 Loading Preview Show Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.
PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌCTOÁN Ở TIỂU HỌCGv: Dương Thanh HuyềnChủ đề 8: Vận dụng lí thuyết kiến tạotrong dạy học ToánĐổi mới PPDH là một nhiệm vụ quan trọng. Để đáp ứng yêucầu đổi mới PPDH, trên cơ sở phát huy mặt tích cực của cácPPDH truyền thống, cần tìm tòi, vận dụng các PPDH mớitheo hướng phát huy tính tích cực, độc lập, tăng cường cáchoạt động tìm tòi – phát hiện các HS. Một trong những xuhướng hiện nay đang được nhà giáo dục quan tâm là vậndụng lí thuyết kiến tạo (LTKT) vào dạy học, nhất là trongdạy học các môn Toán và khoa học ở Tiểu học.Vận dụng lí thuyết kiến tạotrong dạy học ToánI. Khái niệm về kiến tạoII. Đặc điểm dạy học theo lối kiến tạoIII. Mô hình dạy học theo lối kiến tạoI. Khái niệm về kiến tạo:Theo quan điểm của lí thuyết kiến tạo thì học sinh phải là chủ thểtích cực xây dựng nên kiến thức cho bản thân mình chứ không phảichỉ thu nhận một cách thủ động từ môi trường bên ngoài.Điều quan trọng nhất là trong quá trình xây dựng kiến thức cho bảnthân, học sinh cần dựa trên những kiến thức hoặc kinh nghiệm đã cótừ trước. Trong quá trình này, HS vận dụng những kiến thức đã cóđể giải quyết một tình huống mới nảy sinh và sắp xếp kiến thức mớinhận được vào kiến thức hiện có.Cơ sở tâm lí học của lí thuyết kiến tạo là tâm lí học phát triển củaPiaget và lí luận về “vùng phát triển gần nhất” của Vưgốtxki.Trong tâm lí học phát triển, Piaget đã sử dụng hai khái niệm quantrọng là đồng hóa và điều ứng.• Đồng hóa được xem là một quá trình mà người học có thể vậndụng kiến thức cũ để giải quyết tình huống mới và sắp xếp kiếnthức mới thu nhận được vào cấu trúc kiến thức hiện có.Ví dụ:Học sinh lớp 1 được giới thiệu về khái niệm đường thẳng, 3 điểmthẳng hàng thì có thể hiểu được thế nào là đường thẳng, 3 điểm thẳnghàng. Từ đó có cơ sở để nhận biết được thế nào là đường thẳng.• Điều ứng là quá trình mà trong đó để thích nghi với những đòihỏi đa dạng của môi trường thì người học có thể buộc phải thayđổi cấu trúc đã có, tạo ra cấu trúc mới cho phù hợp với hoàn cảnhmới. Như vậy đồng hóa làm tang trưởng, điều ứng là phát triển.Ví dụ:Trước khi làm quen với khái niệm phân số, HS đã biết rằng trong phạmvi các số tự nhiên, phép chia một số tự nhiên cho một số tự nhiên (khác0) không phải lúc nào cũng thực hiện được. Nhưng khi gặp tình huống:“ chia đều 3 cái bánh cho 4 em” thì HS nhận thấy, có thể thực hiện theocách “chia phần” thực tế: “chia mỗi cái bánh thành 4 phần bằng nhau rồichia cho mỗi em một phần, tức là ¼ cái bánh. Sau 3 lần chia bánh nhưthế, mỗi em được 3 phần, tức là ¾ cái bánh”. Nhìn dưới góc độ tínhtoán số học thì trên thực tế ta đã thực hiện được phép chia 3:4. Như thế,vấn đề đặt ra là phải thừa nhận rằng phép chia 3:4 có ý nghĩa và đượcbiểu thị bởi phân số ¾ . Lúc này trong tư duy HS khái niệm phân sốđược chấp nhận như một cấu trúc mới, tương thích với đòi hỏi của hoàncảnh mới.Tóm lại: Theo quan điểm của kiến tạo thì HS phải là chủthể tích cực xây dựng nên kiến thức cho bản than mìnhdựa trên những kiến thức và kinh nghiệm đã có từ trước.Trong quá trình này học sinh sẽ sắp xếp (làm cho thíchnghi) kiến thức mới nhận được vào cấu trúc hiện có đểxây dựng nên hệ thống kiến thức mới.II. Đặc điểm dạy học theo lối kiến tạo: Học sinh phải là chủ thể tích cực kiến tạo nên kiến thức của bảnthan mình dựa trên tri thức hoặc kinh nghiệm có từ trước. Chỉ khinào tạo nên mối quan hệ hữu cơ giữa kiến thức mới và cũ, sắpxếp kiến thức mới vào cấu trúc (hiện có hoặc thay đổi cho phùhợp) thì quá trình học tập mới có ý nghĩa. Quá trình kiến tạo tri thức mang tính chất cá thể, ngay trong cùngmột hoàn cảnh thì kiến tạo tri thức của mỗi HS cũng khác nhau.Vì vậy đòi hỏi phải tổ chức quá trình dạy học sao cho mỗi HSđều có thể phát huy tốt nhất khả năng của mình. Cần xây dựng môi trường học tập trong đó luôn khuyến khích HStrao đổi – thảo luận – tìm tòi – phát hiện giải quyết vấn đề. Vai trò của GV trong dạy học kiến tạo là tổ chức môi trường học tậpmang tính kiến tạo thay vì cố gắng làm cho HS nắm nội dung toánbằng giải thích, minh họa hay truyền đạt thuật toán có sẳn và ápdụng một cách máy móc. Mục đích dạy học không chỉ là truyền thụ kiến thức mà chủ yếu làlàm thay đổi hoặc phát triển các quan niệm của HS, qua đó HS kiếntạo kiến thức mới, đồng thời phát triển trí tuệ và nhân cách của mình.III. Mô hình dạy học theo lối kiến tạoa, Người GV luôn quan tâm đến quy trình thiết kế việc dạy học theotừng bước. Thoe nhiều tác giả thì chu trình của dạy học theo lốikiến tạo bao gồn các pha chính nhứ sau:Vốn tri thức dự đoán kiểm nghiệm (thử và sai) điều chỉnh trithức mới.Theo đó quy trình dạy học theo lí thuyết kiến tạo gồm các bước sau:• Ôn tập, củng cố, tái hiện;• Tạo tình huống có vấn đề về nhận thức;• Giải quyết vấn đề;• Thảo luận, đề xuất giả thuyết;• Kiểm nghiệm, phân tích kết quả;• Kết luận, rút ra kiến thức, kĩ năng mới.b, Vận dụng lí thuyết kiến tạo trong dạy toán ở Tiểu học đòi hỏingười GV phải tiến hành hai công việc cơ bản sau đây:Thứ nhất : Tìm hiểu, thăm dò về những hiểu biết ban đầu của HSliên quan đến nội dung sắp học để trả lời câu hỏi HS có nắm đượchay không các kiến thức, kĩ năng đó và nắm được thì ở mức độnào?Thứ hai: xây dựng tình huống học tập; thiết kế các hoạt động củaGV và HS trong giờ học.Cám ơn cô và các bạn đã lắngnghe Dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đề khác nhau thế nào? Phân biệt dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đề. Dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đề là 2 phương pháp dạy học tốt, đem lại những hiệu quả nhất định cho học sinh. Vậy, 2 phương pháp dạy học này khác nhau thế nào? So sánh dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đềPhương pháp dạy học theo lý thuyết kiến tạo là phương pháp như thế nào? Lý thuyết kiến tạo đang là một trong những lý thuyết về dạy học vượt trội được sử dụng trong giáo dục. Lý thuyết này khuyến khích học sinh tự xây dựng kiến thức cho mình dựa trên những thực nghiệm cá nhân và áp dụng trực tiếp vào môi trường học tập của các em. Mỗi cá nhân học sinh là trung tâm của tiến trình dạy học, còn giáo viên đóng vai trò tổ chức điều khiển và là người đại diện cho tri thức khoa học chính thống, đóng vai trò trọng tài để thể chế hóa tri thức mới của bài học. Lý thuyết kiến tạo là một lý thuyết về hoạt động học tập, được xây dựng trên cơ sở xem xét hoạt động học tập của học sinh. Do đó, để xem xét hoạt động dạy học theo lý thuyết kiến tạo cần xem xét hoạt động học tập kiến tạo của học sinh. Dạy học theo kiểu kiến tạo không phải là dạy học theo kiểu thông báo, cho sẵn mà người học phải chủ động tìm tòi, tìm hiểu, phát hiện các vấn đề trong quá trình học tập. 2. Dạy học nêu và giải quyết vấn đề là gì?Bên cạnh phương pháp dạy học theo lý thuyết kiến tạo là phương pháp dạy học nêu và giải quyết vấn đề. Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề là phương pháp dạy học trong đó giáo viên tạo ra những tình huống có vấn đề, điều khiển học sinh phát hiện vấn đề, hoạt động tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo để giải quyết vấn đề và thông qua đó chiếm lĩnh tri thức, rèn luyện kĩ năng và đạt được những mục đích học tập khác. Đặc trưng cơ bản của dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề là "tình huống gợi vấn đề" vì "Tư duy chỉ bắt đầu khi xuất hiện tình huống có vấn đề" Tình huống có vấn đề (tình huống gợi vấn đề) là một tình huống gợi ra cho học sinh những khó khăn về lí luận hay thực hành mà họ thấy cần có khả năng vượt qua, nhưng không phải ngay tức khắc bằng một thuật giải, mà phải trải qua quá trình tích cực suy nghĩ, hoạt động để biến đổi đối tượng hoạt động hoặc điều chỉnh kiến thức sẵn có. 3. Phân biệt dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đềPhương pháp dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đề khác nhau như thế nào?
Trên đây, Hoatieu.vn đã Phân biệt dạy học theo lý thuyết kiến tạo và dạy học nêu và giải quyết vấn đề. Mời các bạn đọc thêm các bài viết liên quan tại mảng Tài liệu Các bài viết liên quan: Cập nhật: 11/06/2021 |
