ĐỀ LUYỆN TẬPCâu 1: Chỉ ra và phân tch tác dụng của phép tu từ trong đoạn thơ sau:“ Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta, Thương cuộc đời chung thương cỏ hoa. Chỉ biết quên mình cho hết thảy, Như dòng sông chảy nặng phù sa”.( Trích “Theo chân Bác” - Tố Hữu)Gợi ý:*Phép tu từ điệp ngữ. Từ “thương” được nhắc đi nhắc lại 3 lần trong 2 câu thơ đầu.- Phép tu từ so sánh trong hai câu thơ sau: So sánh sự hi sinh quên mình của Bác vớihình ảnh dòng sông chảy nặng phù sa.* Tác dụng+ Viết về Bác Hồ kính yêu - đó là nguồn cảm hứng không bao giờ vơi cạn đối với các nhà văn, nhà thơ. Tố Hữu cũngtrân trọng dành một phần tâm hồn mình viết về Bác. Đoạn thơ trên được trích trong trường ca “Theo chân Bác”của Tố Hữu. + Trong đoạn thơ tác giả dùng điệp từ “thương” ở 2 câu thơ đầu để nói về tình thương yêu rộng lớn bao la củaBác dành cho ta - những người dân đất Việt cũng như toàn thể nhân dân lao động nghèo khổ trên thế giới. Tìnhyêu thương của Bác còn bao trùm cả vạn vật trong thiên nhiên. + Hai câu thơ sau tác giả dùng phép tu từ so sánh thật độc đáo. Tác giả đã so sánh sự hi sinh quên mình vì dân vìnước của Bác như dòng sông lặng lẽ chảy trôi ngàn đời mang lượng phù sa bồi đắp cho những cánh đồng phìnhiêu. + Đoạn thơ có 4 câu sử dụng hài hoà 2 phép tu từ điệp ngữ và so sánh giúp ta hiểu tình thương, sự hi sinh cao cảcủa Bác dành cho ta, Mỗi người đều cảm động vô cùng khi đọc đoạn thơ trên.Câu 2: Suy nghĩ của em về bức thông điệp mà em được nhận từ câu chuyện dưới đây: Cơn gió và cây sồiMột cơn gió dữ dội băng qua khu rừng già. Nó ngạo nghễ thổi tung tất cả các sinh vật trong rừng, cuốn phăng những đám lá, quật gẫy các cànhcây. Nó muốn mọi cây cối đều phải ngã rạp trước sức mạnh của mình. Riêng một cây sồi già vẫn đứng hiên ngang, không bị khuất phục trước cơn gióhung hăng. Như bị thách thức,cơn gió lồng lộn, điên cuồng lật tung khu rừng một lần nữa. Cây sồi vẫn bám chặt đất, im lặng chịu đựng sự giận giữ củacơn gió và không hề gục ngã. Cơn gió mệt mỏi, đành đầu hàng và hỏi: - Cây sồi kia! Làm sao ngươi có thể đứng vững như thế?Cây sồi già từ tốn trả lời:- Tôi biết sức mạnh của ông có thể bẻ gãy hết các nhánh cây của tôi, cuốn sạch đám lá của tôi và làm thân tôi lay động. Nhưng ông sẽ không bao giờ quậtngã được tôi. Bởi tôi có những nhánh rễ vươn dài, bám sâu vào lòng đất. Đó chính là sức mạnh sâu thẳm nhất của tôi. Càng ngày chúng sẽ phát triểncàng mạnh mẽ, giúp tôi vững vàng hơn trước mọi sức mạnh của kẻ thù. Nhưng tôi phải cám ơn ông, cơn gió ạ! Chính những cơn điên cuồng của ông đãgiúp tôi chứng tỏ được khả năng chịu đựng và sức mạnh của mình.( Quang Kiệt- theo Viva Consulting – Hạt giống tâm hồn - Đừng bao giờ từ bỏ ước mơ, NXB Tổng hợp TP Hồ Chí Minh)GỢI Ý: * Yêu cầu về kĩ năng: - Xác định đúng kiểu bài nghị luận xã hội, dạng nghị luận mở. - Bài viết có bố cục 3 phần. - Hệ thống ý (luận diểm) rõ ràng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục, dẫn chứng cụthể. - Biết vận dụng tổng hợp các phương pháp lập luận: giải thích, phân tích, chứngminh, bình luận...- Có kĩ năng vận dụng yếu tố tự sự, miêu tả, biểu cảm vào bài văn nghị luận.* Yêu cầu về nội dung:- Có thể trình bày bài viết của mình theo nhiều cách nhưng cần đảm bảo một số ýcơ bản sau:1. Hiểu nội dung, ý nghĩa của câu chuyện:- Cơn gió: Hình ảnh tượng trưng cho những khó khăn, thử thách, nhữngnghịch cảnh trong cuộc sống.- Cây sồi: Hình ảnh tượng trưng cho lòng dũng cảm, dám đối đầu, khônggục ngã trước hoàn cảnh với niềm tin chiến thắng.- Ý nghĩa của câu chuyện: Trong cuộc sống, con người cần có lòng dũngcảm, tự tin, nghị lực và bản lĩnh vững vàng trước những khó khăn, trở ngại củacuộc sống.2. Bức thông điệp từ câu chuyện:- Trong cuộc sống, luôn tiềm ẩn những khó khăn, trở ngại, nhữngnghịch cảnh khó lường và chúng có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Nếu không cólòng dũng cảm, dám đối mặt với khó khăn, trở ngại thì khó hoặc không thểvượt qua được.- Lòng dũng cảm, nghị lực và bản lĩnh vững vàng sẽ tiếp thêm sứcmạnh giúp con người tự tin trước khó khăn, trở ngại, những nghịch cảnh củacuộc đời.- Dũng cảm dám đối mặt với thử thách, không gục ngã trước hoàncảnh là chìa khóa của thành công.*Lưu ý: Trong quá trình lập luận nên có những dẫn chứng về những tấm gươngdũng cảm, không gục ngã trước hoàn cảnh để cách lập luận thêm thuyết phục3. Bài học cho bản thân:- Rèn luyện bản lĩnh, nghị lực vững vàng trước mọi hoàn cảnh.- Bình tĩnh tìm ra giải pháp cần thiết để từng bước vượt qua khó khăn, trởngại.- Nuôi dưỡng niềm tin chiến thắng. Không nên tuyệt vọng, bi quan, chánnản, gục ngã trước hoàn cảnh.- Phê phán thái độ, hành động buông xuôi, thiếu ý chí, nghị lực, niềm tin.Câu 3: Từ các văn bản “Những câu hát về tình cảm gia đình”, “Mẹ tôi”(Ét-môn-đo Đơ A-mi-xi), “Cuộc chia tay của những con búp bê”(Khánh Hoài), hãy bộc lộ những tình cảm và suy nghĩ của em khi đượcsống trong tình yêu thương của những người thân trong gia đình vàniềm thương cảm cho những ai không có được những may mắn đó.Gợi ý:1. Nội dunga) Mở bài : Giới thiệu những tình cảm và suy nghĩ của em khi được sống trong tình yêuthương của những người thân trong gia đình và bộc lộ niềm thương cảm chonhững ai không có được những may mắn đó thông qua việc đọc các vănbản Những câu hát về tnh cảm gia đình, Mẹ tôi (Ét-môn-đo Đơ A-mi-xi), Cuộcchia tay của những con búp bê (Khánh Hoài).b) Thân bài: - Cảm xúc sung sướng, hạnh phúc biết bao khi được sống trong tình yêu thương của ông bà, cha mẹ, anh chị em,được cha mẹ, ông bà sinh thành dưỡng dục, nâng niu chăm sóc.( Dẫn chứng trong các văn bản trên). - Biết ơn, trân trọng nâng niu những tình cảm, công lao mà ông bà, cha mẹ, anh chị em trong gia đình đã dànhcho mình. ( Dẫn chứng trong các văn bản trên). - Bày tỏ tình cảm một cách sâu sắc nhất bằng cách nguyện ghi lòng tạc dạ chín chữ cù lao, làm tròn chữ hiếu,anh em hoà thuận làm cho cha mẹ vui lòng, nhớ thương cha mẹ ông bà... ( Dẫn chứng trong các văn bản trên). - Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình yêu thương đó. ( Dẫn chứng trong các văn bản trên). - Bộc lộ niềm thương cảm cho những ai không có được những may mắn đó trên cơ sở văn bản “Cuộcchia tay của những con búp bê”(Khánh Hoài). Cuộc đời còn biết bao nhiêu bạn sống thiếu những tình yêuthương của cha mẹ, anh em phải xa cách chia lìa như Thành và Thuỷ trong “Cuộc chia tay của những conbúp bê” (Khánh Hoài) và biết bao tình cảnh éo le khác. - Bộc lộ niểm mong ước mọi người đều được sống trong tình yêu thương của những người thântrong gia đình trên cơ sở các văn bản “Những câu hát về tình cảm gia đình”,“Mẹ tôi” (Ét-môn-đo Đơ Ami-xi), “Cuộc chia tay của những con búp bê” (Khánh Hoài).c) Kết bài:- Khẳng định tình cảm gia đình cần thiết với mỗi con người. Vì vậy hãy quý trọng và gìn giữ.Ngày 1 /3/2016CHUYÊN ĐỀ IILUYỆN ĐỀCâu 1: (5 điểm) Cho đoạn văn: Dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước. Đó là một truyền thống quý báu của ta. Từ xưa đến nay,mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng, thì tinh thần ấy lại sôi nổi, nó kết lại thành một làn sóng vô cùng mạnh mẽ,to lớn, nó lướt qua mọi sự nguy hiểm, khó khăn, nó nhấn chìm tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.a. Tìm các trạng ngữ trong đoạn văn trên và nêu rõ công dụng của các trạng ngữ ấyb. Chỉ ra một cụm C-V làm thành phần của cụm từ trong đoạn văn.c. Trong câu cuối của đoạn văn, tác giả dùng hình ảnh nào để thể hiện cụ thể sức mạnh của tinhthần yêu nước? Nêu giá trị của việc sử dụng hình ảnh ấy?Gợi ý: Câu 1. (5 điểm)a. Trạng ngữ: Từ xưa đến nay, mỗi khi tổ quốc bị xâm lăng- có công dụng xác định hoàn cảnh điềukiện diễn ra sự việc nêu trong câu, góp phần làm cho nội dung của câu được đầy đủ.b. Một cụm C-V làm thành phần của cụm từ trong đoạn vănHoặc: Một làn sóng vô cùng mạnh mẽ, to lớnHoặc: Mọi sự nguy hiểm, khó khăn Hoặc: Tất cả lũ bán nước và lũ cướp nước.c. Trong câu cuối tác giả dùng hình ảnh so sánh rất chính xác, mới mẻ: “tinh thần yêu nước” (trừutượng) như “làn sóng” (cụ thể) để giúp người đọc hình dung sức mạnh to lớn, vô tận và tất yếu của lòngyêu nước trong công việc chống ngoại xâm và bảo vệ đất nước. Câu 2: ( 5 điểm). Hãy phân tch cái hay, cái đẹp mà em cảm nhận được từ bốn câu thơ sau:"Con là lửa ấm quanh đời mẹ mãiCon là trái xanh mùa gieo vãiMẹ nâng niu. Nhưng giặc đến nhàNắng đã chiều... vẫn muốn hắt tia xa!" ("Mẹ" - Phạm Ngọc Cảnh).Gợi ý: Câu 2: (5 điểm).+ So sánh: "con" được so sánh với "lửa ấm", với "trái xanh" -> Sự quan trọng, cần thiết của đứa controng cuộc đời người mẹ, đứa con chính là tất cả cuộc sống của mẹ. + ẩn dụ: "Nắng đã chiều": Hình ảnh bà mẹ tuổi cao sức yếu. "vẫn muốn hắt tia xa": Tấm lòng vì nước vì dân của bà mẹ: động viên con trai lên đường đánh giặc.+ Cách sử dụng từ "nhưng" kết hợp với dấu chấm ngắt câu giữa dòng thơ thứ ba -> tách hai ý của đoạnthơ- Con là "lửa ấm", là "trái xanh', là cuộc sống của mẹ,... mà mẹ luôn nâng niu gìn giữ.- Nhưng khi giặc Mĩ xâm lược đất nước ta, tuy tuổi đã già sức đã yếu, mẹ vẫn muốn đóng góp một phầnsức lực cho cuộc chiến đấu bảo vệ dân tộc bằng cách động viên con trai ra trận.=> Lòng yêu nước, sự hi sinh lớn lao của mẹ.=> Ca ngợi các bà mẹ Việt Nam hết lòng hi sinh vì Tổ quốc.Câu 3 ( 10 điểm).Nói về lòng yêu nước, nhà văn I. Ê-ren-bua có câu nói nổi tiếng: "Dòng suối đổvào sông, sông đổ vào trường giang Vôn-ga, con sông Vôn-ga đi ra biển. Lòngyêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc."Em hiểu câu nói trên như thế nào? Hãy phát biểu những suy nghĩ củaem về quê hương đất nước.Gợi ý: Câu 3: ( 10 điểm).A. Mở bài:-Dẫn dắt vấn đề:Truyền thống yêu nước của dân tộc.- Nêu vấn đề:+ Lòng yêu nước được hình thành từ những biểu hiện cụ thể hàng ngày.+ Trích câu nói của nhà văn I. Ê-ren-bua.GiẢI THÍCH CÂU NÓI:B. Thân bài:- Lòng yêu nước vốn là một khái niệm trừu tượng, nhưng nó được thể hiện qua những việc làm cụ thể, bình thường hàng ngày. Câunói của I. Ê-ren-bua đã diễn tả tình yêu tổ quốc một cách đơn giản, sinh động và dễ hiểu bằng hình ảnh so sánh:"Lòng yêu nhà, yêu làngxóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc" cũng giống như "dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào đại trường giang Vôn-ga, con sông Vônga đi ra biển".- Tại sao I. Ê-ren-bua có thể nói như vậy?+ Mỗi con người sinh ra, lớn lên đều gắn bó với một ngôi nhà, một ngõ xóm, một đường phố hay một làng quê, với những ngườithân thiết như cha mẹ, vợ chồng, con cái, bạn bè,...+ Chính đời sống thân thuộc, bình thường ấy làm nên tình yêu mến của con người đối với quê hương.+ Tình yêu Tổ quốc được bắt đầu từ chính tình yêu những điều nhỏ bé, đơn sơ, giản dị ấy.* Những suy nghĩ của bản thân về quê hương đất nước:- Đất nước Việt Nam còn nghèo nàn, lạc hậu, nhưng không vì vậy mà chúng ta không yêu Tổ quốc.- Suốt mấy chục năm xây dựng CNXH, chúng ta đa thu được những thành tựu đáng kể nhưngcuộc sống người dân vẫn còn nhiều thiếu thốn. Vì vậy, mỗi người cần cố gắng góp sức mình để xâydựng đất nước giàu mạnh.- Nước ta đang trong thời kì hội nhập và phát triển, nên người dân Việt Nam cần phát huy tinhthần yêu nước, tự hào, tin tưởng và quyết tâm đưa đất nước vững bước đi lên....- Tình hình biển đông hiện nay…*Cách thể hiện lòng yêu nước của thế hệ học sinh:- Yêu nước nghĩa là yêu thương những người thân thuộc nhất, như: ông bà,cha mẹ, thầy cô, bè bạn,...- Yêu nước cũng có nghĩa là yêu quý, nâng niu, bảo vệ những gì bình thường,gần gũi, như: ngôi nhà, mái trường, môi trường sống xung quanh,...- Lòng yêu nước của lứa tuổi học sinh còn phải được biểu hiện bằng nhữnghành động thiết thực cụ thể, như: chăm học, chăm làm, tích cực rèn luyện tudưỡng để trở thành người có ích cho xã hội...c. Kết bài:- Khẳng định tình yêu nước là thiêng liêng, cần thiết.- Liên hệ, rút ra suy nghĩ của bản thân.NGÀY 3/3/2016CHUYÊN ĐỀ IILUYỆN ĐỀCÂU 1:Chỉ ra và phân tích tác dụng của các biện pháp tu từ trong đoạn văn sau :“Gậy tre, chông tre chống lại sắt thép của quân thù. Tre xung phong vào xetăng đại bác, tre giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Trehi sinh để bảo vệ con người ! Tre, anh hùng lao động! Tre, anh hùng chiếnđấu!” ( Cây tre Việt Nam – Thép Mới)GỢI Ý CÂU 1+ Đoạn văn sử dụng phép tu từ- Điệp ngữ : “ tre”( 7 lần), “ giữ” ( 4 lần ), anh hùng( 2 lần) - Nhân hoá : Tre chống lại, xung phong, giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa, hi sinh, anh hùng lao động, anh hùng chiến đấu.+ Tác dụng : Tạo ra cách diễn đạt sinh động, hấp dẫn, nhấn mạnh công dụng của cây tre.- Cây tre trở thành vũ khí đắc lực, có mặt khắp nơi, xông pha tung hoành trong khói lửa: “ Chống lại sắt thép quân thù”, “ xung phong vào xe tăngđại bác”, “giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín”.- Tre mang tầm vóc dũng sĩ, xả thân để bảo vệ quê hương, đất nước “ Giữ làng, giữ nước, giữ mái nhà tranh, giữ đồng lúa chín. Tre hi sinh để bảovệ con người”.- Trong lao động sản xuất, trong chiến đấu để bảo vệ Tổ Quốc, tre mang bao phẩm chất cao quý của con người Việt Nam. Tre sừng sững như mộttượng đài được tôn vinh và ngưỡng mộ “ Tre anh hùng lao động, tre anh hùng chiến đấu”.*Tre là biểu tượng tuyệt đẹp về đất nước và con người Việt nam anh hùng, về người nông dân cần cù, dũng cảm, giàu tình yêu quê hương, đấtnước. |
