Kali trong máu là gì

Hạ kali máu là tình trạng kali trong máu ở ngưỡng quá thấp. Triệu chứng của hạ kali máu rất đa dạng, đôi khi không quá rõ ràng, nhưng cũng có khi xuất hiện suy hô hấp hoặc loạn nhịp tim làm đe dọa tính mạng. Vậy làm sao để chẩn đoán và điều trị hạ Kali máu, bạn hãy cùng Youmed tìm hiểu nhé.

Hạ kali máu là gì?

Hạ kali máu xảy ra khi nồng độ kali trong máu quá thấp. Kali là một chất điện giải quan trọng trong dẫn truyền thần kinh đến các cơ, đặc biệt là cơ tim. Thận là cơ quan giúp điều hòa thăng bằng kali trong cơ thể, và một phần kali thất thoát qua nước tiểu và mồ hôi.

Hạ kali máu mức độ nhẹ thường không có triệu chứng rõ. Một số trường hợp hạ kali máu gây loạn nhịp tim cũng như là yếu cơ. Những triệu chứng này sẽ mất đi sau khi tình trạng hạ kali máu đã được điều trị.

Triệu chứng Hạ kali máu

Hạ kali máu mức độ nhẹ thường không có triệu chứng. Thực tế, người bị hạ kali máu thường không có triệu chứng gì cho đến khi kali máu hạ rất thấp. Kali máu bình thường khoảng 3.6-5.2 mmol/L.

Các triệu chứng giúp gợi ý hạ Kali máu gồm:

• Yếu cơ
• Mệt mỏi
• Táo bón
• Chuột rút
• Hồi hộp đánh trống ngực

Kali khi thấp hơn 3.6 gọi là hạ, còn thấp hơn 2.5 mmol/L thì có thể đe dọa tính mạng. Ở ngưỡng này, các triệu chứng gồm:

• Liệt
• Suy hô hấp
• Ly giải cơ
• Tắc ruột

Một số trường hợp nặng hơn, có xuất hiện loạn nhịp tim. Tình trạng này thường gặp nhất ở người đang uống thuốc digitalis (digoxin) hoặc có tình trạng rối loạn nhịp như:

• Rối loạn dẫn truyền, ở nhĩ hoặc thất
• Nhịp tim nhanh
• Nhịp tim chậm
• Ngoại tâm thu

Các triệu chứng khác gồm chán ăn, buồn nôn và nôn ói

Nguyên nhân nào gây ra Hạ kali máu?

Các nguyên nhân có thể gồm kali mất qua nước tiểu, mồ hôi hoặc mất qua đường tiêu hóa. Nguyên nhân khác là do ăn không đủ kali hoặc do hạ magie máu. Hạ kali máu cũng có thể là hệ quả của một bệnh lí khác hoặc do một thuốc nào đó đang dùng bao gồm:

• Hội chứng Bartter, bệnh thận do di truyền hiếm gặp, gây ra sự mất muối và kali
• Người mắc hội chứng Gitelman, bệnh thận do di truyền hiếm gặp gây mất thăng bằng ion trong cơ thể.
• Hội chứng Liddle, là một bệnh hiếm gặp gây ra tăng huyết áp và hạ kali máu
• Hội chứng Cushing, nguyên do là sử dụng quá nhiều cortisol
• Dùng những thực phẩm chứa cam thảo (nước súc miệng thiên nhiên hay nhai thuốc lá) và đất sét
• Uống thuốc lợi tiểu thải kali, như Thaizides, lợi tiểu quai và lợi tiểu thẩm thấu
• Sử dụng dài ngày các thuốc nhuận tràng
• Dùng penicillin liều cao
• Đái tháo đường toan cetoan
• Truyền dịch quá nhiều gây hạ kali máu do pha loãng
• Hạ Magie máu
• Bệnh lí tuyến thượng thận
• Suy dinh dưỡng
• Giảm khả năng hấp thu
• Cường giáp
• Sảng rượu
• Toan hóa ống thận type 1 và 2
• Tăng cao catecholamine, như trong nhồi máu cơ tim
• Thuốc như insulin hoặc đồng vận beta 2 trong điều trị COPD và hen
• Ngộ độc barium
• Hạ kali máu gia đình

Yếu tố nguy cơ

Nguy cơ hạ kali máu tăng cao ở những người:

• Đang dùng loại thuốc gây hạ kali, đặc biệt thuốc lợi tiểu thải kali
• Tình trạng nôn ói hay tiêu chảy dài ngày
• Mắc bệnh như đã liệt kê ở trên

Người mắc bệnh tim mạch có nguy cơ xuất hiện các biến chứng của hạ kali máu cao hơn. Thậm chí chỉ hạ một ít kali trong máu cũng có thể làm xuất hiện rối loạn nhịp. Do đó, ở những người suy tim sung huyết, rối loạn nhịp hay có tiền căn nhồi máu cơ tim, tốt nhất nên duy trì kali máu khoảng 4 mmol/L.

Chẩn đoán Hạ kali máu

Bác sĩ khi nghi ngờ bạn có nguy cơ hạ kali máu sẽ đề nghị lấy mẫu máu và nước tiểu để xét nghiệm. Một số xét nghiệm khác giúp đánh giá nồng độ các khoáng chất và vitamin trong máu, bao gồm cả nồng độ kali. Bác sĩ có thể đề nghị bạn làm thêm ECG (Đo điện tim), nhằm giúp phát hiện có hay không rối loạn nhịp do hạ kali máu hoặc bất thường tim mạch khác.

Điều trị Hạ kali máu như thế nào?

Một số người hạ kali máu và có triệu chứng cần phải nhập viện. Lúc này bác sĩ sẽ đo điện tim và theo dõi để xem có bất thường nhịp tim nào không.

Các bước điều trị hạ kali máu gồm:

• Loại bỏ nguyên nhân gây hạ kali máu. Sau khi đã xác định được nguyên nhân, bác sĩ sẽ định hướng cần làm gì để điều trị tốt nhất. Ví dụ, bác sĩ có thể cân nhắc dùng thuốc giảm tiêu chảy và nôn ói, hoặc đổi thuốc bạn đang dùng
• Bồi hoàn lượng kali đã mất. Thường bác sĩ cho bạn dùng một số thuốc giúp bồi hoàn lượng kali để đưa về ngưỡng bình thường. Tuy vậy, việc bù kali không nên bù quá nhanh, vì có thể gây ra các rối loạn nhịp khác. Thường bác sĩ sẽ cho truyền kali đường tĩnh mạch với tốc độ truyền dịch chảy chậm
• Theo dõi Kali tại bệnh viện. Nếu ở bệnh viện, bác sĩ sẽ đo lại lượng kali máu sau bồi hoàn nhằm phòng ngừa tình trạng tăng kali máu. Kali máu tăng có thể gây ra nhiều biến chứng rất nghiêm trọng.
• Sau khi bạn xuất viện, bác sĩ sẽ dặn dò về chế độ ăn giàu kali. Ngoài ra, có thể bác sĩ sẽ cho bạn dùng thêm thuốc bổ sung kali, dùng trong hoặc sau bữa ăn. Có thể bác sĩ sẽ kê cho bạn thuốc Magie, bởi vì hạ Magie cũng có thể hạ kali

Tóm lại, hạ kali máu là một tình trạng bệnh có thể gặp ở bất kì ai. Nếu bạn nghi ngờ bản thân có nguy cơ hạ kali máu hoặc có các triệu chứng như kể trên, bạn nên đi khám bác sĩ ngay. Nếu bạn cảm thấy bài viết trên hữu ích, bạn hãy chia sẻ với mọi người xung quanh nhé.

>> Xem thêm:

Những câu hỏi thường gặp về tình trạng tăng kali máu  

Thuốc Kaldyum trong việc bổ sung Kali và những điều bạn cần biết

Trả lời:

Xin chào Trung, cảm ơn bạn đã đặt câu hỏi tới các bác sĩ. Sau đây chúng tôi xin cung cấp đến bạn một số thông tin về triệu chứng tăng Kali trong máu để bạn và mọi người hiểu rõ hơn về chứng bệnh này.

1. Tăng Kali máu là gì

2. Biểu hiện của tăng Kali máu

3. Nguyên nhân gây ra tăng Kali máu

4. Khi nào nên đi khám bác sĩ

Gọi điện Tư vấn và Hẹn khám Bác sĩ: 19001246 

Tư vấn qua CHAT FACEBOOK

Bảo mật danh tính hoàn toàn!

1. Tăng Kali trong máu là bệnh gì?

Tăng kali máu là tăng nồng độ ion kali trong máu (trên 5,0 mmol/l). Nồng độ kali tăng quá cao trong máu được xem là một cấp cứu y khoa do nguy cơ gây rối loạn nhịp có thể dẫn đến tử vong.

Tăng kali máu là 1 rối loạn điện giải thường gặp trong khoa hồi sức tích cực. Tổng lượng kali trong cơ thể khoảng 3000 mEq (50-75mEq/kg). Trái ngược với Natri phần lớn ở ngoài tế bào. Kali 98% ở trong tế bào. Sự khác biệt trong phân bố giữa 2 cation này được điều chỉnh bởi bơm Na-K-ATPase ở màng tế bào, bơm vận chuyển Natri ra ngoài tế bào và đưa kali vào trong tế bào với tỉ lệ 3:2.Kali máu bình thường từ 3,5-5,0 mmol/l, tăng khi kali > 5mmol/l.

2. Dấu hiệu và biểu hiện của chứng tăng Kali trong máu

Triệu chứng thường không đặc hiệu, gồm cảm giác khó chịu, đánh trống ngực và yếu cơ; khó thở nhẹ có thể là dấu hiệu của nhiễm toan chuyển hoá, một trong các bối cảnh xảy ra tăng kali máu. Tuy nhiên, tình trạng tăng kali thường được phát hiện khi làm sàng lọc xét nghiệm máu cho một bệnh lý nội khoa, hoặc nó chỉ gây chú ý khi đã có biến chứng, như rối loạn nhịp tim hay đột tử.

Trong quá trình lấy bệnh sử, thầy thuốc sẽ tập trung chú ý vào bệnh thận và việc dùng thuốc, vì đây là các nguyên nhân chính. Sự kết hợp của đau bụng, hạ đường máu và tăng sắc tố, thường trong bệnh sử của bệnh tự miễn khác, có thể là dấu hiệu của bệnh Addison - chính nó cũng là một khẩn cấp y khoa.

3. Nguyên nhân gây ra tình trạng tăng Kali trong máu

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra tình trạng Kali trong máu tăng cao, nhưng nguyên nhân chủ yếu và phổ biến gây tăng lượng kali trong máu nhất là bệnh suy thận cấp và bệnh thận mãn tính. Suy thận, suy thận cấp và mạn tính có thể có 1 hoặc nhiều các cơ chế trên và là nguyên nhân phổ biến gây tăng Kali máu. Ngoài ra còn có các nguyên nhân khác:

- Tăng kali máu do tăng đưa vào:

• Truyền máu.đặc biệt các đơn vị máu được lưu trữ lâu.
• Truyền hoặc uống kali: nếu người bệnh không có các yếu tố nguy cơ như giảm bài tiết aldosterol hoặc bệnh thận cấp hoặc mạn tính thì tăng kali máu do uống không phải là nguyên nhân chính.

- Tăng kali máu do tăng chuyển từ trong tế bào ra ngoài tế bào:

• Toan chuyển hóa: tình trạng toan chuyển hóa do toan lactic hoặc toan ceton dẫn đến Kali từ trong tế bào đi ra ngoài tế bào. Khi pH máu giảm 0,1 Kali máu sẽ tăng 0,5mmol/l.

• Do hủy hoại tế bào: bất kỳ nguyên nhân nào tăng hủy hoại tế bào dẫn đến giải phóng Kali trong tế bào ra ngoài tế bào như tiêu cơ vân, tan máu, bỏng, hội chứng ly giải khối u, sau tia xạ.).

- Tăng kali máu do giảm bài tiết kali. Có ba cơ chế chính gây giảm bài tiết kali qua nước tiểu: giảm bài tiết aldosterol, giảm đáp ứng với aldosterol, giảm phân bố Natri và nước ở ống lượn xa khi mà giảm dòng máu đến động mạch thận.

- Do tác dụng của các loại thuốc: Thuốc gây ức chế men chuyển Angiotensin; Thuốc ức chế thụ thể Angiotensin II (ARBs); Thuốc lợi tiểu giữ kali, ức chế men chuyển, chống viêm không steroid; Lạm dụng thuốc bổ sung Kali.

- Ngoài ra còn do ảnh hưởng từ các bệnh và thói quen xấu khác như Bệnh Addison (suy thượng thận); Bệnh tiểu đường loại 1; Nghiện rượu hoặc sử dụng ma túy nặng.

- Các bệnh thường gây ra tăng Kali máu:

• Suy thận cấp và mạn
• Bệnh thận mạn

- Các nguyên nhân khác ít gặp hơn bao gồm:

• Bệnh Addison
• Sử dụng thuốc ức chế thụ thể, ức chế men chuyển và thuốc ức chế thụ thể 
• Mất nước
• Vỡ tế bào hồng cầu do chấn thường nặng hoặc bỏng
• Dùng nhiều thuốc bổ sung kali
• Đái tháo đường type 1

4. Khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Chỉ khi thực hiện những xét nghiệm thì bạn mới biết nồng độ Kali trong cơ thể mình cao hay thấp, vì vậy cần thường xuyên khám định kỳ điều độ, thực hiện những xét nghiệm mà bác sĩ yêu cầu để kiểm tra các chỉ số trong máu và có hướng điều trị phù hợp.

Chứng tăng Kali trong máu là triệu chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng con người nên nếu bạn lo sợ, nghi ngờ mình bị tăng Kali trong máu kèm theo các biểu hiện như chóng mặt, buồn nôn, khó thở, cơ thể suy nhược thì cần đến bệnh viện khám chữa ngay để được điều trị kịp thời.

Hy vọng với những chia sẻ của chúng tôi, bạn Trung đã có cái nhìn tổng quan nhất đối với chứng tăng Kali trong máu. Nếu bạn cần giúp đỡ, hãy gọi cho Hello Doctor chúng tôi theo số điện thoại: 1900 1246, chúng tôi luôn sẵn lòng được hỗ trợ cho bạn.

Nếu bạn cần hỗ trợ hay có câu hỏi cần gửi tới bác sĩ Hello Doctor vui lòng gửi thông tin tại đây.