Các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà bao gồm mùi hoá chất tẩy rửa, khói bếp, nấm mốc, lông thú cưng,... tất cả tạo thành một tổ hợp ô nhiễm gây nguy hại cho sức khoẻ, đặc biệt là hệ hô hấp. Show
Các chuyên gia sức khỏe đã liệt kê 11 nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà mà hầu hết gia đình nào cũng gặp phải dưới đây: 1. Sự sinh sôi của nấm mốcNấm mốc là gì? Nấm mốc (fungus, mushroom) là một dạng vi sinh vật chân hạch, ở thể tản (thalophyte), tế bào không có diệp lục tố, sống dị dưỡng (hoại sinh, ký sinh, cộng sinh), vách tế bào cấu tạo chủ yếu là chitin, có hay không có celuloz và một số thành phần khác có hàm lượng thấp. Sự sinh sôi của nấm mốc là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà phổ biến. Nấm mốc đặc biệt phát triển nhanh ở các môi trường ẩm ướt như tường nhà tắm, tường bếp, thảm lâu ngày không thay, quần áo lâu ngày không giặt,...  Nấm mốc là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà phổ biến (Ảnh: Internet) Đọc thêm: + Các bài tập tốt cho phổi là gì? Cần lưu ý gì khi tập luyện? + "Ô nhiễm không khí lúc sáng sớm", người dân hay tập thể dục buổi sáng ở khu đô thị lớn cần chú ý Khi hít phải nấm mốc cơ thể sẽ sinh ra phản ứng ho do niêm mạc mũi và họng bị kích thích. Lâu ngày sẽ ảnh hưởng tới sức khoẻ, nhất là trẻ em, tình trạng dị ứng cho nấm mốc ngày càng gia tăng. 2. Dùng than để nấu ăn hay sưởi ấmTheo kết luận của một nghiên cứu được đăng trên tạp chí y học The Lancet số ra ngày 2/9, thì có gần 3 tỷ người đang có nguy cơ phải đối mặt với các vấn đề về sức khỏe hay chết sớm chỉ vì đang hít thở không khí ô nhiễm ở trong nhà. Mà nguyên nhân gây ô nhiễm không khí là do khí thải phát sinh từ quá trình nấu nướng. Khí thải phát sinh từ quá trình nấu nướng gây nguy hiểm tới sức khỏe (Ảnh: Internet) Hiện nay nhiều gia đình đang có thói quen dùng than củi hoặc than đá để nấu ăn hoặc sưởi ấm vào mùa đông. Quá trình đốt này sinh ra một hợp chất khí gọi là CO, rất độc hại với con người. Khí CO còn được sinh ra nếu đốt nhang trong phòng kín nhiều và liên tục khiến khói bị tích tụ lại vô tình xâm nhập vào phổi gây suy giảm chức năng. Do đó mà đây cũng là một nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà cần phải chú ý. 3. Thảm lau chân, thảm trải sàn lâu ngày không thay, vệ sinhThảm lau chân, thảm trải sàn là một vật dụng gia đình phổ biến hiện nay. Nếu không vệ sinh kĩ định kì thì chúng có thể trở thành nơi trú ngụ của mạt bụi, thậm chí là ve, vi khuẩn khác,... Đây là nguyên nhân gây bệnh hen suyễn phổ biến. Những chiếc thảm bẩn chứa đầy mạt bụi gây ô nhiễm không khí trong nhà (Ảnh: Internet) Bên cạnh đó, chất liệu thảm thường được làm từ những hợp chất hữu cơ dễ bay hơi có thể kể đến như toluene, formaldehyd và benzene. Các hợp chất này có thể gây ung thư đã được các nhà khoa học xác nhận. 4. Sơn tườngSơn tường thường gồm có bốn thành phần chính: chất tạo màng, bột màu, dung môi và phụ gia. Trong đó hai loại là dung môi và phụ gia là hai thành phần chính thải ra VOCs (đây là một hợp chất hữu cơ dễ bay hơi). Việc bạn hít phải sơn tường có nồng độ VOCs cao sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp. Sơn tường có nồng độ VOCs cao sẽ làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp (Ảnh: Internet) Ngoài ra bệnh hen suyễn hay viêm xoang cũng sẽ trầm trọng hơn nếu hít phải trong thời gian dài. Bên cạnh đó, nhiều hộ gia đình khi sơn nhà xong được một thời gian đã gặp phải hiện tượng tường bị bong tróc, thấm dột, hư hỏng và vô hình tạo ra những ổ chứa vi khuẩn trên bề mặt tường. 5. Khói thuốc lá là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà phổ biếnHút thuốc lá chủ động hay hút thuốc lá thụ động đều làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về đường hô hấp, trong đó có ung thư phổi. Trong khói thuốc lá có tới hơn 7.000 độc chất hóa học (trong đó có hơn 70 chất gây ra ung thư). Khói thuốc lá có khả năng "ám mùi" lâu trên các đồ vật trong nhà (Ảnh: Internet) Khói thuốc lá có thể ám lại lâu trên người, rèm cửa, thảm,.... và trở thành nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà phổ biến. 6. Hóa chất tẩy rửaMùi hóa chất tẩy rửa cũng là một nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà. Những chất tẩy rửa đa phần đều có chứa những hợp chất dễ bay hơi ví dụ như aerosol. Hít phải trong thời gian dài gây ra những vấn đề ở đường hô hấp. Đặc biệt, trong một số dung dịch tẩy trắng có chứa chlorin, chất này có nguy cơ tạo ra khí Clo. Nếu hít phải một lượng đủ nhiều có thể gây ra tử vong. Do vậy, cần phải hết sức cẩn thận khi sử dụng các hóa chất tẩy rửa trong gia đình như nước rửa bát chén, nước giặt, nước tẩy toilet, nước lau kính,... 7. Sản phẩm làm thơm phòngĐa số các sản phẩm làm thơm phòng hiện nay đều có chứa chất glycol ether, một hợp chất gốc từ ethylene. Hay thói quen bỏ băng phiến trong tủ quần áo cũng độc hại và gây ô nhiễm không khí do chứa naphthalene dễ bay hơi gây ngộ độc. 8. NếnNến là sản phẩm chủ yếu được sản xuất từ sáp paraffin, đây là một phụ phẩm của dầu mỏ và chúng được xử lý bằng thuốc tẩy để có thể làm trắng. Khi nến được đốt cháy, nó sẽ giải phóng ra benzen và toluene…đây là những chất gây ung thư nguy hiểm và là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà mà ít người nghĩ tới. Khi nến được đốt cháy, nó sẽ giải phóng ra benzen và toluene… gây ô nhiễm (Ảnh: Internet) Ngoài ra, trên thị trường còn bày bán rất nhiều loại nến với màu sắc bắt mắt, hương thơm nồng từ những thuốc nhuộm, chất tạo mùi nhân tạo có chứa acrolein, chất gây ung thư phổi. 9. Sử dụng hóa mỹ phẩm có chứa VOCVOC là cụm viết tắt của các chất hữu cơ dễ bay hơi có trong sơn móng tay hay keo xịt tóc,.. những hợp chất này cần dễ bay hơi để khô nhanh - nhưng chính điều đó lại khiến không khí trong nhà bị ô nhiễm. Keo xịt tóc có chứa thành phần là nguyên nhân gây ô nhiễm không khí trong nhà (Ảnh: Internet) 10. Lông thú cưngChó, chim, mèo, các loài bò sát… đều có thể trở thành nguồn ô nhiễm không khí trong nhà do lông hay tế bào chết của chúng rụng ra. Ngoài ra một số loài kí sinh trên thú cưng cũng có thể gây ra các cơn dị ứng cho nhiều người.
Ô nhiễm không khí là gì? Nguyên nhân nào gây ô nhiễm không khí? Phải làm gì để giảm thiểu ô nhiễm không khí? Pháp luật Việt Nam quy định về các biện pháp giảm thiểu gây ô nhiễm không khí ra sao?...Những câu hỏi này là những vấn đề mang tính thời sự, được rất nhiều người quan tâm và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, đời sống của con người.
Ô nhiễm không khí là gì?Hiện nay, pháp luật không có định nghĩa ô nhiễm không khí là gì, thay vào đó, pháp luật quy định các biện pháp đo lường, đánh giá, giảm thiểu ô nhiễm không khí cũng như trách nhiệm pháp lý đối với chủ thể gây ô nhiễm (Luật Bảo vệ môi trường 2020 và các văn bản pháp luật khác có liên quan). Nhìn nhận từ góc độ nghiên cứu chung, ô nhiễm không khí được hiểu là sự thay đổi hoặc biến đổi các chất hoặc thành phần các chất tạo nên không khí, từ đó gây biến đổi khí hậu, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người (ví dụ gây bệnh tật), làm hại đến các sinh vật, thực vật, động vật khác có trong tự nhiên, hủy hoại hệ sinh thái sống trên Trái Đất. Thực tế cho thấy, trải qua các cuộc cách mạng công nghiệp lần 1, lần 2, lần 3, lần 4, tình hình ô nhiễm không khí đã ngày một trầm trọng hơn do việc sử dụng năng lượng hóa thạch (năng lượng từ những tài nguyên thiên nhiên sẵn có trong tự nhiên) tạo nên một lượng lớn chất thải vào không khí, từ đó làm thay đổi các chất trong không khí, thủng tầng ozon. Từ những hệ quả tiêu cực mà ô nhiễm không khí tác động tới con người, động thực vật, hệ sinh thái trên Trái Đất, các quốc gia, vùng lãnh thổ đã có rất nhiều những hành động tích cực nhằm giảm tối đa các tác động gây nên hiệu ứng nhà kính, đưa phát thải ròng về 0 trong những năm tiếp theo, tổ chức/ký kết các hội nghị/cam kết về chống biến đổi khí hậu (ví dụ Hiệp định về chống biến đổi khí hậu tại Paris năm 2015 COP21, hoặc COP26) Như vậy, ô nhiễm không khí chính là sự thay đổi, biến đổi thành phần không khí tạo nên những tác động xấu, có hại đến con người, môi trường, động thực vật, sinh vật. Ô nhiễm không khí đang ngày một tác động tiêu cực đến đời sống con người nếu không được các cá nhân, cơ quan, tổ chức, quốc gia quan tâm và có các biện pháp xử lý kịp thời. Tác nhân nào gây ô nhiễm không khí?Tác nhân gây ô nhiễm không khí là các chất, các tác động làm thay đổi thành phần không khí, làm nguy hại đến sức khỏe con người và hệ sinh thái. Tác nhân gây ô nhiễm không khí có thể tồn tại do các nhân tố khách quan hoặc chủ quan, yếu tố môi trường tự nhiên hoặc do con người. Cụ thể, có thể liệt kê như sau:
Có thể nhận thấy, các tác nhân chủ quan hay tác nhân đến từ con người là các tác nhân chiếm đa số tạo ra ô nhiễm môi trường. Nhìn nhận dưới góc độ khoa học, chính những hoạt động sinh hoạt, sản xuất, tiêu dùng của con người là tác nhân gây ra những chất thải có hại cho chính môi trường sống của con người, trong đó có môi trường không khí. Biện pháp nào có thể giảm thiểu ô nhiễm không khí?Xuất phát từ những nguyên nhân/tác nhân gây ô nhiễm không khí, một số biện pháp để bảo vệ không khí, hạn chế ô nhiễm không khí bao gồm: - Tăng diện tích cây xanh trên bề mặt Trái Đất: Trồng rừng, phủ xanh đất trống, đồi trọc,...; - Xử lý rác thải sinh hoạt, nước thải sinh hoạt đúng cách, giảm thiểu tác hại đến không khí; - Giảm thiểu các phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chuyển sang sử dụng các phương tiện giao thông có sử dụng các nhiên liệu sạch; - Hạn chế tối đa bụi mịn, các chất độc hại từ hoạt động xây dựng công trình của con người; - Chuyển dần từ việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong xây dựng, vận tải, sinh hoạt,...sang các nhiên liệu sạch (ví dụ năng lượng từ gió, dòng chảy, ánh nắng mặt trời…); - Hạn chế sử dụng các chất độc hại trong trồng trọt, nông lâm nghiệp; - Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường không khí của con người; - Có sự hợp tác giữa các quốc gia, vùng lãnh thổ trong việc bảo vệ môi trường, thực thi các biện pháp chống biến đổi khí hậu; - Có các chính sách cụ thể để khuyến khích phát triển các dự án giảm thiểu ô nhiễm môi trường, dự án xanh và các biện pháp xử lý thích đáng, phù hợp đối với các hành vi vi phạm. Pháp luật Việt Nam có hệ thống văn bản quy phạm pháp luật từ quy định về việc bảo vệ, giảm thiểu ô nhiễm không khí tại Hiệp định chống biến đổi khí hậu mà Việt Nam là thành viên, Luật Bảo vệ môi trường 2020, Nghị định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực môi trường 45/2022/NĐ-CP, Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 cùng các văn bản khác có liên quan. Như vậy, các cơ quan, cá nhân, tổ chức, quốc gia, vùng lãnh thổ nỗ lực thực hiện các biện pháp như chúng tôi đã nêu trên để giảm thiểu ô nhiễm không khí. Trên đây là giải đáp về ô nhiễm không khí là gì? Nếu còn thắc mắc, vui lòng liên hệ |
