Bài giảng tập lái xe tại chỗ không nổ máy

CSVN – Xuất phát từ nhu cầu thực tiễn giảng dạy lái xe và ngành công nghệ ô tô tại chỗ, nhóm tác giả Trường Cao đẳng Công nghiệp Cao su đã chế tạo thành công Mô hình học lái xe tại chỗ. Mô hình được đánh giá cao về ý tưởng sáng tạo tại Hội thi Thiết bị đào tạo tự làm toàn quốc lần thứ VII, năm 2022.

Hiện nay tại Trung tâm đào tạo và sát hạch lái xe nhà trường có 3 xe học thực hành lái xe tại chỗ không nổ máy và tập lái xe tại chỗ có nổ máy, tuy nhiên các xe nay đã xuống cấp chỉ đáp ứng được một phần trong chương trình học. Giáo viên và học viên thường xuyên phải kê, đội xe tập lái lên để học phần các kỹ năng về điều khiển. Việc này, gây tốn kém và mất an toàn, học viên khó tiếp cận nhiều và nhận biết được hết các tính năng của môn học.

Để tạo điều kiện cho học viên học lái xe hạng B1, B2, C học tốt phần tập lái xe tại chỗ không nổ máy và tập lái xe tại chỗ có nổ máy, nhóm tác giả đã nghiên cứu, xây dựng Mô hình học lái xe tại chỗ, giúp học viên thực hiện và thành thạo các kỹ năng cơ bản nhất, làm quen với cabin mô phỏng theo thông tư 37 2020/TT/BGTVT ngày 28 tháng 12 năm 2020.

Mô hình hoàn thiện, có thiết kế tương tự buồng lái xe thật, khi mở khóa, các thiết bị điện được cấp nguồn, mở khóa khởi động và động cơ hoạt động.

Các thao tác điều khiển mô hình này hoàn toàn giống với xe thực tế hiện nay, mô hình có đầy đủ các phần điều khiển ly hợp, gas, hộp số, các tín hiệu cảnh báo, đèn tín hiệu, chiếu sáng, thắng… Vì vậy khi học viên thao tác, số đèn led sẽ hiển thị các số thực tế, nhanh chóng nắm bắt được quy trình mà mình thao tác, kể cả khi động cơ không hoạt động hay hoạt động.

Mô hình được thiết kế trên hệ thống lái, hộp số, trục bánh xe, hệ thống phanh và một phần hệ thống điện chuyển đổi từ xe Honda Accord và xe KIA CD5 cũ, được gắn động cơ điện 1 chiều, hệ thống sạc bằng điện lưới và năng lượng mặt trời, vận hành hoạt động thực tiễn giống như các loại xe thông thường.

Chi phí hoàn thiện mô hình chỉ trên dưới 40 triệu đồng nhưng tính ứng dụng vào thực tiễn dạy và học là rất cao. Mô hình không những hỗ trợ tốt cho giáo viên có phương tiện giảng dạy hữu hiệu, mà còn giúp học viên – sinh viên tiếp thu nhanh kiến thức, bài học lý thuyết về cấu tạo, nguyên lý hoạt động, các mô đun thực hành.

Mang lại hiệu quả thiết thực trong việc đào tạo các lớp học lái xe ô tô, các khóa đào tạo trình độ Trung cấp, Cao đẳng ngành Công nghệ ô tô tại trường. Hỗ trợ việc giảng dạy các lớp xa trường, giúp học sinh, sinh viên bước đầu tiếp cận với động cơ Hibrid (xe sử dụng cùng lúc động cơ xăng và động cơ điện) – một trong những xu hướng tương lai của ngành công nghiệp ô tô.

Theo thầy Nguyễn Hữu Ninh – Phó khoa Công nghệ ô tô (thành viên nhóm tác giả) của trường cho biết: “Qua thực tiễn đưa vào giảng dạy tại trường, mô hình đã giúp giáo viên hướng dẫn thao tác nhanh, an toàn, tiết kiệm được nhiên liệu (dùng pin năng lượng mặt trời) với xe thông thường. Đáp ứng rất tốt trong việc giảng dạy nhất là các bài cấu tạo, nguyên lý hoạt động của động cơ và các mô đun (mô hình có 6 mô đun), thao tác nhanh thực hành sửa chữa ô tô. Qua áp dụng vào thực tiễn giảng dạy, các học viên – sinh viên rất hào hứng, tiếp thu rất nhanh các bài học, rút ngắn thời gian đào tạo”. Khi học xong các môn cơ sở qua thực tiễn đào tạo trên mô hình này của trường, học viên thi dễ dàng đậu sát hạch lấy bằng lái xe. Sinh viên đi thực tập cuối khóa tại các gara, các hãng bảo trì, lắp ráp xe ô tô đều nắm bắt rất nhanh và được đánh giá cao về năng lực. Đa phần sinh viên, học viên sau khi ra trường đều có việc làm ổn định ở các cơ sở, các hãng xe lớn trong cả nước. “Với việc áp dụng các sáng kiến sáng tạo, cập nhật những kiến thức mới, hiện ngành công nghệ ô tô của trường đang thu hút rất đông sinh viên học sinh thi đầu vào”, thầy Ninh cho biết thêm.

• 1. VẬN TẢI TỈNH TRÀ VINH TRUNG TÂM ĐÀO TẠO KTNV - GTVT SỔ GIÁO ÁN THỰC HÀNH Môn học : Thực hành lái xe ô tô hạng B2 Lớp : Lái xe ô tô - Khóa 55 Bài: Tập lái xe tại chỗ số nóng. Họ và tên giáo viên : Nguyễn Thanh Tú. Năm học: 2019. Quyển số: 02
• 2. HỌC THỰC HÀNH LÁI XE ÔTÔ HẠNG B2 I. MỤC TIÊU MÔN HỌC: Giúp cho học sinh có những kỹ năng cơ bản, kỹ năng ứng dụng, biết phương pháp điều khiển ô tô trên các loại đường an toàn và chấp hành nghiêm chỉnh Luật Giao thông đường bộ. II. NỘI DUNG CHƯƠNG TRÌNH: Số TT Nội dung môn học Thời gian (giờ học) Hạng B2 840/10 HV 1 Tập lái xe tại chỗ số nguội (không nổ máy) 10 2 Tập lái xe tại chỗ số nóng (có nổ máy) 10 3 Tập lái xe trong bãi phẳng (sân tập lái) 60 4 Tập lái xe trong hình số 3, số 8 ghép, tiến lùi hình chữ chi (sân tập lái) 100 5 Tập lái xe trên đường bằng (sân tập lái) 60 6 Tập lái xe trên đường phức tạp 110 7 Tập lái xe ban đêm 80 8 Tập lái xe có tải 110 9 Tập lái trên đường với xe ô tô có hộp số tự động 60 10 Tập lái xe trên đường trung du, đèo núi 70 11 Bài tập tổng hợp 170 11.1. Xuất phát 12 11.2. Dừng xe nhường đường cho người đi bộ 10 11.3. Dừng và khởi hành xe ngang dốc 28 11.4. Qua vệt bánh xe và đường hẹp vuông góc 27 11.5. Qua ngã tư có tín hiệu đèn giao thông 15 11.6. Đường vòng quanh co 15 11.7. Ghép xe vào nơi đỗ 28 11.8. Dừng xe ở nơi có đường sắt 10 11.9. Thay đổi số trên đường thẳng 14 11.10. Kết thúc 11 III. VỊ TRÍ MÔN HỌC: Học sinh đã học xong các môn Luật Giao thông đường bộ, Nghiệp vụ vận tải, Đạo đức người lái xe và văn hóa giao thông, Kỹ thuật lái xe.
• 3. 02 Thời gian thực hiện: 10 giờ Bài học trước: Tập lái xe tại chổ số nguội (không nổ máy) Thực hiện từ ngày: ...................................................................... Bài 2: TẬP LÁI XE TẠI CHỖ CÓ NỔ MÁY ( SỐ NÓNG ) MỤC TIÊU CỦA BÀI: Sau bài học này người học có khả năng: - Kiến thức:  Trình bày được các bước chuẩn bị và kiểm tra trước khi khởi động động cơ  Trình bày được quy trình khởi động của động cơ  Phân biệt được tiếng nổ của động cơ, phán đoán tốc độ để thay đổi số. - Kỹ năng:  Khởi động, động cơ đúng quy trình xây dựng  Thực hành đúng quy trình thay đổi số.  Kiểm tra an toàn kỹ thuật của phương tiện - Thái độ:  Thể hiện được tính cẩn thận và chuẩn xác.  Đảm bảo an toàn cho người và phương tiện ĐỒ DÙNG VÀ TRANG THIẾT BỊ DẠY HỌC  Giáo án, bài giảng, phiếu hướng dẫn thực hiện, bộ dụng cụ dạy thực hành.  Xe ô tô – Con đội – Giá đỡ xe HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC: - Hướng dẫn ban đầu: Giáo viên hướng dẫn chung cho cả tổ, kết hợp với thao tác mẫu trong sân tập lái. - Hướng dẫn thường xuyên: Luyện tập theo từng nhóm, mỗi nhóm gồm 5 học viên. - Hướng dẫn kết thúc: Giáo viên tổng kết, rút kinh nghiệm chung cho cả tổ. I. ỔN ĐỊNH LỚP HỌC: Thời gian: 1 phút  Tổng số học sinh: 10 HV  Số học sinh vắng: 00  Nội dung nhắc nhở: Học viên chú ý lắng nghe và tập trung quan sát kỹ các thao tác mẫu của giáo viên, đặt câu hỏi để giáo viên giải thích làm rõ vấn đề nếu chưa rõ. Thực hiện đúng nội qui của bài tập và tuân thủ hướng dẫn của giáo viên để đảm bảo an toàn trong quá trình tập.
• 4. BÀI HỌC: TT Nội dung HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC THỜI GIAN HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH 1 Dẫn nhập: Những kỹ năng cần thiết trong bài tập lái xe tại chỗ có nổ máy (số nóng) Tên bài học: Tập lái xe tại chỗ có nổ máy (số nóng) Mục tiêu: Nội dung bài học 1. Xe tập lái. 2. Kích (đội xe) Cho môt tình huống. - CH: Theo anh, chị muốn tăng giảm số được êm dịu ta cần thực hiện những thao, động tác nào? - Nhận xét: - Giới thiệu tên bài - Trình bày rõ mục tiêu học tập. -Giới thiệu đồ dùng và thiết bị dạy học. - Suy nghĩ, trả lời. - Lắng nghe - Lắng nghe, ghi nhớ. - Lắng nghe, quan sát. - Quan sát. 5 phút 2 Hướng dẫn ban đầu: 1. Lý thuyết liên quan. - Phương pháp khởi động xe. - Phương pháp đề máy. - Những điều cần chú ý khi khởi động. 2. Hướng dẫn thực hành: - Phiếu Hướng dẫn thực hiện Qui trình - Các bước thực hiện. - B1: Kiểm tra tình trạng an tòan của xe (đã học) - B2: Khởi động động cơ. - B3: Phương pháp tăng số - B4: Phương pháp giảm số. - B5: Vào số lùi - B6: Về số 0 và tắt động cơ. - Hướng dẫn cụ thể. - Phát phiếu HDTH - Câu hỏi: Theo anh (chị )có mấy bước để thực hiện bài này? - Nhận xét: - Làm mẫu lần một không giải thích. - Làm mẫu lần hai có giải thích từng bước. - Gọi 2 học viên thực hiện lại. - Câu hỏi 1: Tại sao khi vào số lùi máy vù ga? - Nhận xét: Câu hỏi 2: Em hãy giải thích vì sao vào nhầm số?. -Nhận xét: - Lắng nghe, quan sát. - Nhận phiếu - Lắng nghe, trả lời - Lắng nghe. - Quan sát. - Lắng nghe, quan sát. - Làm theo yêu cầu -Lắng nghe, trả lời. - Lắng nghe. - Lắng nghe, trả lời. - Lắng nghe, ghi 04 phút 25 phút
• 5. thường gặp, nguyên nhân và biện pháp khắc phục. - Nêu các sai phạm thường gặp, nguyên nhân và cách khắc phụ. nhớ - Lắng nghe, nghi nhớ. 5 phút 3 Hướng dẫn thường xuyên. - Hướng dẫn thường xuyên: - Thực hiện lại các bước theo quy trình đã được hướng dẫn mẫu. - An toàn cho người và phương tiện. - Phân nhóm luyện tập. - Theo dõi và uốn nắn kịp thời các thao, động tác mà học viên làm sai. - Nhắc nhở những vấn đề cần chú ý về an toàn. - Lưu ý những học viên yếu kém. - Thực hiện theo nhóm. -Lắng nghe, ghi nhớ. - Thực hiện theo yêu cầu. - Lắng nghe. 9 giờ 15 phút 4 Hướng dẫn kết thúc. - Củng cố kiến thức. - Củng cố kỹ năng rèn luyện. - Hướng dẫn chuẩn bị cho buổi học sau. - Vệ sinh phương tiện. -CH: Khi tăng số theo anh (chị) thực hiện như thế nào? -Nhận xét: - Nhấn mạnh các bước quan trọng khi thực hiện? - Nhận xét. - Giao nhiệm vụ. - Giao công việc. -Lắng nghe, ghi nhớ, trả lời. -Lăng nghe, ghi nhớ. -Lăng nghe, ghi nhớ. - Lăng nghe - Tự chuẩn bị - Làm vệ sinh. 3 Phút 5 Hướng dẫn rèn luyện Tham khảo các tài liệu về các chủng loại và cấu tạo của xe. - Hướng dẫn tham khảo các tài liệu liên quan. - Tự tham khảo tài liệu. 2 Phút III. RÚT KINH NGHIỆM TỔ CHỨC THỰC HIỆN: 1. Nội dung: Tập lái tại chỗ số nóng. 2. Hình thức tổ chức dạy học: Hướng dẫn chung, chia nhóm thực tập. 3. Phương pháp: Diễn giảng, làm mẫu, học viên quan sát, lắng nghe. 4. Phương tiện và thời gian: Xe tập lái. PHỤ TRÁCH Ngày ...... thaùng .... năm 2019 GIÁO VIÊN
• 6.
• 7. GIẢNG Bài 2: TẬP LÁI XE TẠI CHỖ SỐ NÓNG (CÓ NỔ MÁY) I. MỤC TIÊU CỦA BÀI: Sau khi học xong bài này, người học có khả năng: - Kiến thức: + Trình bày được các bước chuẩn bị và kiểm tra trước khi khởi động, động cơ + Trình bày được quy trình khởi động của động cơ + Phân biệt được tiếng nổ của động cơ, phán đoán tốc độ để thay đổi số. - Kỹ năng: + Khởi động, động cơ đúng quy trình xây dựng + Thực hành đúng quy trình thay đổi số. + Kiểm tra an toàn kỹ thuật của phương tiện - Thái độ: + Thể hiện được tính cẩn thận và chuẩn xác. + Đảm bảo an toàn cho người và phương tiện II. NỘI DUNG: 1./ Giới thiệu phương tiện, dụng cụ: - Loại xe: Ô tô con. - Hiệu xe : Innova. - Kích thước:  Chiều dài: 4,58 m.  Chiều rộng: 1.77 m.
• 8. thực hành: Gồm 6 bước: - Bước 1: Kiểm tra tình trạng an toàn các thông số kỹ thuật của xe (đã học) - Bước 2: Khởi động động cơ. Vặn chìa khóa ổ điện theo chiều kim đồng hồ đến vị trí (ON), để 3 giây tiếp tục vặn đến vị trí (Start) khi động cơ đã nổ buông tay để chìa khóa trả về vị trí (ON). - Bước 3: Phương pháp tăng số. Đạp ly hợp hết hành trình, vào số 1, nhả phanh tay, nhả đều ly hợp đến 1/3 hành trình (cần số rung giật, tiếng máy lịm dần ...) tiếp tục tăng ga từ từ, tiếp tục nhả ly hợp cho xe chuyển động êm dịu không rung giật. Đạp hết ly hợp đồng thời nhả hết chân ga vào số 2 tiếp tục nhả hết ly hợp và tăng ga từ từ ( các số còn lại, thao tác tương tự) . - Bước 4: Phương pháp giảm số. Nhả chân ga, đạp hết hành trình ly hợp, về số thấp ( theo thứ tự ) và nhả ly hợp cho bánh xe chuyển động - Bước 5: Vào số lùi. Đạp ly hợp hết hành trình đưa cần số vào vị trí R. Nhả nhanh hết 1/3 hành trình ly hợp, tiếp tục nhả từ từ đến khi bánh xe chuyển động nhả hết hành trình ly hợp. - Bước 6: Về số (0) và tắt máy: Nhả ga, đạp hết hành trình ly hợp, đạp phanh, cho bánh xe hết chuyển động về số (0), kéo phanh tay, vặn chìa khóa ngược chiều kim đồng hồ đến vị trí (ACC) ấn chìa khóa xoay tiếp tới vị trí (LOCK) và rút chìa khóa.
• 9. SAI PHẠM THƯỜNG GẶP, NGUYÊN NHÂN VÀ BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC STT Một số sai phạm thường thường gặp Nguyên nhân Biện pháp khắc phục 1 Tăng giảm số không được. Đạp ly hợp không hết hành trình. Phải đạp hết hành trình ly hợp. 2 Thay đổi số bị rú ga. Chưa nhả ga đã đạp ly hợp. Nhả hết ga rồi đạp ly hợp. 3 Vào số mà bánh xe không chuyển động. - Chưa nhả ly hợp đã đạp ga. - Vào số chưa hết hành trình số. - Nhả hết ly hợp rồi tăng ga. - Vào số hết hành trình số. TÀI LIỆU HỌC TẬP 1. Cục đường bộ Việt Nam (2012) - Các văn bản quy định và hướng dẫn về quản lý đào tạo, sát hạch cấp giấy phép lái xe cơ giới đường bộ - NXB Giao thông vận tải. 2. Cục đường bộ Việt Nam (2011) - Giáo trình kỹ thuật lái xe ô tô - Nhà xuất bản Giao thông vận tải.
• 10. THỰC HIỆN Bài2: Tập lái xe tại chỗ có nổ máy (số nóng) Ghi chú: Đánh dấu “*” là các bước quan trọng, học viên đánh dấu X vào ô Có STT Nội dung thực hiện Có Không 1 Bước 1: Kiểm tra tình trạng an toàn các thông số kỹ thuật của xe. X 2* Bước 2: Khởi động động cơ. X 3* Bước 3: Phương pháp tăng số. X 4* Bước 4: Phương pháp giảm số. X 5 Bước 5: Vào số lùi. X 6 Bước 6: Về số 0 và tắt máy. X