Chu kì là dãy những nguyên tố mà những nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron. Chu kì nào cũng bắt đầu bằng một kim loại kiềm và kết thúc bằng một khí hiếm (trừ chu kì 1). Show
Bảng tuần hoàn có 7 chu kì gồm 3 chu kì nhỏ và 4 chu kì lớn. Chu kì nhỏ là chu kì 1, 2, 3 Chu kì 1 có 2 nguyên tố. Chu kì 2, 3 có 8 nguyên tố. Chu kì lớn là các chu kì 4, 5, 6, 7. Chu kì 4, 5 đều có 18 nguyên tố. Chu kì 6 có 32 nguyên tố. Chu kì 7 mới tìm thấy 26 nguyên tố. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học là một trong những chuyên đề trọng điểm của môn Hóa học trong chương trình trung học cơ sở và trung học phổ thông. Tuy nhiên để bạn ghi nhớ và áp dụng tốt bảng tuần hoàn các nguyên tố cần phải cần đến một phương pháp học hay. Sau đây là tổng hợp bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 8 9 10 mới nhất cùng cách học hiệu quả. Lịch sử phát minh bảng tuần hóa các nguyên tố hóa họcBảng tuần hóa các nguyên tố hóa học trải qua các cột mốc lịch sử quan trọng sau đây:
Việc phát hiện định luật tuần hoàn này đã khai phá được bí mật của thế giới vật chất, khiến các nhà hóa học có được một vũ khí mạnh mẽ, có ý nghĩa quan trọng với sự phát triển của các ngành quang học vật lý học nguyên tử sau này. Tính đến tháng 9 năm 2021, bảng tuần hoàn hóa học có tất cả 118 nguyên tố đã được xác nhận, bao gồm các nguyên tố từ 1 (Hidro) tới 118 (Oganesson). Nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa họcTrong bảng tuần hoàn các nguyên tố hoá học, các nguyên tố được sắp xếp theo 3 nguyên tắc như sau:
Cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa họcHiện tại, bảng hệ thống tuần hoàn hóa học đã hoàn thiện với 118 nguyên tố. Các nguyên tố sẽ được sắp xếp từ trái qua phải, từ trên xuống dưới theo quy luật thứ tự tăng dần số hiệu nguyên tử. Vậy cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học gồm có những gì? Ô nguyên tốMỗi nguyên tố hóa học được xếp vào một ô của bảng gọi là ô nguyên tố. Số thứ tự của ô nguyên tố bằng số hiệu nguyên tử của nguyên tố đó. Ví dụ: Nhôm (Al) chiếm ô 13 trong bảng tuần hoàn, vậy:
Chu kìChu kì là dãy các nguyên tố mà nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. Trong bảng tuần hoàn gồm 7 chu kỳ:
Phân loại chu kì
Như vậy, chu kỳ được bắt đầu bằng 1 kim loại kiềm và kết thúc bằng 1 khí hiếm. Số thứ tự của chu kỳ bằng số lớp electron trong nguyên tử. Lưu ý: Hai hàng cuối bảng là 2 họ nguyên tố có cấu hình e đặc biệt:
Các bài viết không thể bỏ lỡ Hóa học là gì? Hóa học có vai trò như thế nào trong cuộc sống? Định luật bảo toàn khối lượng: Khái niệm, nội dung và áp dụng Quy tắc hóa trị là gì? Vận dụng quy tắc hóa trị như thế nào? Nhóm nguyên tốNhóm nguyên tố là tập hợp các nguyên tố mà nguyên tử có cấu hình electron tương tự nhau, do đó có tính chất hóa học gần giống nhau và được sắp xếp thành một cột. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học được phân loại thành 8 nhóm A (đánh số từ IA đến VIIIA) và 8 nhóm B (đánh số từ IB đến VIIIB). Trong đó, mỗi nhóm là một cột, riêng nhóm VIIIB gồm 3 cột. Nguyên tử các nguyên tố trong cùng một nhóm có số electron hóa trị bằng nhau và bằng số thứ tự của nhóm (trừ hai cột cuối của nhóm VIIIB). Nhóm A:
Cấu hình electron hóa trị tổng quát của nhóm A: ⟶ nsanpb ⟶ ĐK: 1≤a≤2; 0≤b≤6 Số thứ tự của nhóm A=a+b ⟶ Nếu a+b≤3 ⇒ Kim loại ⟶ Nếu 5≤a+b≤7 ⇒ Phi kim ⟶ Nếu a+b=8 ⇒ Khí hiếm Ví dụ: ⟶Na(Z=11):1s22s22p63s1⇒IA ⟶O(Z=8):1s22s22p4⇒VIA Nhóm B:Nhóm B gồm 8 nhóm được đánh số từ IIIB đến VIIIB, IB và IIB theo chiều từ trái sang phải trong bảng tuần hoàn.
Cấu hình electron hóa trị tổng quát của nhóm B: ⟶ (n−1)dansb ⟶ ĐK: b=2; 1≤a≤10 Số thứ tự của nhóm: ⟶ Nếu a+b < 8 ⇒ STT nhóm = a+b ⟶ Nếu a+b = 8,9,10 ⇒ STT nhóm = 8 ⟶ Nếu a+b > 10 ⇒ STT nhóm = (a+b)−10 >> Xem bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học đầy đủ, rõ nét nhất: TẠI ĐÂY Sự biến đổi tính chất của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa họcTrong một chu kì (theo chiều tăng của điện tích hạt nhân) và trong một nhóm (theo chiều từ trên xuống dưới) có sự biến đổi tính chất được lặp lại ở các chu kì khác, nhóm khác theo cùng quy luật dưới đây. (Như hình minh họa) Trong một chu kìTrong một chu kì, khi đi từ đầu chu kì đến cuối chu kì theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, các nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa học có sự biến đổi như sau:
Ví dụ: Trong chu kì 2, 3 ta nhận thấy:
Nhóm IA Na IIA Mg IIIA Al IVA Si VA P VIA S VIIA Cl Tính Chất Kl điển hình Kl mạnh Kl
Pk yếu Pk TB Pk mạnh Pk điển hình Kim loại Phi kim Ngoài ra, trong một chu kì, các nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa học còn có sự biến đổi tính chất:
(Độ âm điện của một nguyên tử là đại lượng đặc trưng cho khả năng hút electron của nguyên tử đó khi tạo thành liên kết hóa học.)
Hóa trị đối với hidro = số thứ tự nhóm – hóa trị đối với oxi
Trong một nhómTrong một nhóm, khi đi từ trên xuống dưới theo chiều tăng của điện tích hạt nhân: Số lớp electron của nguyên tử tăng dần, tính kim loại của các nguyên tố tăng dần đồng thời tính phi kim của các nguyên tố giảm dần. Ví dụ: Trong nhóm I và nhóm VII, ta quan sát được: Nhóm I: Gồm 6 nguyên tố từ Li đến Fr.
Nhóm VII: Gồm 5 nguyên tố từ 5 đến At
Nhóm IA Na IIA Mg IIIA Al IVA Si VA P VIA S VIIA Cl Tính chất Kl điển hình Kl mạnh Kl Pk yếu Pk trung bình Pk mạnh Pk điển hình Kim loại (Kl) Phi kim (Pk)
Ngoài ra, trong một nhóm sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân, các nguyên tố trong bảng tuần hoàn hóa học còn có sự biến đổi tính chất như sau:
Xem thêm:
ý nghĩa quan trọng của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa họcĐến năm 2021, bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học được hoàn thiện với 118 nguyên tố được xác nhận. Được biết đến là một chuyên đề quan trọng của chương trình môn Hóa học nhưng ít người biết rằng bảng tuần hoàn hóa học ra đời mang ý nghĩa rất lớn trong sự phát triển của nhân loại.
Cụ thể, khi biết được vị trí của một nguyên tố và quy luật biến đổi tính chất của chúng trong bảng tuần hoàn, từ đó chúng ta có thể xác định nhanh chóng các thông tin sau:
Ví dụ: Lưu huỳnh (S) ở vị trí ô số 16 trong bảng tuần hoàn hóa học. Từ đó, ta có thể xác định các thông tin quan trọng:
Các bài viết không thể bỏ lỡ Hóa học là gì? Hóa học có vai trò như thế nào trong cuộc sống? Định luật bảo toàn khối lượng: Khái niệm, nội dung và áp dụng Quy tắc hóa trị là gì? Vận dụng quy tắc hóa trị như thế nào? Cách học bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học đơn giản, dễ nhớBảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học là một trong những kiến thức trọng điểm của chương trình Hóa học cấp 2 và cấp 3. Ghi nhớ bảng tuần hoàn sẽ giúp bạn đạt điểm tốt trong các bài thi quan trọng. Sau đây là cách học bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học đơn giản, dễ nhớ. Cách học truyền thốngVới cách học truyền thống này, bạn có thể áp dụng hàng ngày để đạt được hiệu quả học tập cao nhất. Đừng quên phân chia thời gian hợp tập hợp lý nhé!
Sử dụng công cụ hỗ trợ trí nhớSử dụng công cụ hỗ trợ trí nhớ là phương pháp ghi nhớ bảng tuần hoàn các nguyên tố được các thầy cô và học sinh sử dụng khá rộng rãi. Thay vì phải nhớ tên của từng nguyên tố, hãy sử dụng một vài mẹo ghi nhớ dễ dàng thông qua các câu nói dễ thuộc sau:
Kali (K), Iot (I), Hidrô (H) Natri (Na) với Bạc (Ag), Clo (Cl) một loài Là hoá trị một (I) em ơi Nhớ ghi cho kỹ kẻo thời phân vân Magiê (Mg), Kẽm (Zn) với Thuỷ Ngân(Hg) Oxi (O), Đồng (Cu), Thiếc(Sn) cùng gần Bari (Ba) Cuối cùng thêm chú Canxi (Ca) Hoá trị hai (II) nhớ có gì khó khăn Bác Nhôm (Al) hoá trị ba(III) lần In sâu trí nhớ khi cần có ngay Cacbon (C), Silic (Si) này đây Có hoá trị bốn(IV) không ngày nào quên Sắt (Fe) kia lắm lúc hay phiền Hai, ba lên xuống nhớ liền ngay thôi Nitơ (N) rắc rối nhất đời Một hai ba bốn, khi thời lên V Lưu huỳnh (S) lắm lúc chơi khăm Xuống hai lên sáu khi nằm thứ tư Phot pho (P) nói đến không dư Có ai hỏi đến thì ừ rằng năm Em ơi, cố gắng học chăm Bài ca hoá trị suốt năm cần dùng. Chơi trò chơiBên cạnh phương pháp học truyền thống cùng mẹo ghi nhớ thú vị, chơi các trò chơi trực tuyến cũng là một cách ghi nhớ các nguyên tố hóa học hiệu quả! Những trò chơi kiến thức này có thể kiểm tra trí nhớ và cải thiện điểm số của bạn đáng kể trước những kỳ thi quan trọng đó! Cách ghi nhớ bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa họcBên cạnh các phương pháp học tập trên, phương pháp học thuộc nhanh và áp dụng thành thạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học là thường xuyên giải các bài tập về hóa học, nghiên cứu sâu các nguyên tố hóa học. Hãy nghiên cứu sâu và xác định bản chất các thành phần khác nhau của mỗi nguyên tố hóa học. Ghi nhớ và thành thạo 10 nguyên tố đầu tiên trong bảng (tất cả các thông tin có trong ô), bạn sẽ tự tìm ra quy luật cho các giá trị nguyên tố tiếp theo. Hãy sử dụng phương pháp so sánh với giá trị đã học. Dần dần như vậy, bạn sẽ nắm được hết thông tin về hơn 120 nguyên tố trong bảng tuần hoàn Mendeleev. Monkey chúc các bạn áp dụng được phương pháp học hiệu quả nhất và đạt được điểm cao trong kỳ thi! Bài tập về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học SGK Hóa học 9, 10 kèm lời giảiTrên đây là tổng hợp các kiến thức về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 8 9 10 mới nhất. Hãy áp dụng những kiến thức trên để giải một số bài tập Hóa học 9 và Hóa học 10 sau: Giải bài tập bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học SGK Hóa học 9Bài 1 (trang 101 SGK Hóa 9)Dựa vào bảng tuần hoàn, hãy cho biết cấu tạo nguyên tử, tính chất kim loại, phi kim của các nguyên tố có số hiệu nguyên tử 7, 12, 16. Gợi ý đáp án: Số hiệu nguyên tử Cấu tạo nguyên tử Tính chất Điện tích hạt nhân Số e trong nguyên tử Số lớp electron Số e lớp ngoài cùng Kim loại Phi kim 7 7+ 7 2 5
x 12 12+ 12 3 2 x
16 6+ 6 3 6
x
Tương tự với 2 nguyên tố còn lại ta được kết quả trong bảng. Bài 2 (trang 101 SGK Hóa 9)Biết X có cấu tạo nguyên tử như sau: Điện tích hạt nhân là 11+, 3 lớp electron, lớp ngoài cùng có 1 electron. Hãy suy ra vị trí của X trong bảng tuần hoàn và tính chất hoá học cơ bản của nó. Gợi ý đáp án: Điện tích hạt nhân là 11+ nên số thứ tự của nguyên tố là 11 ( ô số 11). Có 3 lớp e ⇒ thuộc chu kì 3. Có 1 e lớp ngoài cùng ⇒ thuộc nhóm I trong bảng tuần hoàn. Tên nguyên tố là: Natri. Kí hiệu hóa học: Na. Nguyên tử khối: 23. Bài 3 (trang 101 SGK Hóa 9)Các nguyên tố trong nhóm I đều là những kim loại mạnh tương tự natri: Tác dụng với nước tạo thành dung dịch kiềm giải phóng hiđro, tác dụng với oxi tạo thành oxit, tác dụng với phi kim khác tạo thành muối ... Viết các phương trình hóa học minh họa với kali. Gợi ý đáp án: Phương trình hóa học:
2K + 2H2O → 2KOH + H2
4K + O2 → 2K2O
2K + Cl2 → 2KCl. Giải bài tập bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học SGK Hóa học 10Giải Bài 1 trang 35 SGK Hóa 10Các nguyên tố xếp ở chu kì 6 có số lớp electron trong nguyên tử là: A. 3. B. 5. C. 6. D. 7. Chọn đáp số đúng. Cần nhớ: Số thứ tự của chu kì bằng số lớp electron. Số thứ tự của nhóm bằng số e hóa trị Gợi ý đáp án: C là đáp án đúng. Giải Bài 2 Hoá 10 SGK trang 35Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố, số chu kì nhỏ và số chu kì lớn là: A. 3 và 3. B. 3 và 4. C. 4 và 4. D. 4 và 3. Chọn đáp số đúng. Gợi ý đáp án: B là đáp án đúng Giải Bài 3 SGK Hóa 10 trang 35 Số nguyên tố trong chu kì 3 và 5 là: A. 8 và 18. B. 18 và 8. C. 8 và 8. D. 18 và 18. Chọn đáp số đúng. Gợi ý đáp án: A là đáp án đúng. Giải Bài 4 trang 35 SGK Hóa 10Trong bảng tuần hoàn, các nguyên tố được sắp xếp theo nguyên tắc: A. Theo chiều tăng của điện tích hạt nhân. B. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành 1 hàng. C. Các nguyên tố có cùng số electron hóa trị trong nguyên tử được xếp thành 1 cột. D. Cả A, B, C. Chọn đáp án đúng. Gợi ý đáp án: D là đáp án đúng. Giải Bài 5 Hoá 10 SGK trang 35Tìm câu sai trong các câu sau đây: A. Bảng tuần hoàn gồm có các ô nguyên tố, các chu kì và các nhóm. B. Chu kì là dãy các nguyên tố mà những nguyên tử của chúng có cùng số lớp electron, được sắp xếp theo chiều điện tích hạt nhân tăng dần. C. Bảng tuần hoàn có 7 chu kì. Số thứ tự của chu kì bằng số phân lớp electron trong nguyên tử. D. Bảng tuần hoàn có 8 nhóm A và 8 nhóm B. Gợi ý đáp án: C là đáp án sai. Giải Bài 6 trang 35 SGK Hóa 10Hãy cho biết nguyên tắc sắp xếp các nguyên tố trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Gợi ý đáp án: a) Các nguyên tố được sắp xếp theo chiều tăng dần của điện tích hạt nhân. b) Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được sắp xếp thành một hàng. c) Các nguyên tố có số electron hóa trị được xếp thành một cột. Như vậy, bài viết này của Monkey đã cung cấp cho bạn tổng hợp kiến thức về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 8 9 10 mới nhất cùng cách ghi nhớ hiệu quả. Hy vọng qua những thông tin trên, bạn có thể học thuộc lòng hiệu quả bảng tuần hoàn các nguyên tố và vận dụng chúng để giải thành thạo bài tập trong các kỳ thi quan trọng. Truy cập website của Monkey mỗi ngày để cập nhập thêm nhiều bài học thú vị về các môn học Toán, Lý, Hóa nhé! |