Giá trị và ý nghĩa thời đại của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh

Đặc biệt, Chủ nghĩa Mác đã được V.I. Lênin bổ sung, phát triển và hoàn thiện cả ba bộ phận cấu thành chủ nghĩa Mác: Triết học, Kinh tế Chính trị học và Chủ nghĩa xã hội khoa học trong thời đại đế quốc chủ nghĩa và cách mạng vô sản trên phạm vi toàn thế giới. Nhờ đó, chủ nghĩa Mác trở nên “hoàn bị nhất, sâu sắc nhất”, là “công cụ nhận thức vĩ đại” để giai cấp vô sản nhận thức và cải tạo thế giới, thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình: Kết liễu chế độ áp bức, bóc lột, bất công; kiến tạo và xây dựng chế độ xã hội mới tốt đẹp: chủ nghĩa cộng sản mà giai đoạn đầu là chủ nghĩa xã hội.

Với bản chất khoa học, cách mạng và nhân văn, chủ nghĩa Mác - Lênin đã làm thay đổi căn bản nhận thức của con người về thế giới, về quá trình vận động, phát triển của lịch sử và vai trò của con người trong thế giới ấy. Cùng với đó, phát hiện ra những qui luật vận động, phát triển của lịch sử xã hội loài người, đặc biệt là những “bí mật” của chủ nghĩa tư bản. Vì vậy, chủ nghĩa Mác - Lênin trở thành nguồn sức mạnh vật chất vô cùng to lớn, có sức cảm hóa, cỗ vũ, làm rung động hàng trăm triệu trái tim con người trên thế giới; là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động của các đảng cộng sản và các đảng công nhân trong cuộc đấu tranh chống áp bức, bóc lột, bất công; thực hiện tiến bộ xã hội, vì hạnh phúc của con người.

Với sự ra đời và phát triển của chủ nghĩa Mác, chủ nghĩa xã hội từ không tưởng đã trở thành khoa học, quan điểm duy tâm, tôn giáo đã được “lột xác”, trở thành chủ nghĩa duy vật biện chứng, lập trường dân chủ cách mạng được thay thế bằng lập trường của chủ nghĩa cộng sản. Lần đầu tiên, những người vô sản bước lên vũ đài chính trị, trở thành một giai cấp độc lập, có lý luận khoa học, cách mạng, soi sáng, dẫn đường. Đảng Cộng sản - Bộ tham mưu chiến đấu có tổ chức và là tổ chức cao nhất của giai cấp vô sản đã ra đời, là sản phẩm kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận khoa học, cách mạng và phong trào công nhân quốc tế. Điểm vượt trội và sâu sắc của chủ nghĩa Mác - Lênin so với các trào lưu, học thuyết đương thời là ở chỗ: nó là học thuyết duy nhất từ trước đến nay bàn về mục tiêu, con đường, lực lượng, nội dung, hình thức, phương pháp đấu tranh xóa bỏ mọi áp bức, bóc lột, bất công, thực hiện giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người và giải phóng nhân loại…

Trước sự vận động, biến đổi nhanh chóng, phức tạp của thời đại toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, cách mạng công nghiệp lần thứ tư, có thể một số luận điểm của C. Mác, Ph. Ăngghen và V. I. Lênin không còn phù hợp, đòi hỏi chúng ta phải tiếp tục bổ sung, phát triển và hoàn thiện để thích ứng với điều kiện mới nhưng thời gian càng lùi xa càng chứng tỏ giá trị, ý nghĩa của chủ nghĩa nhân đạo, của quan niệm duy vật về lịch sử, phép biện chứng duy vật và học thuyết giá trị thặng dư của các nhà sáng lập chủ nghĩa Mác - Lênin, nó vẫn còn nguyên giá trị khoa học, cách mạng, có sức sống mãnh liệt, sự truyền cảm, định hướng chính trị sâu sắc.

Gần đây, có một số luận thuyết, trào lưu tư tưởng ở phương Tây có đưa ra những quan điểm mới với nhiều cách tiếp cận, kiến giải khác nhau về thế giới ví như quan điểm về các làn sóng văn minh của Avin Tốp lơ, song suy xét đến cùng, các luận thuyết, trào lưu tư tưởng ấy không thể thể thay thế chủ nghĩa Mác - Lênin, dù có một số điểm hợp lý, có giá trị nhân đạo. Nhìn chung, đã là học thuyết khoa học và cách mạng thì nhất thiết phải vì con người, phải có giá trị nhân văn, nhân đạo; phải dám đấu tranh bênh vực lẽ phải, bảo vệ người lao động, xóa bỏ mọi áp bức, bóc lột, bất công; thực hiện tiến bộ xã hội. Quan điểm, lập trường thế giới quan, nhân sinh quan và phương pháp luận khoa học, cách mạng phải thống nhất với chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; phù hợp với các quy luật vận động, phát triển của thế giới khách quan. Điều ấy chỉ có được ở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.

Qua những biến cố thăng trầm của lịch sử, chế độ xã hội chủ nghĩa theo mô hình Xô viết ở Liên Xô và các nước Đông Âu đã sụp đổ; song chính sự sụp đổ ấy đã và đang chứng minh tính đúng đắn, khoa học và cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, rằng trong thời đại ngày nay, bất cứ một Đảng Cộng sản nào, cá nhân lãnh tụ của Đảng Cộng sản nào, nếu vi phạm những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, trà đạp lên giá trị khoa học, cách mạng của chủ nghĩa Mác - Lênin, thì Đảng Cộng sản ấy, cá nhân lãnh tụ của Đảng Cộng sản ấy phải trả giá đắt bởi sự sai lầm về đường lối chính trị. Những phát minh của cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại đã chứng minh “Các Mác đúng”; loài người không thể có tương lai, nhân loại không thể phát triển nếu không có chủ nghĩa Mác - Lênin soi sáng, dẫn đường.

Điều đó cũng nói rằng, trong mọi điều kiện, hoàn cảnh, người cộng sản phải biết trân trọng, nâng niu và kiên quyết, kiên trì bảo vệ những thành quả cách mạng mà họ và nhân dân đã giành được; phải thấm nhuần sâu sắc giá trị khoa học, cách mạng và vận dụng sáng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào điều kiện cụ thể của mỗi nước, đưa sự nghiệp cách mạng tiếp tục tiến lên. Không được coi thường và vi phạm những nguyên tắc mácxít - lêninnít, làm trái quy luật khách quan, mắc “bệnh” chủ quan, duy ý chí trong xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

Đồng thời, phải luôn nêu cao tinh thần cảnh giác cách mạng và thực hiện đúng lời căn dặn của V.I. Lênin: Một cuộc cách mạng chỉ có giá trị khi nó biết tự bảo vệ! Phải thấu triệt quan điểm của Người: Mọi kẻ thù đều đáng sợ nhưng sợ nhất là bản thân Đảng Cộng sản bị phân liệt, trong Đảng có mâu thuẫn, mất đoàn kết, những người cộng sản tự hủy hoại mình. Đó là nguy cơ tồi tệ nhất có thể dẫn đến sự đổ vỡ của một cuộc cách mạng, và lúc ấy, thành quả cách mạng mà nhân dân xây đắp nên bằng xương máu của mình “sẽ bị đánh cắp”. Sự sụp đổ của chế độ xã hội chủ nghĩa theo mô hình Xô Viết ở Liên Xô và Đông Âu cuối thế kỷ XX thật là đau sót. Song nó đã phản ánh đúng những điều mà V.I. Lênin đã cảnh báo chúng ta về sai lầm của những người cộng sản; họ đã làm sai lời dạy của V.I. Lênin.

Cho đến ngày nay và mai sau, không có học thuyết nào có thể vượt qua chủ nghĩa Mác - Lênin bởi những giá trị khoa học, cách mạng và nhân văn của chủ nghĩa Mác - Lênin. Với âm mưu, thủ đoạn chống phá, hạ gục nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng ta, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị đã tìm mọi cách, quyết liệt chống phá nền tảng tư tưởng và Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng ta. Song, chính sự chống phá ấy đã nói lên rằng, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị đang run sợ, chúng đã tự thừa nhận sự nguy hiểm, mối đe dọa của một học thuyết khoa học, cách mạng, sức sống mạnh mẽ và những giá trị trường tồn của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự tồn tại của chúng. Sự thật không thể xuyên tạc, chân lý không thể bẻ cong./.

Trang chủ / Công tác Đảng

          Báo cáo chính trị Đại hội IX của Đảng khẳng định: “Đảng và nhân dân ta quyết tâm xây dựng đất nước Việt Nam theo con đường xã hội chủ nghĩa trên nền tảng chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh”. Đồng thời Báo cáo chính trị chỉ ra: “Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm lý luận chính trị toàn diện và sâu sắc về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam, là kết quả sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta, kế thừa và phát triển các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại”. Trong những năm gần đây, đời sống chính trị- xã hội  thế giới có nhiều biến động lớn, Việt Nam vẫn vững bước trên con đường CNXH mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã lựa chọn. Thế giới đổi thay, nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh còn sống mãi.

          Giá trị lớn nhất, xuyên suốt tư tưởng Hồ Chí Minh là sự gắn bó hữu cơ giữa giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp, giải phóng xã hội, giải phóng con người. Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác- Lênin vào điều kiện cụ thể của nước ta trong việc kết hợp biện chứng vấn đề gai cấp, vấn đề dân tộc và vấn đề nhân loại. Tư tưởng Hồ Chí Minh chỉ rõ cách mạng giải phóng dân tộc phải gắn chặt với sự nghiệp giải phóng giai cấp. Cách mạng Việt Nam là một bộ phận của cách mạng thế giới; lý tưởng độc lập gắn liền với chủ nghĩa xã hội và đó là con đường phát triển tất yếu của cách mạng Việt Nam.

          Tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng quá trình nhận thức và giải quyết những vấn đề cách mạng Việt Nam. Khi chưa có Đảng nhân dân ta sống chìm đắm trong vòng nô lệ của chế độ thực dân phong kiến, tưởng như không có lối ra. Nguyễn Ái Quốc tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin, thành lập Đảng cộng Sản Việt Nam, đề ra đường lối cách mạng đúng đắn cho sự phát triển của nước ta. Nhờ có tư tưởng Hồ Chí Minh soi sáng, cách mạng Việt Nam đã tìm ra con đường đi đúng, vượt qua mọi thử thách đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Tư tưởng Hồ Chí Minh giúp chúng ta nhận thức và hành động đúng trong việc đề ra các mục tiêu chiến lược, chiến thuật của cách mạng; huy động tối đa nguồn sức mạnh của nhân dân; đường lối đối nội, đối ngoại sáng tạo.

          Tư  tưởng Hồ Chí Minh giúp chúng ta xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh. Những chỉ đạo của người về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh để thực sự là hạt nhân lãnh đạo của cách mạng nước ta về xây dựng nhà nước, hệ thống chính quyền thực sự của dân, do dân, vì dân; xây dựng các đoàn thể, cán bộ là công bộc của dân mãi mãi vẫn còn nguyên giá trị.

          Tư tưởng Hổ Chí Minh về xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân là nguồn sức mạnh vô tận để chiến thắng mọi kẻ thù, bảo đảm thắng lợi cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Người chỉ rõ đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết; thành công, thành công, đại thành công. Muốn vậy phải đoàn kết trong Đảng, đoàn kết trong nhân dân và đoàn kết quốc tế. Đoàn kết vì lợi ích chung và sự phát triển của các thành viên của cả cộng đồng. Đoàn kết vì mục tiên dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

          Tư tưởng Hồ Chí Minh đề cao giá trị nhân văn. Đó là lòng yêu thương hết mực con người, nhất là những người lao động, bị áp bức, đau khổ, thiệt thòi. Hồ Chí Minh đặt niềm tin cao độ vào phẩm giá và sức mạnh của con người. Vì vậy, Người sẵn sàng hi sinh chiến đấu cho sự nghiệp giải phóng con người.

          Về phương pháp luận, tư tưởng Hồ Chí Minh giúp ta cách nhìn nhận và hành động khoa học, tránh giáo điều, rập khuôn, máy móc hoặc xét lại, bảo thủ trì trệ. Hồ Chí Minh luôn nhắc nhở chúng ta học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn. Người cán bộ làm việc gì, ở cấp bậc nào đều phải đi sâu nghiên cứu lí luận, không ngừng học tập nâng cao trình độ, đồng thời phải coi trọng tổng kết thực tiễn, bổ sung, làm sáng rõ cho lý luận. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Thực tiễn không có lý luận soi đường là thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không có thực tiễn là lý luận suông. Trong công tác luôn hướng về cơ sở, tin ở dân, dựa vào dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Trong đấu tranh cách mạng luôn chủ động, sáng tạo, biến yếu thành mạnh, biến ít thành nhiều, tạo thế để phát triển. Người luôn nhắc chúng ta phải kiên định, khôn khéo,  dĩ bất biến, ứng vạn biến;  biến cái đại sự thành cái tiểu sự; biến cái tiểu sử thành cái vô sự. Tuyệt đối không để cái vô sự thành cái đại sự. Vì thế, Hồ Chí Minh giản dị đến vĩ đại và vĩ đại một cách giản dị.

          Tư tưởng Hồ Chí Minh là tài sản tinh thần vô giá của Đảng và của dân tộc. Giá trị ấy được khai thác có hiệu quả tới đâu tùy thuộc vào ý thức, trình độ, năng lực vận dụng của mỗi người chúng ta. Nghiên cứu, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là công việc rất quan trọng và cần thiết. Vào thời điểm hiện nay lại càng quan trọng và cần thiết. Nếu mỗi cấp ủy và mỗi tổ chức đảng, mỗi cán bộ, đảng viên thấm nhuần và quán triệt sâu sắc những  tư tưởng, quan điểm của Hồ Chí Minh, thật sự tự giác rèn luyện, tu dưỡng theo những lời dạy của Người thì nhất định Đảng ta sẽ ngày càng trong sạch, vững mạnh, khắc phục được những nguy cơ của một đảng cầm quyền, tiếp tục được nhân dân tin yêu ủng hộ.

Khoa Lý luận chính trị - Tâm lý Giáo dục