Vẻ đẹp hình tượng người anh hùng áo vải Quang Trung qua hồi 14 Hoàng Lê nhấtthống chí.Trong hồi 14 của tác phẩm hình tượng người anh hùng Quang Trung hiện lênthật cao đẹp khí phách hào hùng và tài cao hơn người.1. Quang Trung là người con mạnh mẽ quyết đoán.- Từ đầu đến cuối đoạn trích, Nguyễn Huệ là con người mạnh mẽ, xông xáo, nhanhgọn có chủ đích và quyết đoán.- Nghe tin giặc chiếm đến thành Thăng Long mất cả một vùng đất rộng lớn mà ôngkhông hề nao núng. Đích thân chinh cầm quân đi ngay.- Chỉ trong vòng một tháng, Nguyễn Huệ đã làm được rất nhiều việc lớn:+ “Tế cáo trời đất”.+ “ lên ngôi Hoàng đế”.+ Rồi đốc xuất đại binh ra Bắc.+ Gặp gỡ người cống sĩ La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp.+ Mở cuụoc duyệt binh lớn ở Nghệ An, phục vụ các tướng sĩ.+ Định kế hoạch đối phó với nhà Thanh sau chiến thắng.2. Là con người có trí tuệ sáng suốt, nhạy bén- Ngay sau khi quân Thanh sang, thế giặc đang mạnh, tình thế khẩn cấp, NguyễnHuệ lên ngôi để yên kẻ phản chất giữ lấy lòng người.- Sáng suốt trong việc nhận định tình hình, thế tượng quan giữa địch và ta. Ôngthấy được bụng dạ dã tâm của địch vì vậy trong lời dụ các tướng sĩ lúc lên đường ởNghệ An, Quang Trung đã thấy rõ “ đất nào sao ấy”, người phương Bắc khôngphải giống nòi nước ta nên bụng dạ át khác ngoài ra ông còn vạch rõ tội ác củachúng đối với nhân dân ta. “ Từ đời nhà hán đến nay chúng đã mấy phen cướp bócnước ta, giết hại nước ta, ai cững muốn đuổi chúng đi”.- Biết lòng các tướng sĩ của Quang Trung khích lệ các tướng sĩ dưới quyền bằngcác tấm gương anh hùng: “ Trưng Nữ Vương” “ …..”.- Chính vì vậy, vua Quang Trung dự kiến được Lê Chiêu Thống về nước có thểlàm cho một số người phù lê “ thay lòng đổi dạ” nên ông đã có lời dụ các tướng sĩchí tình nghiêm khắc “ các ngươi đều là những kẻ có lương tri, lương năng hãy nêncùng ta đồng tâm hiệp lực để dựng lên công lớn. Chớ có quen thói cũ ăn ở hai lòng,nếu như việc phát ra, sẽ bị giết chết ngay, không tha một ai, chớ có bảo ta khôngbáo trước là”…..* Sáng suốt trong cách dùng tôi, dùng người.- Qua cuộc hội quân ở Tam Điệp và qua lời nói của Quang Trung với Sở và lân.+ Ông rất hiểu việc rút quân của hai vị tướng giỏi này. Đúng ra thì quân thua chémtướng” nhưng ông hiểu lòng họ, sức mình ít không địch nổi nền đành bỏ thànhThăng Long về Tam Điệp. Vì vậy Sở và lân không bị phạt mà còn được khen.+ Đối với Ngô Thị Nhậm thì ông đánh giá rất cao và sử dụng như một vị dũng sĩ “đa mưu túc trí”, việc Sở và Lân rút chạy Quang Trung cũng đoán đó là chủ mưucủa Ngô Thị Nhậm. Đó là một kế sách khôn khéo của Ngô Thị Nhậm vừa bảo toànlực lượng, vừa gây cho địch sự chủ quan.Ông đã tính đến việc dùng Ngô Thị Nhậmlàm người có lời khôn khéo để dẹp binh đao. Điều này chứng tỏ ông hiểu rõ sở trường của các tướng sĩ, khen chê đuúnngười, đúng việc.Như vậy mọi người rất nể phục ông.3. Quang Trung là người có tầm nhìn xa trông rộng.- Mới kả binh đánh giặc chưa giành một tấc đất nào mà vua Quang Trung đã nóichắc như đinh đống cột “ phương lược tiến đánh đã có tính sẵn”, “ Mười ngày cóthể đuổi giặc Thanh”.- Đang ngồi trên lưng ngựa, Quang Trung đã nói về kế sách ngoại giao à kế hoạchvô địch ( . ) 10 năm tới, thường thì chỉ biết “ thắng việc binh đao là không thể dứtđược” Vậy nên phải có kế sách để 10 năm nuôi dưỡng lực lượng cho dân giàunước mạnh. Khi đó ta không còn sợ gì nữa.- Ông cho quân ăn tết sớm và hẹn sẽ chiếm lại thành Thăng Long ngày 7 năm tới.Và thực tế sớm hơn dự định 2 ngày.- Ông trang lời dụ các tướng sĩ ông đã biết được Lê Chiêu Thống về nước thì sẽ cómột số người phù lê nên ông đã có lời căn dặn trước.4. Quang Trung là người có tài thao lược hơn người.- Cuc hnh quõn thn tc do vua Quang Trung ch huy, n nay vn lm chochỳng ta kinh ngc.+ 25 thỏng chp xut binh.+ 29 vo n Ngh An tuyn thờm binh m cuc duyt binh.+ 30 thỏng Chp cho quõn n tt trc, hn ngy mựng 7 s khao quõn ginh chinthng.Hnh quõn ra liờn tc nh vy nhng i quõn vn chnh t do ti thao lc cavua Quang Trung.5. Hỡnh nh v vua lm lit khi ra trn.- Vua Quang Trung thõn chinh cm quõn khụng ch nờn danh ngha m ụng l tngch huy chin dch tht s.- Di s lónh o ti tỡnh ca tng ch huy ny ngha quõn Tõy Sn ó thng trnton p.- Khớ th i quõn lm cho k thự khip vớa v hỡnh nh ngi anh hựng lm littrong cnh khúi to mự tri cỏch gang tc khụng nhỡn thy gỡ. Ni bt hỡnh nhngi anh hựng ci voi i c thỳc vi chic ỏo bo xm khúi sỳng.* Cách cho điểm: Thí sinh trình bày đợc các ý nh trên, văn viết sáng tạo,hấp dẫn, cảm nhận tinh tế, trình bày rõ ràng, sạch sẽ cho 3 điểm. Giám khảo căn cứvào mức độ đạt yêu cầu của thí sinh để cho các điểm dới 3.
Trước nay, chúng ta rất thường nghe câu “Anh hùng áo vải”, và đặc biệt thường dùng khi viết về Lê Thái Tổ hoặc Nguyễn Huệ. Có một ngộ nhận thú vị đó là mỗi khi nhắc đến chữ “Anh hùng áo vải” người ta nghĩ ngay đến việc người đó nghèo. Nhưng đến khi xem xét kỹ gia thế mới biết hễ ai “áo vải” khởi nghĩa gia sản cũng đều rất giàu có. Lê Thái Tổ thân là hào trưởng đất Thanh Hóa, giàu nứt đổ đổ vách; còn ba anh em Nhạc – Lữ – Huệ cũng là dân thương buôn có tiếng vùng Tây Sơn.  Có câu “Tướng vô tài, sĩ bất lai”, nôm na là thân người làm tướng không có chút tiền lận lưng thì chả có ai đầu quân về để giúp đánh nhau đâu. “Tài” ở đây có nghĩa là tiền tài chứ không phải tài năng. Người ta cứ nghĩ “chí sĩ khắp nơi theo nghĩa lớn chạy về”, thì đúng là có nghĩa lớn thật đấy, nhưng cũng phải cho ăn cơm đã thì mới có sức đánh giặc. Nuôi từng đó binh mã không phải là chuyện nhỏ, nghèo thì hầu như không thể có chuyện khởi nghĩa. Tìm hiểu về nguồn gốc của chữ “áo vải”, chúng ta sẽ thấy nó chẳng liên quan gì tới chuyện giàu hay nghèo. Trong các thư tịch của Lê Thái Tổ hoặc của Nguyễn Huệ khi giao thiệp với Trung Hoa thường rất hay nhắc đến chữ “xuất thân áo vải”, nguyên bản là bố y, hoặc bạch dinh, mà sau này người ta thường viết lại là người anh hùng áo vải. Áo vải ở đây chính là để chỉ rằng mình xuất thân từ người dân, không có quan tước, quần áo không có phẩm phục, không có mối liên hệ với triều đình cũ. Theo quan điểm thời xưa: “Ăn lộc của vua thì phải lo nỗi lo của vua”, “trung với vua” là điều bắt buộc phải làm của mỗi thần tử, tội danh “bầy tôi phản vua” là một cái tội danh rất nặng. Do đó dễ thấy là các cuộc đảo chính, chính biến do các tướng lĩnh đều bắt buộc họ phải tôn phò một ai đó trong hoàng tộc lên để lấy cái chính danh. Nhà Lê không còn thực quyền chỉ còn mỗi cái tiếng mà trong hơn 200 năm đến tận thế kỷ 19 vẫn được dùng làm một chiêu bài khởi nghĩa đủ thấy tính chính danh rất quan trọng. Các triều phải đối mặt với tội danh “bầy tôi giết vua” thường phải chịu rất nhiều khó khăn dù là trong đối nội hay đối ngoại, dễ thấy như trường hợp của nhà Mạc. Do đó, đối với những trường hợp như Lê Thái Tổ hoặc Nguyễn Huệ, họ thường dùng chữ “bố y” áo vải để chứng tỏ rằng mình không phải thần tử của triều trước, không cần phải có cái nghĩa tôn phò triều trước như một bầy tôi, và thường dùng chiến công chống ngoại xâm, bình định nội loạn để khẳng định công tích của mình đối với đất nước, nhân đó sáng lập ra một triều đại mới. Về sau này, từ anh hùng áo vải được dùng để mô tả những vị vua nước ta xuất thân từ tầng lớp bình dân mà lập nên nghiệp lớn, nhưng càng dùng nhiều người ta càng quên đi nguồn gốc của nó, cuối cùng mới dẫn đến cái chuyện buồn cười: anh hùng áo vải tức là anh hùng nghèo, hay thậm chí anh hùng áo vải không có tiền mặc giáp mà chỉ mặc áo vải ra trận, đến cả hình minh họa về họ cũng trở nên nhầm lẫn. Đăng lại từ bài viết của tác giả Minh Đức Xem thêm: Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
|
