Câu hỏi: So sánh là gì? Show
Trả lời: So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Ví dụ: Công cha như núi Thái Sơn, Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra. (Ca dao) Giải thích: Công cha được so sánh với núi Thái Sơn, nghĩa mẹ được so sánh với nước trong nguồn. Công cha, nghĩa mẹ và núi Thái Sơn, nước trong nguồn có nét tương đồng là: to lớn, nhiều. Cùng Top lời giải tìm hiểu về phép so sánh nhé! 1. So sánh là gì ?So sánh là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự vật, sự việc khác có nét tương đồng để làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự diễn đạt. Đây là một trong 4 biện pháp tu từ rất phổ biến trong văn học và được sử dụng rộng rãi. 2. Dấu hiệu nhận biết phép so sánhNhững dấu hiệu để nhận biết trong câu có sử dụng biện pháp tu từ so sánh đó là câu có sử dụng những từ sau: như, là, giống như. Đồng thời qua nội dung trong câu đó là 2 sự vật, sự việc có điểm chung được so sánh với nhau. 3. Cấu tạo của phép so sánhMột phép so sánh thông thường sẽ có cấu tạo là: - Vế A: tên của sự vật, sự việc, con người được so sánh - Vế B: tên của sự vật, sự việc, con người được sử dụng để so sánh với vế A - Từ ngữ chỉ phương diện so sánh - Từ so sánh Ví dụ: Mặt đỏ như gấc. Vế A là “mặt”, từ so sánh là “như”, từ chỉ phương diện so sánh là “đỏ”, vế B là “gấc” Tuy nhiên vẫn có một số phép so sánh với cấu tạo không đầy đủ hoặc không tuân theo quy tắc trên. Cụ thể có các trường hợp sau: - Từ so sánh và phương diện so sánh bị lược bỏ, ví dụ :”Tàu dừa chiếc lược chải vào mây xanh”. - Từ chỉ phương diện so sánh bị lược bỏ, ví dụ: “Anh em như thể tay chân”. Trong câu ca dao này, vế A là “anh em”, từ ngữ so sánh là “như thể”, còn vế B là “tay chân”. Còn từ chỉ phương diện so sánh không được nêu rõ. - Đảo từ so sánh và vế B lên đầu, ví dụ :” Như chiếc đảo bốn bề chao mặt sóng/ Hồn tôi vang tiếng vọng của hai miền” 4. Chức năng của phép so sánhSo sánh được sử dụng nhằm làm nổi bật lên các khía cạnh nào đó của sự vật hay sự việc cụ thể trong từng hoàn cảnh khác nhau. Hoặc so sánh còn có thể giúp hình ảnh, hiện tượng hay sự vật đó trở nên sinh động hơn. Việc so sánh thường lấy sự cụ thể để so sánh với cái không cụ thể hoặc trừ tượng. Với cách này sẽ góp phần giúp cho người đọc, người nghe dễ dàng hình dung được rõ hơn về sự vật, sự việc đang nói đến. Bên cạnh đó, biện pháp so sánh còn giúp cho câu nói, lời văn trở nên bay bổng và cuốn hút hơn. Vì thế mà nhiều nhà thơ, nhà văn đã sử dụng trong chính tác phẩm của mình. 5. Các kiểu so sánhSo sánh không ngang bằng (so sánh hơn kém) Kiểu so sánh ngang bằng là kiểu so sánh các sự vật, sự việc có sự tương đồng với nhau. Ngoài mục đích tìm sự giống nhau, so sánh ngang bằng còn thể hiện hình ảnh hóa các bộ phận hay đặc điểm nào đó của sự vật, sự việc giúp người nghe, người đọc dễ hiểu hơn. Trong câu có các từ gồm “kém, kém hơn, khác, chẳng bằng, không bằng,…” Ví dụ: “Áo rách khéo vá hơn lành vụng may” So sánh không ngang bằng So sánh không ngang bằng là loại so sánh đối chiếu sự vật, sự việc hiện tượng trong mối quan hệ không bằng nhau để làm nổi bật cái còn lại. Trong câu có các từ so sánh gồm “như, tựa, tựa như, là, giống, giống như,…” Ví dụ: “Đường vô xứ Huế quanh quanh Non xanh nước biếc như tranh như tranh họa đồ”
“Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày” 6. Luyện tậpCâu 1. Tìm phép so sánh trong đoạn trích sau đây, nêu rõ tác dụng của phép so sánh đó : “Dòng sông Năm Căn mênh mông, nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêm như thác, cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuống như người bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộng hơn ngàn thước, trông hai bên bờ, rừng đước dựng lên cao ngất như hai dãy trường thành vô tận”. (Đoàn Giỏi) Đáp án: -Các phép so sánh trong đoạn trích là: →Nước ầm ầm đổ ra biển ngày đêmnhưthác. *Tác dụng: làm cho hình ảnh dòng nước trở nên giàu hình ảnh hơn với, sự hùng vĩ của dòng nước khi được so sánh với thác. →Cá nước bơi hàng đàn đen trũi nhô lên hụp xuốngnhưngười bơi ếch giữa những đầu sóng trắng. *Tác dụng: làm cho những con cá trở nên sinh động hơn, các hoạt động được miêu tả linh hoạt khi được so sánh như là người bơi. →Thuyền xuôi giữa dòng con sông rộnghơnngàn thước *Tác dụng: giúp sự miêu tả về con sông nơi Cà Mau khá là rộng và dài. →Rừng đước dựng lên cao ngấtnhưhai dãy trường thành vô tận. *Tác dụng: phép so sánh được sử dụng hằm giúp tăng sức gợi hình, gợi cảm cho sự vật là một khu rừng đước. Giúp cho hình ảnh rừng đước rộng lớn và hùng vĩ hơn. Câu 2. Trong câu ca dao : Nhớ ai bổi hổi bồi hồi Như đứng đống lửa như ngồi đống than. a) Từ bổi hoi bồi hồi là từ láy có gì đặc biệt ? b) Giải nghĩa từ láy bổi hổi bồi hồi. c) Phân tích cái hay của câu ca dao do phép so sánh đem lại. Đáp án: a) Từ "bổi hổi, bồi hồi" là từ láy toàn bộ b) Lo lắng, không yên, nhớ mong một người nào đó. c) Cái hay của phép so sánh đem lại: Vật với vật nhằm tác dụng nhấn mạnh nỗi nhớ thương, như 2 vật gắn liền không thể tách rời như lửa với than -> Thấy được sự gắn kết tình thương, nỗi nhớ của tác giả và người mà tác giả hướng tới. Câu 3.Trong bài Vượt thác có nhiều phép so sánh được thể hiện. a) Em hãy xác định những phép so sánh đó. b) Phép so sánh nào độc đáo nhất ? Vì sao ? Đáp án: a. Các phép so sánh được sử dụng trong bài : - "Thuyền rẽ sông lướt bon bon như đang nhớ núi rừng phải lướt cho nhanh để về cho kip.” - “ Những động tác thả sào, rút sào rập ràng nhanh như cắt.” - “Dượng Hương Thư như một pho tượng đồng đúc, các bắp thị cuồn cuộn, hai hàm răng cắn chặt, quai hàm bạnh ra, cặp mắt nảy lửa ghì trên ngọn sào giống như một hiệp sĩ của Trường Sơn oai linh hùng vĩ." - "Dọc sườn núi, những cây to mọc giữa những bụi lúp xúp nom xa như những cụ già vung tay hô đám con cháu tiến về phía trước." b. Phép so sánh Dượng Hương Thư là độc đáo nhất vì chỉ với một câu văn ấy thôi, người đọc cảm nhận được sự nhanh nhẹn, dưt khoát của nhân vật, cùng với đó là vóc dáng khỏe khắn, gân guốc, mạnh mẽ. Tất cả gợi lên vẻ mạnh mẽ, tư thế hào hùng của nhân vật đang chế ngự thiên nhiên. Câu 4.Em hãy viết một đoạn văn tả cảnh sông nước hay núi non, làng xóm ở quê em trong đó có sử dụng từ hai phép so sánh trở lên. Đáp án: Dưới chân Tháp Bà Ponaga, dòng sông Cái hiền hoà chảy ra biển. Hai bên bờ sông, nhà cửa lô nhô. Lác đác, vài cụm dừa mọc choài ra sông, tàu lá lao xao trong gió. Giữa sông, cù lao Hải Đảo rợp bóng dừa như một ốc đảo xanh lục giữa làn nước xanh lam. cầu Bóng bắc qua sông nườm nượp xe cộ. Dưới chân cầu, nơi con sông đổ ra biển là cầu Cá. Thuyền đi biển sơn hai màu xanh đỏ, đậu san sát gần một mỏm đá nối lên như hòn non bộ. Vài chiếc tàu máy chạy trên sông. Tiếng còi ô tô gay gắt lẫn tiếng ghe máy chạy ì ầm làm dòng sông ồn ã lên. Nắng trưa bàng bạc lên dòng sông, mặt nước sông như dát một thứ ánh kim xanh biếc màu trời. Con sông, cửa biển và bến thuyền gắn bó bao đời là một trong những cảnh đẹp của thành phố Nha Trang được nhiều người biết đến.
Trong bốn phép tu từ nhân hóa, ẩn dụ, so sánh và hoán dụ trong chương trình ngữ văn, phương pháp so sánh được đánh giá là dễ nhận biết và dễ sử dụng hơn các phương pháp còn lại. Đây là một trong những biện pháp tu từ được sử dụng phổ biến nhất. Phép so sánh xuất hiện thường xuyên không chỉ trong các tác phẩm văn học, mà còn xuất hiện trong văn cảnh giao tiếp hàng ngày. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu thêm so sánh là gì trong bài viết này. So sánh là gìSo sánh chính là đối chiếu sự vật, hiện tượng này với sự vật, hiện tượng khác, cùng những nét tương đồng nhằm làm tăng thêm sự nổi bật, lôi cuốn của cách diễn đạt.  Ví dụ: Anh ấy đẹp trai như diễn viên Hàn Quốc. => Tác giả đã so sánh “anh ấy” với “diễn viên Hàn Quốc” bởi có nét tương đồng: đều đẹp trai, sáng sủa. Có thể thấy so sánh chính là một trong bốn biện pháp tu từ rất phổ biến được sử dụng rộng rãi trong văn học. Chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp biện pháp tu từ này trong cuộc sống hàng ngày ví dụ . Ví dụ:
Tham khảo câu so sánh trong tiếng Anh để thấy sự khác biệt Tác dụng của phép so sánh– Giúp làm nổi bật những khía cạnh cụ thể mang tính đặc trưng của sự vật, sự việc trong từng trường hợp cụ thể – Nâng cao sự sinh động, hấp dẫn của cách diễn đạt và hiện tượng, đồ vật, hình ảnh – Giúp người đọc, người nghe dễ hình dung, liên tưởng sự việc với những gì được nói đến. Đặc điểm của so sánh là gắn sự vật cụ thể với sự vật trừu tượng, không cụ thể và vô hình. – Làm cho câu văn, bài thơ và cách diễn đạt hay hơn, tránh nhàm chán về cách diễn đạt. Dấu hiệu của phép so sánhTừ khái niệm so sánh là gì ở trên, ta sẽ cùng tìm hiểu về những dấu hiệu và đặc điểm của biện pháp so sánh qua một số ví dụ dưới đây. Ví dụ: Trời xanh biếc như màu nước biển => Sự vật được so sánh: Trời xanh => Từ so sánh: như => Sự vật được dùng để so sánh: nước biển Dựa vào ví dụ trên ta có thể thấy, cấu tạo của một câu có sử dụng biện pháp tu từ so sánh sẽ bao gồm: vế được so sánh và vế để ta so sánh. Giữa hai vế so sánh thường sẽ có dấu câu, từ so sánh. Một số từ so sánh là: tựa như, như, giống như, như là, bao nhiêu, bấy nhiêu. Để phân biệt trong câu có sử dụng biện pháp so sánh hay không, ta chỉ cần dựa vào hai căn cứ:
Cấu tạo của phép so sánhMô hình cấu tạo đầy đủ của một phép so sánh:
Trong đó:
Ví dụ: “Tóc bà bạc trắng như mây”
=> Hình ảnh so sánh muốn nói lên tóc bà đã bạc phơ, bà đã già. Tuy vậy, trong thực tế mô hình này cũng đã được thay đổi như sau:
Lúc này, mô hình sẽ trở thành: Vế A_ vế B Ví dụ: “Chiếc thuyền câu bé tẻo teo”
Mô hình cấu tạo phép so sánh sẽ như sau: Từ so sánh_vế B, vế A Ví dụ: Như loài kiến, con người cũng phải chăm chỉ, cố gắng. Các kiểu so sánhSo sánh bằngĐịnh nghĩa: Kiểu so sánh này dùng để so sánh, đối chiếu hai hiện tượng, sự vật, sự việc có điểm chung. Không chỉ vậy, nó còn giúp bạn hình dung hoặc thể hiện các đặc điểm hoặc bộ phận của sự vật hoặc sự kiện mà bạn so sánh để người đọc và người nghe dễ hình dung. Các từ so sánh dùng cho kiểu so sánh ngang bằng: tựa như, như, giống như, như là,… – Mặt trăng như một quả trứng bạc – Mặt trời ở trên đảo Cô Tô giống như một lòng đỏ trứng gà đầy đặn Xem thêm trạng từ so sánh trong tiếng Anh So sánh hơn kémSự so sánh này giúp so sánh hai sự việc, sự vật làm cho chúng trở thành một mối quan hệ hơn kém. Từ đó giúp nhấn mạnh đặc điểm của sự vật, sự việc còn lại. Ta có thể chuyển đổi từ biện pháp so sánh ngang bằng thành so sánh hơn kém với cách thay thế các từ như không, chẳng, chưa, hơn… – Chiếc bàn của Mi to hơn của tôi – Anh Văn cao hơn tôi và mẹ tôi So sánh giữa hai sự vậtKiểu so sánh này thường được sử dụng rộng rãi, dựa trên khía cạnh tương đồng, điểm chung giữa cả hai sự vật để ta có thể đối chiếu so sánh chúng với nhau. – Trời đen như mực – Cây gạo như tháp đèn to lớn So sánh giữa vật với người và người với vậtKiểu so sánh này chủ yếu dựa trên điểm chung của phẩm chất, đặc điểm của người cùng với một sự vật nào đó để có thể so sánh đối chiếu. Từ đó nêu bật phẩm chất, đặc điểm của người được đem ra so sánh. – Cây tre thanh cao như con người Việt – Chân của anh cứng như cột đình So sánh giữa hai âm thanh với nhauPhép so sánh này sẽ đối chiếu đặc điểm của hai âm thanh cùng với nhau để nêu bật đặc điểm và phẩm chất của sự vật được so sánh. – Tiếng suối trong vắt như bài hát mẹ ru Xem thêm các tài liệu văn học mới nhất của AMA So sánh giữa hai hoạt động với nhauĐây chính là kiểu so sánh hay gặp trong kho tàng ca dao, tục ngữ Việt Nam, có tác dụng cường điệu hóa hiện tượng, sự vật được mang ra so sánh. “Cày đồng đang buổi ban trưa Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày” Các biện pháp tu từ so sánh rất khác nhau tùy thuộc vào ngữ cảnh và phong cách của mỗi người. Hy vọng bài viết này cung cấp cho bạn những hiểu biết cơ bản nhất về so sánh là gì. Từ đó bạn có thể dễ dàng xác định được biện pháp tu từ so sánh và vận dụng thành thạo hơn trong cuộc sống hàng ngày. Anh ngữ AMA tổng hợp |
