học đường đời đầu tiênTrích từ chương I tác phẩm Dế Mèn phưu lưu kí của Tô HoàiThể loại: truyện đồng thoạiPhương thức biểu đạt: miêu tả, tự sự, biểu cảmNội dung chính: Dế Mèn miêu tả lại chân dung của mình, bày trò trêu chị Cốc gây nên cái chết cho Dế Choắt và nhận được bài học đầu tiên trong day dứt, ân hậnNghệ thuật: Miêu tả loài vật đặc sắc, độc đáo, sinh độngSử dụng ngôi kể thứ nhất - Dế Mèn, rất tự nhiên khiến câu chuyện thêm phần hấp dẫnNgôn ngữ gần gũi, giản dị nhưng mang sức gợi hình rất lớn. Xem thêm 2. Sông nước Cà MauTrích từ chương XVIII truyện Đất Rừng Phương Nam của Đoàn GiỏiThể loại: truyện dàiPhương thức biểu đạt: miêu tảNội dung chính: Tái hiện lại bức tranh thiên nhiên lớn, hoang dã và khung cảnh cuộc sống của vùng sống nước Cà Mau rất sống độngNghệ thuật: Miêu tả từ bao quát vừa cụ thể khiến cho người đọc ấn tượng mạnh mẽNgôn ngữ miêu tả sinh động, cụ thể, giàu sức tạo hình. Xem thêm 3. Bức tranh của em gái tôiTác giả Tạ Duy AnhThể loại: Truyện ngắnPhương thức biểu đạt: Miêu tả, tự sự, biểu cảmNội dung chính: Sự hồn nhiên, trong sáng của tâm hồn cô em gái Kiều Phương và tấm lòng nhân hậu đã giúp người anh nhận ra những suy nghĩ sai trái của mìnhNghệ thuật:Ngôi kể thứ nhất - nhân vật người anh, câu chuyện được kể lại sinh động, chân thựcNghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật đặc sắc Xem thêm 4. Vượt thácTrích trong tác phẩm Quê nội của Võ QuảngThể loại: Truyện dàiPhương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung chính: Cảnh vượt thác của con thuyền do dượng Hương Thư chỉ huy trên sông Thu Bồn. Qua đó thấy được cuộc sống vất vả, vật lộn với thiên nhiên để sinh tồn của con người.Nghệ thuật:Nghệ thuật miêu tả chân dung con người khi hoạt động chính xác, giàu tính tạo hìnhNgôn ngữ tinh tế, chọn lọc, chính xác Xem thêm 5. Buổi học cuối cùngTác giả: An-phông-xơ Đô-đêThể loại: truyện ngắnPhương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung chính: tái hiện lại buổi học tiếng Pháp cuối cùng ở miền quê vùng An-dát, nơi bị quân Phổ chiến đóng và hình ảnh của thầy Ha-men trong cái nhìn tâm trạng của chú bé PhrăngNghệ thuật: Nghệ thuật xây dựng nhân vật qua miêu tả ngoại hình, cử chỉ lời nói và tâm trạng của họ: thầy giáo Ha-men, chú bé PhrăngLựa chọn ngôi kể thứ nhất - chú bé Phrăng, khiến cho câu chuyện trở nên chân thật, sống động, cảm xúc của nhân vật được khai thác một cách tự nhiên. Xem thêm 6. Cô TôTác giả: Nguyễn TuânThể loại: bút kí Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung chính: Cảnh thiên nhiên và sinh hoạt của con người trên vùng đảo Cô Tô thẩ trong sáng và tươi đẹp. Bài văn cho ta hiểu biết về Cô Tô và yêu mến hơn vùng đất của Tổ quốcNghệ thuật:Ngôn ngữ điêu luyệnSự miêu tả tinh tế, chính xác, giàu hình ảnh và cảm xúc7. Cây tre Việt NamTác giả: Thép MớiThê loại: kíPhương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung chính: Khẳng định cây tre là người bạn thân thiết lâu đời của người nông dân và nhân dân Việt Nam, mang vẻ đẹp bình dị và nhiều phẩm chất quý báu. Cây trẻ đã trở thành một biểu tượng của đất nước, con người Việt Nam.Nghệ thuậtSử dụng nhiều chi tiết, hình ảnh chọn lọc mang ý nghĩa biểu tượngSử dụng rộng rãi và thành công phép nhân hóaLời văn giàu cảm xúc và nhịp điệu8. Lòng yêu nướcTác giả: I-li-a Ê-ren-buaThể loại: tùy bútPhương thức biểu đạt: biểu cảm, nghị luậnNội dung: Lòng yêu nước tha thiết của tác giả và những người dân Xô Viết trong hoàn cảnh thử thách gay gắt của cuộc chiến tranh vệ quốc.Nghệ thuật: Hình ảnh chọn lọc, giàu cảm xúcDẫn chứng cụ thể với biện pháp so sánh thành côngLập luận chặt chẽ9. Lao xaoTrích Tuổi thơ im lặng của Duy KhánThể loại: kíPhương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung: Bức tranh sinh động, nhiều màu sắc về thế giới các loài chim ở đồng quêNghệ thuật:Quan sát tinh tường, vốn hiểu biết phong phú về các loài chim, miêu tả tỉ mỉĐậm chất văn hóa dân gian với các thể loại: đồng dao, cổ tích, thành ngữCác tác phẩm thơ gồm:1. Đêm nay Bác không ngủSáng tác năm 1951, của tác giả Minh HuệHoàn cảnh sáng tác: Trong chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1950, Bác Hồ trực tiếp ra mặt trận theo dõi và chỉ huy cuộc chiến đấu của bộ đội và nhân dân ta.Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung: Tấm lòng yêu nước sâu sắc, rộng lớn của Bác với bộ đội và nhân dân; tình cảm kính yêu, cảm phục của người chiến sĩ đối với vị lãnh tụNghệ thuật:Thể thơ 5 chữ, nhiều vần liền tạo nên nhịp điệu, nhạc tính cho bài thơKết hợp giữa lối kể chuyện, miêu tả, biểu cảm với những chi tiết giản dị, chân thực và cảm động2. LượmSáng tác năm 1949, của Tố HữuHoàn cảnh sáng tác: trong thời kì kháng chiến chống PhápPhương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung: Khắc họa hình ảnh chú bé liên lạc Lượm hồn nhiên, vui tươi, hăng hái, dũng cảm. Dù đã hi sinh song hình ảnh của em vẫn còn mãi với quê hương, đất nước và trong lòng mọi người.Nghệ thuật:Thể thơ bốn chữ giàu nhạc điệuSử dụng nhiều từ láy có giá trị gợi hình và giàu âm điệu3. Mưa (đọc thêm)Sáng tác năm 1967, của Trần Đăng KhoaĐược rút từ tập thơ Góc sân và khoảng trời - tập thơ đầu tay của ôngPhương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả, biểu cảmNội dung: Miêu tả sinh động cảnh vật thiên nhiên trong và sau cơn mưa rào ở làng quê. Đồng thời cũng cho thấy tài quan sát và miêu tả thiên nhiên một cách hồn nhiên, tinh tế và độc đáo của tác giả.Nghệ thuật:Sử dụng rộng rãi phép nhân hóaThể thơ tự do, nhịp ngắn và nhanh đã tạo được không khí khẩn trương, bất ngờ của cơn mưa rào mùa hạ.Các văn bản nhật dụng gồm:1. Cầu Long Biên - chứng nhân lịch sửBài viết của tác giả Thúy Lan, được đăng trên báo Người Hà Nội Nội dung: Hơn một thế kỉ qua, cầu Long Biên đã chứng kiến bao sự kiện lịch sử hào hùng, bi tráng của Hà Nội. HIện nay, tuy đã rút về vị trí khiêm nhường nhưng cầu Long Biên vẫn mãi mãi trở thành một nhân chứng lịch sử, không chỉ riêng Hà Nội mà của cả nướcNghệ thuật: Phép nhân hóa được dùng để gọi cầu Long BiênLối viết giàu cảm xúc tạo nên sự hấp dẫn của bài văn2. Bức thư của thủ lĩnh da đỏTác giả Xi-át-tơn, thủ lĩnh của người da đỏHoàn cảnh ra đời: Đây là bức thư trả lời yêu cầu mua đất của Tổng thống Mĩ Phreng-klin của thủ lĩnh người da đỏ Xi-át-tơn.Phương thức biểu đạt: nghị luận. biểu cảm, tự sựNội dung: Đưa ra vấn đề có ý nghĩa toàn nhân loại là con người phải sống hòa hợp với thiên nhiên, phải chăm lo bảo vệ môi trường và thiên nhiên như bảo vệ mạng sống của chính mình.Nghệ thuật:Giọng văn đầy sức truyền cảmPhép so sánh, nhân hóa điệp ngữ phong phú đa dạng3. Động Phong NhaTác giả: Trần HoàngNội dung: Động Phong Nha ở miền tây tỉnh Quảng Bình được xem là kì quan thứ nhất (Đệ nhất kì quan). Động Phong Nha đã và đang thu hút khách tham quan trong và ngoài nước. Chúng ta tự hào vì đất nước có động Phong Nha cũng như những thắng cảnh khác.Nghệ thuật: Quan sát tỉ mỉ, miêu tả chi tiết, cẩn thận với những con số chính xácNgôn ngữ chân thực, giản dị nhưng giàu sức gợi hình và gợi cảm |
