Có nên cho con học trước khi vào lớp 1

Lo con vào lớp 1 chưa đọc thông viết thạo sẽ vất vả, áp lực, nhiều phụ huynh nóng lòng tìm lớp dạy tiền tiểu học cho trẻ.

Thậm chí, một số phụ huynh có con học lớp 1 năm nay nhưng “đuối” quá cũng đã tìm gia sư riêng.

Ngán ngẩm vì chữ viết

Chị Nguyễn Thu Thảo, ở Định Công, quận Hoàng Mai (Hà Nội), đăng thông tin tìm lớp dạy tiền tiểu học cho con sinh năm 2016. Chị Thảo cho biết, mình buôn bán bận rộn, tháng 9 này con vào lớp 1 nhưng đến giờ này vẫn chưa có “tý vốn” nào làm hành trang. Nhất là xung quanh, một số bà mẹ khác đã lập nhóm, mời giáo viên đến nhà dạy chữ trước cho bé yên tâm vào lớp 1.

“Nếu bình thường, con có thể được làm quen chữ cái, chữ số từ mẫu giáo, một năm nay ở nhà, tivi đã trở thành bạn thân của bé. Tôi rất lo, năm tới, dịch bệnh Covid-19 chưa ổn, nhà trường lại cho học sinh lớp 1 học trực tuyến thì mẹ con sẽ vất vả, áp lực”, chị Thảo nói.

Có nên cho con học trước khi vào lớp 1

Học sinh lớp 1 Hà Nội trong lần hiếm hoi đến trường kiểm tra học kỳ I. Ảnh: Tiền Phong.

Anh Phan Văn Anh có con năm nay học lớp 1 tại Hà Nội cũng ngán ngẩm chia sẻ thời điểm này đã gần kết thúc năm học nhưng nhìn vở viết không khác gì giun dế. Con đọc chưa tốt nhưng cũng không đến nỗi tệ, riêng chữ không thể nào chấp nhận được. Bố mẹ bất lực vì mỗi lần ngồi vào bàn dạy con là cuộc chiến đẫm nước mắt. Hốt hoảng, anh Văn Anh cũng đã tìm gia sư dạy kèm cho bé nhưng con cũng đánh vật với phần luyện chính tả.

“Mình muốn mời được chính cô giáo lớp con đến nhà kèm thêm, cô từ chối vì quy định cấm dạy thêm, học thêm. Hiện giờ, gia đình đang rất bối rối không biết phải xử lý như thế nào để con theo kịp bạn”, anh Văn Anh nói.

Lãnh đạo Bộ GD&ĐT cho rằng năm đầu tiên thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới từ lớp 1 có phần khó khăn vì ảnh hưởng của dịch Covid-19, trẻ không được học chương trình mầm non cho trẻ 5 tuổi, không được nhận biết các mặt chữ cũng như các hoạt động làm quen học tập và chuẩn bị tâm lý, tinh thần trước khi vào lớp 1 từ trường mầm non.

Nhiều gia đình nhận định, năm học 2021-2022 rất vất vả cho học sinh nhỏ tuổi. Những nơi dịch phức tạp, trường học đóng cửa, cô trò “đánh vật” với nhau qua màn hình máy tính.

Những đứa trẻ háo hức vào lớp 1 ngày nào đến nay đã thờ ơ, mệt mỏi với lớp học trên điện thoại, máy tính. Tiếng cô giáo giảng bài trở nên đơn độc hơn bao giờ hết khi cả lớp lặng như tờ. Một số phụ huynh than phiền, con từ đứa trẻ ngoan ngoãn, chăm học nay đã biết tắt camera, trốn tiết vì “chán quá”.

Không ép trái non chín vội

Cô Nguyễn Thị Thanh Huyền, giáo viên dạy lớp 1, trường Tiểu học Chu Văn An (Hà Nội), nói rằng chưa có năm học nào, học sinh lớp 1 học trực tuyến gần trọn một năm như năm nay.

“Đến nay, đa số học sinh có sự đồng hành, hỗ trợ của phụ huynh đều biết đọc, biết viết. Tuy nhiên, nét chữ khó có thể được như học trên lớp. Nếu dịch ổn định, năm học tới, học sinh lớp 1 được đến trường, phụ huynh có thể hoàn toàn yên tâm vì giáo viên sẽ dạy con thuận lợi, không phải vất vả học tiền tiểu học. Việc cho trẻ tập đọc, tập viết, chữ sớm sẽ không khác ép trái non chín vội”, cô Huyền nói.

Có nên cho con học trước khi vào lớp 1

Chữ của một học sinh gần kết thúc lớp 1 năm học 2021-2022.

Bà Cao Thị Lan Hương, Hiệu trưởng trường tiểu học An Hưng, quận Hà Đông (Hà Nội), cho biết ngay từ đầu năm học phải họp phụ huynh để nhờ cha mẹ đồng hành, hỗ trợ, thậm chí, giáo viên phải hướng dẫn phụ huynh cách cầm bút, đưa nét, sau đó phụ huynh đảm nhận nhiệm vụ dạy viết cho con. Em nào không nhận được sự hỗ trợ của phụ huynh sẽ rất thiệt thòi. Nhất là năm học tới, trẻ có một năm ở nhà, không được cô giáo mầm non giới thiệu mặt chữ.

Tuy nhiên, bà Hương khuyên phụ huynh không nên cho trẻ học tiền tiểu học vì thông thường phải 6 tuổi, con mới có đủ khả năng để tiếp thu chữ viết, chữ số cũng như có thể cầm bút một cách cứng cáp.

“Nếu vẫn còn dịch bệnh, khi đó, phụ huynh lại tiếp tục đồng hành nhà trường như năm học này”, bà Hương nói.

Vụ trưởng Vụ Giáo dục tiểu học, Bộ GD&ĐT, Thái Văn Tài khẳng định phụ huynh không nên cho con học tiền tiểu học vì theo quy định, trẻ 6 tuổi sẽ vào lớp 1 và được cô giáo dạy học bài bản, khoa học.

Có lẽ đây là câu hỏi của quá nhiều các bậc phụ huynh có con lứa tuổi 5 lên 6. Câu hỏi tưởng là dễ, mà thật ra lại quá khó để bố mẹ có thể trả lời.

Nhiều bố mẹ có tâm lý muốn con học giỏi, vượt trội hơn các bạn cùng trang lứa, nên dành rất nhiều kỳ vọng và sự đầu tư cho con ngay từ khi còn nhỏ. Các em nhỏ có tuổi thơ dày đặc lịch học thêm kín mít, từ năng khiếu, đến tiếng Anh... Bố mẹ tha hồ khoe với bạn bè, họ hàng là con biết nhiều, khôn trước tuổi. Đứa trẻ học như cái máy. Không biết con đi học vì con hay đang phải viết tiếp những mong muốn dang dở của bố mẹ.

Bên cạnh đó lại có bố mẹ theo quan điểm ngược hoàn toàn, nói "KHÔNG" với việc học trước khi con vào lớp 1. Bố mẹ "sợ mất đi tuổi thơ của con", "sợ con không có tuổi thơ" hay "cứ để đến lớp 1 cô giáo sẽ dạy".... Những bố mẹ này siêu "thoáng", cho con chơi nhiệt tình, làm mọi điều con thích, ipad chơi thoải mái, tivi xem suốt ngày, con cũng chưa bao giờ được chạm vào sách truyện, và cũng không thích sách truyện.

Kết quả, đến khi con gần vào lớp 1, thay đổi thói quen và môi trường, con phản ứng, bố mẹ xoay xở đủ mọi cách mà không tài nào khiến con "thích học". Mắng nhau, đánh nhau ỏm tỏi rồi lên Facebook kêu là "tăng xông", làm nửa friendlist thương cảm, nửa còn lại cười trong sung sướng: "Ai bảo sợ mất đi tuổi thơ của con".

Có nên cho con học trước khi vào lớp 1

Cô Lương Ngọc Anh có kinh nghiệm nhiều năm dạy lớp 1 tại Hà Nội.

Vậy thì cuối cùng, có nên cho các con học trước khi vào lớp 1 không?

Cô Lương Ngọc Anh, giáo viên lớp 1, Trường Tiểu học Isaac Newton, Hà Nội cho biết: "Từ quan điểm cá nhân của mình, cũng vừa là một phụ huynh, vừa là một giáo viên lớp 1, mình nghĩ là CÓ.

Việc học phải dựa trên 2 yếu tố:

Thứ nhất, hãy xác định đúng HỌC ở đây là gì?

Có nhất nhất là phải học chữ, học số, học viết hay không? Cá nhân mình nghĩ là không. "Học" ở đây còn là học hỏi, học kĩ năng, học giao tiếp và thói quen tốt... 

"Học" là cho con khám phá và trải nghiệm thật nhiều điều, để con có vốn kiến thức phong phú, giúp con tự tin vào bản thân, yêu quý và gắn bó với mọi thứ xung quanh.

Không nhất thiết dạy con thuộc chữ số máy móc, thay vào đó dạy con biết đếm, nhận biết nhiều hơn - ít hơn, dạy con dài - ngắn, hơn - kém.

Không nhất thiết cứ phải dạy con phép tính trong sách vở. Cứ dạy con biết thêm vào, bớt đi bằng những cái kẹo, chiếc bánh, hay đồ vật gần gũi hàng ngày... Bằng những bài toán cho bạn kẹo, hay lấy số quả biếu ông, biếu bà... Ấy cũng là "học", lại còn dạy con biết chia sẻ, yêu thương.

Không nhất thiết phải bắt con thuộc mặt chữ, mặt số. Ngần ấy chữ cái, nếu thuộc máy móc, đứa trẻ nào nhớ nổi. Thay vào đó, tìm ví dụ các đồ vật gần gũi, có nét tương đồng, giới thiệu với con. Như hôm nay bố mẹ giới thiệu với con những người bạn mới:

Số 1 - "cái gậy".

Số 2 - "con vịt".

Hay là chữ O - "quả trứng"... và nhiều nhiều nữa tuỳ vào sự liên tưởng của các con.

Bạn có tin, con sẽ ghi nhớ trong một nốt nhạc không? Đó. Học cũng không có gì quá to tát và căng thẳng, đến mức con "mất đi tuổi thơ" cả. Học đúng cách, con chỉ có "tuổi thơ tuyệt vời" trở lên mà thôi.

Có nên cho con học trước khi vào lớp 1

Không nhất thiết dạy con thuộc chữ số máy móc, thay vào đó dạy con biết đếm, nhận biết nhiều hơn - ít hơn, dạy con dài - ngắn, hơn - kém.

Thứ 2, tuỳ vào NHẬN THỨC của con để quyết định việc học

Nếu con nhận thức tốt, nhanh nhạy thì không cần dạy con trước quá nhiều. Cho con làm quen một vài kỹ năng như kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng giao tiếp... Cho con rèn luyện thêm một chút về tư duy với các trò chơi toán học. Tuổi nào thì con người cũng cần có sự rèn luyện và phát triển tư duy. Đâu ai quy định cứ 6 tuổi mới được học. Có nhiều đứa trẻ, khám phá và tìm tòi là đam mê, sao có thể ngăn cấm chỉ vì: Con chưa đủ tuổi để học?

Ngược lại, nếu con có nhận thức chưa thực sự nhanh nhạy, thì bố mẹ tìm cách tiếp cận nhẹ nhàng và vui vẻ, miễn sao phải VỪA SỨC và PHÙ HỢP với con. Trong giáo dục, tính VỪA SỨC là một trong các yếu tố hàng đầu. Và phải tôn trọng mức độ nhận thức đó. Vì cả mình và con, không ai có thể chọn được yếu tố này".

Làm thế nào khi con không tập trung, dạy mãi không hiểu bài?

Theo chia sẻ của cô Ngọc Anh, trong mấy năm làm giáo viên lớp 1, có nhiều phụ huynh tâm sự với cô về việc dạy mãi con không hiểu bài, thậm chí 2 mẹ con "vật lộn" với nhau đến 10-11h đêm, đến khi nào chịu hiểu thì thôi. 

Nữ giáo viên này cho rằng, mỗi đứa trẻ 5-6 tuổi chỉ có thể tập trung để hiểu vấn đề trong vòng 10-15 phút. Nếu con vẫn chưa hiểu, bố mẹ nên chuyển "kênh" khác vì kiến thức đó chưa phù hợp để dạy con thời điểm đó. Nếu như cố ép con tiếp nhận đến cả vài tiếng thì không khác nào tra tấn về tinh thần mà chỉ để thoả cảm xúc của bố mẹ. Con sẽ hình thành tâm lý sợ học, mất đi hứng thú học. 

Có nên cho con học trước khi vào lớp 1

"Dạy con lớp 1, cũng như câu chuyện "Dắt ốc sên đi dạo". Nếu công việc này đòi hỏi không thể đi nhanh hơn, chi bằng mình cứ ngắm cảnh hai bên đường, tận hưởng không khí trong lành tươi mát của thiên nhiên, cho lòng thêm vui vẻ".

Trước khi vào lớp 1, con cần học gì? 

Về việc cha mẹ cần chuẩn bị trước điều gì khi con vào lớp 1, cô Ngọc Anh đưa ra khuyên như sau:

Với môn Toán: Cha mẹ cho con nhận biết số và đếm được 1-10, biết so sánh nhiều hơn - ít hơn. Giỏi hơn nữa mà biết thêm - bớt thì càng tốt.

Với môn Tiếng Việt: Con nhớ được các mặt chữ là rất tốt. Sau này cô giáo sẽ dạy ghép vần nhanh hơn, bố mẹ và các con mới là những người đỡ vất vả hơn cả.

Còn kĩ năng viết: Thật ra không quá khó khi bắt đầu từ những nét đầu tiên. Bố mẹ cho con tập tô vài nét cơ bản, mục tiêu không phải để con biết viết mà là để kỹ năng cầm bút đúng hơn, cổ tay mềm mại hơn. Sau này con làm quen việc viết bài nhanh hơn, đỡ mỏi tay hơn.

Việc học viết thành một con chữ hoàn chỉnh, bố mẹ hãy để cô giáo lớp 1 dạy. Bởi vì cô giáo có phương pháp và kinh nghiệm sẽ dạy dễ hơn.

"Điều quan trọng nhất khi vào lớp 1, con cần có kỹ năng như tự phục vụ, biết xúc ăn, tự vệ sinh, tự cảm nhận nóng - lạnh để mặc thêm áo, cởi bớt áo, kỹ năng giao tiếp với bạn bè, thầy cô hay người lớn tuổi, kỹ năng an toàn và tự vệ (bố mẹ dạy từ càng sớm càng tốt) để con luôn được an toàn trong mọi môi trường. Khi con có đủ các kỹ năng cần thiết, con sẽ yên tâm đi học, yên tâm khám phá, học hỏi kiến thức, kỹ năng khác.

Dạy con lớp 1, cũng như câu chuyện "Dắt ốc sên đi dạo". Nếu công việc này đòi hỏi không thể đi nhanh hơn, chi bằng mình cứ ngắm cảnh hai bên đường, tận hưởng không khí trong lành tươi mát của thiên nhiên, cho lòng thêm vui vẻ", cô Ngọc Anh bày tỏ.