Khi tham gia chơi thể thao, bạn có thể gặp những cơn đau nhức và chấn thương trong quá trình vận động. Sơ cứu lập tức sẽ giúp bạn giảm cơn đau và cải thiện tình hình đáng kể trong giai đoạn kế tiếp. Tuy nhiên không phải ai cũng biết cách sơ cứu đúng và đôi khi những sai lầm trong sơ cứu sẽ khiến tình trạng chấn thương trở nên nghiêm trọng, thậm chí để lại nhiều di chứng đáng tiếc. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu những lưu ý khi xử lý chấn thương trong thể thao để trang bị thêm cho mình những kiến thức cần thiết nhé! Show
1. Phân biệt cơn đau sinh lý và bệnh lý1.1. Định nghĩa– Cơn đau sinh lý là những “cơn đau tốt” chứng tỏ bạn đã có một buổi tập luyện hiệu quả. Sự co giãn liên tục của các sợi cơ trong quá trình hoạt động và sự sản sinh axit lactic trong cơ có thể gây nhức mỏi cho bạn trong những ngày sau luyện tập. Cơn đau nhanh chóng biến mất sau 2 đến 3 ngày. Dù gây ra nhiều khó chịu nhưng những cơn đau sinh lý này sẽ giúp cơ thể bạn thích nghi trong những lần luyện tập tiếp theo. – Cơn đau bệnh lý là những cơn đau có căn nguyên bệnh hay các tổn thương không nằm trong các hiện tượng sinh lý bình thường của cơ thể. Cơn đau bệnh lý có thể trở nên nghiêm trọng nếu bạn không xử lý sớm. 1.2. Cách phân biệt đau nhức do luyện tập và đau do chấn thươngBạn có thể phân biệt cơn đau của mình dựa trên những yếu tố sau: Thời điểm Cơn đau sinh lý thường xuất hiện 12 – 24 giờ sau tập. Đau nhất thường xuất hiện 48 giờ sau tập. Đau do chấn thương thường bắt đầu ngay tại chỗ khi chấn thương xảy ra. Nếu bạn cảm thấy đau ngay lập tức trong lúc tập hay ngay sau tập thì bạn biết là mình đã chấn thương. Thời lượng Đau do mỏi cơ kéo dài khoảng 2-3 ngày, mức độ đau giảm dần và cải thiện độ linh hoạt khi đến ngày thứ 3. Đau do chấn thương thường kéo dài hơn (4-5 ngày hoặc 1 tuần chưa khỏi) và có xu hướng tăng nặng nếu không được chữa trị. Cảm giác Với đau do mỏi cơ sinh lý, bạn sẽ thấy cơ bắp căng cứng khi chạm vào và mỏi sâu. Cơn đau có thể sẽ làm bạn kém linh hoạt nhưng không ngăn cản hoàn toàn các hoạt động. Đau do chấn thương thường được mô tả như đau nhói. Chỗ chấn thương có thể bị sưng, nóng, đỏ. Đôi khi ngay cả các vận động bình thường như đi lại cũng làm chỗ đau bị nhức, khó chịu. Vị trí Vị trí đau trong sinh lý thường liên quan đến một khu vực rộng các cơ bắp, ít khi đau ở khớp, xương. Trong chấn thương, vị trí đau thường bị ở một khu vực nhỏ, có thể đau lan dần nếu liên quan đến chấn thương dây thần kinh. Ngoài ra chấn thương thường liên quan tới xương, khớp. Cải thiện tình hình Trong hầu hết các trường hợp, các hoạt động nhẹ giúp cho máu lưu thông, như đi bộ, chạy nhẹ sẽ giúp cho cơn đau sinh lý nhanh qua hơn. Tuy nhiên, khi chấn thương, bạn sẽ không cảm thấy đỡ hơn tí nào khi vận động nhẹ. 2. Bốn bước sơ cứu chấn thương theo phương pháp RICETrong chấn thương, các mạch máu nuôi tổ chức đồng thời cũng bị tổn thương, gây chảy máu, dẫn đến tình trạng đau, phù nề, làm giảm hoặc mất chức năng vận động của chi. Do đó, trong xử lý chấn thương phần mềm cấp tính, mục đích quan trọng là làm giảm chảy máu tại vị trí tổn thương. Nếu chấn thương được xử lý ban đầu đúng cách, triệu chứng sẽ giảm tức thì, tổn thương nhanh chóng hồi phục. Trong số các phương pháp cấp cứu ở những chấn thương mô mềm, RICE được sử dụng phổ biến và hiệu quả. 2.1. R – Rest (Nghỉ ngơi)Nghỉ ngơi là quá trình quan trọng nhất nhằm bảo vệ và tránh lan rộng tổn thương cơ, gân, dây chằng hoặc các mô. Nghỉ ngơi ngay sau chấn thương, càng sớm càng tốt để tránh chảy máu, giảm phù nề. Hạn chế vận động, di chuyển. Tốt nhất là bất động chi bằng bột hoặc nẹp. Tránh đặt những vật nặng hay tác động vào phần chấn thương. Theo các chuyên gia y tế, nghỉ là phần quan trọng để thúc đẩy chữa trị hiệu quả theo pháp đồ RICE. 2.2. I – Ice (Làm lạnh)Chườm đá giúp giảm đau, giảm co thắt, giảm sưng nề và giảm chảy máu. Nhiệt độ lạnh nhanh chóng giúp người dính chấn thương giảm đau, đồng thời hạn chế sưng vì nhiệt độ lạnh làm giảm lưu lượng máu đến vùng bị thương. Tuy nhiên, việc tiếp xúc với nhiệt độ lạnh trực tiếp trong thời gian dài có thể gây tổn thương da, bỏng lạnh. Thời gian hợp lý nhất là dùng túi đá trong khoảng 15 phút, sau đó chờ vùng da bị tổn thương ấm lại mới tiếp tục. Nên dùng đá lạnh bọc trong khăn mỏng ép vào vùng bị chấn thương. Tốt hơn nữa là sử dụng những túi chườm đá có chức năng massage. 2.3. C – Compress (Băng ép)Băng bó, ép chặt vùng chấn thương giúp hạn chế chảy máu và giảm phù nề, có thể trì hoãn việc chữa bệnh một thời gian. Tốt nhất dùng băng thun, băng tại vị trí tổn thương, băng rộng lên phía trên và xuống phía dưới vùng thương tổn. Nếu bạn cảm thấy đau nhói hay quá chặt, có thể nới lỏng dần dần. 2.4. E – Elevate (Kê cao chi)Kê cao chi (cao hơn mức tim) nhằm tạo thuận lợi cho máu trở về tim dễ dàng, giúp giảm phù nề, giảm chảy máu. Với chi dưới, kê cao chân ở tư thế nằm, với chi trên, treo tay bằng đai treo tay  3. Những lưu ý khi tự xử lý vết thương3.1. Những sai lầm trong sơ cứu vết thương– Chườm nóng: Chườm nóng sẽ làm tăng chảy máu. Tránh bất kỳ một tác động nhiệt nóng nào vào vùng tổn thương như chườm khăn nóng, rửa vòi nước ấm… Tuy nhiên, không có nghĩa cần tránh tuyệt đối chườm nóng với các chấn thương. Nhiệt độ nóng có thể hữu ích sau giai đoạn cấp tính, sưng và máu đã ngừng chảy. Lúc này, nhiệt làm tăng khả năng cung cấp máu đến vùng tổn thương và thúc đẩy quá trình hồi phục. – Sử dụng cồn, dầu xoa bóp: Đắp cồn hoặc rượu cũng tăng chảy máu, tăng phù nề, và làm cho vùng tổn thương lâu hồi phục. – Hoạt động mạnh: Chạy hay tập luyện trong vòng 72 giờ đầu sẽ làm tổn thương tiến triển nặng hơn. 3.2. Những trường hợp cần đến bệnh viện xử lýTrong hầu hết các trường hợp chấn thương, bạn cần đến bệnh viện xử lý ngay sau khi sơ cứu tạm thời, không nên để vết thương tự lành. Trong nhiều trường hợp nặng như xương biến dạng, chảy máu nhiều, bệnh nhân cảm thấy đau nhói và không thể cử động,… điều bạn nên làm là gọi cấp cứu và để đội ngũ chuyên nghiệp xử lý. Nếu không có đủ kiến thức về xử lý vết thương, những sai lầm trong sơ cứu có thể khiến vết thương nghiêm trọng hơn và để lại di chứng đáng tiếc. 4. Trung tâm vật lý trị liệu xương khớp YOYA – Địa chỉ tin cậy của mọi nhàPhòng khám vật lý trị liệu YOYA có mặt tại khu vực quận 7 Thành Phố Hồ Chí Minh vào năm 2009. Hiện có 3 vị y bác sĩ chuyên nghiệp đến từ Đài Loan. Với không gian thoải mái, hệ thống phòng ốc hiện đại, cùng các thiết bị kỹ thuật tiên tiến. Bệnh nhân được thăm khám điều trị tận tình ngay tại phòng khám và cung cấp các dịch vụ điều trị ưu việt nhất. Đội ngũ y bác sĩ với phương châm là tính chuyên nghiệp, phục vụ tận tình, hỗ trợ và chăm sóc bệnh nhân 1 cách tốt nhất. YOYA là trung tâm Vật lý trị liệu thông qua 3 hình thức: điều trị bằng động tác, điều trị bằng phương pháp thủ công và điều trị bằng thiết bị. Các phương pháp trị liệu được thực hiện bởi chuyên viên vật lý trị liệu đảm bảo sự hồi phục sức khỏe cho bệnh nhân. Hãy liên hệ YOYA để nhận được điều trị ưu việt thông qua địa chỉ liên hệ: YOYA Orthopedic Physical Therapy Địa chỉ: S52 Sky Garden Phú Mỹ Hưng, Phường Tân Phong, Quận 7, Thành phố Hồ Chí Minh. Số điện thoại: 028-62707957/028-54103992 Những chấn thương trong thể thao rất thường gặp và đôi khi không thể tránh khỏi. Trang bị cho mình những kiến thức về sức khỏe chưa bao giờ là thừa. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn nhiều thông tin bổ ích về cách xử lý chấn thương trong thể thao. Hãy tận hưởng những phút giây cảm nhận sức lực dồi dào trong cơ bắp và đừng quên chăm sóc cho chúng để tiếp tục duy trì thói quen vận động lành mạnh nhé!
Chơi bóng đá cũng dễ gặp chấn thương như các môn thể thao khác Hiện nay phong trào tập luyện và chơi đá bóng như một môn thể thao rèn luyện sức khỏe rất phổ biến đặc biệt trong giới trẻ. Tuy nhiên trong quá trình tập luyện, cũng không tránh khỏi các chấn thương khi va chạm, việc phát hiện và xử trí đúng các chấn thương khi chơi đá bóng không phải người tập nghiệp dư nào cũng biết…. Nguyên nhân của những chấn thương do tập thể thao thường là chủ quan, không có ý thức đề phòng chấn thương, khởi động chưa đúng, chưa đủ, thậm chí kỹ thuật chơi chưa tốt cũng dẫn tới chấn thương. Bên cạnh đó có một số nguyên nhân sức khỏe cũng khiến người tập dễ gặp chấn thương là do có bệnh không phù hợp với môn thể nào đó, hoặc do thiếu ngủ, dinh dưỡng hoặc thể lực không tốt, do thiếu điều kiện tập luyện như sân bãi, các dụng cụ bảo vệ, thậm chí là thời tiết cũng có thể là nguyên nhân dẫn tới chấn thương cho người chơi. … Chấn thương do đá bóng xử lý thế nào? Nhiều người đá bóng nghiệp dư, khi gặp chấn thương ở sân bóng có những xử trí sai lầm như xoa dầu nóng để giảm sưng đau, hoặc cố chịu đau để chơi hết hiệp, có người không có hiểu biết mà tự nắn chỉnh khớp khi nghi ngờ trật khớp…., đây là những hiểu biết và xử trí sai lầm của người chơi thể thao nói chung. Tuy nhiên không phải chấn thương nào cũng tự ý xử lý được, có những chấn thương nếu không đưa người bị nạn vào các cơ sở y tế đúng cách sẽ làm trầm trọng tổn thương. Theo các bác sĩ chuyên môn, chấn thương phân ra 3 loại là chấn thương phần mềm, chấn thương khớp và chấn thương xương. Hai loại chấn thương sau cần phải cố định và đưa người bệnh đến cơ sở y tế để chữa trị đúng cách. Riêng về chấn thương phần mềm, có hơn 80% các chấn thương thể thao thuộc về phần mềm, đó là tổn thương gân, cơ, dây chằng với nhiều mức độ khác nhau, có thể do va chạm trực tiếp hoặc bị kéo căng quá mức, vặn xoắn, co rút đột ngột … Chấn thương phần mềm được phân loại từ độ 1 đến độ 3, thường là giãn rất nhẹ gân, cơ dây chằng, trong đó độ 1 thường có cảm giác đau thoáng qua, không ảnh hưởng sinh hoạt bình thường, vùng bị thương chưa quá sưng, bầm hoặc chỉ đau nhiều khi vận động nặng, chịu lực lớn, số lượng bó sợi bị rách 25%, có thể tự khỏi sau 1 – 2 tuần được xử trí đúng theo phác đồ R.I.C.E; Chấn thương độ 2 gồm sưng bầm tụ máu tại chỗ, đau nhiều, giới hạn một phần vận động của cơ, mất vững một phần của khớp, mức độ này dây chằng (gân, cơ) bị rách từ 25% đến 75% số sợi. Chấn thương độ 3 các dấu hiệu tăng lên nhiều, khớp sưng nhiều, mất vững và có thể bị bán trật hoặc trật khớp hoàn toàn . Đứt hoàn toàn số sợi gân – cơ hay dây chằng. Không chườm nóng với các chấn thương phần mềm Lời khuyên với chấn thương phần mềm, cần tuân thủ công thức R.I.C.E, cụ thể là R: rest – nghỉ ngơi; I: ice – chườm lạnh; C – compression- băng ép; E: elevation – treo cao tay hoặc kê cao chân bị thương. Với chấn thương độ 2,3, có thể xử lý bước đầu theo công thức R.I.C.E, nhưng sau đó nhất thiết phải đưa người bệnh vào cơ sở y tế để các bác sĩ xử trí tiếp. Khi chườm mát, có thể cho một vài viên đá lạnh vào túi nilon – cho nước rồi buộc kín lại, hay đá nhuyễn hoặc nước đá trong túi nilon, bọc khăn vải ướt bên ngoài, chườm lên vùng tổn thương. Nhiệt độ chườm mát tốt nhất là từ 6-12 độ sẽ giúp giảm chảy máu, giảm sưng, giảm đau, giảm viêm, thời gian từ 15 đến 30 phút, không nên chườm quá lạnh và quá lâu có thể gây bỏng lạnh và thiểu dưỡng vùng bị tổn thương, có thể phối hợp với băng ép. Chườm lạnh được thực hiện trong 24-72 giờ đầu sau chấn thương, chườm là 15 đến 30 phút , rồi nghỉ 1 đến 2 tiếng tùy vị trí , mức độ tổn thương và thể trạng , cơ địa mỗi người, có thể lặp lại nhiều lần trong ngày. Lưu ý, trong 48 giờ đầu không được chườm nóng, xoa bóp các loại dầu nóng, kéo nắn chi hay vùng bị tổn thương vì dễ làm tổn thương dập – rách – đứt – tăng lên, chảy máu và sưng nề nhiều hơn, hiện tượng viêm tăng lên và kéo dài làm mô bị tổn thương lâu lành hoặc lành với sẹo xấu. Đặc biệt đối với dây chằng, việc xoa bóp với các loại dầu có thể kích thích hình thành các mô sợi thế cho các sợi collagen dẫn đến giảm tính đàn hồi, chắc của dây chằng, sau khi lành dây chằng trở nên yếu và dễ bị tổn thương lại.Trong chấn thương do chơi thể thao việc xử trí ban đầu là tối quan trọng và vô cùng cần thiết để giảm triệu chứng , giúp tổn thương ổn định , góp phần làm tổn thương đó lành nhanh và tốt nhất.
|
