Một cửa hàng thú cưng ở Hong Kong (Trung Quốc) nhiều khả năng là nguồn gốc chính gây ra đợt bùng phát biến thể Delta gần đây tại thành phố này.
 Tờ Guardian dẫn kết quả nghiên cứu cho hay những con chuột cảnh hamster có thể lây truyền virus SARS-CoV-2 sang người. Con vật này đồng thời bị nghi ngờ là nguồn tiềm tàng gây ra đợt bùng phát gần đây ở đặc khu hành chính Hong Kong, khiến ít nhất 50 người nhiễm bệnh và làm hơn 2.200 con chuột hamster khác bị tiêu huỷ. Tuy nhiên, các nhà virus học nhấn mạnh rằng mặc dù hoạt động buôn bán vật nuôi có thể tạo ra con đường lây lan virus, nhưng những con chuột cảnh hiện nay không có khả năng gây ra mối đe dọa với chủ nhân và không cần phải tiêu huỷ. Nhiều loài động vật dễ bị lây nhiễm COVID-19 từ con người, nhưng cho đến nay, chỉ có duy nhất loài chồn được chứng minh là có khả năng truyền virus theo hướng ngược lại. Vì chuột hamster đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi virus SARS-CoV-2 , nên các phòng thí nghiệm đã sử dụng chúng để nghiên cứu căn bệnh này. Những lo ngại về khả năng chuột hamster cũng có thể lây nhiễm virus sang con người đã xuất hiện sau khi một nhân viên 23 tuổi tại cửa hàng thú cưng Little Boss ở Hong Kong có kết quả xét nghiệm dương tính với COVID-19 vào ngày 15/1. Đây là trường hợp nhiễm biến thể Delta đầu tiên ở thành phố này sau hơn ba tháng. Một phụ nữ đến cửa hàng thú cưng này cũng bị nhiễm bệnh và các thành viên khác trong gia đình cũng có kết quả dương tính COVID-19 những ngày sau đó. Để xử lý tình trạng trên, các quan chức y tế Hong Kong đã lấy mẫu xét nghiệm hàng trăm con vật thuộc họ gặm nhấm tại các cửa hàng thú cưng hoặc cơ sở cung cấp. Họ tìm thấy vật liệu di truyền hoặc kháng thể virus SARS-CoV-2 ở 15 trong số 28 con chuột hamster của Syria, nhưng không có ở chuột hamster lùn, chuột nhắt, chuột lang, thỏ hoặc sóc Nam Mỹ. Không com chuột lang nào có triệu chứng bệnh rõ ràng. Sau khi phát hiện virus SARS-CoV-2 ở hamster, Giáo sư Leo Poon, nhà virus học tại Đại học Hong Kong và các đồng nghiệp đã tiến hành giải trình tự bộ gien virus. Kết quả cho thấy các con chuột hamster đều bị nhiễm biến thể Delta và mẫu virus của chúng có liên quan mật thiết với nhau. Bản chất của các đột biến chứa trong những loại virus này cho thấy rằng quá trình lây truyền đã diễn ra được một thời gian, có thể là từ giữa tháng 11/2021. Những con chuột hamster này được nhập khẩu từ một nhà cung cấp ở Hà Lan trong tháng 12 và tháng 1 năm ngoái. Trong khi đó, phân tích mẫu từ nhân viên cửa hàng thú cưng và khách hàng bị nhiễm cho thấy bộ gien virus của họ có liên quan mật thiết với virus của chuột hamster, song khả năng lây chéo giữa những đối tượng này vẫn chưa được làm rõ. Mặc dù chưa được hội đồng chuyên gia thẩm định, đây là nghiên cứu đầu tiên cung cấp bằng chứng thuyết phục rằng chuột hamster có thể bị nhiễm COVID-19 trong môi trường thực tế, cũng như chúng có thể truyền virus sang người và các con chuột khác. Giáo sư Poon giải thích với tạp chí Nature: “Cả kết quả di truyền và dịch tễ học đều cho thấy bằng chứng về hai vụ lây truyền virus từ hamster sang người. Nhập khẩu chuột bị nhiễm bệnh là nguồn lây nhiễm có khả năng xảy ra cao nhất”. Đáng ngạc nhiên nhất là virus vẫn có thể lây truyền giữa người với người một cách khá hiệu quả ngay cả khi đã nhân bản ở chuột hamster. Mặc dù kết quả của ông chỉ ra rằng việc buôn bán vật nuôi trên toàn cầu là một con đường lây lan virus, nhưng khả năng lây nhiễm giữa người với người vẫn cao gấp nhiều lần so với từ vật nuôi của họ. Tuy nhiên, phát hiện này cho thấy khả năng virus SARS-CoV-2 có thể lây lan sang các loài động vật khác mà không bị phát hiện, tạo cơ hội để chúng đột biến thêm và có khả năng lây ngược trở lại cho con người. Do đó, nhóm nghiên cứu nhấn mạnh các chính quyền cần có chính sách kiểm dịch và kiểm soát thích hợp đối với việc buôn bán động vật vật nuôi. Theo Hoàng Trang/Báo Tin tức Hamster - loại chuột cảnh mới được du nhập vào Việt Nam đang trở thành thú chơi của giới trẻ. Những chú Hamster được nhập lậu nhưng bày bán công khai, hiện chưa có một cơ quan chức năng nào tiến hành kiểm tra, kiểm dịch loại động vật này. Du nhập vào Việt Nam cách đây 3, 4 tháng, nuôi chuột Hamster nhanh chóng trở thành mốt của giới trẻ thành thị. Những chú chuột trông giống như cục bông tròn lông xù, không có đuôi, nhiều màu sắc được coi là thú chơi xa xỉ của nhiều bạn trẻ. Chung một tên là chuột Hamster nhưng ở các cửa hàng có khá nhiều giống như Campbell, Bear, Robo, Sóc, Bông, Lông dài… Giá của loài chuột này khá đắt, từ 120.000 đồng/con đến 500.000 đồng/con. Bên cạnh đó, người nuôi còn phải đầu tư khá nhiều khoản tiền cho chuồng nuôi (loại nhập từ nước ngoài có giá xấp xỉ 1 triệu đồng), cát thơm cho chuột tắm, đồ chơi để chuột làm xiếc (mục đích chính là tập thể dục cho chuột không bị béo ú). Những cửa hàng bán chuột Hamster ngày càng xuất hiện nhiều. Chỉ cần đi một vòng qua đường Kim Mã, Đào Tấn, Ngọc Hà, Thái Thịnh… người chơi có thể lựa chọn cho mình con chuột ưng ý giữa hàng trăm con được đựng trong thùng gỗ. Cũng giống như các loại chuột khác, chuột Hamster ăn các loại ngũ cốc như ngô, vừng, hạt hướng dương, cà rốt… Tuy nhiên, dù loài chuột này đã có mặt ở Việt Nam khá lâu, nhưng các cơ quan chức năng hầu như chưa biết đến sự hiện diện của chúng. Trong khi về nguyên tắc, bất cứ một loại thực vật, động vật lạ nào muốn nhập vào Việt Nam phải được kiểm nghiệm kỹ lưỡng. Chúng tôi đã trao đổi với lãnh đạo Cục Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn), cơ quan quản lý các loại vật nuôi những thông tin về loại chuột này. Theo một lãnh đạo của Cục, hiện nay vẫn chưa có một cơ quan, đơn vị nào đứng ra xin nhập khẩu loại chuột này. Về phía Cục Chăn nuôi cũng mới biết thông tin về chuột Hamster. Theo vị lãnh đạo này, cũng chưa có tài liệu nào khẳng định loại chuột này có lây truyền bệnh cho con người hay không. Cục Chăn nuôi cũng chưa có số liệu chính xác về số lượng chuột Hamster đang có trên thị trường Việt Nam. Về khả năng liệu chuột Hamster có thể mang mầm bệnh lây truyền cho con người như bệnh dịch hạch hay không? GS.TS Nguyễn Lân Dũng cho rằng, chưa có tài liệu nào khẳng định chuột Hamster có thể lây bệnh cho con người nhưng chuột thường thì hoàn toàn có khả năng lây các bệnh nguy hiểm cho người. Vấn đề quan trọng hiện nay, theo GS.TS Nguyễn Lân Dũng là Bộ Y tế phải xác định loài vật này có khả năng truyền dịch hạch hay không? Cơ quan chức năng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cũng cần cho biết loài chuột này có truyền bệnh cho gia súc, gia cầm hay không và cần có những quy chế để cho phép nhập hay cấm nhập loại chuột này. Hiện nay, chúng đang được bán hoàn toàn tự do, không qua bất cứ khâu kiểm duyệt nào. Chúng ta đã có bài học đáng tiếc về nạn ốc bươu vàng hoành hành trên đồng ruộng khắp cả nước. Về nguyên tắc, bất cứ một loài vật nuôi nào khi nhập vào Việt Nam phải qua các khâu kiểm dịch. Các cơ quan chức năng để một loài động vật mới như chuột Hamster được bán công khai không qua kiểm dịch, không có giấy phép đã chứng tỏ sự yếu kém trong công tác quản lý. Nếu khi phong trào nuôi chuột Hamster không còn được ưa chuộng, những chú chuột được thả khỏi lồng có thể lại trở thành một vấn nạn mới hay không? Các cơ quan chức năng cần nhanh chóng đưa ra kết luận chính thức về loại vật nuôi hoàn toàn mới này |
