Ngồi thiền nhiều có tốt không

Thiền có thể xóa tan căng thẳng, mang lại sự bình yên cho nội tâm của bạn. Nếu căng thẳng khiến bạn lo lắng, và lo âu, hãy thử thiền định. Dành chỉ một vài phút trong thiền định cũng có thể khôi phục sự bình tĩnh và bình an nội tâm của bạn.

Trước đây, thiền giúp hiểu sâu hơn về các lực lượng thiêng liêng và huyền bí của cuộc sống. Còn ngày any, thiền được sử dụng để thư giãn và giảm căng thẳng. Thiền được coi là một loại thuốc bổ tâm và thể.

Trong khi thiền, bạn nên tập trung sự chú ý và loại bỏ luồng những suy nghĩ lộn xộn có thể khiến tâm trí bạn bị dồn nén và gây nên căng thẳng. Quá trình này có thể dẫn đến sức khỏe thể chất và cảm xúc của bạn được nâng cao. Bạn có thể sử dụng thiền để phát triển các thói quen và cảm giác có lợi khác, như tâm trạng và quan điểm tích cực, kỷ luật bản thân, thói quen lành mạnh và thậm chí tăng khả năng chịu đau.

Có 7 loại thiền phổ biến trên thế giới:

  • Thiền từ tâm
  • Thiền quét cơ thể (thư giãn tiến bộ)
  • Thiền chánh niệm
  • Thiền nhận thức hơi thở
  • Kundalini (Thiền hoạt động thể chất kết hợp các chuyển động với hít thở sâu và thần chú)
  • Thiền thiền
  • Thiền siêu việt.

Thiền có thể giúp làm giảm mức độ căng thẳng, giúp giảm bớt lo lắng.

Một phân tích tổng hợp bao gồm gần 1.300 người lớn đã phát hiện ra được thiền định có thể giúp giảm lo lắng. Đáng chú ý là hiệu ứng này mạnh nhất ở những người có mức độ lo lắng cao nhất.

Ngoài ra, một nghiên cứu cho thấy 8 tuần thiền chánh niệm sẽ giúp giảm các triệu chứng lo âu ở những người mắc chứng rối loạn lo âu tổng quát , cùng với việc tăng các tuyên bố tích cực về bản thân mình và cải thiện khả năng phản ứng và đối phó với căng thẳng.

Một nghiên cứu khác ở 47 người bị đau mãn tính đã cho thấy việc hoàn thành chương trình thiền 8 tuần đã dẫn đến những cải thiện đáng kể về chứng trầm cảm, lo lắng và đau đớn trong suốt hơn 1 năm.

Ví dụ: yoga đã được chứng minh là giúp mọi người giảm căng thẳng bớt lo lắng. Điều này có thể do những lợi ích từ cả thực hành thiền định và hoạt động thể chất. Thiền cũng có thể giúp bạn kiểm soát lo lắng liên quan đến công việc. Một nghiên cứu cho thấy được những nhân viên sử dụng ứng dụng thiền chánh niệm trong vòng 8 tuần đã cải thiện được cảm giác hạnh phúc, giảm bớt sự lo lắng và căng thẳng trong công việc với những người trong nhóm đối chứng.

Một kiểu thiền được gọi là thiền từ tâm có thể làm tăng cảm giác và hành động tích cực đối với bản thân và người khác.

Thông qua thực hành, mọi người học cách mở rộng lòng tốt và có thể tha thứ cho trước tiên là bạn bè, sau đó là người quen, và cuối cùng là kẻ thù.

Một phân tích tổng hợp của 22 nghiên cứu về hình thức thiền này đã chứng minh khả năng của nó trong việc giúp tăng cường lòng trắc ẩn của mọi người đối với bản thân và những người khác.

Một nghiên cứu ở 100 người lớn được phân công ngẫu nhiên vào một chương trình bao gồm thiền định về lòng nhân ái cho thấy được những lợi ích này phụ thuộc vào thời gian bạn dành để thiền và hiệu quả của nó.

Nói cách khác, mọi người càng dành nhiều thời gian cho việc thực hành thiền từ tâm hàng tuần, họ càng trải qua nhiều cảm giác tích cực hơn

Một nghiên cứu khác ở 50 sinh viên đại học cho thấy thực hành thiền từ tâm 3 lần mỗi tuần giúp cải thiện cảm xúc tích cực, tương tác giữa các cá nhân và sự hiểu biết về người khác chỉ sau 4 tuần

Những lợi ích này sẽ được tích lũy theo thời gian.

Bạn có thể thực hiện thiền ở mọi nơi chỉ với vài phút. Nếu bạn muốn bắt đầu thiền, hãy lựa chọn một trong hai phong cách thiền sau :

  • Thiền tập trung chú ý. Phong cách này cần tập trung sự chú ý vào một đối tượng, suy nghĩ, âm thanh hoặc hình ảnh duy nhất. Nó nhấn mạnh việc loại bỏ tâm trí của bạn khỏi những phiền muộn. Thiền có thể tập trung vào hơi thở của mình, câu thần chú hoặc âm thanh tĩnh tâm.
  • Thiền mở giám sát. Phong cách này khuyến khích việc mở rộng nhận thức về tất cả các khía cạnh của môi trường, rèn luyện tư duy và ý thức về bản thân. Nó có thể bao gồm nhận thức về những suy nghĩ, cảm xúc hoặc xung động bị đè nén.

Nếu môi trường làm việc và gia đình bạn không cho phép bạn có thể có được khoảng thời gian ở một mình ổn định và yên tĩnh, hãy cân nhắc tham gia một lớp học về thiền. Điều này cũng sẽ cải thiện cơ hội thành công của bạn do bạn sẽ nhận được sự hướng dẫn và hỗ trợ có bài bản hơn.

Ngoài ra, hãy cân nhắc đặt báo thức sớm vài phút để tận dụng thời gian yên tĩnh vào mỗi buổi sáng. Việc làm này có thể giúp bạn hình thành thói quen nhất quán và cho phép bạn bắt đầu ngày mới một cách tích cực

Có rất nhiều kiểu thiền khác nhau, mỗi kiểu đều có những điểm mạnh và lợi ích khác nhau. Lựa chọn một phong cách thiền phù hợp với bạn là một cách tuyệt vời để cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn, ngay cả khi bạn chỉ có vài phút để thực hiện thiền mỗi ngày.

"Tôi làm y hệt hướng dẫn trên mạng, ngồi thả lỏng, tập trung hơi thở và nghe nhạc thiền, mắt nhắm lại. Nhưng càng cố tập trung thì đầu càng đau đầu, phải mở mắt ra đi làm việc khác mới đỡ", Xuân, 29 tuổi (Gia Lâm, Hà Nội) kể. 

Nghĩ là mới tập chưa quen nên đau, chị Xuân vẫn kiên trì mỗi ngày hai lần sáng, tối ngồi thiền. Nhưng mức độ đau đầu, mệt mỏi càng ngày tăng khiến chị phải ngừng lại và nghĩ "chắc mình không hợp với thiền". 

Chị Nhàn, 40 tuổi (Đống Đa, Hà Nội) cũng tìm đến với thiền để mong dịu bớt nỗi đau khổ, ám ảnh trong lòng vì chuyện chồng ngoại tình. Trong ngõ chị ở, nhiều ông bà về hưu tổ chức câu lạc bộ tập môn này. Trong lòng nhiều ưu phiền, lại còn trẻ, chị ngại không muốn tham gia cùng mọi người, chỉ hỏi sơ cách tập, rồi tìm đến một ngôi chùa gần nhà để ngồi tĩnh tại. Mỗi ngày, chị dành vài giờ ngồi yên lặng, muốn quên hết mọi ưu phiền. 

Khoảng 10 ngày sau, người nhà thấy chị bơ phờ, lại hay nói lảm nhảm một mình, không ai hiểu gì. Mọi người phải đưa chị vào bệnh viện tâm thần điều trị. 

Ngồi thiền nhiều có tốt không

Một lớp thiền yoga tại Cầu Giấy, Hà Nội. Ảnh: Yoyoga.

Ông Hoàng Dương Bình, Giám đốc Trung tâm tham vấn tâm lý Hoàng Nhân (Hà Nội), người từng tập thiền lâu năm và áp dụng phương pháp này vào trị liệu tâm lý, cho biết thiền là một liệu pháp, một phương tiện nâng cao sức khỏe, cân bằng thân tâm. Thông qua thiền đúng cách, người tập nhận biết bản chất thật của mình và bản chất của cuộc sống. Đây chính là nền tảng của sức khỏe, sáng suốt, và may mắn. Điều đặc biệt thông qua thiền đúng cách, cảm thức nhân ái, yêu thương, vị tha, bao dung xuất hiện trong lòng.

Tuy nhiên, nếu tập thiền không đúng cách có thể dẫn đến đau đầu, mất ngủ, các rối loạn tâm thần, cá biệt có thể bị tẩu hỏa nhập ma - một trạng thái đảo cực năng lượng trong cơ thể. Trường hợp đó thường rơi vào người tập khi không có kiến thức, hoặc không có thầy hướng dẫn, hỗ trợ. Ngoài ra, có thể do người tập đặt vấn đề không hài hòa, chẳng hạn khi thiền nhẽ ra cần tâm định thì người ta lại dùng trí định, trong thiền cần trống rỗng thì lại tập trung suy nghĩ.

Ngoài ra, theo ông Bình, thiền không đúng cách còn làm đảo lộn các “trật tự tạm thời” của hệ thống năng lượng trong các kinh mạch, trung tâm năng lượng cơ bản. Nó giống như một đống sách trong kho lâu ngày đầy bụi bẩn, nếu có hiểu biết, bạn rút từng quyển từ trên xuống dưới, bụi bay ra ít, nhưng đây là bạn xới tung lên, cả đống sách đổ, và bạn có thể chết ngạt vì bụi.

"Nó cũng như khi bạn có cá tính ngạo mạn song lại ngộ nhận mình là người đặc biệt và hiểu biết, hệ quả sớm muộn bạn sẽ thất bại trong kinh doanh và gia đình, đồng thời rối loạn tâm thần. Khi tập thiền đúng cách, bạn nhìn được bản chất của tính ngạo mạn thì sẽ khỏi. Nhưng thay vào đó, bạn cứ nghĩ suy nhược, thất bại trên là do bạn hết tiền, do lỗi người khác và bạn thiền mục đích kiếm tiền giỏi hơn, để tư lợi thì có thể bạn càng rơi vào rối loạn thần kinh nặng hơn, đó cũng là thiền không đúng cách", ông Bình đưa dẫn chứng.

Theo ông, bất cứ ai muốn tập thiền đều được, không có chuyện hợp hay không, nhưng cần chọn thầy giỏi, tâm sáng, đôn hậu để chỉ giúp và kiểm tra kết quả. Khi tập thiền, nên hướng về kiến thức chuyển hóa tâm tính, nhờ đó mà đả thông kinh mạch, minh mẫn khỏe mạnh, yêu thương. Ngược lại tránh đặt ra các ham muốn trong thiền để giỏi hơn, giầu hơn, có quyền năng mà gây ra sự rối loạn khí lực, làm các kênh năng lượng bị đảo cực, gây hoa mắt, bức bối trong cơ thể và các dạng tâm thần.

Cùng quan điểm này, ông Nguyễn Anh Tuấn, giám đốc một trung tâm thiền - yoga tại Cầu Giấy (Hà Nội) cho biết, những người chưa tập thiền bao giờ thường có khả năng tập trung kém. Trong khi thực tế, khi thân tĩnh thì tâm càng động. Ngồi một chỗ, đầu óc người ta càng có xu hướng nghĩ đến nhiều thứ, lan man, bất tận. Nếu không có một điểm nào đó để hướng suy nghĩ đến, không có người dẫn dắt, người ta càng nghĩ lung tung, tưởng đang tĩnh lại hóa động, tâm trí loạn xạ, và nếu cứ tập kéo dài sẽ dẫn đến nhức đầu, căng thẳng. Ngồi thiền khi chưa biết điều tiết hơi thở càng nguy hiểm. Nếu tiếp tục tự tập, tập lâu còn mang bệnh. 

Ông Tuấn từng gặp nhiều trường hợp mới tập thiền cứ ngồi tập là đau đầu hoặc buồn ngủ rũ hay những người có vấn đề về xương khớp, cổ lưng, khi tập lại càng thấy căng, đau thêm. "Nếu có người hướng dẫn hiểu biết sẽ có cách giúp người mới tập khắc phục tình trạng đó, ngược lại vấn đề có thể sẽ ngày càng trầm trọng", ông Tuấn nói. 

Theo ông, tốt nhất khi mới tập nên thiền trong trạng thái động, nghĩa là có thể tập các động tác yoga, tập thở, học cách tập trung ý nghĩ vào động tác, hơi thở... ở một nơi uy tín, có người hướng dẫn giàu kinh nghiệm.