Thoát hơi nước Show
Vận chuyển các chất trong cây Tìm hiểu về quá trình thoát hơi nước, sự thích nghi với chức năng thoát hơi nước và cơ chế điều tiết quá trình thoát hơi nước ở lá I.VAI TRÒ CỦA QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC Có thể hình dung nhu cầu nước của cây một cách như sau: Khái niệm: Thoát hơi nước là sự mất nước từ bề mặt lá qua hệ thống khí khổng là chủ yếu và một phần từ thân, cành Vai trò của quá trình thoát hơi nước:
=> Mối liên quan giữa quá trình thoát hơi nước và quá trình quang hợp: Lá cây thoát hơi nước qua khí khổng tạo lực hút nước và tạo điều kiển để CO2 khuếch tán vào nước. Nước và CO2 được lấy vào lá là nguyên liệu để cây quang hợp II.THOÁT HƠI NƯỚC QUA LÁ 1.Lá là cơ quan thoát hơi nước Lá có cấu tạo thích nghi với chức năng thoát hơi nước * Khí khổng gồm: + 2 tế bào hình hạt đậu nằm cạnh nhau tạo thành lỗ khí, trong các tế bào này chứa hạt lục lạp, nhân và ti thể. + Thành bên trong của tế bào dày hơn thành bên ngoài của tế bào + Số lượng khí khổng ở mạt dưới của lá thường nhiều hơn ở mặt trên của lá * Lớp cutin + Có nguồn gốc từ lớp tế bào biểu bì của lá tiết ra, bao phủ bề mặt là trừ khí khổng + Độ dày của lớp cutin phụ thuộc vào từng loại cây và độ tuổi sinh lý của lá cây (lá non có lớp cutin mỏng hơn lá già) 2.Con đường thoát hơi nước: a. Qua khí khổng Đặc điểm:
Cơ chế điều chỉnh thoát hơi nước Nướcthoát ra khỏi lá chủ yếu qua khí khổng vì vậy cơ chế điều chỉnh quá trình thoát hơi nước chính là cơ chế điều chỉnh sự đóng- mở khí khổng
b. Qua lớp cutin Đặc điểm:
Cơ chế thoát hơi nước qua cutin:
III.CÁC TÁC NHÂN ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH THOÁT HƠI NƯỚC Các tác nhân từ môi trường ảnh hưởng đến độ mở khí khổng sẽ ảnh hưởng đến sự thoát hơi nước: Nước:
Ánh sáng:
Nhiệt độ: ảnh hưởng đến hoạt động hô hấp của rễ rễ hấp thụ nhiều nước thoát hơi nước nhiều Ion khoáng: Các ion khoáng ảnh hưởng đến hàm lượng nước trong tế bào khí khổng gây điều tiết độ mở của khí khổng (Ví dụ: ion K+ làm tăng lường nước trong tế bào khí khổng, tăng độ mở của khí khổng dẫn đến thoát hơi nước.) IV.CÂN BẰNG NƯỚC VÀ TƯỚI TIÊU HỢP LÍ CHO CÂY TRỒNG: Khái niệm: Cân bằng nước là sự tương quan giữa lượng nước do rễ hút vào và lượng nước thoát ra qua lá được tính bằng sự so sánh lượng nước do rễ hút vào (A) và lượng nước thoát ra (B)
Hiện tượng héo của cây: Khi tế bào mất nước làm giảm sức căng bề mặt, kéo theo nguyên sinh chất và vách tế bào co lại làm lá rũ xuống gây hiện tượng héo. Có 2 mức độ héo là héo lâu dài và héo tạm thời
Chú ý: Hạn sinh lý là hiện tượng cây sông trong hiện tượng ngập úng, bị ngập mặn có thừa nước nhưng cây không hút được Cần tưới tiêu hợp lý cho cây: * Cơ sở khoa học:
* Nhu cầu nước của cây được chẩn đoán theo 1 số tiêu chí sinh lý: áp suất thẩm thấu, hàm lượng nước và sức hút nước của lá cây. V. BÀI TẬP Câu 1:Nhà sinh lí học thực vật người Nga Macximop đã viết : thoát hơi nước là tai họa tất yếu của cây. Hãy giải thích câu nói trên Hướng dẫn: Cần chỉ ra tính tai họa và tính tất yếu
Câu 2: Vì sao dưới bóng cây mát hơn dưới mái che bằng vật liệu xây dựng? Hướng dẫn: Vì vật liệu xây dựng có khả năng hấp thụ nhiệt làm cho nhiệt độ tăng cao, còn lá cây thoát hơi nước làm hạ nhiệt độ xung quanh lá. Như vậy không khí dưới bóng cây và những ngày hè nóng bức mát hơn so với không khí dưới mái che bằng vật liệu xây dựng. Câu 3: Vì sao không nên tưới nước cho cây vào buổi trưa? Hướng dẫn:Buổi trưa có nhiệt độ và ánh sáng cao, cây hô hấp mạnh do đó cần nhiều oxi. Nếu tưới nước, đất sẽ bị nén chặt à cây không lấy được O2 à hô hấp kị khí à năng lượng giảm và không tạo được các sản phẩm trung gian đồng thời sinh ra các chất độc làm cây hút nước không được trong khi lá cây thoát hơi nước mạnh. Ngoài ra những giọt nước đọng lại trên lá như một thấu kính hấp thụ năng lượng ánh sáng mặt trời à đốt nóng cây => Làm cho cây héo. Thảo luận cho bài: Thoát hơi nước |