X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

Bài viết sau đây sẽ chia sẻ bạn hết lý thuyết amino axit.

Xem thêm:

Tổng hợp các dạng bài tập: amino axit + HCl

Các dạng bài tập trọng điểm về amino axit

Lý thuyết Amino axit

  • Lý thuyết amino axit: biết khái niệm và ứng dụng
  • Tìm hiểu những tính chất điển hình của amino axit.

⇒ Amino axit là gì????

  • Amino axit là một loại hợp chất hữu cơ tạp chức, phân tử có chứa đồng thời nhóm amino (NH2) và nhóm cacbonxyl (COOH)
  • Công thức tổng quát là R(NH2)x(COOH)y hoặc C2H2n+2-2k-x-y(NH2)x(COOH)y
  • Phân tử amino axit có nhóm cacboxyl (COOH) thể hiện tính axit và nhóm amino(NH2) thể hiện tính bazo nên thường tương tác với nhau tạo ra ion lưỡng cực:

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

⇒ Do các amino axit là những hợp chất có cấu tạo ion lưỡng cực nên ở điều kiện thường. Từ lý thuyết của amino axit trên chúng có các tính chất vật lý như sau:

  • Amino axit là chất rắn, tồn tại ở dạng tinh thể không có màu và vị hơi ngọt.
  • Do tồn tại ở dạng ion lưỡng cực nên amino axit dễ tan trong nước
  • Nóng chảy ở nhiệt độ cao do amino axit là hợp chất ion

Dựa vào cấu tạo gốc R để phân 20 amino axit cơ bản thành các nhóm. Một trong các cách phân loại là 20 amino axit được phân thành 5 nhóm như sau:

  • Nhóm 1: các amino axit có gốc R không phân cực kị nước, thuộc nhóm này có 6 amino axit: Gly (G), Ala (A), Val (V), Leu (L), ILe (I), Pro (P)
  • Nhóm 2: các amino axit có gốc R là nhân thơm, thuộc nhóm này có 3 amino axit: Phe (F), Tyr (Y), Trp (W)
  • Nhóm 3: các amino axit có gốc R bazơ, tích điện dương, thuộc nhóm này có 3 amino axit: Lys (K), Arg (R), His (H)
  • Nhóm 4: các amino axit có gốc R phân cực, không tích điện, thuộc nhóm này có 6 amino axit: Ser (S), Thr (T), Cys (C), Met (M), Asn (N), Gln (Q) Nhóm 5: các amino axit có gốc R axit, tích điện âm, thuộc nhóm này có 2 amino axit: Asp (D), Glu (E)
  • Tên thay thế: axit + vị trí + amino + tên axit cacboxylic tương ứng. Ví dụ:
    H2N–CH2–COOH: axit aminoetanoic ; HOOC–[CH2]2–CH(NH2)–COOH: axit 2-aminopentanđioic
  • Tên bán hệ thống: axit + vị trí chữ cái Hi Lạp (α, β, γ, δ, ε, ω) + amino + tên thông thường của axit cacboxylic tương ứng. Ví dụ:
    CH3–CH(NH2)–COOH : axit α-aminopropionic
    H2N–[CH2]5–COOH : axit ε-aminocaproic
    H2N–[CH2]6–COOH: axit ω-aminoenantoic
  • Tên thông thường: các amino axit thiên nhiên (α-amino axit) đều có tên thường. Ví dụ:
    H2N–CH2–COOH có tên thường là glyxin (Gly) hay glicocol

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

Tên gọi của các amino axit

Khả năng làm đổi màu quỳ tím của amino axit phụ thuộc vào mối quan hệ của nhóm amino và nhóm cacbonxyl R(NH2)x(COOH)y.

– Nếu x = y: Quỳ tím không đổi màu.

– Nếu x < y: Quỳ tím chuyển sang màu đỏ

– Khi x > y: Quỳ tím chuyển sang màu xanh

– Tác dụng với axit mạnh tạo ra muối:

NH2-CH2-COOH + HCl → ClNH3-CH2-COOH

– Tác dụng với bazơ mạnh tạo ra muối và nước.

NH2-CH2-COOH + KOH → NH2-CH2-COOK + H2O

Tương tự axit cacboxylic, amino axit phản ứng với ancol khi có mặt axit vô cơ mạnh sinh ra este. Ví dụ

NH2-CH2-COOH + C2H5OH ⇔ NH2-CH2-COOC2H5 + H2O ( xúc tác HCl khí)

Thực ra este hình thành dưới dạng muối Cl–H3N+-CH2-COOC2H5

nH2N-⌊CH2⌋-COOH → (-NH-⌊CH2⌋-CO-)n + nH2O

Khi trùng ngưng 6-amino hexanoic hoặc 7-amino heptanoic có sự tham gia của chất xúc tác, sản phẩm thu được là polime thuộc loại poliamit.

Từ n amino axit khác nhau ta có thể tạo ra n! polipeptit có chứa n gốc amino axit khác nhau; nn polipeptit có chứa n gốc amino axit

HOOC-R-NH2 + HNO2 → HOOC-R-OH + N2 + H2O

Amoni axit được điều chế bằng cách cho thủy phân protit

(-NH-CH2-CO-)n + nH2O → nNH2-CH2-COOH

Amino axit thiên nhiên, chủ yếu là α-amino axit được sử dụng để tổng hợp protein

Glycine, glutamate là chất dẫn truyền thần kinh

Tryptophan là tiền chất của chất truyền thần kinh serotonin

Glycine là một trong những chất tham gia quá trình tổng hợp porphyrins

Arginine được dùng để tổng hợp hormone nitric oxit

Axit 6-amino hexanoic và 7-amino heptanoic tham gia sản xuất tơ nilon – 6 và 7

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

Xem thêm:

Các dạng bài tập Amin trọng điểm hay có trong kì thi

Lý thuyết về Peptit và Protein hay gặp trong đề thi THPT

Anpha amino axit là một amino axit có nhóm amino đính với cacbon ở vị trí số 2, mang đầy đủ tính chất của một amino axit. Để giải nhanh câu hỏi liên quan đến phần kiến thức này, học sinh cần nắm chắc được tên gọi, công thức cấu tạo và một số tính chất đặc trưng... của α- amino axit. 

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát
 

Những điều không thể bỏ qua khi học về anpha amino axit

Các anpha amino axit không thể không nhớ

Trước hết, các em hiểu khi nào một amino axit được gọi là α- amino axit?

Một amino axit được gọi là α- amino axit khi gốc amino gắn với cacbon ở vị trí số 2. Số vị trí được tính từ mạch chính có chứa gốc COOH. Đếm từ COOH , vị trí của cacbon trong COOH là 1.

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

Có một số α- amino axit rất hay xuất hiện trong đề thi THPT QG. CCBook sẽ liệt kê tên gọi, công thức cấu tạo của các hợp chất này để em ghi nhớ.

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

Trên đây là bảng công thức cấu tạo, tên thường, ký hiệu và số nguyên tử khối của các anpha amino axit hay gặp. Sẽ có rất nhiều bài toán liên quan đến các α- amino axit trên. Nếu em không nhớ công thức cũng như tên thường, ký hiệu hay cả số nguyên tử khối thì sẽ gặp phải trợ ngại lớn trong quá trình làm bài.

Ví dụ: Cho 0.15 mol alanin vào 175m dung dịch HCl 2M, thu được dung dịch B. Cho NaOH dư vào dung dịch B. Sau khi các phản ứng xảy ra hoàn toàn, số mol NaOH đã phản ứng là:

A. 0.7 mol                B. 0.5 mol              C. 0.65 mol             D. 0.55 mol

nHCl = 0.175.2 = 0.35 mol

Alanin có công thức: H2N-CH(CH3)- COOH trong phân tử chỉ chứa một nhóm -NH2, một nhóm -COOH.

→ n-COOH = n alanin = 0.15 mol.

Sử dụng công thức tính nhanh:

n NaOH pư = nHCl + n-COOH = 0.35 + 0.15 = 0.5 mol.

Đáp án đúng: B.

Như vậy nếu em không nhớ được công thức của Alanin sẽ khó áp dụng được cách tính nhanh trên.

Một số bài toán về anpha amino axit hay xuất hiện trong đề thi THPT QG

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

"Trăm hay không bằng tay quen", dù có học thuộc lý thuyết đến đâu mà không áp dụng giải bài tập, em sẽ không hoàn thành tốt bài thi và đạt được mức điểm mong muốn. Sau đây CCBook sẽ hệ thống một số dạng bài liên quan đến α-amino axit và hướng dẫn giải cụ thể. Các em nhớ theo dõi và luyện tập nhé.

Bài toán đốt cháy

Đốt cháy 0.2 mol hợp chất amino axit A được lấy từ thiên nhiên, thu được 26.4 g khí CO2, 12.6 gam hơi H2O và 2.24 lit khí N2. Nếu đốt cháy 1 mol A cần 3.75 mol O2. Công thức cấu tạo của X là:

A. H2NCH(C2H5)COOH                                 B. H2NCH2COOH

C. H2NCH(CH3)COOH                                   D. H2NCH2CH2COOH.

Hướng dẫn giải:

nCO2=0,6mol; nH2O=0,7mol; nN2=0,1mol; 

Áp dụng định luật bảo toàn nguyên tố ta có:

BTNT C → số C (amino axit) = 3

BTNT H → số H (amino axit) = 7

Nếu đốt cháy 1 mol A cần 3,75 mol O2

→ Đốt cháy 0,2 mol A cần 0,75 mol O2

BTNT O: nO(aminoaxit)+2nO2=2nCO2+nH2O

→ nO(amino axit) = 0,4 mol → số O (amino axit) = 2

BTNT N → số N (amino axit) = 1

Vậy amino axit A có công thức phân tử: C3H7O2N

Mà A được lấy từ thiên nhiên nên A là α – amino axit

→ Công thức cấu tạo: H2NCH(CH3)COOH.

Chọn đáp án C.

Bài toán về tính axit- bazơ

Bài toán 1: 

Cho dung dịch amino axit phản ứng với dung dịch kiềm, rồi lấy sản phẩm đem phản ứng với dung dịch axit :

Phương trình tổng quát và công thức tính nhanh:

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

Công thức:

1/ n NaCl = n NaOH = n H2O

2/ n HCl pư = n NaOH + n-NH2

3/ m aa + m NaOH + mHCl = m muối + m H2O

Ví dụ: Cho 0.15 mol alanin vào 175ml dung dịch NaOH 2M, thu được dung dịch A. Cho HCl dư vào dung dịch. Sau khi các phản ứng hoàn toàn, số mol HCl đã phản ứng là:

A. 0.7 mol                      B. 0.5 mol                  C. 0.65 mol              D. 0.55 mol

Hướng dẫn giải :

n NaOH = 0.175 x2 = 0.35 mol.

Alanin ( H2N- CH(CH3)- COOH) trong phân tử chứa 1 nhóm -NH2 và 1 nhóm -COOH.

→ n - NH2 = n Alanin = 0.15 mol.

Sử dụng công thức tính nhanh:

n HCl pư= n NaOH + n- NH2 = 0.35 + 0.15 = 0.5 mol
Vậy đáp án đúng là B.

Bài toán 2: cho amino axit phản ứng với dung dịch axit dư sau đó lấy sản phẩm đem phản ứng với dung dịch kiềm:

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát

1/ n NaCl = n HCl

2/ n NaOH pư = n H2O = n HCl + n - COOH

Phương trình phản ứng tổng quát và các công thức tính nhanh trên chính là chìa khóa then chốt để em giải các dạng bài tập liên quan.

Trên đây là các kiến thức trọng tâm nhất về anpha amino axit mà teen 2k1 cần ghi nhớ. Hy vọng các em đã hiểu rõ anpha amino axit là gì, các dạng bài tập hay xuất hiện trong đề thi và phương pháp giải nhanh. Bên cạnh đó, em cũng phải ôn luyện thật thành thục chuyên đề amino axit. Nếu chưa nắm vững thì hãy tham khảo ngay:- Amino axit là gì?- Đầy đủ kiến thức từ A-Z để ôn thi THPT QG 2019 

Nắm rõ như lòng bàn tay kiến thức Hóa học thi THPT QG

X là một anpha amino axit có công thức tổng quát
 

Sách Đột phá 8+ kì thi THPT QG hệ thống đầy đủ kiến thức 3 năm

Amino axit, anpha amino axit, peptit và protein... là phần kiến thức hay được kiểm tra ở những câu hỏi phân hóa. Đặc biệt là phần peptit và protein. Trong khi đề thi ngày càng xuất hiện nhiều câu phân hóa cao như vậy, sĩ tử 2K1 cần chuẩn bị cho mình một nền tảng kiến thức thật vững chắc.

Ít nhất các em phải thuộc lòng lý thuyết Hóa học cơ bản trong sgk, có các mẹo giải nhanh bài tập tiết kiệm thời gian làm bài. Tìm được phương pháp giải, mẹo làm bài không phải đơn giản. Cho nên CCBook đã cho ra mắt cuốn sách Đột phá 8+ kì thi THPT QG môn Hóa học. Cuốn sách hệ thống toàn bộ lý thuyết trọng tâm, các dạng bài tập hay có trong đề thi. Tất cả dạng bài đều được hướng dẫn giải, có ví dụ minh họa, bài tập tự luyện có lời giải chi tiết.

Không chỉ tập trung vào phần kiến thức khó, Đột phá 8 + kì thi THPT QG có nội dung bao phủ toàn bộ 3 năm 10,11,12. Em sẽ không phải lo lắng bỏ sót phần kiến thức nào.

Hàng ngàn teen 2K1 đã sở hữu cuốn sách và nâng cao hiệu quả học tập nhanh chóng. Mỗi ngày CCBook nhận về hàng trăm tin nhắn phản hồi tích cực của các em. Hầu hết các ý kiến đều cho rằng đây là cuốn sách ôn thi THPT QG chuẩn nhất hiện nay.

Nếu em vẫn chưa sở hữu bảo bối ôn thi chất lượng này thì hãy:

Đặt mua sách nhanh nhất:
💬 Nhắn tin nhanh: http://m.me/ccbook.vn/
☎️ Hotline: 0243 399 2266

Xem thêm: Tất cả các dạng tạo quan trọng về Axit- amino-axetic