Nhà triết học Hy Lạp cổ đại A-ri-xtốt nói

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II NGỮ VĂN 12

(Thời gian 120 phút)

--------oOo-------

I. MỤC TIÊU

Thu thập thông tin để đánh giá mức độ đạt chuẩn kiến thức, kĩ năng trong chương trình học kỳ II môn Ngữ văn lớp 12

Khảo sát bao quát một số nội dung kiến thức, kĩ năng trọng tâm của một số tác phẩm đã học từ đầu HK II trong chương trình Ngữ văn 12 theo 3 nội dung Văn học, Tiếng Việt và Làm văn, với mục đích đánh giá năng lực nhận biết, thông hiểu, vận dụng đọc hiểu vào việc tạo lập văn bản của học sinh thông qua hình thức kiểm tra tự luận.

1. Liệt kê và chọn các đơn vị bài học

Văn học Việt Nam:

- Vợ nhặt (Kim Lân).

- Vợ chồng A Phủ (trích) - Tô Hoài.

- Rừng xà nu - Nguyễn Trung Thành.

- Những đứa con trong gia đình (trích) - Nguyễn Thi.

- Chiếc thuyền ngoài xa - Nguyễn Minh Châu.

- Hồn Trương Ba, da hàng thịt - Lưu Quang Vũ.

Văn học nước ngoài:

- Thuốc - Lỗ Tấn.

- Số phận con người (trích) - Solokhov.

- Ông già và biển cả (trích) - Hemingway.

Nghị luận xã hội :

- Nghị luận về một tư tưởng, đạo lý.

- Nghị luận về một hiện tượng đời sống.

Kiến thức tiếng Việt : Phân loại văn bản theo phương thức biểu đạt; Các thao tác lập luận; Phân loại văn bản theo phong cách chức năng ngôn ngữ; Một số phép tu từ từ vựng; Một số phép tu từ ngữ âm

2. Ma trận đề kiểm tra

b. Đề kiểm tra

I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Hiện tượng đố kị trong đời sống đã có từ xưa. Thời Tam quốc có danh tướng Đông Ngô là Chu Du, nổi tiếng thao lược nhưng lại có tính đố kị. Thấy Gia Cát Lượng tài ba, Du đã nhiều lần tìm cách chứng tỏ mình là người tài đệ nhất thiên hạ, nhưng lần nào cũng bị thua. Lòng đố kị còn khiến Chu Du tìm kế sách hãm hại Gia Cát Lượng, nhưng lần nào Lượng cũng đoán biết và thoát hiểm. Khi nhận ra tài trí của mình không bằng Gia Cát Lượng, Du đã ngửa mặt lên trời mà than: Trời đã sinh Du, sao còn sinh Lượng!. Câu nói đó đã bộc lộ chân tướng của người đố kị: không chấp nhận thực tế người khác hơn mình.

Lòng đố kị có thể gắn với sự hiếu thắng, một tâm lí muốn chứng tỏ mình không thua chúng kém bạn, thậm chí hơn người. Tính hiếu thắng có thể có tác dụng kích thích người ta phấn đấu, cạnh tranh vượt lên người khác, có ý nghĩa tiến bộ nhất định. Tâm lí đố kị ngược lại, chỉ là sự hiến dạng của lòng hiếu thắng. Đố kị là tâm lí của kẻ thất bại. Động cơ kích thích phấn đấu giảm sút, mà ý muốn hạ thấp, hãm hại người khác để thoả lòng ích kỉ tăng lên. Phân tích lòng đố kị, nhà triết học Hi Lạp cổ đại A-ri-xtốt đã nói: Người đố kị sở dĩ cảm thấy dằn vặt đau đớn không chỉ vì cảm thấy mình thua kém mà còn vì phải nhìn thấy người khác thành công. Nhà triết học đã chỉ ra thực chất kẻ đố kị là kẻ không muốn nhìn thấy người khác thành công.

Trên thực tế, không một lòng đố kị nào có thể ngăn cản được người khác thành công, cho nên lòng đố kị chỉ có hại cho bản thân kẻ đố kị. Nó vừa làm cho kẻ đố kị không được sống thanh thản, luôn dằn vặt khổ đau vì những lí do không chính đáng, lại vừa có thể dẫn họ đến những mưu đồ xấu xa, thậm chí phạm tội ác. Kẻ đố kị không hiểu rằng ngoài trời còn có trời (cao hơn), ngoài núi còn có núi (cao hơn), mình tài còn có người tài hơn.

Lòng đố kị là một tính xấu cần khắc phục. Con người cần phải có lòng cao thượng, rộng rãi, biết vui với thành công của người khác. Tình cảm cao thượng không chỉ giúp con người sống thanh thản, mà còn có tác dụng thúc đẩy xã hội và đồng loại tiến bộ.

(Phỏng theo Băng Sơn, dẫn theo Ngữ văn 11 Nâng cao, tập hai, NXB Giáo dục Việt Nam, 2016, tr. 96-97)

Câu 1 Phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên là gì ?

Câu 2 Theo tác giả, thế nào là đố kị?

Câu 3 Theo anh, chị thói đố kị có những tác hại nào?

Câu 4 Anh/ chị, có đồng tình với quan điểm: Lòng đố kị là một tính xấu cần khắc phục không? Vì sao?

Từ nội dung của đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/ chị hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) với chủ đề: Con người cần phải có lòng cao thượng.

3. Đáp án và thang điểm

Lưu ý: học sinh có thể chứng minh qua hai nhân vật Tràng và bà cụ Tứ vẫn chấp nhận đủ điểm.