Mục lục
1. Bội số là gì?1.1. Khái niệm bội sốNếu có số tự nhiên a chia hết cho số tự nhiên b thì ta nói a là bội của b. Show  1.2. Cách tìm bội sốTa kí hiệu tập hợp các bội của a là B(a). Ví dụ: Tìm các bội nhỏ hơn 30 của 7. Lần lượt nhân 7 với 0, 1, 2, 3, 4, ta được các bội nhỏ hơn 30 của 7 là: 0, 7, 14, 21, 28 (bội tiếp theo của 7 là 35 lớn hơn 30). Ta có thể tìm các bội của một số khác 0 bằng cách nhân số đó lần lượt với 0, 1, 2, 3... 2. Cách tìm bội chungBội chung của hai hay nhiều số là bội của tất cả các số đó. Ví dụ: Viết tập hợp A các bội của 4 và tập hợp B các bội của 6, ta có: A ={ 0 ; 4 ; 8 ; 12 ; 16 ; 20 ; 24 ; 28 ; ...} B ={ 0 ; 6 ; 12 ; 18 ; 24 ; ...} Các số 0, 12, 24, ... vừa là bội của 4, vừa là bội của 6. Ta nói chúng là các bội chung của 4 và 6. Ta kí hiệu tập hợp của các bội chung của 4 và 6 là BC (4, 6) x BC (a, b) nếu x÷ a và x÷ b Tương tự tac cũng có: x BC (a, b, c) nếu x÷ a, x÷ b, x÷ c 3. Bội chung nhỏ nhất3.1. Khái niệm bội chung nhỏ nhấtBội chung nhỏ nhất của hai hay nhiều số là số nhỏ nhất khác 0 trong tập hợp các bội chung của các số đó. Chú ý: Mọi số tự nhiên đều là bội của 1. Do đó: Với mọi số tự nhiên a và b (khác 0), ta có: BCNN(a, 1) = a ; BCNN(a, b, 1) = BCNN(a, b) Ví dụ: BCNN (8, 1) = 8; BCNN (4, 6, 1) = BCNN (4, 6). 3.2. Cách tìm bội chung nhỏ nhấtMuốn tìm BCNN của hai hay nhiều số lớn hơn 1, ta thực hiện ba bước sau: Bước 1: Phân tích mỗi số ra thừa số nguyên tố. Bước 2: Chọn ra các thừa số nguyên tố chung và riêng. Bước 3: Lập tích các thừa số đã chọn, mỗi thừa số lấy với số mũ lớn nhất của nó. Tích đó là BCNN phải tìm. Ví dụ: Tìm BCNN(8, 18, 30) Trước hết ta phân tích ba số trên ra thừa số nguyên tố: 8 = 2³ 18 = 2× 3² 30 = 2× 3× 5 Chọn ra các thừa số nguyên tố chung và riêng, đó là 2, 3, 5. Số mũ lớn nhất của 2 là 3, số mũ lớn nhất của 3 là 2, số mũ lớn nhất của 5 là 1. Khi đó: BCNN(8, 18, 30) = 2³× 3²× 5 = 360 Chú ý: Nếu các số đã cho từng đôi một nguyên tố cùng nhau thì BCNN của chúng là tích của các số đó. Ví dụ: BCNN(5, 7, 8) = 5× 7× 8 = 280 Trong các số đã cho, nếu số lớn nhất là bội của các số còn lại thì BCNN của các số đã cho chính là số lớn nhất ấy. Ví dụ: BCNN(12, 16, 48) = 48 3.3. Cách tìm bội chung thông qua tìmBCNNĐể tìm bội chung của các số đã cho, ta có thể tìm các bội của BCNN của các số đó. Ví dụ: Cho A ={x N| x÷ 8, x÷ 18, x÷ 30, x< 1000}. Viết tập hợp A bằng cách liệt kê các phần tử. Ta có x BC(8, 18, 30) và x< 1000 BCNN(8, 18, 30) = 2³× 3²× 5 = 360 Bội chung của 8, 18, 30 là bội của 360. Lần lượt nhân 360 với 0, 1, 2, 3 ta được 0, 360, 720, 1080. Vậy A ={0, 360, 720} 4. Bài tập ứng dụngCâu 1:Tìm BCNN của: a) 60 và 280 b) 84 và 108 c) 13 và 15 Đáp án: a) 60=2³ × 3 × 5 280=2² × 5 × 7 BCNN(60,280)=2³ × 3 × 5 × 7=840 b)84=2² × 3 × 7 108=22.33 BCNN(84,108)=2² × 3³ × 7=756 c)BCNN(13,15)=195 Câu 2:Tìm BCNN của: a) 10, 12, 15 b) 8, 9, 11 c) 24, 40, 168. Đáp án: a) 10 = 2 × 5 12 = 2² × 3 15 = 3 × 5 BCNN(10,12,15) = 2² × 3 × 5 = 60 b) BCNN(8, 9, 11) = 8 × 9 × 11 = 792 c) 24 = 2³ × 3 40 = 2³ × 5 168 = 2³ × 3 × 7 BCNN(24, 40,168) = 2³ × 3 × 5 × 7 = 840 Câu 3:Tìm các bội chung nhỏ hơn 500 của 30 và 45. Giải bài: BCNN (30, 45) = 90 Do đó các bội chung nhỏ hơn 500 của 30 và 45 là 0, 90, 180, 270, 360, 450. Câu 4:Học sinh lớp 6C khi xếp hàng 2, hàng 3, hàng 4, hàng 8 đều vừa đủ hàng. Biết số học sinh lớp đó trong khoảng từ 35 đến 60. Tính số học sinh lớp 6C. Giải bài: Vì khi học sinh lớp 6C xếp hàng 2, hàng 3, hàng 4, hàng 8 đều đủ hàng có nghĩa là số học sinh ấy là bội chung của 2, 3, 4, 8. BCNN(2, 3, 4, 8) = 24. Mỗi bội của 24 cũng là một bội chung của 2, 3, 4, 8. Vì số học sinh của lớp 6C trong khoảng 35 đến 60 nên ta phải chọn bội của 24 thỏa mãn điều kiện này. Đó là 24 × 2 = 48. Vậy lớp 6C có 48 học sinh. ---------------------------- Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho các em học sinh nắm rõ về khái niệm của bội sốlà gìvà biết cách tìm bội chung, bộichung nhỏnhất để ứng dụng vào giải bài tập thực tế. |
