Bài 47 Kể về một lễ hội lịch sử văn hoá mà em biết Bài làm Sự tích lễ hội Chử Đồng Tử Về đời Hùng Vương thứ mười tám, ở làng Chử Xá, ven sông Hồng có hai cha con Chử Đồng Tử làm nghề mò cua bắt cá kiếm sống. Quá nghèo khổ, hai cha con chỉ có chung một chiếc khố. Lúc hấp hối, người cha dặn con: "Cha có mệnh hệ nào thì con cứ táng trần cha. Còn cái khô' thì con giữ lại". Người cha qua đời, Chử Đồng Tử lấy khố liệm cha rồi mới chôn cất. Cuộc sống Chử Đồng Tử ngày một thêm khó khăn. Có một hôm đang hl hụp bắt cá trên sông, Chử Đồng Tử nhìn thấy một chiếc thuyền to lướt sóng chạy tới. Trên thuyền có nhiều quân quan, nhiều thị nữ, đó là thuyền của công chúa Tiên Dung, con gái vua Hùng đi du ngoạn. Chử Đồng Tử vô cùng hoảng sợ chạy lên bờ vùi thân mình xuống bãi cát, sau một lùm cây. Trời nắng, lại nhìn thấy phong cảnh đẹp, Tiên Dung sai thị tì vây màn bát tiên lên bãi cát để tắm. Chỉ một lát sau, nước dội cát trôi, Tiên Dung bỗng nhìn thấy một chàng trai vạm vỡ hiện lên... Công chúa tin là do Trời sắp đặt, bèn sai người lấy áo quần cho chàng. Tiên Dung bày tiệc ăn mừng và kết duyên với Chử Đồng Tử. Bãi cát đó gọi là bãi Tự Nhiên. Vợ chồng Chử Đồng Tử không về kinh đô mà đưa thuyền ra vùng hải đảo tìm thầy học đạo, đi khắp nơi dạy dân trồng lúa, chăn tằm, dệt tơ lụa, buôn bán. Sau đó, cả hai vợ chồng bay lên trời. Tuy nhiên, mỗi khi đất nước ta bị giặc xâm lấn bờ cõi, Chử Đồng Tử lại hiển linh giúp dân cứu nước. Làng Chử Xá, bãi Tự Nhiên, đền thờ Chử Đồng Tử ở bên bờ sông Hồng, thuộc tỉnh Hưng Yên ngày nay là những dấu tích thiêng liêng còn lại. Lễ hội Chử Đồng Tử là một lễ hội lớn vào đầu xuân hàng năm. Hàng vạn người đã về dự lễ hội để tưởng nhớ ông. Nguyễn Xuân Giang, 3A Trường Tiểu học Yên Nhân - Hưng Yên Show Năm nay, Lễ hội Chử Đồng Tử-Tiên Dung có quy mô hàng tổng với sự tham gia của 9 thôn thuộc hai xã Bình Minh, huyện Khoái Châu và xã Mễ Sở, huyện Văn Giang. Đây là một trong 16 lễ hội lớn, là điểm du lịch thu hút đông đảo du khách thập phương tới tham quan chiêm bái.Mở màn lễ hội là các làng thuộc tổng Mễ tổ chức đội hình rước kiệu thánh từ đình làng về đền Đa Hòa. Con rồng dài hơn 20m đi đầu đoàn rước kèm theo tiếng trống liên hồi khiến già, trẻ, gái, trai, ai cũng phấn khởi, tưng bừng. Sau đám rước kiệu thánh là hội rước cờ, múa sinh tiền, kiệu long đình, kiệu chóe nước,… Sau cùng là ba kiệu rước Chử Đồng Tử, Tiên Dung công chúa, Tây Sa công chúa. Sau khi lấy nước ở sông Hồng về, các kiệu trở về Đền Hóa lễ thánh. Đi đầu là hai bô lão cùng hai nam, hai nữ dâng nước vào đền. Theo tục lệ, nước được dùng để cúng phải là nước lấy ở giữa sông Hồng. Người đại diện cho dân làng lấy nước là cụ già có đức độ trong làng. Dâng nước là hình thức tâm linh cầu nguyện một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, bội thu.
Đến tham gia lễ hội từ rất sớm, ông Nguyễn Mạnh Hùng, 80 tuổi, sống tại xã Dạ Trạch, huyện Khoái Châu, cho biết: “Về dự lễ hội, chúng tôi được gặp gỡ rất nhiều bà con gần xa, cùng nhau tụ hội, chiêm bái, lễ thánh, cầu mong một năm sung túc, an vui, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, cùng nhau gắn bó keo sơn, đoàn kết xây dựng xóm làng khang trang, đổi mới”. Sau lễ khai hội, nhiều hoạt động văn hóa văn nghệ, trò chơi dân gian được tổ chức tại khu vực đền như thi bơi chải, cờ tướng, bình thơ, hát văn, múa quạt, bịt mắt đập niêu, bịt mắt bắt dê, kéo co, chọi gà…Điểm nhấn trong các đêm diễn ra lễ hội là những buổi đốt đèn trời. Bến sông Hồng ở khu vực đền khi ấy chật kín người, trẻ có, già có. Đây là minh chứng sống động cho câu châm ngôn “Tình yêu không có tuổi”, bởi không chỉ có nam thanh, nữ tú háo hức và hồi hộp thả những lời cầu nguyện về tình yêu và hạnh phúc theo những ngọn đèn trời… Với giá trị văn hóa sâu sắc, Lễ hội Chử Đồng Tử-Tiên Dung như một thông điệp gửi tới hậu thế về lòng hiếu thảo, là minh chứng của nền văn minh lâu đời của dân tộc, gắn liền với sự di cư của cư dân từ vùng núi cao xuống khẩn hoang đất đai vùng châu thổ sông Hồng. Bài và ảnh: VŨ MINH PHÚC Kể chuyện lớp 3 - Tuần 26 Hôm nay, Download.vn sẽ cung cấp tài liệu Tập làm văn lơp 3: Kể lại từng đoạn truyện Sự tích lễ hội Chử Đồng Tử.  Hy vọng với 2 mẫu dưới đây, các bạn học sinh lớp 3 sẽ có thêm tài liệu tham khảo hữu ích khi tìm hiểu về tác phẩm này. Đề bài: Dựa vào các tranh, em hãy đặt tên và kể lại từng đoạn truyện Sự tích lễ hội Chử Đồng Tử. Kể lại từng đoạn truyện Sự tích lễ hội Chử Đồng TửĐoạn 1: Gia cảnh của Chử Đồng Tử Vào đời Hùng Vương thứ mười tám, ở làng Chử Xá bên bờ sông Hồng, có một chàng trai tên là Chử Đồng Tử. Nhà nghèo, mẹ mất sớm, hai cha con chỉ có một chiếc khố để mặc chung. Đến khi cha mất, vì thương cha nên chàng đã quấn khố chôn cha, còn mình đành ở không. Đoạn 2: Cuộc gặp gỡ của Chử Đồng Tử và Tiên Dung Một lần nọ, Chử Đồng Tử đang mò cá ở dưới sông. Chàng nhìn thấy một chiếc thuyền lớn đang tiến đến. Thuyền của công chúa Tiên Dung, con gái của vua Hùng. Chàng hoảng hốt chạy tới khóm lau thưa trên bãi, nằm xuống, bới cát phủ lên mình để ẩn trốn. Công chúa thấy cảnh đẹp, ra lệnh cắm thuyền, lên bãi rồi cho vây màn ở khóm lau để tắm. Nước giội làm trôi cát đi, để lộ một chàng trai khỏe mạnh. Công chúa rất đỗi bàng hoàng. Đến khi biết rõ sự tình, nàng cảm động, cho rằng duyên trời đã sắp đặt nên quyết định nên duyên cùng Chử Đồng Tử. Đoạn 3: Vợ chồng Chử Đồng Tử giúp nhân dân Hai vợ chồng Chử Đồng Tử về kinh tìm thầy học đạo. Sau đó, họ đi khắp nơi dạy cho nhân dân cách trồng lúa, dệt vải. Cuối cùng, cả hai đều hóa lên trời. Sau khi về trời, Chử Đồng Tử còn nhiều lần hiển linh giúp dân đánh giặc. Đoạn 4: Nhân dân tưởng nhớ công ơn Nhân dân ghi nhớ công ơn lập đền thờ ở nhiều nơi bên sông Hồng. Từ đó hằng năm, suốt mấy tháng mùa xuân, cả một vùng bờ bãi sông Hồng lại nô nức làm lễ, mở hội để tưởng nhớ ông. Kể lại từng đoạn truyện Sự tích lễ hội Chử Đồng Tử - Mẫu 2Đoạn 1: Hoàn cảnh của Chử Đồng Tử Đời Hùng Vương thứ mười tám, tại làng Chử Xứ, có chàng trai tên là Chử Đồng Tử. Nhà nghèo, mẹ mất sớm, chàng sống cùng với cha. Họ chỉ có một chiếc khố để mặc chung. Khi cha mất, Chử Đồng Tử thương cha nên đã quấn khố chôn cha, còn mình đành ở không. Đoạn 2: Chử Đồng Tử gặp Tiên Dung Một hôm, Chủ Đồng Từ đang mò cá dưới sông thì nhìn thấy một đoàn thuyền sang trọng đi tới. Đó là đoàn thuyền của công chúa Tiên Dung, con gái Vua Hùng. Chàng hoảng hốt chạy tới khóm lau để trốn, rồi lấy cát phủ lên mình. Nào ngờ, công chúa lại chọn chỗ bãi sông đẹp làm nơi dừng chân và sai người quây màn nơi khóm lau mà tắm. Nước dội làm cát trôi đi, để lộ ra một chàng trai tuấn tú. Công chúa Tiên Dung rất đỗi bàng hoàng. Nhưng khi biết được gia cảnh của chàng trai, nàng rất cảm động và cho rằng đây là duyên phận nên đã quyết định lấy Chử Đồng Tử làm chồng. Đoạn 3: Vợ chồng Chử Đồng Tử giúp nhân dân Hai vợ chồng Chử Đồng Từ quay về kinh, tìm thầy học đạo rồi đi khắp nơi truyền dạy cho nhân dân nhiều nghề như trồng lúa, dệt vải. Sau này, cả hai đều hóa lên trời. Tuy vậy, Chử Đồng Tử vẫn hiển linh giúp nhân dân đánh giặc. Đoạn 4: Nhân dân tổ chức lễ hội để tưởng nhớ Chử Đồng Tử Nhân dân ghi nhớ công ơn Chử Đồng Tử đã lập đền thờ bên bờ sông Hồng. Ngoài ra, họ còn nô nức làm lễ, mở hội để tưởng nhớ ông.
Website: http://www.docs.vn Email : Tel : 0918.775.368LỄ HỘI CHỦ ĐỒNG TỬ - MỘT NÉT ĐẸP VĂN HÓAHòa trong không khí tưng bừng của các lễ hội truyền thống mỗi độ xuân về, lễ hội Chử Đồng Tử -Tiên Dung mang những nét đẹp riêng của vùng quê Văn Hiến, thắm đượm văn hóa dân gian và gắn liền với những truyền thuyết của một trong “Tứ bất tử” theo tâm thức dân gian.Hàng năm, từ ngày 10 đến 12 tháng 2 âm lịch, nhân dân trong tỉnh Hưng Yên và khách thập phương lại háo hức tiến về Đền Dạ Trạch (thuộc huyện Khoái Châu, Hưng Yên) để tham dự lễ hội Chử Đồng Tử- Tiên Dung, một trong lễ hội lớn ở nước ta. Từ sớm tinh mơ, khi những giọt sương trên lá cỏ còn chưa tan hết, đoàn người từ trên đê tấp nập kéo xuống, nô nức đến trẩy hội tình yêu. Ai ai cũng mang trong mình tấm lòng thành kính, tưởng nhớ công ơn của đức thánh Chử Đồng Tử đã có công xây dựng nơi đây thành miền quê trù phú. Lễ hội Chử Đồng Tử được tổ chức tại hai ngôi đền: Đền ở thôn Đa Hòa và đền ở thôn Yên Vĩnh, xã Dạ Trạch với nhiều nghi lễ truyền thống, biểu thị những tín ngưỡng của văn hóa dân gian. Cứ 3 năm, hai xã lại tổ chức lễ rước tổng, 9 xã rước bộ về đến Đa Hòa, 8 xã khác tổ chức lễ rước nước từ sông Hồng về đến Dạ Trạch. Trong lễ rước, các nghệ nhân trong xã sẽ hát trống quân và tràu văn để phục vụ nhân dân và góp thêm không khí linh thiêng cho ngày hội.Chưa ai biết chính xác lễ hội Chử Đồng Tử có tự bao giờ, chỉ biết đó là một tập tục truyền thống, một thói quen sinh hoạt văn hóa của nhân dân xã Dạ Trạch nói riêng và cả nước nói chung. Một năm bắt đầu bằng mùa xuân, mùa xuân cũng là mùa của lễ hội, là dịp để nhân dân cầu mong sự che chở bảo vệ của các vị Thánh họ thờ cúng. Và theo thần phả của xã Dạ Trạch, xưa kia nơi đây là một vùng lau sậy, đầm lầy dân sinh còn thưa thớt. Nhờ công ơn của Đức Thánh Chử Đồng Tử đã khai dân lập ấp, nhân dân mới có cuộc sống no đủ hạnh phúc như ngày nay. Lễ hội Chử Đồng Tử không chỉ gắn liền với tâm linh (sự tích Chử Đồng Tử) mà còn tưởng 1Website: http://www.docs.vn Email : Tel : 0918.775.368nhớ thiên tình sử nên thơ của Ngài với công chúa Tiên Dung- con gái Vua Hùng Vương thứ 18. Từ nhiều đời nay, nhân dân nơi đây vẫn ca ngợi bản tình cả về một tình yêu bất diệt này, đã vượt qua mọi sang hèn giàu nghèo, một tấm gương lớn về đức hiếu trung để lại tiếng thơm cho con cháu. Lễ hội là nơi lắng đọng một truyền thuyết với những câu chuyện huyền thoại lịch sử, biểu thi khát vọng của nhân dân muốn có cuộc sống đời đời bền vững. Và đức thánh Chử Đồng Tử còn được tưởng nhớ là ông Tổ của nghề buôn, thông thương giao lưu với nước ngoài, là người có tấm lòng từ bi đi chữa bệnh cứu giúp dân nghèo và tuyên truyền đạo Phật. Hiện nay có 72 nơi thờ Đức Thánh Chử Đồng Tử, nhưng chỉ có đền Đa Hà và Dạ Trạch được nhà nước công nhận là di tích lịch sử văn hóa. Với niềm tự hào và vinh dự đó, mặc dù còn nhiều khó khăn, Đảng bộ và nhân dân nơi đây long trọng tổ chức lễ hội Chử Đồng Tử- Tiên Dung, mỗi năm 1 lần đúng ngày mùng 10 tháng 2 Âm lịch. Tại Dạ Trạch- nơi có sự tích “Tam vị Đồng Thăng”- trước giờ khai hội nhìn quanh bãi cỏ trước sân đền đã kín người. Đoàn người khăn áo đủ màu sắc vẫn nườm nượp kéo về, trụng như dòng thác người đang chảy, cười nói rộn ràng làm ngày hội thêm tưng bừng. Sáng nay trời đã hửng nắng sau mấy ngày mưa xuân rả rích. Chồi non cũng đã nảy lộc, hoa cam, hoa bưởi từng chùm đua nở, hương bay ngào ngạt, hòa lẫn cùng tiếng trống tưng bừng. Đúng 7h30’, đoàn rước của xã Dạ Trạch và xã hàm Tử (thuộc Khoái Châu, Hưng Yên) được cử hành từ đền Dạ Trạch tiến ra phía sông Hồng lấy nước. Đi đầu đoàn rước là hai con rồng dài trên 20m của hai xã do hơn bốn chục thanh niên khỏe mạnh thay nhau múa dưới tiếng trống thúc liên hồi. Đây là biểu tượng của một mối tình gắn kết giữa hai xã. Rồng còn thể hiện cho nền kinh tế phát triển cho ước mở khát vọng muốn được bay cao, bay xa của thần dân Dạ Trạch. Tiếp theo là đoàn rước cờ do các bà, các chị, áo quần rực rỡ, đội trống chiêng, đội nhạc lễ, gươm trường bát cửu, đội múa sinh tiền… vừa đi vừa mua hát theo nhịp góp 2Website: http://www.docs.vn Email : Tel : 0918.775.368phần cho ngày hội thêm tươi vui. Rồi đến kiệu rước chúe đựng nước, kiệu rước “Bế ngư thần quan” (thần cá chép), kiệu Đức Thánh Chử Đồng Tử cùng nhị vị phu nhân và các dội tế lễ của hai xã đi theo hầu kiệu. Đoàn rước gồm hàng nghìn người, chưa kể dân chúng tiến ra sông để du thuyền lấy nước về tế Thánh. Hai bờ sông Hồng, dân chúng náo nức, chen nhau ngắm xem chiếc thuyền lớn, cờ hội tung bay đang lướt đi trên mặt nước còn mờ hơi sương. Không khí này gợi nhớ đến 4000 năm trước khi công chúa Tiên Dung cờ quạt rộn ràng, du thuyền để vãn cảnh sông Hồng và đã ngẫu hợp Chử Đồng Tử tại bãi cát tự nhiên, bắt đầu cuộc tình duyên đầy ý trời này. Hàng nghìn con mắt đang dõi theo đoàn thuyền, nhìn ai cũng đang mơ màng như sống trong truyền thuyết xưa. Khi được hỏi chuyện, bác Nguyễn Thị Thái, người làng Đức Nhuận, xã Hàm Tử cùng những người khác háo hức thi nhau kể lại truyền thuyết cho chúng tôi, bác còn nói: “Cháu à, mấy năm trước lễ rước nước còn đẹp hơn nữa cơ. Người dân cũng vây mùng màn tượng trưng để mô tả lại cảnh Tiên Dung tắm như trong truyền thuyết, trên bờ còn có đoàn hát quan họ biểu diễn hay lắm”. Ngừng một lúc, bác lại tiếp: “Bác thuộc một bài thơ tương truyền cho chính Tiên Dung công chúa đã làm, mẹ bác và chị bác đã kể lại, bác nghe đã truyền qua nhiều đời lắm rồi’. Bác vừa đọc vừa ngâm kéo dài bài thơ:“Vây màn tắm mát kề liền bên sôngNgười thục nữ kẻ tiên đồng Tình cờ ai biết vợ chồng duyên ưaTrận còn ra thói mây mưaTruyền đi mấy tháng, truyền đem bắt vềCùng nhau đã trót lời thềHai người một phút hòa về Hồng ChâuĐông An, Dạ Trạch, Đông Kim Khói hương nghi ngút truyền sau muôn đời”…3Website: http://www.docs.vn Email : Tel : 0918.775.368Bác bảo còn dài lắm, nhưng bác chỉ đọc thế thôi. Thế mới biết hội Chử Đồng Tử- Tiên Dung đã ăn sâu vào tiềm thức người dân và lễ hội dân gian đến nhường nào.Sau khi nước được lấy đầy vào bình, đoàn rước tiến về phía đến Dạ Trạch để làm lễ khai mạc lễ hội. Màn hòa âm của 25 chiếc trống to nhỏ như một lời hiệu triệu đầy khí thế, báo hiệu một mùa lễ hội thành công, một năm mới với nhiều thắng lợi. Tám cô gái, tượng trưng cho tám nữ tì, bước qua cầu tiên rước nước vào đền. Hai cụ bô lão thay mặt dân chúng khiêng nước vào tế Thánh cầu mong mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa mang thắng lợi, xóm làng yên vui, gia đình hạnh phúc. Sau các nghi lễ tế rước, đại diện Sở Văn hóa huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên đến thắp hương và cầu mong mọi điều tốt lành sẽ đến. Những mâm lễ gồm sôi trắng, thủ lợn, gà luộc cùng hương hoa được người dân đội vào cúng tế.Cũng tại quê hương Dạ Trạch- mảnh đất giàu truyền thống cách mạng- Triệu Quang Phục, vị tướng tài giỏi nhà Lý, được sự giúp đỡ của đức thánh Chử Đồng Tử ban cho móng rồng đã dẹp tan quân xâm lược nhà Lương, giải phóng nước Vạn Xuân thuở trước. Vì vậy lễ hội Chử Đồng Tử còn là dịp để nhân dân tôn vinh các vị anh hùng cách mạng, đã góp công, góp sức xây dựng quê hương. Theo lời của anh Nguyễn Quang Úy trưởng ban tổ chức lễ hội tại Dạ Trạch thì năm nay kỉ niệm 20 năm “Đền Hòa Dạ Trạch được công nhận là di tích lịch sử văn hóa, chúng tôi tổ chức thêm nhiều nghi lễ, nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc để khách thập phương tới tế lễ và thăm quan. Người dân từ khắp mọi miền từ thành phố Hồ Chí Minh ra tới Hà Nội, Hải Phòng, ngược lên vùng cao, khách nước ngoài đến lễ rất đông. Họ muốn tìm hiểu về truyền thống và cội nguồn, văn hóa nơi đây. Được sống trong không khí lễ hội, ai cũng cảm thấy trẻ và khỏe thêm. Anh Úy cũng khoe: Có nhiều người hỏi tôi, đội quân tế lễ anh lấy ở đâu mà đông thế, lại đẹp nữa. Đó đều là dân trong xã hết đấy, dân ủng hộ nhiều lắm. Bình thường họ tất bật quanh năm, nhưng 4Website: http://www.docs.vn Email : Tel : 0918.775.368vào ngày hội dù bận thế nào cũng gác lại hết. Có gia đình tới hơn 20 người tham gia đoàn rước từ ông bà, bố mẹ, đến con cháu”. Niềm tự hào lộ rõ trên gương mặt của anh, cũng như người dân Dạ Trạch. Còn ở phía gần cầu tiên ông Nguyễn Như Bích người xã Dạ Trạch đang say sưa kể lại truyền thuyết Chử Đồng Tử- Tiên Dung cho các cháu của mình nghe. Đứa nào cũng tròn mắt ngạc nhiên, chăm chú nghe. Ông kể về sự tích con cá chép, rằng: Ngày xưa nghe các cụ kể lại ở đầm Dạ Trạch có con cá chép to bằng con trâu, tháng năm trời nắng, hễ thấy trẻ chăn trâu ra tắm, là cá nổi lên nói chuyện, rồi sau đợt vỡ đê không biết ông cá đi đâu mất, dân mới lập đền thờ. Chỉ một mình Dạ Trạch mới thờ thần cá này, độc đáo lắm”. Rồi ông lại chỉ đến chữ Kiệu có gậy và nón úp nói: “Đây là biểu tượng gợi nhớ sự uy linh của Đức Thánh Chử Đồng Tử và cũng là vật biểu thị cho hai chữ hiếu- trung của Chử Đồng Tử và Tiên Dung…”. Cứ như vậy ông kể hết sự tích này, đến sự tích khác, cố gắng truyền cho lũ cháu mình niềm tự hào về quê hương đất nước.Lễ hội Chử Đồng Tử cũng như một ngày lễ lớn thứ hai trong năm, theo lời của người dân Dạ Trạch nó còn tốn hơn tết. Trong 3 ngày hội, con cháu từ khắp nơi đều về, rồi bạn bè khách khứa đến thăm quan. Nhà nhà trong thụn xóm đều đi cúng lễ, nhà nào lễ nhỏ thì hương hoa, lễ lớn thì mâm xôi, đĩa thịt, đội ra đình. Nhà có điều kiện thì công đức, kiến thiết xây dựng, tôn tạo đình, nhà khó khăn thì thành tâm, chỉ cần có nén nhang là đủ. Nó đã trở thành tập tục lưu truyền qua nhiều đời và trở thành một nét đẹp truyền thống, mang đậm văn hóa và tín ngưỡng dân gian. Người dân và du khách khi tham gia lễ hội Chử Đồng Tử không chỉ được sống trong không khí linh thiêng của 4000 năm về trước mà còn được tham dự các trò chơi dân gian: Leo cầu Kiều, đập nồi niêu, bịt bắt bắt dê, đánh đu, cờ người và các màn múa rồng, múa lân đặc sắc. Các chàng trai thi nhau đi trên chiếc cầu Kiều dựng bằng tre, bắc ngang trên hồ trước cửa đền. Mặc dù bị ngã xuống nước, nhưng họ vẫn không bỏ cuộc, cố leo lên 5 |
