NHẤP CHUỘT VÀO ĐÂY ĐỂXEM TRƯỚCTÀI LIỆU Để mua bản Word khách vui lòng liên hệ theo thông tin điện thoại hoặc zalo 098.789.3491. IV. BẾP LỬA 1. Vấn đề 1: Cho những câu thơ sau: Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen Một ngọn lửa lòng bà luôn ủ sẵn Một ngọn lửa chứa niềm tin dai dẳng. Câu 1: Chép chính xác 8 câu thơ tiếp theo và cho biết đoạn thơ em vừa chép trích trong bài thơ nào? Tác giả là ai? Câu 2: Hình ảnh ngọn lửa trong câu thơ trên được một bạn học sinh hiểu là: Một hiện tượng tạo nên ánh sáng và hơi ấm do sự đốt cháy nhiên liệu, cách hiểu ấy có đúng không? Vì sao? Cầu 3: Từ cảm nhận về bài thơ trên, hãy viết đoạn văn khoảng 10 đến 12 câu văn trình bày suy nghĩ của em về tình cảm gia đình. Gợi ý Câu 1: Chép chính xác 8 câu thơ tiếp theo Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm, Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi, Nhóm nồi xôi gạo mới, sẻ chung vui, Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa! - Tên tác phẩm: Bếp lửa - Tên tác giả: Bằng Việt Câu 2: Hình ảnh ngọn lửa: - Cách hiểu không đúng - Vì đây là ngọn lửa trong lòng bà, ngọn lửa được thắp lên từ lòng yêu thương, từ niềm tin sự sống Câu 3: Viết đoạn văn nghị luận xã hội suy nghĩ của em về tình cảm gia đình: a. Khẳng định: Tình bà cháu trong bài thơ Bếp lửa của nhà thơ Bằng Việt là vô cùng sâu sắc và bất diệt từ đó khẳng định tình cảm gia đình là tình cảm đẹp, quí giá và thiêng liêng b. Giải thích khái niệm: - Gia đình là khái niệm dùng để chỉ những con người cùng chung huyết thống, dòng tộc, gia phả. - Có nhiều gia đình trong đó gồm nhiều thế hệ sống chung với nhau, tam đại đồng đường thậm chí là tứ đại đồng đường. - Ngoài những đặc điểm chung như mọi gia đình trên đất nước Việt Nam thì mỗi gia đình có truyền thống riêng, qui ước riêng về lễ giáo, đạo đức, lối sống, bổn phận, nghĩa vụ. c. Biểu hiện: Sự hi sinh, yêu thương, sự quan tâm chia sẻ, của mỗi thành viên trong gia đình d. Vai trò của gia đình: - Tình cảm gia đình là động lực, là sự động viên, cổ vũ con người vững bước trên đường đời... - Gia đình là cội nguồn sinh dưỡng của con người. - Là nơi khởi đầu của mọi yêu thương và mơ ước trong ta. - Là điểm tựa tinh thần vững chắc trong cuộc đời con người. - Có ý nghĩa đặc biệt trong quá trình hình thành nhân cách, lẽ sống, lí tưởng. e. Bàn bạc, mở rộng: - Một đất nước hùng mạnh phải dựa trên nền tảng của gia đình vững chắc. - Một đất nước suy vong khi nền nếp trong gia đình bị băng hoại. - Phê phán một bộ phận con người nói chung và giới trẻ nói riêng thiếu ý thức đối với trách nhiệm gia đình. f. Liên hệ đến bản thân: Bản thân phải biết trân trọng, vun đắp, xây dựng tình cảm gia đình ngày càng tốt đẹp hơn 2. Vấn đề 2: Trong bài thơ Bếp lửa, nhà thơ Bằng Việt đã viết: Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa. Câu 1: Chép chính xác 7 câu thơ tiếp theo để hoàn thành khổ thơ. Câu 2: Nêu hoàn cảnh sáng tác của bài thơ. Xét theo từ loại, nhan đề bài thơ thuộc loại từ gì? Câu 3: Từ nhóm trong đoạn thơ vừa chép có ý nghĩa như thế nào? Biện pháp tu từ sử dụng? Câu 4: Bài thơ đã gợi nhắc rất nhiều kỉ niệm tuổi thơ, đó là những kỉ niệm nào? Câu 5. Trong dòng kỉ niệm của tuổi thơ, người cháu rất nhớ câu nói của bà: Bố ở chiến khu bố còn việc bố, Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ Cứ bảo ở nhà vẫn được bình yên!... Câu nói đó của bà đã vi phạm phương châm hội thoại nào? Vì sao? Câu nói đó giúp em hiểu thêm nét đẹp nào của người bà? Câu 6: Mở đầu đoạn văn phân tích 8 câu thơ trên, một học sinh đã viết: Từ những kỉ niệm tuổi thơ sống bên bà, người cháu đã bộc lộ những suy ngẫm về bà và bếp lửa. Lấy câu văn trên làm câu mở đoạn, hãy hoàn thành một đoạn văn theo kiểu Tổng - Phân - Hợp khoảng 12 câu. Trong đoạn văn có sử dụng một lời dẫn trực tiếp, một câu cảm thán và một phép thế (gạch chân và ghi rõ chú thích). Câu 7: Nêu ý nghĩa nhan đề của bài thơ. Gợi ý Câu 1: Chép chính xác 7 câu tiếp theo Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm, Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi, Nhóm nồi xôi gạo mới, sẻ chung vui, Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ... Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa! Câu 2: Hoàn cảnh sáng tác, từ loại nhan đề: - Bài thơ viết vào năm 1963, khi tác giả đang học ngành luật ở nước ngoài. Bài thơ được đưa vào tập thơ Hương cây - Bếp lửa, in chung với Lưu Quang Vũ. - Xét theo từ loại, nhan đề bài thơ là danh từ. Câu 3: Nghĩa từ Nhóm: * Từ Nhóm trong đoạn thơ vừa chép được hiểu theo hai nghĩa: - Nghĩa tả thực: Nhóm là một hoạt động, làm cho lửa bén vào, bắt vào những vật dễ cháy như rơm, rạ, củi, than,... để tạo thành bếp lửa trong đời sống hàng ngày của người dân vùng thôn quê. - Nghĩa ẩn dụ: Nhóm là khơi dậy tình yêu thương, đánh thức dậy những kí ức đẹp, tình cảm tốt đẹp, có giá trị trong cuộc sống của mỗi con người. * Phép tu từ: - Điệp từ Nhóm: nhấn mạnh, khẳng định giá trị lớn lao của những việc bà đã làm. - Từ việc nhóm bếp người bà khơi dậy tình yêu thương, sự sống, niềm tin cho cháu và cho mọi người. Câu 4: Kỉ niệm tuổi thơ được gợi nhắc: - Kỉ niệm về nạn đói năm 1945 - Kỉ niệm 8 năm sống cùng bà - Kỉ niệm giặc đốt làng Câu 5: Câu thơ Mày có viết thư chớ kể này kể nọ: - Câu nói của bà vi phạm phương châm về chất. - Giải thích: Thực chất làng bị giặc đốt nhà bị cháy nhưng bà vẫn dặn cháu nếu viết thư cho bố thì nói rằng nhà vẫn bình yên. - Câu nói thể hiện nét đẹp của người bà: Yêu thương, hi sinh vì con cháu (kiên cường trước khó khăn ® là điểm tựa tinh thần của con cháu) Câu 6: Viết đoạn văn suy ngẫm về bà và bếp lửa: * Cháu suy ngẫm về cuộc đời bà: - Cuộc đời bà là cuộc đời đầy gian truân, vất vả, nhiều lận đận, trải qua nhiều nắng mưa. - Suy ngẫm về thói quen dậy sớm nhóm bếp của bà. Đây là một thói quen bà đã làm mấy chục năm rồi và đến tận bây giờ vẫn vậy. - Bà nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm để nấu nồi xôi gạo, khoai sắn ngọt bùi, nhóm tình yêu thương và nhóm dậy cả những ước mơ, khát vọng của người cháu. - Về nghệ thuật: + Thể thơ 8 chữ; + Từ láy lận đận, hình ảnh ẩn dụ nắng mưa; + Điệp từ nhóm được nhắc lại 4 lần vừa mang ý nghĩa tả thực vừa mang ý nghĩa ẩn dụ; + Ngôn ngữ thơ biểu cảm... * Cháu suy ngẫm về bếp lửa: Ôi kì lạ và thiêng liêng - bếp lửa - Bếp lửa với người cháu là kì lạ nơi phương xa bếp lửa đã đánh thức trong cháu những cảm xúc, khơi nguồn cảm hứng để cháu viết nên một bài thơ hay về tình bà cháu. - Bếp lửa là thiêng liêng vì nói đến bếp lửa là nói đến người bà thân yêu, nói đến tình yêu thương của bà dành cho cháu, nói đến những năm tháng tuổi thơ đầy ý nghĩa khi sống bên bà,... - Nghệ thuật: Câu thơ cảm thán với cấu trúc đảo ngữ thể hiện sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng của người cháu như khám phá ra một điều kì diệu giữa cuộc đời bình dị. Câu 7: Bếp lửa là hình ảnh xuyên suốt của bài thơ: Đây là một hình ảnh vừa thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng: - Trước hết đây là một bếp lửa thực, quen thuộc, gần gũi vợi mỗi người Việt Nam. Nó là hình ảnh của kỉ niệm ấu thơ gắn với bóng dáng một người bà cụ thể, có thật của nhà thơ. - Bếp lửa là biểu tượng giàu ý nghĩa: Bếp lửa là tình bà ấm nồng, là biểu tượng của gia đình, quê hương, đất nước, cội nguồn... - Bếp lửa thành tên gọi của bài thơ cảm động về tình bà cháu giản dị, thiêng liêng, qua đó thể hiện tình cảm gia đình, quê hương, đất nước sâu sắc... ® góp phần thể hiện sâu sắc chủ đề bài thơ. 3. Vấn đề 3: Đọc kĩ phần văn bản sau và thực hiện các yêu cầu bên dưới: Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm, Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi, Nhóm nồi xôi gạo mới, sẻ chung vui, Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ... Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa! (Bếp lửa - Bằng Việt) Câu 1: Em hiểu như thế nào về cụm từ biết mấy nắng mưa trong câu thơ đầu đoạn? Hãy tìm một câu thành ngữ có chứa hai từ nắng, mưa và giải thích ngắn gọn ý nghĩa câu thành ngữ em vừa tìm được. Câu 2: Tìm trong khổ thơ chi tiết nào được tác giả nhắc đi, nhắc lại nhiều lần? Việc nhắc lại nhiều lần chi tiết này có ý nghĩa gì? Câu 3: Viết đoạn văn diễn dịch khoảng 15 câu nêu cảm nhận của em về hình ảnh người bà được thể hiện trong đoạn thơ trên. Câu 4: Hãy kể tên hai bài thơ khác viết về tình cảm gia đình trong chương trình Ngữ văn lớp 9. Từ hiểu biết của mình về hai tác phẩm, em có suy ngẫm gì (không quá 5 dòng) về tình cảm gia đình? Gợi ý Câu 1: Nội dung cụm từ biết mấy nắng mưa: - Cụm từ biết mấy nắng mưa trong câu thơ: Không chỉ nói về những ngày nắng ngày mưa đời bà từng trải qua mà còn nói tới những vất vả nhọc nhằn mà bà từng nếm trải (đói nghèo, bom đạn, thay con nuôi cháu...) - Một câu thành ngữ có chứa hai từ nắng, mưa và giải thích ngắn gọn ý nghĩa câu thành ngữ vừa tìm được: Giãi nắng dầm mưa, năm nắng mười mưa: Chỉ những khó khăn, vất vả... Câu 2: Chi tiết được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong đoạn thơ, ý nghĩa của việc nhắc đi nhắc lại đó: - Chi tiết được nhắc đi nhắc lại: Tiếng tu hú - Ý nghĩa: Trong 11 câu thơ mà âm vang đến 4 lần tiếng chim tu hú ở những cung bậc khác nhau như: + Than thở, chia sẻ với cảnh ngộ quạnh hiu của 2 bà cháu + Khiến hình ảnh người bà thêm đậm nét và tình bà cháu thêm sâu lắng trong lòng đứa cháu khi hồi tưởng về bà kính yêu. Câu 3: Viết đoạn văn nêu cảm nhận về hình ảnh người bà: - Người bà tảo tần, lam lũ cả cuộc đời hi sinh vì con cháu lận đận đời bà biết mấy nắng mưa, mấy chục năm rồi đến tận bây giờ, bà vẫn giữ thói quen dậy sớm... - Người bà hết lòng yêu thương cháu, người bà đã nhóm lên trong lòng cháu bao điều tốt đẹp, đó là tình yêu thương, là niềm tin yêu, hi vọng...Chú ý phân tích các câu thơ nhóm bếp lửa, nhóm niềm yêu thương... Tác giả đã dùng điệp từ nhóm với những nét nghĩa khác nhau để giúp ta vừa hình dung đôi bàn tay khéo léo, chăm chút giữ lửa của bà vừa giúp ta hiểu được những điều đẹp đẽ, thiêng liêng và đã nhóm lên trong tâm hồn của cháu... - Người bà hiện ra trong nỗi nhớ, trong tình yêu thương, lòng biết ơn vô bờ của cháu. Bà chính là gia đình, là tuổi thơ, là quê hương, là bếp lửa kì lạ và thiêng liêng nơi tâm hồn cháu. Câu 4: Hai bài thơ viết về tình cảm gia đình trong chương trình Ngữ văn lớp 9 - Kể tên tác phẩm: + Bài thơ Nói với con của tác giả Y Phương + Bài thơ Con cò của Chế Lan Viên - Viết đoạn nêu suy ngẫm về tình cảm gia đình: + Là thiêng liêng, bất diệt. + Là nơi chắp cánh ước mơ, là nơi neo đậu khi ta mệt mỏi... 4. Vấn đề 4: Nhớ về những kỉ niệm tuổi thơ, trong bài thơ Bếp lửa, Bằng Việt viết: Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi, Bố đi đánh xe, khô rạc ngựa gầy, Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay. (Trích Ngữ văn 9, tập một) Câu 1: Chỉ ra số từ mà tác giả sử dụng trong đoạn thơ và cho biết sự kiện lịch sử nào được nhắc tới trong những câu thơ trên? Sự kiện này giúp em hiểu thêm điều gì về tuổi thơ của người cháu? Câu 2: Xét theo mục đích nói, câu Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay! thuộc kiểu câu nào và thực hiện hành động nói gì? Câu 3: Năm tháng và thời gian có trôi qua nhưng trong tâm trí của mình, người cháu vẫn khắc ghi lời dặn dò của bà Bố ở chiến khu, bố còn việc bố. Mày có viết thư chớ kể này, kể nọ. Cứ bảo nhà vẫn được bình yên. Vì sao vậy? Câu 4: Từ nội dung bài thơ, kết hợp với những hiểu biết xã hội, hãy viết một đoạn văn (khoảng 2/3 trang giấy thi) trình bày suy nghĩ của em về những sự hi sinh thầm lặng trong cuộc sống. Bộ đề gồm 270 trang được trình bày công phuvà cẩn thận. Quý khách có nhu cầu mua vui lòng Zalo cho chúng tôi qua SĐT 098.789.3491 hoặc Email: . |
