Thứ bảy, 13/11/2021, 16:33 GMT+7
Một trong các nguyên nhân gây hiếm muộn thường gặp ở phụ nữ là tắc ống dẫn trứng. Bình thường, ống dẫn trứng là đường dẫn để tinh trùng đến gặp trứng và thụ tinh với trứng. Nếu ống dẫn trứng tắc nghẽn, ứ dịch sẽ cản trở quá trình thụ thai, do đó không thể có thai tự nhiên. Ngay cả khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm, nếu ống dẫn trứng bị viêm, ứ dịch…cũng ảnh hưởng đến kết quả điều trị, làm giảm tỷ lệ thành công khi chuyển phôi. Do đó, khi khám hiếm muộn, đánh giá tình trạng ống dẫn trứng gần như là bước không thể thiếu. Để đánh giá tình trạng ống dẫn trứng có nhiều phương pháp như chụp buồng tử cung ống dẫn trứng cản quang – (còn được gọi là HSG), phẫu thuật nội soi và siêu âm. Chụp buồng tử cung vòi trứng cản quang (Histerosalpingography – HSG) Hiện nay, chụp buồng tử cung vòi trứng cản quang - HSG là phương pháp thường được chỉ định trong đánh giá buồng tử cung và vòi trứng, gần như là chỉ định đầu tay trong thực hành khảo sát vô sinh. Ưu điểm của HSG là thực hiện nhanh, không cần gây mê, có thể cho thông tin hữu ích về tình trạng vòi trứng, các bất thường của buồng tử cung như dính buồng tử cung, polyp nội mạc tử cung. Kỹ thuật này có thể giúp khảo sát hết chiều dài ống dẫn trứng, chẩn đoán nhiều dạng bệnh lý của ống dẫn trứng. Nhược điểm thường được ghi nhận trong HSG là gây, chủ yếu đau do co thắt khi bơm chất cản quang và cách thực hiện thủ thuật. Bệnh nhân được chỉ định HSG đều phải sử dụng thuốc giảm đau trước và sau thủ thuật là một bất tiện nữa cho bệnh nhân. Ngoài ra, nguy cơ của HSG là gây co thắt đoạn gần ống dẫn trứng, có thể chẩn đoán dương tính giả các trường hợp tắc ống dẫn trứng đoạn gần. Nguy cơ nhiễm khuẩn, nguy cơ tiếp xúc tia xạ và cần có đơn vị chẩn đoán hình ảnh độc lập, đủ điều kiện an toàn tia xạ là những bất lợi khác của HSG. Chụp HSG không thể thực hiện khi bệnh nhân có thai và viêm nhiễm sinh dục. Bên cạnh đó, nếu bệnh nhân ứng dị ứng với iod trong chất cản quang cũng là yếu tố thận trọng khi chỉ định HSG. Với những nhược điểm này, HSG dần được khuyến cáo cần thay thế bới các phương pháp khác ít nguy cơ hơn. Siêu âm buồng tử cung vòi trứng sử dụng chất tương phản – Hysterosalpingo-contrast sonography – HyFoSy Hiện nay có một kỹ thuật mới đánh giá tính thông ống dẫn trứng chính xác, an toàn hơn, đó là siêu âm sử dụng chất tương phản bọt, gọi tắt là HyFoSy. Chỉ cần sử dụng một lượng nhỏ chất tương phản có thành phần chính là cellulose và nước tạo môi trường cản âm bơm vào tử cung qua ngả âm đạo và quan sát bằng siêu âm giúp đánh giá tính thông của ống dẫn trứng một cách an toàn, hiệu quả. Kỹ thuật HyFoSy khắc phục được các nhược điểm của phương pháp chụp X - quang cổ điển như bệnh nhân không tiếp xúc tia xạ, thời gian khảo sát ngắn hơn, thân thiện với bệnh nhân hơn. Bệnh nhân có thể được thực hiện HyFoSy ở phòng khám ngoại trú, không cần nhập viện, có thể ra về sau 30 phút và nhận kết quả ngay. Hơn nữa, HyFoSy được đánh giá là kết quả chẩn đoán chính xác tương đương phẫu thuật nội soi trong đánh giá tình trạng ống dẫn trứng và buồng tử cung. Ngoài ra, phương pháp này còn thuận lợi cho những bệnh nhân dị ứng iod, nhạy cảm đau, không thể thực hiện được HSG. Ưu điểm lớn nhất của HyFoSy là giảm đau cho bệnh nhân, hơn 70% bệnh nhân từng được thực hiện HyFoSy nhận xét phương pháp này hoàn toàn không đau hoặc rất ít đau dù không sử dụng thuốc giảm đau hay gây tê, gây mê trước khi thực hiện. Ngoài đánh giá tình trạng ống dẫn trứng, HyFoSy còn có thể giúp đánh giá được các bất thường ở tử cung như u xơ cơ tử cung, đặc biệt là các trường hợp khối u xơ lấn vào buồng tử cung. Một số ưu điểm của HyFoSy đã được được ghi nhận là:
HyFoSy có nhiều lợi ích đáng quan tâm, có thể thay thế HSG trong đánh giá tình trạng ống dẫn trứng, giảm tỷ lệ can thiệp xâm lấn hoặc những ảnh hưởng bất lợi trên bệnh nhân. Phẫu thuật nội soi: Phương pháp này được xem là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá buồng tử cung và ống dẫn trứng. Ngoài giúp chẩn đoán xác định bệnh lý, nội soi sẽ kết hợp điều trị ngay thời điểm mổ. Bên cạnh đó có thể khảo sát và đánh giá các bệnh lý liên quan hiếm muộn đi kèm bất thường ống dẫn trứng như nhân xơ tử cung, adenomyosis, dị dạng tử cung… Dù là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán tắc ống dẫn trứng, phẫu thuật nội soi không phải là phương pháp được bác sĩ ưu tiên chỉ định cho bệnh nhân vì phương pháp xâm lấn này có nhiều hạn chế như cần nhập viện, sử dụng thuốc gây mê, chi phí cao, thời gian điều trị đến hồi phục dài hơn các phương pháp đánh giá khác và nhiều tai biến liên quan việc phẫu thuật như chảy máu, nhiễm trùng. Phẫu thuật nội soi thường được chỉ định trong khảo sát sự thông ống dẫn trứng khi có bệnh lý đi kèm, ít khi là bước khảo sát đơn thuần trong khám và chẩn đoán bệnh nhân hiếm muộn. HyFoSy và các kỹ thuật đánh giá ống dấn trứng đã được triển khai thực hiện tại Bệnh viện Mỹ Đức. Mọi thắc mắc liên quan đến các kỹ thuật này, Quý bệnh nhân có thể liên hệ: Bệnh viện Mỹ Đức 04 Núi Thành, P.13, Q.Tân Bình, TPHCM (028) 7308 5885 Bệnh viện Mỹ Đức Phú Nhuận 43R/2-4 Hồ Văn Huê, P.9, Q. Phú Nhuận, TPHCM (028) 6285 6262
1. Chụp X-Quang tử cung vòi trứng là gì? Chụp tử cung vòi trứng được viết tắt là HSG (Hysterosalpingography) là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X nhằm khảo sát lòng tử cung và hai vòi trứng sau khi bơm thuốc đối quang qua ống thông ở lỗ cổ tử cung. Chụp tử cung vòi trứng thường được sử dụng để chẩn đoán tắc vòi trứng và phát hiện các bất thường ở buồng tử cung. Chụp X Quang tử cung vòi trứng 2. Khi nào cần chụp tử cung vòi trứng? Một số nguyên nhân gây vô sinh chủ yếu được phát hiện bởi kỹ thuật này bao gồm: – Bất thường trong cấu trúc tử cung (do bẩm sinh hoặc di truyền) – Tắc ống dẫn trứng – Có bất thường trong tử cung như u xơ, khối u tử cung, polyp tử cung hoặc tồn tại mô sẹo trong tử cung. Bên cạnh đó, kỹ thuật này còn được sử dụng để kiểm tra ống dẫn trứng vài tháng sau phẫu thuật để đảm bảo phẫu thuật thắt ống dẫn trứng thành công hay không. 3. Bạn cần chuẩn bị gì trước khi chụp tử cung vòi trứng? – Ngưng uống các loại thuốc có đối quang trong 5 ngày trước. – Bệnh nhân được uống thuốc giảm đau, giãn cơ trước chụp khoảng 30 phút đến 1 tiếng đồng hồ. – Để ngăn ngừa nhiễm trùng bác sỹ sẽ kê thêm thuốc kháng sinh trước hoặc sau khi chụp. – Đối với một số bệnh nhân quá lo lắng, các bác sỹ có thể sẽ kê thêm một toa thuốc an thần giúp thư giãn hơn – Bệnh nhân cần đi tiểu trước khi chụp. 4. Thời điểm nào phù hợp để chụp tử cung vòi trứng? Chụp tử cung thường được thực hiện sau một vài ngày đến 1 tuần sau khi kết thúc kinh nguyệt. Việc này đảm bảo bạn không mang thai, đồng thời giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng trong quá trình thực hiện kỹ thuật. Một số chống chỉ định của chụp tử cung vòi trứng: – Đang mang thai. – Đang bị viêm nhiễm phần phụ. – Đang có kinh hoặc đang rong huyết 5. Quá trình thực hiện tử cung vòi trứng diễn ra như thế nào? – Bước 1: Bệnh nhân sẽ nằm lên bàn chụp theo tư thế sản khoa. – Bước 2: Nhân viên y tế sẽ sát khuẩn âm hộ, đưa dụng cụ khám (mỏ vịt) vào âm đạo để quan sát cổ tử cung. Sát khuẩn cổ tử cung và cùng đồ âm đạo, sau đó cố định ống thông và bơm thuốc cản quang theo ống thông vào buồng tử cung. – Bước 3: Chụp các phim đánh giá tử cung và vòi trứng. – Bước 4: Tháo bỏ dụng cụ. – Bước 5: Chụp thêm phim Cotte đánh giá lưu thông vòi trứng sau 10 – 15 phút và kết thúc quá trình chụp. 6. Cần lưu ý gì trong khi chụp tử cung vòi trứng? – Bệnh nhân cần thả lỏng cơ thể, phối hợp tốt với nhân viên y tế để có kết quả tốt nhất. – Bệnh nhân có thể cảm thấy hơi đau bụng khi tiêm thuốc cản quang, cảm giác này sẽ tự giảm dần đi trong thời gian ngắn.
7. Cần lưu ý gì sau khi chụp tử cung vòi trứng? – Thuốc cản quang có thể rỉ ra từ âm đạo, nó dính nên sẽ hơi khó chịu. Bệnh nhân có thể dùng băng hằng ngày để hạn chế sự khó chịu này. – Nghỉ ngơi tại chỗ khoảng 30 – 45 phút để nhân viên y tế theo dõi. – Cần uống thuốc đúng theo đơn của bác sỹ (nếu có). – Hầu hết mọi người có thể tự lái xe về nhà sau khi chụp. Tuy nhiên, một số trường hợp bệnh nhân có thể cảm thấy không khỏe sau khi chụp, vì vậy bệnh nhân nên sắp xếp để người thân đưa về nhà. 8. Những rủi ro nào có thể xảy ra khi thực hiện chụp tử cung vòi trứng? – Tai biến trong chụp tử cung vòi trứng là rất hiếm, bao gồm dị ứng với thuốc cản quang, tổn thương tử cung hoặc nhiễm trùng vùng chậu. Bệnh nhân cần báo ngay cho nhân viên y tế nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây: + Nôn, ngứa, phát ban, choáng váng, rét run, đau ngực, khó thở. + Ngất xỉu. + Đau bụng dữ dội hoặc chuột rút. + Chảy máu âm đạo nặng. + Sốt hoặc ớn lạnh. + Dịch tiết âm đạo có mùi hôi. Tùy từng trường hợp mà nhân viên y tế sẽ có phương pháp xử lý phù hợp đảm bảo an toàn cho người bệnh. |
