Đối với các nhà đầu tư chứng khoán cổ tức đóng một vai trò rất quan trọng. Đây là một trong những yếu tố phản ánh rõ nét tình hình hoạt động của doanh nghiệp. Từ đó giúp nhà đầu tư định giá được cổ phiếu và định hình được chiến lược đầu tư cho riêng mình. Bài viết sau đây Yuanta Việt Nam sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức về Cổ tức là gì? Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt là tốt hơn? Hãy cùng theo dõi! Theo quy định tại Khoản 5 Điều 4 Luật doanh nghiệp 2020, “Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác” Trong đó, có thể hiểu lợi nhuận ròng của doanh nghiệp là khoản tiền chênh lệch giữa tổng doanh thu của doanh nghiệp trừ đi tổng các khoản chi phí, kể cả thuế. Khi một công ty hoạt động tạo ra lợi nhuận, một phần lợi nhuận đó sẽ được sử dụng để tái đầu tư vào hoạt động kinh doanh và trích lập các quỹ dự phòng gọi là lợi nhuận giữ lại. Khi đó cổ tức là phần lợi nhuận còn lại được chi trả cho các cổ đông. Có 2 loại Cổ tức đó là: cổ tức cổ phần cổ thông và cổ tức cổ phần ưu đãi. Trong đó: Đối với loại cổ phần này, các cổ đông ưu đãi cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ đông phổ thông nhận được. Bên cạnh đó, khi sở hữu cổ phần ưu đãi cổ tức bạn sẽ được nhận cổ tức ổn định hằng năm. Trong đó bao gồm cổ tức thưởng và cổ tức cố định không phụ thuộc vào kết quả hoạt động kinh doanh của công ty. Tùy theo loại cổ phần ưu đãi mà nhà đầu tư được hưởng quyền ưu đãi và hạn chế khác nhau. Theo quy định Khoản 1,2,3 Điều 117 Luật doanh nghiệp 2020 về cổ phần ưu đãi cổ tức cụ thể như sau: “1. Cổ phần ưu đãi cổ tức là cổ phần được trả cổ tức với mức cao hơn so với mức cổ tức của cổ phần phổ thông hoặc mức ổn định hằng năm. Cổ tức được chia hằng năm gồm cổ tức cố định và cổ tức thưởng. Cổ tức cố định không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh của công ty. Mức cổ tức cố định cụ thể và phương thức xác định cổ tức thưởng được ghi rõ trong cổ phiếu của cổ phần ưu đãi cổ tức.
Mặc khác, theo quy định tại Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, Pháp luật có nêu rõ quy định về việc chi trả cổ tức đối với cổ đông sở hữu cổ phần phổ thông kèm theo một số điều kiện, cụ thể như sau: “Cổ tức trả cho cổ phần phổ thông được xác định căn cứ vào số lợi nhuận ròng đã thực hiện và khoản chi trả cổ tức được trích từ nguồn lợi nhuận giữ lại của công ty. Công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức của cổ phần phổ thông khi có đủ các điều kiện sau đây:
Theo quy định tại Khoản 3 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, cổ tức có thể được công ty chi trả bằng cổ phần của công ty, tiền mặt hay cũng có thể bằng tài sản khác theo quy định tại Điều lệ công ty. Nếu công ty chi trả cổ tức bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và thực hiện theo các phương thức thanh toán như quy định của pháp luật. Có thể hiểu, hiện nay có 3 hình thức chi trả cổ tức phổ biến nhất, đó là: Nếu công ty trả cổ tức cho cổ đông bằng hình thức này, thì đơn vị tiền khi chi trả cổ tức phải được thực hiện theo quy định của pháp luật Đồng Việt Nam. Ngoài ra, công ty còn có thể trả bằng cách chuyển khoản, chi trả bằng séc, chuyển vào tài khoản chứng khoán của cổ đông hay bằng cách đặt lệnh trả tiền gửi qua bưu điện đến địa chỉ liên lạc hoặc địa chỉ thường trú của cổ đông. Trên thị trường chứng khoán Việt Nam, khi 1 công ty công bố tỷ lệ trả cổ tức bằng tiền, thì tức là số tiền cổ tức đó được tính dựa trên mệnh giá cổ phiếu (tương ứng 10.000 đồng/CP) Ví dụ: Vào 8/11/2021, Tập đoàn Bảo Việt (Mã chứng khoán: BVH) Công ty chốt danh sách cổ đông và chi trả cổ tức bằng tiền với tỷ lệ 8,985%. Như vậy, 1 cổ phiếu BVH cổ đông sẽ nhận được: 8.985% x 10.000 = 898,5 đồng. Lưu ý: Tỷ lệ cổ tức sẽ được tính theo mệnh giá được quy định là 10.000đ/cổ phiếu và không tính theo giá thị trường giao dịch hàng ngày. Khi trả cổ tức bằng hình thức chi trả cổ phiếu đồng nghĩa với việc doanh nghiệp đang có nhu cầu cao trong việc giữ lại lợi nhuận để đầu tư phát triển tiếp. Trả cổ tức bằng cổ phiếu khá phổ biến đối với những doanh nghiệp đang trong khoản thời gian tăng trưởng và có nhu cầu mở rộng kinh doanh. Thông thường, những công ty này có thể phát hành thêm cổ phiếu (zero-cost) hay cũng có thể sử dụng cổ phiếu quỹ (nếu có) để trả cổ tức. Lưu ý: Khi chi trả cổ tức bằng cổ phiếu, doanh nghiệp không phải làm thủ tục phát hành, chào bán thêm cổ phiếu. Tuy nhiên, công ty phải tăng vốn điều lệ sao cho tương ứng với tổng mệnh giá các cổ phần chi trả cổ tức trong thời gian là 10 ngày (kể từ ngà hoàn thành việc thanh toán cổ tức) Ví dụ: Vào ngày 18/11/2020, Tổng CTCP Vận tải Dầu khí (PVT) đã trả cổ tức cho các cổ đông bằng cổ phiếu với tỷ lệ 15%. Vậy, khi cổ đông nắm giữ 100 cổ phiếu PVT thì sẽ nhận được thêm 15 cổ phiếu mới. Hình thức trả cổ tức theo quy định của Điều lệ công ty này thường ít được áp dụng hơn hai hình thức trên. Tuy nhiên tùy theo Điều lệ của mỗi công ty mà có thêm hình thức chi trả cổ tức này. Các điều lệ có thể quy định trả cổ tức bằng tài sản được biểu hiện dưới hình thức như thành phẩm, hàng hóa, bất động sản, cổ phiếu hoặc cũng có thể là các sản phẩm tài chính,…. Theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 138 Luật Doanh nghiệp 2020, Đại hội đồng cổ đông là cơ quan có nghĩa vụ quyết định mức cổ tức hằng năm của từng loại cổ phần. Tuy nhiên, mức cổ tức được trả là do Hội đồng quản trị kiến nghị. Căn cứ khoản 4 Điều 135 Luật Doanh nghiệp 2020, quy trình công ty chi trả cổ tức cho cổ đông như sau: Bước 1: Hội đồng quản trị kiến nghị mức cổ tức mà các cổ đông được trả; quyết định thời hạn cũng như thủ tục trả cổ tức. Bước 2: Đại hội đồng cổ đông tiến hành cuộc họp thường niên để xem xét phương án trả cổ tức sau đó quyết định mức cổ tức đối với mỗi cổ phần của từng loại. Bước 3: Sau khi đã xác định thời gian trả cổ tức, hội đồng quản trị lập danh sách các cổ đông được nhận cổ tức, sau đó xác định mức cổ tức được trả đối với từng loại cổ phần, hình thức và thời hạn nhất là 30 ngày trước mỗi lần trả cổ tức. Bước 4: Thông báo đến các cổ đông về việc công ty chi trả cổ tức. Thông báo được gửi về địa chỉ đăng ký theo thông tin của cổ đông trước khi thực hiện trả cổ tức chậm nhất là 15 ngày. Bước 5: Chi trả cổ tức cho cổ đông. Việc chi trả cổ tức phải được thanh toán đầy đủ trong 6 tháng tính từ ngày kết thúc cuộc họp Đại hội đồng thường niên. Lưu ý: Trong trường hợp vào giữa thời điểm kết thúc lập danh sách trả cổ tức mà cổ đông chuyển nhượng cổ phần của mình. Vậy người chuyển nhượng sẽ là người có quyền nhận cổ tức từ công ty Trong trường hợp công ty chi trả cổ tức bằng cổ phần thì công ty không phải làm thủ tục chào bán thêm cổ phần. Tuy nhiên, trong khoản thời gian là 10 ngày kể từ ngày thanh toán cổ tức, công ty đó phải đăng ký tăng vốn điều lệ tương ứng với tổng mệnh giá của các cổ phần dùng cho chi trả cổ tức. Theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC thu nhập của nhà đầu tư từ cổ tức là các khoản cụ thể như sau: “Thu nhập từ đầu tư vốn là khoản thu nhập cá nhân nhận được dưới các hình thức:
Tiếp theo, căn cứ theo quy định tại khoản 2, 4 Điều 10 Thông tư 111/2013/TT-BTC, thuế thu nhập cá nhân đối với thu nhập từ cổ tức là 5% trên tổng giá trị thu nhập từ cổ tức. Mục đích và ý nghĩa của việc chi trả cổ tức tuy đơn giản nhưng đây là phương thức khá quan trọng đối với cổ đông trong việc phân phối lại các lợi nhuận của công ty. Là một cố đông việc công ty chi trả cổ tức chứng minh được công ty vẫn đang hoạt động có lợi nhuận. Đối với một số nhà đầu tư, việc công ty chi trả cổ tức cho cổ đông vẫn tốt hơn là khi công ty giữ lại lợi nhuận và tái đầu tư. Những năm gần đây, xu hướng đầu tư cổ phiếu thu cổ tức cũng đã trở nên phổ biến hơn vì:
Để có thể xác định được cách thức chi trả cổ tức nào là tốt hơn thì trước hết nhà đầu tư cần phải nắm rõ các đặc điểm nổi bật của từng hình thức. Nắm được mấu chốt này, bạn có thể dễ dàng phân biệt được đâu là sự lựa chọn tốt nhất mà bạn đang tìm kiếm. Đối với những doanh nghiệp tổ chức trả cổ tức bằng tiền mặt, dòng tiền từ lợi nhuận sau thuế sẽ đi ra khỏi doanh nghiệp. Cụ thể, lợi nhuận thuần trong doanh nghiệp giảm do được chi trả cho các cổ đông qua tài khoản.
Việc chi trả cổ tức bằng cổ phiếu thưởng thực chất không thay đổi về mặt tài chính, kinh doanh của doanh nghiệp mà chỉ thay đổi về mặt bút toán hay kế toán. Với những nhà phân tích cơ bản hay đầu tư vào giá trị thì việc trả cổ tức bằng cổ phiếu dường như vô ích. Đây là lý do công ty Berkshire Hathaway tỷ phú Warren Buffett chưa bao giờ trả cổ tức bằng cổ phiếu hay chia tách cổ phiếu. Vì giá của một cổ phiếu công ty Berkshire Hathaway vào năm 2017 là rất cao, lên đến 6 tỷ đồng/ cổ phiếu loại A. Với những nhà đầu tư thiên về phân tích kỹ thuật, khi có tin công ty chia cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu lớn thì giá cổ phiếu của công ty đó thường sẽ có xu hướng tăng.
Dù doanh nghiệp trả cổ tức bằng cổ phiếu hay thưởng cổ phiếu thì bản chất về mặt kinh doanh và tài chính là không đổi. Điều này chỉ thay đổi về mặt bút toán báo cáo kế toán từ lợi nhuận chưa phân phối sang vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp. Tuy nhiên, thông thường trong ngắn hạn sẽ ảnh hưởng tích cực đến giá cổ phiếu, đặc biệt là tin chia khủng. Mặc khác, nếu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp không vượt trội thì giá sẽ trở về mức trước khi tăng. Số đông nhà đầu tư đầu ưa chuộng được hưởng cổ tức bằng tiền mặt vì “tiền tươi thóc thật” bao giờ cũng tốt hơn. Việc công ty trả cổ tức bằng tiền mặt thể hiện tình hình hoạt động của công ty đang trên đà phát triển và có lợi nhuận. Tuy nhiên trong một số trường hợp, không phải trả cổ tức bằng tiền mặt là tốt. Nhà đầu tư cần đánh giá đồng thời hiểu rõ được bản chất trong việc trả cổ tức của công ty để đưa ra cho mình nhận định đúng đắn nhất. Trên đây Yuanta đã cung cấp cho bạn toàn bộ kiến thức về Cổ tức là gì? Trả cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt thì tốt hơn. Hy vọng qua bài viết này bạn đã phần nào hiểu hơn về khái niệm này và rút ra cho mình những bài học đầu tư quý giá. Chúc bạn đầu tư thành công! |