Học là quá trình nhằm đạt được giá trị, kiến thức, hành vi, kỹ năng hoặc thái độ. Quá trình học tập của con người bắt đầu từ khi nào? Từ khi bắt đầu có ý thức với mọi vật xung quanh chăng? Không hẳn! Con người đã bắt đầu học tập kể từ khi vừa được sinh ra. Từ việc được thưởng những giọt sữa đầu tiên là ta đã bắt đầu sự học của mình. Thậm chí, sự học còn được khởi định trước đó. Khi ta còn là một bào thai. Sự học bắt đầu kể từ khi ta thành hình. Sự học chỉ kết thúc khi ta chết đi. Vậy học tập là quá trình kéo dài cả một đời người. Học tập suốt đời cũng chính là một trong những tư tưởng lớn về vấn đề học tập của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Quá trình học tập dài đằng đẵng như vậy, làm thế nào để duy trì nó thật tốt? Tự học chính là một hoạt động giúp con người duy trì quá trình học tập. Show
Tự học là quá trình tiếp thu kiến thức một cách chủ động. Bạn hoàn toàn có thể làm chủ thời gian và lượng kiến thức nạp vào. Đối với vấn đề tự học, người thầy lớn nhất là chính bản thân. Bạn sẽ là người tìm tòi kiến thức, dẫn dắt và truyền cảm hứng cho chính mình.  Bể học là vô cùng. Ta thường nghe nói rằng lượng kiến thức của mỗi người chỉ như hạt cát trên sa mạc. Nhưng giữa sa mạc bao la ấy có những hạt cát lớn lấp lánh. Cũng có những hạt bụi nhỏ mịn khó nhận ra. Để trở thành một hạt cát lớn, tinh thần tự học là điều kiện bắt buộc. Tự học có làm bạn đi lùi?Có một số quan điểm lệch lạc về việc tự học. Vài người cho rằng việc này sẽ khiến bạn đi chậm hơn với tốc độ phát triển của xã hội. Lấy thang đo tốc độ phát triển xã hội là từ 1 đến 10. Sợ rằng khi xã hội đã phát triển tới điểm số 10 thì bạn còn đang loay hoay ở điểm 1 hoặc 2. Vì bạn đang tự đi tìm kiến thức mà không được một ai hướng dẫn. Dẫn chứng là ở thế giới động vật, săn mồi là bản năng của nhiều loài, trong đó có sư tử. Nhưng để sư tử con tự học cách săn mồi thì sẽ mất nhiều thời gian hơn là được sư tử mẹ dạy cho những kỹ năng cơ bản. Tương tự xã hội loài người cũng vậy. Tự học có khiến người ta đi lùi hay không? Cách hiểu này không hẳn là sai. Tự học chính là tự lực. Nhưng là tự lực tiếp nhận kiến thức, không phải là tự lực tìm ra kiến thức. Tự học khác với nghiên cứu. Nghiên cứu là hoạt động sáng tạo nhằm khám phá ra kiến thức, làm giàu tri thức. Còn tự học là quá trình tiếp thu lượng kiến thức có sẵn. Bạn sẽ tìm cách chuyển hóa kiến thức đó trở thành của bạn. Vì vậy bạn không hề đi lùi, có chăng là bạn sẽ đi chậm hơn mà thôi. Khuyết điểm này tồn tại khi hoạt động tự học không mang lại hiệu quả. Vì sao hoạt động tự học không mang lại hiệu quả?Không xác định được mục tiêuMục tiêu là kết quả mà bạn hướng đến. Dựa vào các tiêu chí khác nhau mà có mục tiêu được đặt ra cũng có sự phân cấp. Ví dụ dựa vào thời gian, ta có mục tiêu dài hạn và mục tiêu ngắn hạn. Hoặc mục tiêu từng tuần, từng tháng, từng năm,… Dựa vào quá trình học tập, ta có mục tiêu khóa học, mục tiêu bài học,… Xác định tốt mục tiêu là bước quan trọng nhất trong mọi hành trình. Khi bị mất phương hướng, hãy nhìn về mục tiêu. Cách đạt được mục tiêu lớn là đặt ra những mục tiêu nhỏ hơn và cố gắng hoàn thành nó. Không có lộ trình rõ ràngKhái niệm tự học bao gồm yếu tố chủ động về thời gian. Chính vì vậy có rất nhiều người nhởn nhơ trong quá trình tự học của mình. Hôm nay không học kịp thì để mai học tiếp. Không ai thúc ép hay đôn đốc cả. Đây là tư tưởng tồn tại ở rất nhiều người trong quá trình tự học. Nhưng cần làm rõ lại rằng, là chủ động về thời gian chứ không phải là thoải mái về thời gian. Học là để tiếp thu kiến thức và tạo ra giá trị. Càng kéo dài quá trình, mục tiêu sẽ càng xa. Không có kỷ luật và tính kiên trìHọc tập là một quá trình dàn trải cả một đời. Nếu học với sự dẫn dắt đã là một thử thách. Thì tự học lại quan ải khó vượt qua nhất. Khi không có tính kỷ luật tốt, người học rất dễ bị xao lãng bởi những ham muốn tầm thường. Nếu không muốn có kết quả tốt, bạn cứ chiều chuộng bản thân để thỏa mãn những nhu cầu nho nhỏ như lướt Facebook, xem Instagram, chơi game,… Đi cùng với kỷ luật là tính kiên trì. Tự học là một quá trình. Mà quá trình nào cũng cần sự nhẫn nại, bền bỉ, không buông bỏ cho đến khi đạt được mục tiêu. Không áp lựcKhi tự học, áp lực không còn là gánh nặng. Bạn có thể học với tâm thế thoải mái nhất. Đây là một lợi ích của việc tự học. Nhưng đồng thời cũng là nhược điểm. Các bạn sinh viên đại học có lẽ đã quá quen với việc “nước đến chân mới nhảy”. Việc hoàn thành deadline 15-20 trang chỉ trong một đêm không còn là điều không tưởng. Thậm chí khi xong deadline, nhiều bạn còn trầm trồ với chính mình. Bạn thấy đấy, chính áp lực đã đẩy bạn đi xa hơn mức có thể tưởng tượng. Nếu biết cách cân bằng, áp lực sẽ biến thành động lực. Không ai có thể thúc đẩy bạn ngoài chính bản thân trên con đường này. Chỉ dựa vào sáchTự học là quá trình chủ-động-tiếp-nhận kiến thức. Không phải là một-mình-tiếp-nhận kiến thức. Hãy nhớ rằng kiến thức không chỉ đến từ sách vở. Nên bạn cũng không phải cứ một mình vật lộn với sách. Góc nhìn của người biên soạn không hẳn là cách truyền đạt tối ưu nhất. Có những người luôn sẵn sàng giúp bạn giải đáp thắc mắc, việc bạn cần làm là không ngại hỏi mà thôi. Nếu bạn cho rằng chỉ cần đọc sách là có thể hoàn thành mục tiêu thì hành trình của bạn sẽ chậm đi rất nhiều.
Biểu hiện của năng lực tự học?Chương trình giáo dục phổ thông mới (2018) yêu cầu tự chủ và tự học là năng lực chung cần đạt của học sinh. Thông qua biểu hiện cụ thể, người học có thể tự đánh giá bản thân về khả năng tự học của mình. Theo tác giả Taylor [Taylor, B (1995), Self- directed Learning: Revisiting an idea most appropriate for middle school students], năng lực tự học có những biểu hiện sau: Về thái độ
Về tính cách
Về kỹ năng
Năng lực tự học bao gồm khả năng xác định được nhiệm vụ học tập một cách tự giác, chủ động; tự đặt được mục tiêu học tập để đòi hỏi sự nỗ lực phấn đấu thực hiện. Người học thực hiện các phương pháp học tập một cách hiệu quả; điều chỉnh những sai sót, hạn chế của bản thân khi thực hiện các nhiệm vụ học tập thông qua tự đánh giá hoặc lời góp ý. Người học cần chủ động tìm kiếm sự hỗ trợ khi gặp khó khăn trong học tập. Kết luậnNăm 2020, cả thế giới đối diện với dịch bệnh lịch sử. Work from home và study from home là hai trạng thái được kích hoạt toàn cầu. Khi dạy và học trực tuyến trong nhà trường vẫn còn là kế hoạch ở tương lai thì lại được áp dụng một cách bất ngờ. Học sinh, sinh viên đã phải nỗ lực hơn rất nhiều để bù đắp những lỗ hổng kiến thức từ việc học online. Tuy nhiên, học online là xu hướng của tương lai. Hình thức học tập này lấy người học làm trung tâm. Đòi hỏi người học phải có năng lực tự học tốt. Việc trau dồi năng lực tự học là cần thiết với mọi đối tượng chứ không riêng học sinh – sinh viên. Học tập là việc suốt đời, mà người ở bên cạnh bạn suốt đời lại là chính bạn. haiphongjob.vn mong rằng bài viết này có thể giúp bạn điều chỉnh cách tự học của mình để mang lại hiệu quả. |
