Dòng mạch gỗ (Xilem - dòng đi lên): vận chuyển nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ của rễ và tiếp tục dâng lên theo mạch gỗ trong thân để lan tỏa đến lá và các phần khác của cây.
Bạn đang xem: Mạch gỗ và mạch rây
Sinh học 11 mạch gỗ và mạch rây của cây
Bài 2: QUÁ TRÌNH VẬN CHUYỂN CÁC CHẤT TRONG CÂY
Sau khi học xong bài này học sinh cần:
- Mô tả được cấu tạo của cơ quan vận chuyển.
- Thành phần của dịch vận chuyển.
- Động lực đẩy dòng vật chất di chuyển.
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, phân tích, so sánh.
- Tranh vẽ hình 2.1, 2.2, 2.3, 2.4, 2.5 SGK.
III. Phương pháp dạy học:
- Trực quan, thảo luận và hỏi đáp.
- GV treo sơ đồ hình 1.3, yêu cầu 1 HS lên chú thích các bộ phận cũng
như chỉ ra con đường xâm nhập của nước và ion khoáng từ đất vào mạch gỗ
- Nêu sự khác biệt giữa hấp thụ nước và các muối khoáng? Giải thích
vì sao các loài cây trên cạn không sống được trên đất ngập mặn
Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức
* Hoạt động 1: Tìm hiểu dòng mạch
TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.1,
- Hãy mô tả con đường vận chuyển của
- Hãy cho biết quản bào và mạch ống
khác nhau ở điểm nào? Bằng cách điền
TT2: HS quan sát hình 2.1 → trả lời câu
- Mạch gỗ gồm các tế bào chết (quản bào
và mạch ống) nối kế tiếp nhau tạo thành
con đường vận chuyển nước và các ion
Hoạt động của thầy - trò Nội dung kiến thức
TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
TT4: GV yêu cầu HS nghiên cứu mục 2,
- Hãy nêu thành phần của dịch mạch gỗ?
TT5: HS nghiên cứu mục 2 → trả lời
TT6: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
TT7: GV cho HS quan sát hình 2.3, 2.4,
- Hãy cho biết nước và các ion khoáng
được vận chuyển trong mạch gỗ nhờ
TT8: HS nghiên cứu mục 3 → trả lời
TT9: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
* Hoạt động 2: Tìm hiểu dòng mạch
TT1: GV yêu cầu HS quan sát hình 2.2,
2.5, đọc SGK, trả lời câu hỏi.
- Mô tả cấu tạo của mạch dây?
- Thành phần của dịch mạch dây?
→ Từ đó nêu điểm khác nhau giữa dòng
mạch gỗ và dòng mạch dây? Bằng cách
TT2: HS quan sát → trả lời câu hỏi.
TT3: GV nhận xét, bổ sung → kết luận.
2. Thành phần của dịch mạch gỗ:
- Thành phần chủ yếu gồm: Nước, các ion
khoáng ngoài ra còn có các chất hữu cơ
3. Động lực đẩy dòng mạch gỗ
- Lực hút do thoát hơi nước ở lá (động lực
- Lực liên kết giữa các phân tử nước với
nhau và với thành mạch gỗ: Tạo thành
một dòng vận chuyển liên tục từ rễ lên lá
- Gồm các tế bào sống là ống dây (tế bào
2. Thành phần của dịch mạch rây.
- Gồm: Đường saccarozo, các aa, vitamin,
3. Động lực của dòng mạch rây.
- Là sự chênh lệch áp suất thẩm thấu giữa
cơ quan nguồn (lá) và các cơ quan chứa
- Vì sao khi ta bóc vỏ quanh cành cây hay thân cây thì một thời gian
sau ở chỗ bị bóc phình to ra?
- Sự hút nước từ rễ lên lá qua những giai đoạn nào?
- Làm thí nghiệm sau quan sát hiện tượng và giải thích.
Thí nghiệm: Lấy 1 bao polyetilen trắng bao quanh 1 cành nhỏ có lá của
cây trồng trong chậu hoặc ngoài vườn rồi cột miệng bao lại, để 1 ngày sau
Tiêu chí so sánh Quản bào Mạch ống
Cách nối Gối đầu lên nhau Đầu kế đầu
- Thành tế bào có chứa linhin.
- Các tế bào nối với nhau thành những
- Các ống rây nối đầu với nhau
thành ống dài đi từ lá xuống rễ.
- Nước, muối khoáng được hấp thụ ở rễ
và các chất hữu cơ được tổng hợp ở rễ
- Là các sản phẩm đổng hóa ở lá:
+ Saccarozo, aa, vitamin…
+ Một số ion khoáng được sử
- Là sự phối hợp của 3 lực:
+ Lực hút do thoát hơi nước ở lá.
+ Lực liên kết giữa các phân tử
nước với nhau và với thành mạch gỗ
- Là sự chênh lệch áp suất thẩm
thấu giữa cơ quan nguồn và cơ
từ khóa liên quan