Câu hỏi 1: Em hãy sưu tầm và giới thiệu với các bạn một số bài ca dao về hình ảnh hoa sen. Trả lời: Một số bài ca dao về hình ảnh hoa sen: - Bài 1: Thân chị như cánh hoa sen, Chúng em như bèo bọt chẳng chen được vào. Lạy trời cho cả mưa rào, Cho sấm, cho chớp, cho bão to gió lớn, Cho sen chìm xuống, bèo trèo lên trên! - Bài 2: Hoa sen mọc bãi cát lầm Tuy rằng lấm láp vẫn mầm hoa sen Thài lài mọc cạnh bờ sông Tuy rằng xanh tốt vẫn tông thài lài. - Bài 3: Sen ơi giữ lấy tram đường Gần bùn nhưng chẳng thấm vương mùi bùn Nghĩa ân ghi nhớ bồi vun Giàu sang không chuộng, khốn cùng chẳng khinh. - Bài 4: Xin cho sen sắc ngọt ngào Ơn đời mưa nắng dạt dào tinh khôi Tiếng cười luôn thắm trên môi Dáng thanh tâm tịnh, đứng ngồi thoảng hương. Câu hỏi 2: Em hãy thực hiện một sản phẩm sáng tạo (bức tranh, đoạn văn,..) để chia sẻ cảm nhận của em về bài ca dao: Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Trả lời: Hình ảnh cây sen được miêu tả vừa cụ thể, chân thực vừa mang tính tượng trưng và khái quát rất cao. Ca ngợi vẻ đẹp của hoa sen, các nhà thơ bình dân xưa đã phản ánh lẽ sống cao quý của con người Việt Nam từ ngàn đời nay: tự hào, tự tin về bản thân mình luôn giữ được tâm hồn trong sáng, phẩm chất thanh cao, dù hoàn cảnh sống có nghiệt ngã, xấu xa đến mức nào. TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢNCâu hỏi 1: Em hãy chỉ ra những từ ngữ, câu văn thể hiện ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn bàn luận về câu ca dao thứ hai. Trả lời: - Ý kiến: miêu tả vẻ đẹp của từng bộ phận cụ thể trong cây sen. - Lí lẽ: "Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng" - Bằng chứng: Từ "lá xanh" qua "bông trắng" đến "nhị vàng"...bông hoa sen mới nở. Câu hỏi 2: Em biết gì về hình ảnh hoa sen trong những bài ca dao khác? Trả lời: Hình ảnh hoa sen trong những bài ca dao có đặc điểm chung là đều phản ánh trung thực lẽ sống cao đẹp của con người Việt Nam từ ngàn đời nay.
Giang Hà Thu Ngày: 12-10-2022 Lớp 7 7.455
Tài liệu soạn bài Hình ảnh hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen Ngữ văn lớp 7 Chân trời sáng tạo hay, ngắn gọn nhất giúp học sinh nắm được nội dung chính của bài, dễ dàng chuẩn bị bài và soạn văn 7. Mời các bạn đón xem: Soạn bài Hình ảnh hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen hay nhất
Câu 2 trang 59 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Em hãy thực hiện một sản phẩm sáng tạo (bức tranh, đoạn văn,...) để chia sẻ cảm nhận của em về bài ca dao: Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh bông trắng mà chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn Trả lời: - Bức tranh:  - Viết đoạn văn: Bằng ngôn từ trong sáng, giản dị nhất, bài ca dao làm nổi bật hình ảnh bông sen thơm ngát, đang nở trên đầm lầy. Bông sen đơn sơ, chân chất như người dân lao động mang nét đẹp bình dị, thôn dã, lúc nào cũng ngan ngát tỏa hương, một thứ hương thơm đặc biệt tinh khiết không pha lẫn mùi vị nào khác dù hoa sen trong đầm. Đầm lầy càng u tối, thối tha thi bóng hoa lại càng đẹp đẽ, sáng chói. Thông qua bài ca dao, hình ảnh của người dân lao động Việt Nam hiện lên một cách tự nhiên, hợp lý đến tài tình. Tâm hồn của mỗi con người được ví như một bông hoa thơm ngát, dù sống ở đâu, trong hoàn cảnh nào cũng giữ riêng cho mình nét trong trắng, thanh cao nguyên vẹn.
Câu 2 trang 62 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Chỉ ra các lí lẽ, bằng chứng được sử dụng để làm sáng tỏ cho các ý kiến. Trả lời: - Ý kiến 1: Vẻ đẹp của sen đã được miêu tả một cách khéo léo, tài tình + Lí lẽ 1.1: Câu thứ nhất, tác giả dân gian khẳng định và tuyệt đối vẻ đẹp không gì sánh nổi của cây sen ở trong đầm Bằng chứng 1.1: Trạng ngữ “trong đầm” đã hạn chế sự tuyệt đối hóa trong câu ca dao, làm cho trở thành tương đối và có tính thuyết phục + Lí lẽ 1.2: Câu thứ hai, tác giả dân gian miêu tả vẻ đẹp của từng bộ phận cụ thể trong cây sen để chứng minh cho câu thứ nhất. Bằng chứng 1.2.1: Từ “lá xanh” qua “bông trắng” đến “nhị vàng”, tức là quan sát từ ngoài vào trong, rất tự nhiên hợp lí Bằng chứng 1.2.2: Từ “lại” được dùng rất đắt, có tác dụng nhấn mạnh sự đa dạng nhiều thành phần và màu sắc đáng chú ý của cây sen Bằng chứng 1.2.3: Từ “chen” nói lên sự kết chặt giữa hoa và nhị, chứng tỏ đây là một bông hoa vừa mới nở + Lí lẽ 1.3: Câu thứ ba có vị trí đặc biệt trong toàn bài Bằng chứng 1.3: câu chuyển (chuyển vần, chuyển nhịp, chuyển ý) để chuẩn bị cho câu kết - Ý kiến 2: Qua hình ảnh sen, tác giả dân gian đã gửi gắm những triết lí sống sâu sắc + Lí lẽ: Câu thứ tư: Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn + Bằng chứng 2.1: Phần nhiều đều chuyển ngay sang nghĩa bóng, sang hình ảnh con người à ý nghĩa triết lí nhân sinh trong đó + Bằng chứng 2.2: “sen” hóa thành người, bùn trong thiên nhiên hóa thành “bùn” trong xã hội, rồi cả cái “đầm” và mùi “hôi tanh” cũng được coi là hình ảnh tượng trưng, ẩn dụ theo nghĩa bóng
Câu 6 trang 62 SGK Ngữ văn 7 Tập 1: Văn bản trên đã giúp em hiểu thêm điều gì về bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 đến 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình. Trả lời: Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng Nhị vàng bông trắng lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Từ bao đời nay, nét trong sáng cao đẹp, phẩm chất đáng quý của con người Việt Nam luôn được ca ngợi. Qua tục ngữ, ca dao ta thấy hiện lên từng nét đẹp của tâm hồn giúp ta hiểu được chân giá trị của con người. Bằng ngôn từ trong sáng, giản dị nhất, bài ca dao làm nổi bật hình ảnh bông sen thơm ngát, đang nở trên đầm lầy nước đọng. Bông sen đơn sơ chân chất như người dân lao động mang nét đẹp bình dị, thôn dã lúp nào cũng ngan ngát. Hương thơm đặc biệt tinh khiết không pha lẫn một vị nào khác dù hoa sen ở trong đầm. Đầm lầy càng u tối, hôi hám thì bông sen càng đẹp đẽ sáng tươi. Thông qua bài ca dao, hình ảnh của con người Việt Nam hiện lên một cách thật tự nhiên, hợp lí đến tài tình. Tâm hồn của mỗi con người được ví như một bông hoa thơm ngát dù sống ở đâu, trong hoàn cảnh nào cũng giữ riêng cho mình nét trong trắng, thanh cao nguyên vẹn.
Với bài soạn Soạn bài Hình ảnh hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen Ngữ Văn 7 Chân trời sáng tạo hay nhất, ngắn gọn nhưng đủ ý sẽ giúp các bạn dễ dàng soạn bài môn Ngữ văn 7. Soạn bài Hình ảnh hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen* Chuẩn bị đọc Câu 1 (trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em hãy sưu tầm và giới thiệu với các bạn một số bài ca dao viết về hình ảnh hoa sen. Trả lời: Bài ca dao số 1 Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh, bông trắng lại chen nhuỵ vàng Nhuỵ vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn Bài ca dao số 2 Thân chị như cánh hoa sen, Chúng em như bèo bọt chẳng chen được vào. Lạy trời cho cả mưa rào, Cho sấm, cho chớp, cho bão to gió lớn, Cho sen chìm xuống, bèo trèo lên trên! Câu 2 (trang 59 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em hãy thực hiện một sản phẩm sáng tạo (bức tranh, đoạn văn, ... ) để chia sẻ cảm nhận của em về bài ca dao: Trong đầm gì đẹp bằng sen Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng Nhị vàng, bông trắng, lá xanh Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn. Trả lời: Bài ca dao trên là một bài thơ hay. Chỉ bằng những câu từ mộc mạc, giản dị kèm theo thể thơ lục bát – thể thơ truyền thống của ông cha ta nhưng đã kết hợp được khéo léo, tự nhiên, làm nổi bật cả về nội dung lẫn hình thức. Mượn hình ảnh ẩn dụ "bông sen", tác giả dân gian đã thổi hồn, gửi gắm tình cảm, tâm tư để bày tỏ cảm xúc, nỗi niềm và sự thanh khiết, trong sạch của mình. Ngoài ra bài thơ còn sử dụng một số biện pháp nghệ thuật như điệp từ, sử dụng một số từ loại để lột tả được cây sen. Và câu thơ nhịp nhàng, thanh điệu cũng gợi cảm xúc lớn trong lòng người đọc. * Trải nghiệm cùng văn bản 1. Theo dõi: Em hãy chỉ ra những từ ngữ, câu văn thể hiện ý kiến, lí lẽ, bằng chứng trong đoạn bàn luận về câu ca dao thứ hai. Trả lời: Từ “lại” được dùng rất đắt, có tác dụng nhấn mạnh sự đa dạng nhiều thành phần và màu sắc đáng chú ý của cây sen. Từ “chen” nói lên sự kết hợp chặt giữa hoa và nhị, chứng tỏ đây là một bông hoa sen vừa mới nở. 2. Liên hệ: Em biết gì về hình ảnh hoa sen trong bài ca dao khác? Trả lời: Sen là loài hoa đại diện cho sự thuần khiết, thanh cao nên hình ảnh hoa sen được trưng bày trong nhà hoặc đeo những phụ kiện hình ảnh này như chiếc vòng tay hoa sen sẽ khiến tâm bạn được thanh tịnh, nhẹ nhàng hơn * Suy ngẫm và phản hồi Nội dung chính: Nghị luận về vẻ đẹp của hoa sen trong bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen. Câu 1 (trang 61 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Em hãy xác định mối quan hệ giữa các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ của văn bản dựa vào sơ đồ sau: Trả lời: Ý kiến nhỏ 1. 1: Câu thứ nhất: Vẻ đẹp không gì sánh nổi của cây sen trong đầm Ý kiến nhỏ 1. 2: Câu thứ hai: Miêu tả từng bộ phận của cây sen Ý kiến nhỏ 1. 3: Câu thứ ba: Câu chuyển Ý kiến lớn 2: Những triết lí sống sâu sắc được gửi gắm một cách rõ nhất ở câu thứ tư. Câu 2 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Chỉ ra các lí lẽ, bằng chứng được sử dụng để làm sáng tỏ cho các ý kiến. Trả lời: Các lí lẽ, bằng chứng được dùng để làm sáng tỏ cho ý kiến gốm có: - Tác giả dân gian khéo léo trình bày sự khẳng định dưới hình thức nghi vấn cùng trạng ngữ “trong đầm”. - Liệt kê các bộ phận cây sen theo quan sát từ ngoài vào trong, ý nghĩa của từ “lại” và “chen” - Sự chuyển đổi khéo léo của các trật tự từ, hình ảnh - Giải thích nghĩa gốc, nghĩa chuyển của câu thơ thứ tư. Câu 3 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Văn bản được viết ra nhằm mục đích gì? Xác định nội dung chính của văn bản. Trả lời: Văn bản được viết ra nhằm mục đích đưa ra các ý kiến bàn luận vẻ đẹp của hoa sen qua bài ca dao. Nội dung chính là bình luận vẻ đẹp của hoa sen từ cụ thể đến tượng trưng qua cách thể hiện của bài ca dao. Câu 4 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Theo em, có thể thay đổi trật tự các ý kiến lớn, ý kiến nhỏ được không? Cách sắp xếp trật tự các ý kiến như vậy có tác dụng gì trong việc thực hiện các mục đích của văn bản? Trả lời: Theo em không thể thay đổi trật tự các ý kiến lớn, nhỏ. Vì cách sắp xếp trật tự theo từng câu văn như vậy là hợp lí thể hiện nội dung. Câu 5 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1): Những dấu hiệu nào giúp em nhận ra văn bản trên là văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học? Trả lời: Dấu hiệu giúp em nhận ra văn bản trên là văn bản phân tích một tác phẩm văn học: - Có lí lẽ, dẫn chứng - Kết hợp phân tích và nêu cảm nhận về một bài ca dao. Câu 6 (trang 62 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 1) Văn bản trên đã giúp em hiểu thêm điều gì về bài ca dao Trong đầm gì đẹp bằng sen? Hãy viết đoạn văn (khoảng 150 đến 200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình. Trả lời: Bài ca dao gợi lên một cái gì đó rất gần gũi, thân quen giữa hoa sen với bản chất tốt đẹp của người lao động. Mùi bùn gợi liên tưởng đến những cái xấu xa, thấp hèn của mặt trái xã hội cũ cùng với lũ tham quan ô lại vô liêm sĩ của nó. Nhân dân lao động, đặc biệt là nông dân sống gần sen, hiểu sen và yêu quý sen nhất. Họ đã đưa hoa sen vào ca dao, mượn vẻ đẹp thanh khiết của hoa sen để bày tỏ, gửi gắm tâm sự của mình. Với bức tranh tuyệt mĩ được vẽ bằng ngôn ngữ, hoa sen sẽ lưu lại mãi mãi vẻ đẹp và hương thơm cao quý trong văn chương và trong lòng người dân đất Việt. |
