Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Bác sĩ nội trú Dương Văn Sỹ - Bác sĩ Nội trú Nhi - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng. Bác đã có 09 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực Nhi khoa với thế mạnh trong khám, tư vấn, điều trị các bệnh lý ở trẻ; Hồi sức cấp cứu, chống độc trẻ sơ sinh và trẻ em. Bệnh viêm đường hô hấp ở trẻ em thường xuất hiện vào thời điểm giao mùa và tái đi tái lại nhiều lần, gây ảnh hưởng tới sinh hoạt và học tập của trẻ. Việc chăm sóc trẻ bị viêm đường hô hấp tại nhà và duy trì chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp đẩy lùi bệnh nhanh chóng, tránh được những biến chứng khó lường. Đường hô hấp trên bao gồm các cơ quan: Mũi, họng, hầu, xoang và thanh quản. Các cơ quan này có chức năng sàng lọc, làm ấm không khí trước khi đưa vào phổi. Chúng rất mẫn cảm với các yếu tố của môi trường xung quanh, đặc biệt là vi khuẩn, virus nên dễ bị viêm nhiễm. Nguyên nhân gây viêm đường hô hấp gồm: Virus (virus Rhino, Adeno, virus cúm Parainfluenza, Coronavirus, virus hô hấp hợp bào RSV), vi khuẩn (Haemophilus influenzae, liên cầu khuẩn tan máu nhóm A, phế cầu khuẩn, một số loại nấm,...) và các yếu tố thuận lợi như thời tiết lạnh, giao mùa, trẻ nhỏ (dưới 1 tuổi), trẻ còi xương, suy dinh dưỡng, bị suy giảm miễn dịch, sau phẫu thuật, không gian sống chật hẹp, vệ sinh kém,... Các bệnh viêm đường hô hấp trên bao gồm: Viêm mũi, viêm họng, viêm amidan, viêm xoang, viêm thanh quản, viêm tai giữa,... Những bệnh này có thể xảy ra cấp tính hoặc diễn biến mạn tính. Nếu không chữa trị dứt điểm, viêm đường hô hấp trên có thể chuyển thành viêm đường hô hấp dưới, đặc biệt là viêm phế quản, viêm phổi cấp tính. Triệu chứng của viêm đường hô hấp gồm:
Hầu hết trẻ bị viêm đường hô hấp trên thể nhẹ thường chỉ kéo dài vài ngày là tự khỏi dù không sử dụng kháng sinh. Tuy nhiên, phụ huynh vẫn phải theo dõi sức khỏe của trẻ cẩn thận, nếu thấy trẻ ho nhiều, mệt mỏi, nôn ói, tím tái, sốt trên 38°C, co giật, và khó thở cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám để xử trí kịp thời, đề phòng các biến chứng viêm phế quản, viêm phổi, viêm cầu thận, viêm não, thấp tim,... Việc điều trị cho trẻ bị nhiễm khuẩn đường hô hấp gồm điều trị có dùng thuốc và điều trị không dùng thuốc. Điều trị có dùng thuốc gồm: Điều trị triệu chứng (giảm ho, giảm đau, chống viêm, hạ sốt) và điều trị căn nguyên (nếu nguyên nhân do vi khuẩn có thể dùng thuốc kháng sinh). Điều trị không dùng thuốc gồm vệ sinh mũi, làm thông thoáng đường thở cho trẻ, duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ để tăng sức đề kháng của cơ thể và tạo môi trường sống trong lành, sạch sẽ cho bé. Việc điều trị cho trẻ bằng thuốc kháng sinh cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ để tránh tình trạng kháng thuốc. Một trong những triệu chứng của trẻ bị viêm đường hô hấp là khó thở Hầu hết các trường hợp trẻ bị viêm đường hô hấp đều có thể tự khỏi nếu được chăm sóc và theo dõi tốt. Các công việc cần làm khi chăm sóc trẻ bị viêm đường hô hấp tại nhà bao gồm:
Ho có thể do tăng tiết đờm nhớt, tăng xuất tiết hoặc do co thắt các cơ đường hô hấp. Tùy theo nguyên nhân, bác sĩ sẽ có chỉ định sử dụng thuốc phù hợp nên phụ huynh không nên tự ý cho trẻ dùng thuốc. Cha mẹ cũng có thể giảm ho, đau họng cho trẻ bằng cách sử dụng các bài thuốc dân gian an toàn như: Ngậm một ít mật ong cách mỗi 6 giờ/lần, mỗi lần 1⁄2 thìa cà phê; ngậm quất ngâm đường; uống nước trà loãng - ấm hoặc dùng các thảo dược chế biến sẵn ở dạng siro,... Trong quá trình chăm sóc tại nhà, nếu cha mẹ thấy trẻ có triệu chứng nôn nhiều hơn thì cần theo dõi chặt chẽ và đi khám sớm vì đây có thể là dấu hiệu đờm đặc hoặc bệnh trở nặng. Khi trẻ nôn nên cho trẻ nằm nghiêng đầu sang một bên, làm sạch chất nôn trong miệng, họng, mũi của bé và dùng nước ấm, khăn mềm lau khô chất nôn trên người bé, thay quần áo mới cho bé. Cha mẹ không nên tự ý cho trẻ uống thuốc chống nôn khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Nếu trẻ bị nôn ói kèm theo các triệu chứng mất nước như mắt trũng, da nhăn nheo, li bì,... phụ huynh nên đưa trẻ đi khám ngay. Ở giai đoạn ủ bệnh viêm đường hô hấp, trẻ có tình trạng mệt mỏi, chán ăn. Khi bị bệnh, triệu chứng đau họng, nghẹt mũi, kết hợp sử dụng kháng sinh dài ngày làm rối loạn hệ vi sinh đường ruột khiến trẻ biếng ăn hơn. Vì vậy, cần đảm bảo chế độ dinh dưỡng phù hợp cho trẻ để bé sớm hồi phục sức khỏe. Một số lưu ý quan trọng gồm:
Trẻ bị bệnh viêm đường hô hấp cần được bổ sung đầy đủ dưỡng chất
*Lưu ý: Trong quá trình chăm sóc tại nhà, nếu bé có các biểu hiện như: Không uống được hoặc bỏ bú, bệnh nặng hơn, khó thở, thở nhanh (trên 50 lần/phút), rút lõm lồng ngực, sốt cao liên tục 3 - 5 ngày, tiêu chảy nặng, có các dấu hiệu biến chứng ở phổi, hệ tiêu hóa, tai, mắt,... phụ huynh nên đưa bé đi khám ngay tại các cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán chính xác và có phương án điều trị đúng đắn, hiệu quả. Ngoái ra, để phòng tránh các bệnh lý viêm đường hô hấp ở trẻ, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B,... giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa. Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm: Vì sao cần bổ sung Lysine cho bé? Vai trò của kẽm - Hướng dẫn bổ sung kẽm hợp lý Hãy thường xuyên truy cập website Vinmec.com và cập nhật những thông tin hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.
Đường hô hấp trên gồm những bộ phận nào? Các bệnh thường gặp ở đường hô hấp trên Viêm mũi dị ứng và cách điều trị XEM THÊM: |