Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các bạn soạn bài Việt Bắc với các kiến thức cơ bản về tác giả, tác phẩm và định hướng, gợi ý trả lời các câu hỏi trong sách giáo khoa giúp các em thuận tiện hơn trong việc chuẩn bị bài trước khi lên lớp cũng như biết cách vận dụng vào các đề văn cụ thể liên quan đến bài thơ Việt Bắc. Show
GIẢI PHÁP HỌC TỐT 12 XUẤT PHÁT SỚM ĐỖ ĐẠI HỌC SỚM ✅ Lộ trình chuẩn 4 bước: Học – Luyện – Hỏi – Kiểm Tra ✅ Cung cấp hệ thống bài giảng, chuyên đề, phủ trọn kiến thức THPT ✅ Trang bị phương pháp, chiến thuật làm bài tự luận, trắc nghiệm ✅ Kho bài tập, đề kiểm tra khổng lồ ở mọi học lực ✅ Đội ngũ giáo viên nổi tiếng, giàu kinh nghiệm  Tham khảo thêm:
Phần 1: Bài thơ Việt BẮCMình về mình có nhớ ta? Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng. Mình về mình có nhớ không Nhìn cây nhớ núi, nhìn sông nhớ nguồn? Tiếng ai tha thiết bên cồn Bâng khuâng trong dạ, bồn chồn bước đi Áo chàm đưa buổi phân ly Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay… Phần 2: Bài thơ Việt Bắc– Mình đi, có nhớ những ngày Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù? Mình về, có nhớ chiến khu Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai? Mình về, rừng núi nhớ ai Trám bùi để rụng, măng mai để già. Mình đi, có nhớ những nhà Hắt hiu lau xám, đậm đà lòng son Mình về, còn nhớ núi non Nhớ khi kháng Nhật, thuở còn Việt Minh Mình đi, mình có nhớ mình Tân Trào, Hồng Thái, mái đình cây đa? Phần 3: Bài thơ Việt Bắc– Ta với mình, mình với ta Lòng ta sau trước mặn mà đinh ninh Mình đi, mình lại nhớ mình Nguồn bao nhiêu nước nghĩa tình bấy nhiêu… Nhớ gì như nhớ người yêu Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương Nhớ từng bản khói cùng sương Sớm khuya bếp lửa người thương đi về. Nhớ từng rừng nứa bờ tre , , suối Lê vơi đầy. Ta đi, ta nhớ những ngày Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi… Thương nhau, chia củ sắn lùi Bát cơm sẻ nửa, chăn sui đắp cùng. Nhớ người mẹ nắng cháy lưng Địu con lên rẫy, bẻ từng bắp ngô. Nhớ sao lớp học i tờ Đồng khuya đuốc sáng những giờ liên hoan Nhớ sao ngày tháng cơ quan Gian nan đời vẫn ca vang núi đèo. Nhớ sao tiếng mõ rừng chiều Chày đêm nện cối đều đều suối xa… Ta về, mình có nhớ ta Ta về, ta nhớ những hoa cùng người. Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng. Ngày xuân mơ nở trắng rừng Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang. Ve kêu rừng phách đổ vàng Nhớ cô em gái hái măng một mình Rừng thu trăng rọi hoà bình Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung. Nhớ khi giặc đến giặc lùng Rừng cây núi đá ta cùng đánh Tây. Núi giăng thành luỹ sắt dày Rừng che bộ đội, rừng vây quân thù Mênh mông bốn mặt sương mù Đất trời ta cả chiến khu một lòng. Ai về ai có nhớ không? Ta về ta nhớ Phủ Thông, đèo Giàng. Nhớ sông Lô, nhớ phố Ràng Nhớ từ Cao – Lạng, nhớ sang Nhị Hà… Những đường Việt Bắc của ta Đêm đêm rầm rập như là đất rung Quân đi điệp điệp trùng trùng Ánh sao đầu súng, bạn cùng mũ nan. Dân công đỏ đuốc từng đoàn Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay. Nghìn đêm thăm thẳm sương dày Đèn pha bật sáng như ngày mai lên. Tin vui chiến thắng trăm miền Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về Vui từ Đồng Tháp, An Khê Vui lên Việt Bắc, . Ai về ai có nhớ không? Ngọn cờ đỏ thắm gió lồng cửa hang. Nắng trưa rực rỡ sao vàng Trung ương, Chính phủ luận bàn việc công Điều quân chiến dịch thu đông Nông thôn phát động, giao thông mở đường Giữ đê, phòng hạn, thu lương Gửi dao miền ngược, thêm trường các khu… Ở đâu u ám quân thù Nhìn lên Việt Bắc: Cụ Hồ sáng soi Ở đâu đau đớn giống nòi Trông về Việt Bắc mà nuôi chí bền. Mười lăm năm ấy, ai quên Quê hương Cách mạng dựng nên Cộng hoà Mình về mình lại nhớ ta Mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào. – Nước trôi nước có về nguồn Mây đi mây có cùng non trở về? Mình về, ta gửi về quê Thuyền nâu trâu mộng với bè nứa mai Nâu này nhuộm áo không phai Cho lòng thêm đậm, cho ai nhớ mình. Trâu về, xanh lại Thái Bình Nứa mai gài chặt mối tình ngược xuôi. – Nước trôi, lòng suối chẳng trôi Mây đi mây vẫn nhớ hồi về non Đá mòn nhưng dạ chẳng mòn Chàm nâu thêm đậm, phấn son chẳng nhoà. Nứa mai mình gửi quê nhà Nước non đâu cũng là ta với mình. Thái Bình đồng lại tươi xanh Phên nhà lại ấm, mái đình lại vui… – Mình về thành thị xa xôi Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng? Phố đông, còn nhớ bản làng Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng? Mình đi, ta hỏi thăm chừng Bao giờ Việt Bắc tưng bừng thêm vui? – Đường về, đây đó gần thôi! Hôm nay rời bản về nơi thị thành Nhà cao, chẳng khuất non xanh Phố đông, càng giục chân nhanh bước đường. Ngày mai về lại thôn hương Rừng xưa núi cũ yêu thương lại về. Ngày mai rộn rã sơn khê Ngược xuôi tàu chạy, bốn bề lưới giăng. Than Phấn Mễ, thiếc Cao Bằng Phố phường như nấm như măng giữa trời. Mái trường ngói mới đỏ tươi Chợ vui trăm nẻo về khơi luồng hàng Muối Thái Bình ngược Hà Giang Cày bừa Đông Xuất, mía đường tỉnh Thanh. Ai về mua vại Hương Canh Ai lên mình gửi cho anh với nàng Chiếu Nga Sơn, gạch Bát Tràng Vải tơ Nam Định, lụa hàng Hà Đông Áo em thêu chỉ biếc hồng Mùa xuân ngày hội thêm tươi Còn non, còn nước, còn trời Bác Hồ thêm khoẻ, cuộc đời càng vui! – Mình về với Bác đường xuôi Thưa giùm Việt Bắc không nguôi nhớ Người Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời Áo nâu túi vải, đẹp tươi lạ thường! Nhớ Người những sáng tinh sương Ung dung yên ngựa trên đường suối reo Nhớ chân Người bước lên đèo Người đi, rừng núi trông theo bóng Người… – Lòng ta ơn Đảng đời đời Ngược xuôi, đôi mặt một lời song song. Ngàn năm xưa, nước non Hồng Còn đây, ơn Đảng nối dòng dài lâu Ngàn năm non nước mai sau Đời đời ơn Đảng càng sâu càng nồng. Cầm tay nhau hát vui chung Hôm sau mình nhé, hát cùng Thủ đô. Tóm tắt Việt Bắc – Tổng quan nội dung tác phẩmChiến dịch Điện Biên Phủ đã kết thúc một cách thắng lợi, Hiệp định Giơ ne vơ về Đông Dương đã được kí kết, hòa bình được lập lại, miền Bắc nước ta đã được giải phóng vào tháng 10/1954, các cơ quan Trung ương Đảng và Chính phủ đã chính thức rời chiến khu Việt Bắc để về thủ đô Hà Nội, hoàn thành vẻ vang với sứ mệnh lãnh đạo cuộc kháng chiến. Nhân sự kiện đặc biệt có tính chất lịch sử này thì tác giả Tố Hữu đã sáng tác bài thơ Việt Bắc. Việt Bắc chính là 1 đỉnh cao của thơ ca với cách mạng Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống lại thực dân Pháp. Nội dung tác phẩm được chia thành 2 phần như sau: phần đầu tái hiện lên giai đoạn cực kì gian khổ nhưng lại rất vẻ vang của cách mạng và cuộc kháng chiến tại chiến khu Việt Bắc thì nay nó đã trở thành những kỉ niệm rất sâu nặng trong lòng mỗi người, phần sau nối dung nói về sự gắn bó giữa miền ngược và miền xuôi với viễn cảnh đất nước hòa bình và đồng thời ca ngợi công ơn của Đảng, của Bác và của những người lính bất khuất đối với dân tộc. A. Tìm hiểu về tác giả1. Tiểu sử
2. Con đường sự nghiệpCòn đường nghệ thuật và con đường hoạt động cách mạng của ông có sự thống nhất chặt chẽ, mỗi tập thơ của ông gắn liền với một giai đoạn cách mạng. Các tác phẩm chính:
Phong cách thơ:
B. Tìm hiểu về tác phẩm1. Hoàn cảnh sáng tác:– Vào năm 1954, chiến thắng Điện Biên Phủ giành thắng lợi, Hiệp định Giơ-ne-vơ về Đông Dương được kí kết. Hòa bình lập lại, nhân dân miền Bắc bắt tay vào việc xây dựng một cuộc sống mới. Mở ra một trang sử mới của đất nước. – Vào tháng 10/1954, Trung ương Đảng, Chính phủ và những chiến sĩ cách mạng rời chiến khu Việt Bắc về lại thủ đô. Với sự kiện có tính lịch sử này, Tố Hữu đã viết ra bài thơ Việt bắc. – Bài thơ gồm 2 phần: phần đầu tái hiện lại những kỉ niệm cách mạng trong thời gian kháng chiến, phần sau là viễn cảnh tương lai tươi sáng của đất nước và ngợi ca công ơn to lớn của Đảng, Bác Hồ đối với dân tộc. 2. Bố cục:Gồm 3 phần:
3. Giá trị nội dung* Nội dung chính của bài thơ việt bắc là gì?Bài thơ Việt Bắc thể hiện nỗi lòng, những tâm tư của các cán bộ chiến sĩ cách mạng phải khi phải chia xa vùng núi rừng Tây Bắc thân thương để về một nơi căn cứ mới. Tác giả đã tái hiện lại những kỷ niệm đẹp về thiên nhiên và con người nơi đây một cách chân thực và sinh động.
4. Giá trị nghệ thuật
C. Hướng dẫn học bài ( trả lời các câu hỏi có trong SGK)Câu số 1 (Trang 114 SGK ngữ văn 12 tập 1)– Hoàn cảnh sáng tác bài thơ Việt Bắc:
– Sắc thái tâm trạng của các nhân vật trữ tình trong bài thơ:
Câu số 2 (trang 114 SGK ngữ văn 12 tập 1)a) Qua những dòng hồi tưởng, vẻ đẹp của thiên nhiên Việt Bắc hiện lên gần gũi, nên thơ:– Vẻ đẹp trải ấy dài theo không gian và thời gian khác nhau: sương sớm, nắng chiều, trăng khuya. ⇒ Bức tranh tứ bình của Việt Bắc tuyệt đẹp : vào mùa xuân thì hoa mơ nở trắng rừng, vào mùa đông thì có hoa chuối đỏ tươi, vào mùa hạ thì tiếng ve kêu rừng phách đổ vàng, vào mùa thu lại có ánh trăng gọi hòa bình. – Thiên nhiên trở nên đẹp và hữu tình hơn khi có sự gắn bó của con người:
– Thiên nhiên Việt Bắc là sự giao hòa giữa bốn mùa cùng với không khí kháng chiến, nỗi vất vả, sự gian khổ nhưng vẫn lạc quan, hào hùng:
b, Những hồi tưởng, hoài niệm về con người Việt Bắc:– Trong dòng hồi tưởng, nhà thơ đã nhớ tới những con người Việt Bắc trên nền chung của núi rừng nơi đây:
“Thương nhau chia củ sắn bùi Bát cơm sẻ nửa chăn sui đắp cùng” ⇒ Tác giả nhớ tới tình cảm nghĩa tình sâu nặng, những ngày được người dân đồng bào Tây Bắc che chở, đùm bọc dù cho cuộc sống đầy những khó khăn, gian khổ. Câu số 3 (trang 114 SGK ngữ văn 12 tập 1)Khung cảnh chiến khu Việt Bắc trong chiến đấu và vai trò của nó trong cách mạng và kháng chiến được khắc họa một cách sinh động mang âm hưởng của khúc tráng ca:
– Không khí sôi nổi, khẩn trương khi chuẩn bị cho chiến dịch thể hiện sức mạnh tổng hợp, sức mạnh đoàn kết. ⇔ Kháng chiến giành thắng lợi khẳng định sức mạnh và bản lĩnh kiên cường quyết tâm của dân tộc. – Nhấn mạnh vai trò, tầm quan trọng của chiến khu Việt Bắc trong cách mạng và kháng chiến: Việt Bắc là quê hương của cách mạng, là cơ quan đầu não của cuộc kháng chiến, nơi chan chứa niềm tin tưởng và hi vọng của dân tộc Việt Nam Câu số 4 (trang 114 SGK ngữ văn 12 tập 1)Nghệ thuật đậm đà tính dân tộc trong bài thơ: – Sử dụng thể thơ dân tộc – thơ lục bát: bài thơ nhẹ nhàng, sâu lắng và dễ đi vào lòng người – Sử dụng những hình ảnh thân thương, gần gũi với đời sống của người dân: nhìn cây thì nhớ núi, nhìn sông thì nhớ nguồn, nhớ người mẹ nắng cháy lưng – Ngôn ngữ mang đậm bản sắc dân tộc: tiêu biểu nhất là cặp đại từ xưng hô mình- ta vô cùng sáng tạo trong thơ – Nhịp điệu, nhạc điệu mang âm hưởng dân tộc: khi thì nhẹ nhàng, thơ mộng, khi thì đằm thắm, ân tình, lúc thì lại mãnh mẽ, hùng tráng. D. Giải đáp kiến thức phần luyện tậpBài số 1 (trang 114 SGK ngữ văn 12 tập 1)– Cặp đại từ xưng hô mình- ta vừa gần gũi vừa quen thuộc trong ca dao được tác giả khéo léo sử dụng một cách tự nhiên, ấm áp. – Tác giả cũng đưa cảm xúc dân dã, ngọt ngào, đằm thắm của ca dao dân ca vào trong bài thơ thể hiện qua cặp từ mình- ta
“Mình về mình có nhớ ta Mười lăm năm ấy thiết tha mặn nồng”
“Ta về mình có nhớ ta Ta về ta nhớ những hoa cùng người”
– Ý nghĩa khi dùng cặp đại từ xưng hô mình- ta:
Bài số 2 (trang 114 SGK ngữ văn 12 tập 1)Phân tích đoạn thơ về vẻ đẹp của cảnh và con người Việt Bắc: – Đoạn thơ như khúc hát ân tình, tha thiết, chan chứa yêu thương về Việt Bắc, quê hương cách mạng trong thời kỳ kháng chiến. – Bên cạnh bức tranh mang đậm chất sử thi về cuộc sống thường nhật gần gũi, tình cảm của người lính cách mạng đó là vẻ đẹp của thiên nhiên:
– Bài thơ “Việt Bắc” được xem là sự kết tinh tài hoa của Tố Hữu, nhà thơ đã thể hiện sự tinh tế độc đáo của mình bởi sự dẫn dắt của một điệu tâm hồn đầy tình nghĩa, bức tranh thiên nhiên hữu tình gắn liền với vẻ đẹp và tâm hồn của con người. Trên đây là chi tiết hướng dẫn “Soạn bài Việt Bắc” do các butbi.hocmai biện soạn để các bạn học sinh có thể tham khảo từ đó nắm được những kiến thức cơ bản nhất của bài học này! |
