Zona là bệnh do virút Vacirella Zosterirus gây nên được dân gian quen gọi là bệnh giời leo. Virút Vacirella Zosterirus xâm nhập vào dây thần kinh, hạch giao cảm, chúng nhân lên ở hạch rễ sau và gây viêm cấp tính. Virút lan dọc theo rễ dây thần kinh cảm giác ngoại vi làm tổn thương bao Myelin gây tăng nhạy cảm ngoại vi, đau đớn, bỏng rát. Cơn đau, bỏng rát theo đường đi của dây thần kinh cảm giác đó chi phối. Tuy zona là bệnh không nguy hiểm nhưng nếu không chữa trị kịp thời, để bệnh nặng sẽ dẫn đến nhiều biến chứng, bệnh quá nặng thì vi rút sẽ tiêu hủy tế bào thần kinh tủy sống và làm rối loạn chức năng dẫn truyền tín hiệu từ ngoài da. Show
Theo Y học cổ truyền, zona thuộc loại “ôn bệnh”, nguyên nhân: do thấp nhiệt, do uất kết làm cho kinh lạc bị trở trệ mà sinh ra bệnh. Zona nằm trong phạm trù bệnh ngoại khoa. Trong các y văn cổ có ghi lại, zona có rất nhiều tên gọi khác nhau như: hỏa đái sang, triền yên hỏa đơn, tri thù sang hay xà xuyên sang… Những tên gọi này được đặt theo vị trí, đặc điểm và hình thái của bệnh zona. Bệnh zona gây nên bởi các nguyên nhân: - Nội thương tình chí, can uất hóa hỏa dẫn đến can đởm hỏa thịnh, can khí uất kết và chạy đến bàng quang quấn lấy mạch đới. - Do thấp nhiệt ứ trệ ở kinh tỳ, chức năng vận hóa của tỳ bị suy giảm và tích lại bì phu sinh nên bệnh. - Do ngoại cảm độc tà hình thành thấp nhiệt hỏa độc dẫn tới bệnh càng trầm trọng hơn. - Do hỏa độc tích tụ tại huyết sinh ban đỏ, thấp nhiệt độc gây tắc kinh mạch làm khí huyết không thông.  Triệu chứng bệnh Zona Triệu chứng - Xuất hiện nốt mụn nước: khi bị zona thần kinh, da sẽ bị đỏ, dần dần xuất hiện những đám mụn nước căng bóng, khó vỡ. - Bị một bên cơ thể: do bệnh có biểu hiện dọc theo dây thần kinh mà virút cu trú nên thường bệnh nhân chỉ bị một bên cơ thể. Nếu bị 2 bên cơ thể thì bệnh rất nặng, sức đề kháng suy giảm nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong. - Đau nhức: đau nhức dọc theo dây thần kinh có virút khu trú, đau mình, đau mắt, đau tai, đau ngực... Đau nhức kèm cảm giác kim châm, kèm cảm giác ngứa ngáy, nóng rát. Người khỏe mạnh cũng bị zona tấn công nhưng thường gặp hơn ở người cao tuổi, càng nhiều tuổi thì nguy cơ mắc bệnh càng cao. Người đang mắc một số bệnh có thể là yếu tố thuận lợi mắc zona như: bệnh về máu (lympho mạn, hodgkin...), đái tháo đường, ung thư, viêm não - màng não, suy giảm miễn dịch, các sang chấn tinh thần, suy nhược cơ thể, xạ trị, thủy đậu... Biến chứng của bệnh zona thần kinh Nếu không được điều trị kịp thời zona sẽ có thể bị biến chứng, thường gặp nhất là đau dây thần kinh sau khi bệnh đã được chữa khỏi, đặc biệt là ở người cao tuổi. Đau sau zona hay gặp và được đánh giá là “đáng sợ”. Các biến chứng khác ít gặp hơn là bội nhiễm da, tạo mụn mủ loét sâu, sưng bỏng và đau, viêm màng não, viêm tụy cắt ngang hoặc xuất huyết giảm tiểu cầu, Nếu tổn thương vào dây thần kinh thị giác sẽ gây mù mắt, hoặc vào tai sẽ bị giảm thị lực. Điều trị zona Một trong những điều cần lưu ý là giữ vùng tổn thương do zona được khô ráo sạch sẽ, không tắm, tránh đổ mồ hôi hay sát trùng bằng các dung dịch lỏng thành dòng chảy trên da vì bệnh sẽ dễ lan từ vùng da bệnh sang vùng da lành nếu bị ướt. Nên mặc quần áo rộng, tránh cọ phải vết thương. Bài thuốc uống trong: Thể thấp nhiệt: vùng tổn thương có màu đỏ, mụn nước tụ lại và vỡ ra gây lở loét, lưỡi hơi đỏ và có rêu trắng hoặc vàng cho nên cần phải lương huyết, thanh hóa thấp nhiệt và giải độc. Bài thuốc: ý dĩ nhân, đậu đỏ (mỗi loại 15g), phục linh bì, địa phu tử, kim ngân hoa, sinh địa (mỗi loại 12g), xa tiền tử, xích nhược, xa tiền thảo, mãxỉ hiện (mỗi loại 10g), hoắc hương, bội lan (mỗi loại 9g) và cam thảo 6g. Sắc ngày 1 thang. Để giảm đau trong và sau zona: Nước ép cà rốt và cần tây: cà rốt 1 củ vừa, cần tây một nắm, ép lấy nước uống, ngày 1 ly dùng 7- 10 ngày. Bài thuốc này nhiều người dùng thấy có tác dụng giảm đau rõ rệt trong và sau khi bị zona… Thể tỳ hư và thấp trệ: sắc ban chẩn không tươi, có mụn nước dày, thủy bào lớn, loét chảy nước, miệng khô, đầy bụng, phân lỏng, rêu trắng dày,… Bài thuốc: thương truật, hậu phác, bạch truật, bạch linh (mỗi loại 16g), trần bì, trạch tả, trư linh, khương hoạt, kim ngân hoa, bồ công anh (mỗi loại 12g), đại táo 10g, huyết hồ 8g, cam thảo 6g và nhục quế, sinh khương (mỗi loại 4g). Ngày uống 1 thang. Thể can kinh uất nhiệt: nổi nốt ban đỏ, có nước, căng bóng, họng khô, đau rát, người bứt rứt, ăn uống không ngon, táo bón, rêu lưỡi vàng… Bài thuốc: Long đởm thảo, hoàng cầm, trạch tả, mộc thông và đương quy (mỗi loại 12g), chi tử, sinh địa, cam thảo, mạch môn và huyền sâm (mỗi loại 16g). Đem sắc uống ngày 1 thang. Cứu ấm: Dùng điếu ngải cứu đốt cháy hơ ấm trên vùng có mụn nước và cứu xung quanh vùng da bị bệnh cho đến khi vùng da đó đỏ ửng lên. Thời gian cứu ngải là 30 - 40 phút, ngày 1 lần. Chú ý an toàn cho bệnh nhân khi cứu, tránh để tàn ngải cứu rơi vào. Khi cứu ấm có thể kết hợp với bôi thuốc cream Acyclovir phết một lớp mỏng trên vùng tổn thương sau khi cứu (có thể thay thế cứu bằng đèn hồng ngoại).Tác dụng cứu: giải độc, chỉ thống, nâng cao hệ miễn dịch cho cơ thể, chống viêm, chống phù nề, tăng cường dinh dưỡng cho vùng da bị tổn thương. Mục đích cứu là làm khô và se các mụn nước, phục hồi vùng da bị tổn thương. Bên cạnh đó, nhiệt nóng của điếu ngải là một yếu tố vật lý làm cho virút gây zona bị yếu đi. Châm: Châm theo tiết đoạn thần kinh: thần kinh tủy sống có 31 đôi dây, mỗi đôi dây chia ra làm 2 ngành trước và sau, chi phối vận động, cảm giác một vùng cơ thể gọi là một tiết đoạn. Bệnh lý xảy ra ở vùng nào thì châm theo tiết đoạn thần kinh ở vùng đó để ức chế cảm giác đau, tăng cường dinh dưỡng ngay tại vùng đó. Phương pháp điện châm (hoặc kết hợp với cứu ấm) rất hiệu quả trong điều trị zona nhất là cắt cơn đau sau zona. Thuốc dùng ngoài theo kinh nghiệm dân gian khác: Nốt mụn nước chưa vỡ: - Bài 1: đậu xanh, gạo nếp nhai đắp vào nốt phỏng ngày vài lần, giữ khô tổn thương. - Bài 2: ngọn lá khoai lang giã nhuyễn đắp vào nốt phỏng ngày 1 lần, ngày hôm sau giữ khô, bỏ lớp củ đắp mới, tiếp cho đến khi khỏi. - Bài 3: bôi bột thanh đại hoa với nước dùng tăm bông bôi vào nốt zona. - Bài 4: lấy đọt ngọn cây mướp và ít muối giã đắp vào nốt zona, giữ khô. - Bài 5: củ bạch chỉ phơi thái lát tán nhỏ hòa nước đắp bôi vào nơi nốt phỏng. - Bài 6: cỏ mực rửa sạch, giã nát đắp lên vùng mụn đau, hàng ngày. - Bài 7: dùng mủ trái sung phết lên chỗ đau. - Bài 8: dùng nhựa của cây điên điển bôi vào nơi tổn thương. - Bài 9: mụn nước chưa vỡ dùng thanh lương cao và kim hoàng tán để bôi. Nốt mụn nước đã vỡ: - Bài 10: mụn nước đã vỡ dùng bột thanh đại hoặc là thanh đại cao để bôi. - Bài 11: nếu bệnh zona không gây đau thì dùng bột trơ, hồ nước để bôi. Lời khuyên của thầy thuốc Kinh nghiệm của Y học cổ truyền điều trị zona rất phong phú, tuy nhiên, người bệnh không nên tự ý sử dụng, nên đi khám để được chẩn đoán chính xác, tư vấn cụ thể và điều trị phù hợp với từng trường hợp vì zona có thể nặng, thể nhẹ, mới mắc, mắc đã lâu, mụn nước mới mọc hay đã lở loét mưng mủ... Người bệnh nên đến các cơ sở y tế uy tín để được tư vấn cách điều trị phù hợp nhất với tình trạng bệnh của mình và lưu ý giữ vùng bị tổn thương khô ráo. “Đặc trưng của zona là gây cảm giác châm chích, đau đớn nhiều. Không chỉ vậy, bệnh còn để lại nhiều chùm mụn nước lan rộng, nếu không chăm sóc cẩn thận sẽ tạo những vết loét khó lành trên da. Khác với các bệnh da liễu thông thường, zona phải điều trị bằng cách phối hợp cả thuốc uống và bôi ngoài để đạt hiệu quả nhanh nhất. Trong đó, chăm sóc tổn thương ngoài da luôn được người bệnh quan tâm hơn cả vì ai cũng mong muốn được lành da nhanh, không bị sẹo.” – Chia sẻ của Dược sĩ Lệ Chi, người đã có 15 năm làm việc trong lĩnh vực da liễu. Bằng kinh nghiệm của mình, chị đã tìm ra giải pháp xử lý lở loét da do zona hiệu quả – an toàn nhất cho người bệnh. I. Zona là gì?Zona là bệnh nhiễm trùng da do virus Varicella zoster. Đây cũng chính là căn nguyên gây bệnh thủy đậu ở người. Sau khi khỏi thủy đậu, virus thường rút về sống trong các hạch thần kinh cảm giác cạnh cột sống, tồn tại dưới dạng thể ngủ. Khi gặp các điều kiện thuận lợi như cơ thể bị suy giảm miễn dịch, stress, đang phải điều trị bệnh nền khác… virus Varicella sẽ tái hoạt động trở lại. Chúng nhân lên mạnh mẽ để gây viêm lan tỏa và hoại tử thần kinh. Đồng thời, virus cũng di chuyển tới bên ngoài da, niêm mạc để gây các tổn thương da khó lành. Zona hay gặp ở người già, người suy giảm miễn dịch, đặc biệt xuất hiện nhiều ở người bệnh HIV/ AIDS. II. Dấu hiệu nhận biết bệnh zonaBệnh zona tiến triển qua 3 giai đoạn là tiền triệu, khởi phát và toàn phát. Chẩn đoán xác định bệnh chủ yếu dựa trên các triệu chứng lâm sàng này. 1. Giai đoạn tiền triệuGiai đoạn này kéo dài trong khoảng 1-5 ngày. Dấu hiệu đầu tiên của zona xảy đến khi người bệnh cảm nhận được những bất thường trên da: bỏng, nóng rát, châm chích, tê, đau, thường gặp nhất về đêm. Đi kèm với các triệu chứng trên, người bệnh có thể nhức đầu, nhạy cảm ánh sáng và cảm thấy khó chịu. 2. Giai đoạn khởi phátTrên da bắt đầu nổi những vùng ban đỏ, sưng nề, đường kính vài cm. Các vùng tổn thương chạy dọc theo dây thần kinh và dần kết nối với nhau thành dải. 3. Giai đoạn toàn phátMụn nước căng đầy, mọc thành đám ở bệnh nhân zona Vài ngày sau, mụn nước bắt đầu nổi trên nền vùng da ban đỏ, mọc thành đám dạng chùm nho. Mụn nước căng đầy và chứa dịch trong, sau một thời gian sẽ đục dần, hóa mủ, vỡ ra tạo thành vảy tiết. Thời gian từ khi da nổi mụn nước đến khi bong vảy, lành sẹo kéo dài khoảng 2-4 tuần tùy cơ địa. Bên cạnh mụn nước, người bệnh zona còn bị nổi hạch bạch huyết sưng to ở vùng lân cận. Các hạch này gây nên cơn đau kéo dài khắp thời gian bệnh diễn biến. Mức độ đau thay đổi tùy từng đối tượng người bệnh. Có người chỉ thấy rát bỏng, âm ỉ tại chỗ; có người lại đau như bị kim châm, đau giật từng cơn. Giai đoạn toàn phát thể hiện rõ sự khác biệt của triệu chứng bệnh giữa trẻ em và người lớn/ người cao tuổi.
>>> Xem bài viết: Zona ở môi (miệng): Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý hiệu quả III. Nguyên tắc chung để điều trị zona theo hướng dẫn của Bộ Y TếHướng dẫn điều trị zona của Bộ Y Tế xác định ra 3 mục tiêu chính: 1. Chăm sóc, làm liền tổn thương daĐể làm liền tổn thương da, người bệnh cần sử dụng các sản phẩm sát khuẩn như: Dizigone, Milian, Castellani, hồ nước… Trong đó, một dung dịch sát khuẩn mạnh sẽ giúp tổn thương phục hồi nhanh hơn và hạn chế sẹo tốt hơn. Ngoài ra, có thể dùng các thuốc mỡ kháng virus hoặc kháng sinh nếu có nhiễm khuẩn. Xem video: Hướng dẫn lựa chọn dung dịch sát trùng đúng cách cho tổn thương da. 2. Giảm đau và kiểm soát virus lây lanDo virus gây bệnh tồn tại sâu trong các hạch thần kinh cảm giác, cần kết hợp thuốc toàn thân để kiểm soát virus lây lan và giảm đau tại chỗ. Trường hợp zona thông thường, chỉ cần dùng thuốc kháng virus theo đường uống 3-5 lần/ngày trong 7-10 ngày. Nếu người bệnh có tổn thương lan rộng hay ở trên nền suy giảm miễn dịch, cần điều trị tích cực bằng thuốc kháng virus đường tiêm tĩnh mạch cho đến khi khỏi bệnh. Khi cơn đau vẫn dai dẳng dù đã dùng thuốc đầy đủ, bác sĩ có thể chỉ định dùng kết hợp thêm các loại kem, gel gây tê tại chỗ để làm dịu da. 3. Ngăn ngừa biến chứngNgười bệnh zona cần dùng thuốc kháng virus hoặc kháng sinh chống nhiễm trùng theo chỉ định của bác sĩ Hai biến chứng thường gặp nhất của zona là bội nhiễm tại vết loét và đau sau zona.
>>> Xem bài viết: 7 thuốc bôi zona hiệu quả nhanh – an toàn nhất IV. Bí quyết phục hồi tổn thương da do zona nhanh chóng – không sẹo của dược sĩ Lệ ChiTổn thương do zona không chỉ gây đau mà còn dễ nhiễm trùng và để lại sẹo xấu. Trước đây, các vết thương, lở loét ngoài da đó thường được xử lý bằng các sản phẩm sát khuẩn quen thuộc như hồ nước, xanh methylen. Tuy nhiên, dược sĩ Lệ Chi nhận định rằng hồ nước hay xanh methylen đều cho hiệu quả không cao. Các sản phẩm này chỉ có khả năng sát khuẩn yếu, khi dùng tạo lớp màu che kín tổn thương. Vì vậy, vết thương chậm lành, khó quan sát tiến triển tại chỗ và khó tránh khỏi nguy cơ nhiễm trùng. 1. Vai trò của dung dịch kháng khuẩn Dizigone với zonaDung dịch kháng khuẩn ion là sản phẩm của quá trình điện hóa, sử dụng dòng điện đơn cực để phân ly muối khoáng và tạo ra các chất, ion oxy hóa mạnh như: HClO, HO*, ClO-… Đây cũng chính là những “chiến binh” quen thuộc của cơ thể trong đáp ứng miễn dịch tự nhiên nên vừa cho hiệu quả mạnh mẽ, vừa đảm bảo an toàn tuyệt đối. Khi có mặt tại vị trí tổn thương do zona, các thành phần này sẽ phát huy tác dụng:
Nhờ cơ chế tác dụng đa dạng, Dizigone tiêu diệt hoàn toàn các mầm bệnh tại vị trí thương tổn. Vết loét do zona được đảm bảo không nhiễm trùng, ngừng mưng mủ, chảy dịch nhanh chóng. Quá trình lành thương được diễn ra tự nhiên, không bị gián đoạn bởi các phản ứng viêm, nhiễm trùng chính là cơ sở để tổn thương da phục hồi hiệu quả mà không để lại thâm, sẹo. 2. Kiểm chứng hiệu quả của Dizigone trên tổn thương da do zonaHiệu quả của Dizigone đã được chứng minh qua hàng trăm nghiên cứu lâm sàng ở trong và ngoài nước. Thử nghiệm tại trung tâm Quatest 1 – Bộ Khoa học Công nghệ cho kết quả: Dizigone tiêu diệt 100% vi sinh vật gây bệnh tại tổn thương da CHỈ TRONG VÒNG 30 GIÂY. Bộ môn Dược lý – Đại học Y Hà Nội cũng đã nghiên cứu và chỉ ra: Dizigone an toàn tuyệt đối, không gây xót, kích ứng da và niêm mạc cho mọi đối tượng sử dụng. Chứng nhận hiệu quả – an toàn của Dizigone tại các trung tâm kiểm nghiêm hàng đầu Việt NamĐối với zona, hiệu quả của Dizigone được kiểm chứng qua thực tế sử dụng của hàng ngàn người bệnh. Dưới đây là một số ca lâm sàng được dược sĩ Lệ Chi trực tiếp thăm khám, hướng dẫn điều trị và chia sẻ với chúng tôi. Các ca bệnh được điều trị kết hợp bằng thuốc kháng virus dùng đường uống, bổ sung vitamin B1 và sử dụng Dizigone chăm sóc tổn thương da. (*) Bé trai bị zona chạy dọc cánh tay trái, tổn thương có mủ trắng, đau rát nhiều. Chỉ sau 2 ngày sử dụng dung dịch kháng khuẩn Dizigone lau rửa tích cực vết thương, mủ trắng biến mất hoàn toàn. Vết thương khô se, co lại hẳn và bắt đầu giai đoạn tái tạo da mới. (*) Bệnh nhân nữ bị zona vùng cổ và gáy bên phải, tổn thương lan tỏa rộng và đau nhiều. Bệnh nhân được hướng dẫn dùng dung dịch kháng khuẩn Dizigone xịt rửa vùng tổn thương 2 tiếng/lần. Ở những khu vực thương tổn đã khô se, kết hợp thoa kem Dizigone Nano Bạc. Sau 2 ngày, vùng da ửng đỏ và có mụn mủ do zona đã biến mất, không để lại sẹo. (*) Phản hồi của khách hàng trên shopee sau khi sử dụng Dizigone cho zona 3. Cách sử dụng Dizigone để tổn thương da do zona phục hồi nhanh chóng – không sẹo
Kết luận:
Zona là bệnh gây bởi virus Varicella zoster tồn tại trong các hạch thần kinh cảm giác. Người bệnh vừa phải chịu đau đớn từ bên trọng, vừa bị lở loét, tổn thương da bên ngoài. Để xử lý tổn thương da do zona, bộ sản phẩm kháng khuẩn Dizigone là lựa chọn tối ưu. Dizigone đáp ứng đầy đủ các tiêu chí giúp tổn thương da lành lại nhanh chóng – an toàn – không sẹo:
Để được tư vấn và giải đáp thêm về bệnh zona, vui lòng liên hệ HOTLINE 19009482. Đội ngũ chuyên gia của Dizigone luôn sẵn sàng tư vấn và hỗ trợ bạn tốt nhất. Tham khảo: Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị các bệnh da liễu – Bộ Y Tế (*) Lưu ý: tác dụng của thuốc/ phương pháp/ sản phẩm có thể thay đổi tùy theo tình trạng thể chất mỗi người Dược sĩ lâm sàng – Đại học Dược Hà Nội. Dược sĩ Ngọc Minh có hơn 5 năm kinh nghiệm nghiên cứu chuyên sâu và tư vấn các bệnh da liễu, chăm sóc và phục hồi vết thương, da liễu trẻ em. Hiện tại, Dược sĩ Ngọc Minh là chuyên gia tư vấn tại Dizigone. |
